Hukuk Ansiklopedisi Herkes İçin Adalet
1 Kasım – Hukuk Takvimi
1530 | Modern siyaset biliminin temellerini atan Fransız yazar, düşünür, yargıç ve siyasetçi Etienne de La Boétie doğdu. Orléans Üniversitesi’nden hukuk fakültesi diploması aldı.(Ölümü: 18 Ağustos Kasım 1563) Orléans Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden mezun oldu. II. Henri’nin onayıyla Bordeaux Parlamentosu’nda danışman olarak görev yaptı. Danışmanlığın yanında diplomatik arabuluculuk işleri yürüttü. Ksenofon ve Plutarkhos’un eserlerini Fransızcaya çevirdi. Hukuk ve siyaset felsefesi ile ilgili çalışmalar yürüttü. Pierre de Ronsard’un da içinde bulunduğu bir şair topluluğuyla yakın ilişkiler kurdu ve şiirler yazdı. Mutlak monarşiye ve otoriterliğe karşı çıktı. En önemli eseri olan Gönüllü Kulluk Üzerine Söylev, bazı Protestan düşünürler için esin kaynağı oluşturdu ve sonraki nesiller için sarsıcı etkiler bıraktı. Montaigne’in en yakın dostu olarak bilinmektedir. 33 yaşında ölmesine rağmen ardılları tarafından referans gösterildi. Hakkında birçok kitap yazıldı. |
1762 | İngiliz hukukçu ve devlet adamı, Spencer Perceval doğdu. (Ölümü: 11 Mayıs 1812) Trinity College‘da eğitim gördü. 1786’da, hukuk eğitimi veren bir kuruluş olan Lincoln’s Inn’in kararıyla baroya kabul edildi. 1796’da kralın danışmanı oldu. Aynı yıl Parlamento’ya girdi. 1801’de başsavcı yardımcılığına atandı. 1802’de başsavcı oldu. 1807’de maliye bakanlığına getirildi. 4 Ekim 1809’da Portland dükünün yerine başbakan oldu. 4 Ekim 1809–11 Mayıs 1812 tarihleri arasında başbakanlık yaptı. Kendisinden önceki hükûmetlerin yıkılmasına yol açan dinsel hoşgörü politikasını terk eden Perceval, hükûmete karşı kişisel bir şikayette bulunmak için kendisine başvuran ve yanıt alamayan John Bellingham adlı bir akıl hastası tarafından Avam Kamarası’nda vurularak öldürüldü. Suikast sonucu yaşamını yitiren ilk ve tek Birleşik Krallık başbakanıdır. |
1831 | İlk Resmi Gazete olan Takvim-i Vekayi, Osmanlı Devleti döneminde 1 Kasım 1831 (25 Cemâziyelevvel 1247) tarihinde yayınlanmaya başladı. Gazete, Padişah adına Fransız gazeteci Alexandre Blacque tarafından yayına hazırlandı. Gazete ilk yıllarda devletin resmi propaganda aracı olan yayın kullanıldı. Zamanla bugünkü hüviyetine kavuştu. |
1922 | 623 yıl süren Osmanlı Saltanatı sona erdi ve son Osmanlı padişahı VI. Mehmet tahtını terk etti. Saltanatın kaldırılması, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin 1 Kasım 1922’de kabul ettiği 308 numaralı ‘Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin, hukuku hâkimiyet ve hükümraninin mümessili hakikisi olduğuna dair’ kararname ile gerçekleşti. |
1928 | 1 Kasım 1928 tarihinde 1353 sayılı ‘Yeni Türk harflerinin kabul ve tatbiki hakkında Kanun‘ un kabul edilmesi ile ‘Harf Devrimi’ gerçekleşti. Arap alfabesi terk edildi. |
1956 | Akis dergisi sahibi Metin Toker, İstanbul Milletvekili Mükerrem Sarol’a yayın yoluyla hakaret ettiği gerekçesiyle 7 ay hapis cezasına çarptırıldı. Sarol ise, Yassıada’da yargılanarak mahkûm olmuş, 1964 affıyla özgürlüğüne kavuşmuştur. |
1973 | Türkiye’nin Ege’nin açık sularında petrol araması yapmak üzere Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı’na ruhsat vermesi ve Yunanistan’ın bu ruhsatı geçersiz sayması üzerine iki ülke arasında Kıta Sahanlığı konusunda anlaşmazlık çıktı. |
1980 | Askeri Yargıtay Daireler Genel Kurulu, Erdal Eren hakkında Sıkıyönetim Mahkemesi’nce verilen ölüm cezasını bozan Askeri Yargıtay 3. Dairesi’nin kararını geri çevirdi. |
1983 | 2937 sayılı Devlet İstihbarat Hizmetleri ve Millî İstihbarat Teşkilâtı Kanunu, TBMM’de kabul edildi. Kanun, 3 Kadım 1983’te resmi gazetede yayınlandı. |
1990 | Ankara 2.İş Mahkemesi, Eğitim-İş Sendikası’nın kapatılması talebiyle Ankara Valiliği’nce açılan dava dosyasını esastan reddetti. |
1990 | İlyas Salman hakkında, Bursa’nın Keles İlçesi’ndeki bir piknikte yaptığı konuşmada bölücü propaganda yaptığı iddiasıyla 10 yıl hapis istemiyle Devlet Güvenlik Mahkemesinde dava açıldı. |
1991 | 11 yıldır süren 1.243 sanıklı İstanbul Devrimci Sol Ana Davası sonuçlandı. Tahliye ve firarlar sonrasında 12 sanığın tutuklu kaldığı davada 1 kişiye idam, 41 kişiye müebbet, 553 kişiye 2 yıl 9 ay ile 20 yıl arası hapis cezası verildi, 582 sanık beraat etti, 66’sının davası düştü. |
1993 | Maastricht Antlaşması yürürlüğe girdi Avrupa Birliği resmen kurulmuş oldu. Avrupa Ekonomik Topluluğunun(AET) adı değiştirildi. Avrupa Birliği’nin üç temel sütunu olan; Ekonomik ve Parasal Birlik, Ortak Güvenlik ve Dış Politika ile İçişleri ve Hukuk alanında işbirliği güçlendirildi. |
1996 | Türkiye İnsan Hakları Vakfı’nın (TİHV) İstanbul temsilcisi Şükran Akın, izinsiz işkence tedavi merkezleri açmak ve tedavi olanların isimlerini savcılığa bildirmemek suçlamalarından yargılandığı davanın ilk duruşmasında beraat etti. |
1997 | 1990/1991 yılları arasındaki Zonguldak maden işçilerinin grevi ve Büyük Ankara Yürüyüşü’nü konu alan ve “İş-Ekmek-Özgürlük” üçlemesinin ikinci filmi olan “Ekmek”, Kültür Bakanlığı tarafından yasaklandı. |
2001 | Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer Bakanlar Kurulu’nun Afganistan’a asker gönderme kararını onayladı. |
2002 | Türkiye İnsan Hakları Kurumu Vakfı (TİHAK) kurucu üyesi ve arkeolog Ord. Prof. Dr. Ekrem Akurgal yaşamını yitirdi. |
2003 | BM Genel Kurulu, ilk kez yolsuzluklarla mücadeleyi öngören uluslararası sözleşmeyi kabul etti. Birleşmiş Milletler Yolsuzlukla Mücadele Sözleşmesi, Sözleşme,10 Aralık 2003’te imzalandı ve 14 Aralık 2005’te yürürlüğe girdi. Yolsuzluğa karşı Birleşmiş Milletler Sözleşmesi olarak da anılmaktadır. Sözleşme rüşvet, zimmete para geçirme, karapara aklamayı suç sayarak bu yolla elde edilen malvarlıklarına el konulmasını öngörmektedir. ABD, özel sektör ve sanayi sektöründe verilebilecek rüşvetlerin kapsam dışında bırakılmasını sağladı. |
2006 | Türkiye’nin ilk Sümerologlarından 92 yaşındaki Muazzez İlmiye Çığ, ‘Vatandaşlık Tepkilerim’ adlı kitabında “halkı kin ve düşmanlığa tahrik ve aşağılamak” suçu işlediği gerekçesiyle yargılandığı ve 25 avukat tarafından temsil edildiği davanın ilk celsesinde beraat etti. Beyoğlu 2. Asliye Ceza Mahkemesi, 92 yaşındaki Çığ hakkındaki beraat kararını “suçun yasal unsurları oluşmadığı” gerekçesine dayandırdı. |
2007 | Birleşmiş Milletler Genel Kurul toplantısında alınan bir kararla, 2008 yılında başlamak üzere, tüm dünyada otizm konusunda farkındalık yaratmak ve sorunlara çözüm bulmak amacıyla, her yıl 2 Nisan tarihi Dünya Otizm Günü olarak kabul edildi. |
2011 | Operasyonla gözaltına alınan bilim insanı Prof. Dr. Büşra Ersanlı, Belge Yayınları sahibi, yazar Ragıp Zarakolu ve BDP MYK üyesi Mustafa Avcı’nın da aralarında bulunduğu 44 kişi silahlı terör örgütüne üyelikten tutuklandı. |
2015 | Amerikalı hukukçu, siyasetçi ve oyuncu Fred Thompson, yaşamını yitirdi. (Doğumu: 19 Ağustos 1942) Memphis Üniversitesi’nde felsefe ve siyaset bilimi okudu. Hukuk Lisansını 1967 yılında Vanderbilt Law School’dan aldı. 1994-2003 yılları arasında Cumhuriyetçi Parti üyesi olarak girdiği ABD Senatosu’nda Tennessee eyaletini temsil etti. Oyunculuğunda genellikle devlet görevlisi rollerini tercih etti. 2002’den itibaren Law & Order televizyon dizisinde ki savcı Arthur Branch rolüyle ün kazandı. |
2017 | Suriye İnsan Hakları Ağı, Suriye’de 7 yılda 634 gazetecinin öldürüldüğünü açıkladı. |
2020 | Anayasa hukukçusu, akademisyen ve siyasetçi Burhan Kuzu öldü. (Doğumu: 1 Ocak 1955) İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi‘nde okudu. Üniversiteden mezun olduktan sonra hakimlik ve kaymakamlık sınavını kazandı. Tekirdağ’da kaymakamlık stajına başladı. 1976 yılında üniversitede asistan kadrosuna alınınca akademisyen olmayı tercih etti. Yüksek lisans ve doktora eğitimini İstanbul Üniversitesi’nde tamamladı. Anayasa hukuku alanında çalıştı. 1980-1982 yılları arasında Paris Sorbonne Üniversitesi Hukuk Fakültesinde Avrupa Konseyi bursuyla araştırmalar yaptı. 1998 yılında profesör unvanı aldı. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesinde Anayasa Hukuku Anabilim Dalı öğretim üyeliği ve başkanlığı görevlerini yürüttü. Hukuk alanında makale ve kitaplar yayımladı. Uzun süre Polis Okulları’nda ders verdi. Çeşitli sivil toplum kuruluşlarında üyelik ve yöneticilik yaptı. Bir süre Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsünde öğretim üyeliği yaptı. Zirve Üniversitesi Hukuk Fakültesinde misafir öğretim üyesi olarak ders verdi. Milletvekilliği ve Adalet Komisyonu başkanlığı yaptı. Zindaşti suç örgütü ve başkaca oluşumlarla ilgili olarak nüfuz ticareti ve adli yargıyı etkileme suçundan hakkında soruşturma yapılmakta iken 1 Kasım 2020 tarihinde COVID-19 ‘a bağlı olarak hayatını kaybetti. |
2021 | “Kimse ifade özgürlüğünü kullandığı için sınır dışı edilemez” başlığını taşıyan bildiri; sosyal medyada yayımlanan bir sokak röportajında Suriyeli mültecilerin hedef alınmasına tepki göstermek amacıyla muz yeme görüntülerinin paylaşılması üzerine bazı Suriyelilerin sınır dışı edilmesi kararına karşı 16 kurum ve sivil toplum örgütü tarafından 1 Kasım 2021 tarihinde açıklanmıştır. |
2024 | Çanakkele’de restoratör Tuğba Yavaş’ın balkondan düşerek ölümüne ilişkin cinayet şüphesiyle gözaltına alınan eşi Prof. Dr. Alptekin Yavaş emniyetteki işlemlerinin ardından sevk edildiği Sulh Ceza Hakimliği tarafından tutuklandı. |
2024 | Avrupa Birliği ile Japonya arasında savunma ve güvenlik paktı imzalandı. AB tarihinde ilk kez bir Hint-Pasifik ülkesi ile askeri konuları da kapsayan çok yönlü bu antlaşma, Çin, Kuzey Kore ve Rusya konusunda endişelerin arttığı bir dönemde gerçekleşti. Tokyo’da imzalanan anlaşma, askeri alanda iş birliği yapılmasını, askeri tatbikatları, savunma sanayisi ile ilgili konularda bilgi alışverişi, uzay güvenliği ve benzeri pek çok konuyu kapsıyor. |
2024 | İstanbul Cumhuriyet Başsavcısı Akın Gürlek, Ekol TV’ye hayırlı olsun ziyareti gerçekleştirdi. Başsavcı Gürlek, Ekol TV binasını, Haber Merkezini ve stüdyoları gezdikten sonra kanala yayın hayatında başarılar diledi ve Ekol Medya Yönetim Kurulu Başkanı Emrah Doğru’ya bir hediye takdim etti. |
2024 |
|
2024 | Cumhurbaşkanı Erdoğan, CHP Genel Başkanı Özgür Özel hakkında ‘Cumhurbaşkanına alenen hakaret’ ve ‘iftira’ suçlarından suç duyurusunda bulundu ve 1 milyon liralık manevi tazminat davası açtı. Erdoğan, İstanbul Büyükşehir Belediye (İBB) Başkanı Ekrem İmamoğlu hakkında ise, Esenyurt’ta yaptığı konuşmada kendisine yönelik ‘iftira içeren asılsız ithamlarda’ bulunduğu gerekçesiyle 1 milyon liralık manevi tazminat davası açtı. |
2024 | Tekirdağ’ın Çerkezköy ilçesinde 9 aylık erkek bebeğe cinsel istismarda bulunulduğu iddiasına ilişkin gözaltına alınan anne ve baba tutuklandı. Bebek ise devlet korumasına alındı. |
2024 | Boydak Holding eski yönetim kurulu üyeleri ve aile bireylerinin de aralarında olduğu 11 sanığın yargılandığı Kayseri 2’nci Ağır Ceza Mahkemesi’ndeki davanın karar duruşmasında sanıkların Türkiye Finans Katılım Bankası’nda bulunan yüzde 22.34’lük hisselerinin müsaderesine karar verildi. |
2024 | Denizli’de kendilerini savcı olarak tanıtarak yaşlı bir kadını çok sayıda mülkünü sattırarak yaklaşık 33 milyon lira dolandırdıkları suçlamasıyla haklarında soruşturma başlatılan ve 6 ay süren teknik ve fiziki takip sonucunda yakalanan 19 kişi tutuklanarak cezaevine gönderildi. |
