Yeni
Ana Sayfa » Hukukbook » Deniz Baykal

Deniz Baykal

Doç. Dr. Deniz Baykal 20 Temmuz 1938 tarihinde Antalya’da doğmuştur. Babası Hüseyin Hilmi Bey, annesi ise Feride Hanım’dır.

Deniz Baykal, 1961 yılında Olcay Baykal’la yaptığı evlilikten doğan Prof. Dr. Aslı Ataman Baykal ve Prof. Dr. Ataç Baykal’ın babasıdır. Üç torun sahibidir.

Eğitimi ve Akademik Yaşamı

1952 yılında Antalya Atatürk Ortaokulundan, 1955 yılında Antalya Lisesinden ve 1959 yılında Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesinden mezun olmuş, 1960 yılında Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi’ne asistan olarak tayin olmuştur.

Bilimsel çalışmalarına bu üniversitede devam eden Baykal 1963 yılında doktora çalışmalarını tamamlamış, bitirme tezini Siyasal Katılma üzerine vermiştir. Rockefeller Foundation bursu ile gittiği ABD’de araştırmacı olarak iki yıl kalmış, Columbia Üniversitesi ve Berkeley Üniversitelerinde bilimsel çalışmalarına ABD’de devam etmiş, daha sonra Türkiye’ye dönmüştür.

Baykal, 1968 yılında Türkiye’nin Siyasal Eliti Üzerine adlı teziyle doçent olmuştur. Öğrenci hareketleri ve SBF’deki öğretim üyeliği döneminde “sosyal demokrat” olarak çevresinde tanınmaya  başlamıştır. Siyasal Bilgiler Fakültesinde siyaset bilimi doçenti olarak öğretim üyeliği görevinde bulunmuştur. Siyaset bilimi alanında kitap ve makaleleri yayınlanmıştır.

Siyasi kariyerinden önce akademisyenlik ve avukatlık yapmış, 27 Mayıs 1960 darbesinden önce Demokrat Parti iktidarına karşı gelişen öğrenci hareketlerine katılarak siyasete başlamıştır.

Siyasal Yaşamı

Baykal, 1965 yılında yazdığı doçentlik tezinde CHP’nin genel seçimlerindeki yenilgisini analiz etmiş ve parti tarafından dikkate alınmaya başlanmış, doçent olduğu 1968 yılında CHP’ye girerek siyasal kariyerine başlamış, İsmet İnönü’ye karşı zafer kazanarak CHP Genel Başkanı olan Bülent Ecevit’ten gelen teklif sonucunda 33 yaşında milletvekili seçilmiştir.

14 Ekim 1973 tarihinde yapılan genel seçimlerde 185 milletvekili kazanarak birinci olan Cumhuriyet Halk Partisinden Antalya milletvekili seçilmiş ve Ecevit hükumetleri döneminde Maliye ve Enerji Bakanlığı görevlerini üstlenmiş, parti yönetiminde görev almıştır.

1974 yılında CHP-MSP koalisyonu olan 37. Türkiye Cumhuriyeti Hükümetinde Maliye Bakanı ve Bülent Ecevit’in 1978 yılında kurduğu 42. Türkiye Cumhuriyeti Hükumetinde Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı olarak yer almıştır.

CHP parti meclisi ve merkez yürütme kurulu, genel sekreter yardımcılığı görevlerinde bulunmuştur. 1979 yılı Ekim ayında yapılan ara seçimlerinden sonra toplanan olağanüstü CHP kurultayında parti yönetimini ağır bir şekilde eleştirmiştir.

12 Eylül Sonrası Siyasal Yaşamı

12 Eylül 1980 askeri müdahalesinden sonra Cumhuriyet Halk Partisi kapatılmış, Ankara’da Ordu Dil Okulu’nda gözetim altında tutulmuştur. 1982 Anayasası ile hakkında 5 yıl süreyle siyasi yasak getirilmiştir.

Baykal, 1983 yılında yeniden siyasal partilerin kurulmasına izin verilmesinden sonra siyasi yasaklı olmasına karşın 1984 yılında Sosyal Demokrasi Partisi’ne (SODEP) girmiş, bu partinin Sosyal Demokrat Halkçı Parti’yle (SHP) birleşmesiyle SHP’li olmuştur. Yasaklı olduğu halde siyasal faaliyet yürütmesi nedeniyle birçok siyasetçi ile birlikte tutuklanarak Çanakkale Zincirbozan Askeri Tesisleri’ne gönderilmiştir.

1987 yılı Eylül ayında Erdal İnönü’nün liderliğindeki Sosyal demokrat Halkçı Parti(SHP)den Antalya milletvekili seçilmiş, Grup Başkanvekilliği, ardından Genel Sekreterlik yapmıştır. 1990 yılında demokratikleşme çabalarına ilişkin bir rapor hazırlatmış, SHP’de olağan ve olağanüstü kurultaylarda Genel Başkan Erdal İnönü’nün üç defa karşısına çıkmış, ancak başarılı olamayarak Genel Sekreterlikten istifa etmiş ve SHP parti içi muhalefetinin lideri olmuştur.

Doç. Dr. Deniz Baykal, Haziran 1988’de göreve başladığı genel sekreterlikten 10 Eylül 1990’da istifa etmiş, referandum sonucunda 12 Eylül Anayasasınca yasaklanan partilerin yeniden açılabileceğine halk oylaması kararı sonucunda CHP’nin yeniden açılması üzerine CHP’ye geçerek CHP Kurultayında 54 yaşında Genel Başkanlığa seçilmiştir.

1994 yerel seçimlerine SHP, DSP ve CHP üç sol parti olarak katılacakken birleşme arayışları başlamış, DSP olumsuz yanıt vermiş, SHP birleşmeye olumlu yaklaşmış, 18 Şubat 1995’de SHP ve CHP bütünleşme kurultayı yapılmıştır. Birleşme kurultayında aday olmamış, genel başkanlıktan ayrılmış, 9 Eylül 1995’de birleşmeden sonraki kurultayda yeniden genel başkan seçilmiştir.

Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanlığı ve Koalisyon Yılları

Baykal’ın genel başkanlığını yaptığı CHP, Tansu Çiller’in genel başkanlığını yaptığı Doğru Yol Partisi ile 1995 Türkiye genel seçimlerinden sonra koalisyon hükumeti kurmuştur. 30 Ekim 1995’de kurulan DYP-CHP koalisyon hükumetinde Başbakan Yardımcılığı ve ve Dışişleri Bakanlığı görevini yürütmüştür.

Çiller ve Baykal bir arada

Türkiye Avrupa Birliği Karma Parlamento Komisyonu Eşbaşkanlığını yürütmüş ve Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi Üyeliğine seçilmiştir. Bu dönemde Sosyalist Enternasyonal Başkan Yardımcılığına seçilmiştir.23-24 Mayıs 1998 tarihinde yapılan CHP olağan kurultayında yeniden genel başkan seçilmiştir.

18 Nisan 1999 Türkiye genel seçimlerinde partisi CHP %10’luk seçim barajını geçemeyince genel başkanlıktan istifa etmiştir. 18 Nisan 1999 seçimlerinde Cumhuriyet Halk Partisi ve Deniz Baykal ilk kez seçim sonuçlarıyla parlamento dışında kalmıştır.

Deniz Baykal, Altan Öymen ve Kemal Kılıçdaroğlu bir arada

Baykal’ın yerine Altan Öymen seçilmiş, Öymen’in genel başkanlıktan çekilmesi üzerine 1 Ekim 2000 tarihinde yapılan 11.Olağanüstü Kurultay’da yeniden genel başkan seçilmiştir.

Anamuhalefet Yılları

Baykal liderliğindeki CHP 3 Kasım 2002 Türkiye genel seçimlerinde  %19,4 oyla 177 milletvekili kazanarak TBMM’ye girmiş, Anamuhalefet olan Deniz Baykal Antalya milletvekili seçilmiş, 2003 Ekim ayında 30.Kurultayda tekrar genel başkanlığa seçilmiş, 2004 Temmuz ayında yapılan olağanüstü kurultayda Mustafa Sarıgül’e karşı galip gelmiştir. 29 Ocak 2005’te yapılan CHP Olağanüstü Kurultayında Mustafa Sarıgül’ü yenerek genel başkanlık görevine devam etmiştir.

Deniz Baykal, 10 Mayıs 2010 tarihinde, internet yoluyla yayınlanan gizli kamera görüntüleri sonucunda CHP genel başkanlık görevinden istifa etmiş, yerine Kemal Kılıçdaroğlu seçilmiştir.

Doç. Dr. Deniz Baykal, 2011 ve Haziran 2015 genel seçimlerinde CHP’den Antalya milletvekili seçilmiştir. Baykal, 2015 genel seçimlerinden sonra meclisin en yaşlı üyesi sıfatıyla 23 Haziran 2015 günü 25. Dönemin ilk oturumunu açmış ve yeni TBMM Başkanı seçilene kadar Meclis Başkanlığına vekalet etmiştir. 1 Kasım 2015 tarihinde TBMM Seçimlerinin yenilenmesi suretiyle yapılan erken seçimlerde CHP’den Antalya milletvekili seçilmiş, seçimlerden sonra meclisin en yaşlı üyesi sıfatıyla yeni başkan seçilene kadar oturumları yönetmiştir. 24 Haziran 2018 tarihinde yapılan milletvekilliği seçimlerinde hastalığına ve yaşlılığına rağmen yeniden Antalya Milletvekili olarak seçilmiştir.

Baykal, 11 Şubat 2023 tarihinde Ankara’da yaşamını yitirmiş, CHP Genel Merkezi’nde ve TBMM’de cenaze töreni düzenlenerek son yolcuğuna uğurlanmıştır.

2015 yılında İşçi Partisi (İP) Genel Başkanı Perinçek’in İsviçre’de 2005 yılında verdiği konferanslarda, “Ermeni soykırımı emperyalist bir yalandır” demesi üzerine İsviçre Mahkemeleri tarafından ‘ırkçı ayrımcılık’ gerekçesiyle cezaya çarptırılmasının akabinde Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin ‘ifade özgürlüğü’ vurgusu yaparak İsviçre’yi haksız bulduğu davada Perinçek-İsviçre davasının temyiz duruşmasına Deniz Baykal gözlemci olarak katılmıştır.

http://www.biyografi.net/kisiayrinti.asp?kisiid=1417

http://www.ntv.com.tr/turkiye/chpnin-meclis-baskani-adayi-deniz-baykal,_oXnWlyHika01N2eeoCNZw

http://www.hurriyet.com.tr/deniz-baykal-istifa-etti-14678573

http://www.internethaber.com/deniz-baykal-bakanlik-teklifine-tarihi-yaniti-809743h.htm

Bunu okudunuz mu?

25 Ocak – Hukuk Takvimi

25 Ocak – Hukuk Takvimi 1579 Fransa, İspanya, Büyük Britanya, Savoya Dükalığı ve Hollanda arasında …

Hukuk Ansiklopedisi sitesinden daha fazla şey keşfedin

Okumaya devam etmek ve tüm arşive erişim kazanmak için hemen abone olun.

Okumaya Devam Edin