11 Ocak – Hukuk Takvimi

1755

ABD mali sisteminin kurucusu, devlet adamı, hukuk bilgini, avukat, bankacı ve ekonomist Alexander Hamilton doğdu (Ölümü 12 Temmuz 1804)

1815

Hukukçu ve Kanada Dominyonu’nun ilk başbakanı John Alexander Macdonald, İskoçya’daki Ramshorn bölgesinde doğdu. (Ölümü: 6 Haziran 1891) 1820’de ailesiyle birlikte İskoçya’dan Ontario’ya göç etti. Sınavları geçerek hukuk eğitimi almaya hak kazandı. 1830 yılında avukat olarak baroya kabul edildi. Bir süre ticari davalara baktıktan sonra ceza davalarına girmeye başladı. Eğlenceli ve jürileri etkileyici savunma yöntemlerini uyguladı. 1837’de başlayan isyan sırasında, İngiliz kolonyalistlerine karşı savaştığı için vatana ihanet suçlamasıyla yargılanan isyancıları savundu ve bilinen bir avukat halinde geldi. 1844’te, Muhafazakâr Parti’nin Kingston’daki temsilcisi olarak Kanada Yasama Meclisi’ne seçildi. 1848-1854 arasında Kanada’nın birleştirilmesini ve İngiltere’yle olan bağlarının pekiştirilmesini amaçlayan Britanya Amerikası Birliği’ni güçlendirmek için çaba gösterdi. 1857’de Kanada Eyaleti’nin başbakanı oldu ve Kanada’nın William Lyon Mackenzie King’dan sonra en uzun süre başbakanlık yapan yöneticisi unvanını aldı.

1852

Alman şansölyesi ve Avukat Konstantin Fehrenbach doğdu (Ölümü 1926) 1920 ile 1921 yılları arasında şansölyelik yaptı.

1861

Alabama, Birleşik Devletlerden ayrıldı. İç savaş sonrası 1868’de birliğe yeniden Kabul edildi.

1885

Amerikalı feminist ve kadın hakları aktivisti Alice Paul doğdu. ABD’de yasaların kadınlara eşit haklar tanıması talebiyle açılan ilk kampanyanın önderlerinden oldu. (Ölümü 1977)

1897

Hitlerin muhafız birlikleri olan SS’lerin önemli ismi August Heissmeyer doğdu. (Ölümü 16 Ocak 1979) İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra savaş suçlusu olarak hapis cezasına çarptırıldı.

1903

Güney Afrikalı yazar ve apartheid karşıtı eylemci  Alan Stewart Paton doğdu.

1907

Fransız siyasetçi, eski başbakan Pierre Mendès France doğdu. (Ölümü 18 Ekim 1982) Paris Üniversitesi‘nde hukuk okudu ve aynı üniversitede doktora yaptı. 1928 yılında Paris Barosu’na üye oldu ve baronun en genç üyesi sıfatını kazandı. 1924 yılında Radikal Sosyalist Parti’ye üye oldu ve 1932 yılı seçimlerinde Eure bölgesinden milletvekili seçilerek Meclise girdi.  Léon Blum başbakanlığında kurulan Halk Cephesi hükûmetinde Ekonomiden Sorumlu Devlet Bakanı oldu. 1944 yılında toplanan ekonomi konferansında bulunan Fransız Delegasyonu’na başkanlık yaptı. Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası direktörlüğü ve Birleşmiş Milletler Ekonomik ve Sosyal Konseyi’ne Fransız Temsilciliği görevlerinde bulundu. 1954-1955 yıllarında Fransa Başbakanlığı yaptı.

1929

Sovyetler Birliği’nde çalışma süresi 7 saate indirildi.

1939

Toprak reformu çerçevesinde Aydın’da köylülere toprak dağıtıldı.

1944

Hukukçu Galeazzo Ciano, vatana ihanet suçlamasıyla yargılandıktan sonra Kuzey İtalya’daki Alman kukla devleti İtalya Sosyal Cumhuriyeti’ne bağlı Verona’da 11 Ocak 1944’te tarihinde, Mussolini’nin görevden alınmasına oy veren 4 diğer kişi ile birlikte kurşuna dizilerek idam edildi. İdam edilen diğer kişiler Emilio De Bono, Luciano Gottardi, Giovanni Marinelli ve Carlo Pareschi idi.

1946

Enver Hoca, Arnavutluk Sosyalist Halk Cumhuriyeti’ni ilan etti. Kral Zogo tahttan indirildi. Monarşi lağvedilerek Arnavutluk Halk Cumhuriyeti ilan edildi.

1954

20 gün önce sınırdan insan kaçıran bir çetenin üyesi olarak yakalandığı bildirilen Ali Ertekin’in, 8 aydır kayıp olan Sabahattin Ali’yi Nisan 1948’de Bulgaristan sınırına yakın bir yerde öldürdüğünü “itiraf ettiği” Emniyet tarafından basına açıklandı.

1954

Türkiye Vakıflar Bankası Kuruluş Kanunu kabul edildi.

1954

Hindistan’da çocuk işçiliğine karşı kampanya yürüten ve evrensel eğitim hakkını savunan Hintli sosyal reformcu Kailash Satyarthi doğdu. 2014 yılında Malala Yousafzai ile birlikte çocukların ve gençlerin baskı altına alınmasına karşı ve tüm çocukların eğitim hakkı için verdikleri mücadele sonucunda Nobel Barış Ödülü’nü kazandı. Küresel Mart Karşı Çocuk İşçiliği, Eğitim için Küresel Kampanya ve Kailash Satyarthi Çocuk Vakfı’nı kurdu. Kailash Satyarthi ve Bachpan Bachao Andolan’daki ekibi Hindistan’da 86.000’den fazla çocuğu çocuk işçiliğinden, kölelikten ve insan ticaretinden kurtardı.

1963

TBMM’de komünizmle mücadele amacıyla komisyon kuruldu.

1964

Amerika Birleşik Devletleri Sağlık Bakanı Luther Terry, sigaranın sağlığa zararlı olabileceğine dair ilk raporu yayınladı.

1969

Danıştay, Orta Doğu Teknik Üniversitesi’nin bir ay süreyle tatil edilmesi kararını durdurdu. 6 Ocak günü üniversitede Amerikan Büyükelçisi Robert Komer’in makam otomobili öğrenciler tarafından yakılmış, ve ODTÜ 9 Ocak’ta bir ay süreyle tatil edilmişti.

1972

Bangladeş, Pakistan’tan ayrılarak bağımsızlığını ilan etti.

1975

Hukukçu ve İtalya’nın eski Başbakanı Matteo Renzi doğdu. Matteo Renzi, Floransa Üniversitesi hukuk bölümünden mezun oldu. 1996 yılında İtalyan Halk Partisine katıldı. 1999 yılında İl Sekreteri oldu. 2004 yılında Floransa İl Başkanı olarak seçildi. 22 Şubat 2014 tarihinde İtalya’nın Başbakanı olarak yemin etti. 1861 yılında birleşmesinden bu yana İtalya başbakanı olan en genç kişidir.

1976

Türkiye Barolar Birliği, AP, MSP, MHP ve CGP’nin kurduğu “Milliyetçi Cephe” koalisyon hükümetinin örtülü otoriter rejimine karşı aydınları ve demokratik kuruluşları yasal yollardan mücadeleye çağırdı.

1977

• BD’de büyük bir yolsuzluk skandalına neden olan Lockheed Martin uçak şirketinin Türkiye temsilcisi Altay Kollektif Şirketi’nin sahibi Ankaralı işadamı Nezih Dural 11 Ocak 1977’de tutuklandı. Lockheed davası Ankara 1.Ağır Ceza Mahkemesi’nde görüldü. Dural berat etti.

• İstanbul Yüksek Öğrenim Derneği (İYÖD) Başkanı Paşa Güven “ruhsatsız tabanca taşıdığı” gerekçesiyle tutuklandı.

1982

277 sanıklı Adana Devrimci Yol davası Sıkıyönetim Askeri Mahkemesi’nde başladı.

1984

Ankara’da görülen Halkevleri davasında askeri savcı, 19 yöneticinin 1-4 yıl arası hapse mahkum edilmesini ve Halkevleri Derneği’nin kapatılmasını istedi.

1991

167 No’lu İnşaat İşlerinde Güvenlik ve Sağlık Sözleşmesi, 11 Ocak 1991 tarihinde yürürlüğe girdi. Sözleşme, Uluslararası Çalışma Örgütü-ILO tarafından 20 Haziran 1988 tarihinde kabul edilmişti. 29 Kasım 2014 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 6571 sayılı Kanun ile de Türkiye tarafından onaylandı.

1995

The Marmara Oteli pastanesinin 30 Aralık 1994’te bombalanması sırasında ağır yaralanarak tedavi altına alınan Cumhuriyet gazetesi sinema eleştirmeni, yazar Onat Kutlar yaşamını yitirdi.

1996

Gözaltına alındıktan sonra dövülerek öldürülen Evrensel Gazetesi muhabiri Metin Göktepe’nin cenazesi, yapılan törenler ve 10 binden fazla kişinin katıldığı 12 km’lik yürüyüşle İstanbul/Esenler Mezarlığı’nda toprağa verildi. Metin Göktepe’nin otopsi raporu açıklandı.

1997

Başbakan Necmettin Erbakan, tarikat tartışmalarının yoğunlaştığı bir sırada, 51 tarikat ve cemaat liderine iftar yemeği verdi. Bu eylem daha sonra Refah Partisi’nin kapatılma gerekçelerinden oldu.

2002

• Terörist Bombalamaların Önlenmesine İlişkin Uluslararası Sözleşme TBMM, BM tarafından hazırlanan 20 Mayıs 1999’da imzalanan “Terörist Bombalamaların Önlenmesine İlişkin Uluslararası Sözleşme’nin Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun”u bazı çekincelerle kabul etti.

• TBMM Başkanlık Divanı, Meclis’in kuruluşundan bu yana kadın personel ve gazetecilere uygulanan pantolon yasağını kaldırdı.

2005

Kapatılan DEP’in milletvekili Leyla Zana ve iki arkadaşının AİHM’de açtığı davada dostane çözüme varıldı. Türkiye, Leyla Zana’ya 9 bin avro (16 bin 5200 YTL) ödemeyi kabul etti.

2005

Pakistan Devlet Başkanı Pervez Müşerref’e suikast girişiminde bulunmakla suçlanan Müştak Ahmed tutulduğu askeri üsten kaçtı.

2006

Avrupa Cezaevi Kuralları, Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi’nin üye devletlere Avrupa Cezaevi Kuralları Hakkında Rec (2006) 2 sayılı tavsiye kararı adıyla Bakan Delegelerinin 11 Ocak 2006 tarihli ve 952 sayılı oturumunda Bakanlar Komitesi tarafından kabul edildi.

2012

Türkiye Cumhuriyeti Millî Eğitim Bakanlığı, 19 Mayıs Atatürk’ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı kutlamalarının Başkent dışında stadyumlarda değil, sadece okullarda kutlanmasını öngören genelge yayımladı.

2013

Sosyal Demokrasi Vakfı’nın “İnsan Hakları, Demokrasi, Barış ve Dayanışma Ödülü” 12 Eylül darbesi sonrası gözaltında -işkence görüp- kaybedilen Cemil Kırbayır’ın annesi 105 yaşındaki Berfo Kırbayır’a Cumartesi Anneleri adına verildi.

2016

• Bakırköy Cumhuriyet Başsavcılığı Terör ve Örgütlü Suçlar Bürosu Başsavcı Vekili; “çocuklar ölmesin” diyen Ayşe Çelik(Ayşe Öğretmen), Beyazıt Öztürk ve Beyaz Show program sorumlusu hakkında “terör örgütü propagandası”ndan soruşturma başlattı. Soruşturmada, Beyazıt Öztürk’e takipsizlik, Çelik hakkında ise yargılandığı davada bir yıl üç ay hapis cezası verildi. 

• Barış İçin Akademisyenler Bildirisi (Bu Suça Ortak Olmayacağız), 11 Ocak 2016’da 1128 akademisyenin imzasıyla yayımlandı. İmzacı akademisyenlere destek olmak amacıyla toplanan yeni imzalar sonucunda imzacı sayısı 2212’ye ulaştı. İmzacı akademisyenlerin birçoğu hakkında adli soruşturma başlatıldı ve üniversiteden ihraç edildi. Barış İçin Akademisyenler inisiyatifi, 2016 yılında Aachen Barış Ödülü’ne layık görüldü.

2017

Fransız hukukçu, eski bakan Pierre Arpaillange yaşamını yitirdi. (Doğumu: 13 Mart 1924) Toulouse ve Paris’te Hukuk eğitimi gördü. 1949 yılında yargı kariyerine başladı. 1965-1974 yılları arasında Adalet Bakanlığında teknik danışmanlık, kabine direktörlüğü, ceza işleri ve af müdürlüğü yaptı. Cezaevlerinin modernizasyonu için mücadele etti ve 1973 yılında hücrelere ısıtmalar yerleştirildi. 1974’te Yargıtay’da görev aldı. 1981 Fransa cumhurbaşkanlığı seçimleri sürecinde Marie-France Garaud‘un kampanya direktörlüğünü üstlendi. Aynı yıl Paris İstinaf Mahkemesi Başsavcısı oldu. 22 Şubat 1984-13 Mayıs 1988 tarihleri arasında Yargıtay Başsavcılığı yaptı.  1988- 1990 tarihleri arasında 1. ve 2. Rocard Hükümetlerinde Adalet Bakanlığı görevinde bulundu. Cumhurbaşkanı François Mitterrand tarafından, 1990’da Sayıştay Başkanlığına atandı ve emekli olana kadar bu görevi  sürdürdü.

2018

• HDP Ağrı Milletvekili Leyla Zana’nın milletvekilliği, devamsızlık gerekçesiyle düşürüldü.

• Anayasa Mahkemesi, Şahin Alpay’ın başvurusu hakkında, kişi hürriyeti ve güvenliği hakkı ile ifade ve basın özgürlüklerine yönelik bir müdahale ve ihlal kararı verdi.

2025

Adana’da görevli savcı adayı Mithat Can Yalman, kaldığı otel odasında ölü bulundu. Yalman’ın baskı gördüğüne ve intihar edeceğine dair sosyal medyada duyuru yaptığı öğrenildi. 

2025

Bakırköy Cumhuriyet Savcılığı’nca yürütülen soruşturma kapsamında, İstanbul Emniyet Müdürlüğüne bağlı üç polis ile bir sivil ve bir de avukatın aralarında olduğu beş kişi, Suriyeli Naseraldin Naser’i takip ederek patronu Ahmed Mohannad Alrefae’ye ait 170 bin dolar, 13 bin euro ile 1 milyon 500 bin TL’yi gasp ettikleri gerekçesiyle Bakırköy 6. Sulh Ceza Hakimliği tarafından ‘yağma ve kişiyi hürriyetinden yoksun kılma’ suçlarından tutuklandı.

2025

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, müsilajla mücadele kapsamında uygulamaya alınan 22 maddelik Marmara Denizi Eylem Planı kapsamında 7 ilde yaptığı denetim ve izleme çalışmaları sonucunda Tekirdağ ve Balıkesir Belediyeleri ile 4 işletmeye toplam 10,3 milyon lira para ceza uyguladı.