Hukuk Ansiklopedisi
13 Eylül – Hukuk Takvimi
| 1880 | Alman filozof Arnold Ruge öldü. (Doğumu 13 Eylül 1802) Bağımsız ve Birleşik Almanya`nın savunucusu olduğundan 1825 yılında Kolberg zindanlarında 5 yıl hapse mahkûm edildi. Serbest kaldıktan sonra Antik Yunan eserlerinin çevirisini yaptı ve Genç Hegelciler grubuna katıldı. |
1905 | Fransız hukukçu ve siyasetçi René Goblet, Paris’te yaşamını yitirdi. (Doğumu: 26 Eylül 1828) Hukuk eğitimi aldı. 1860’ların sonlarına kadar hiç siyasete girmedi. 1870’de Milli Savunma Hükümeti tarafından Amiens’e başsavcı olarak atandı. 1871 yılında meclise seçildi. – Freycinet kabinesinde İçişleri Bakanı olarak görev yaptı. 1886 yılında Charles de Freycinet kabinesi düşünce – tarihlerinde başbakanlık görevin üstlendi. Başbakanlık görevinden ayrıldıktan sonra senatör olarak görevine devam etti. 1898 seçimlerinde milletvekili seçilemeyince siyaseti bıraktı. |
1908 | Kavala’da Tütün Rejisi’nde çalışan 12 bin işçi greve başladı. Bando eşliğinde sokakları dolaşan işçilere Reji hamalları da katılarak işlenmiş tütün sevkiyatını durdurdu. |
1908 | İttihat ve Terakki Fırkası’na karşı, ilk muhalefet partisi olan Ahrar Fırkası kuruldu |
1919 | Mustafa Kemal Paşa’nın, mebus (milletvekili) seçimi hazırlıkları hakkındaki genelgesi yayınlandı. |
1920 | Mustafa Kemal’in “Halkçılık Programı” TBMM’ne sunuldu. 18 Eylül’de TBMM’de okundu. |
1921 | Seferberlik ilan edildi. Seferberliğin kaldırılmasına ilişkin Kanun ise (Seferberliğin İlgasına Dair Kanun) 31 Ekim 1923’te T.B.M.M.’nde kabul edildi. |
1941 | Hukukçu ve Türkiye’nin 10. Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer doğdu. 1962’de Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesinden mezun oldu. Aynı yıl Ankara’da hakim adayı olarak göreve başladı. Dicle ve Yerköy’de hakim ve Yargıtay tetkik hakimi olarak görev yaptı. Medeni hukuk alanında 1977 ve 1978’de Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesinde Yüksek Lisans öğrenimi yaptı. 7 Mart 1983’te Yargıtay üyeliğine seçildi. Yargıtay 2. Hukuk Dairesi üyesi olarak görev yaparken dönemin cumhurbaşkanı Kenan Evren tarafından 28 Eylül 1988’de o güne kadar atanmış en genç üye olarak Anayasa Mahkemesi üyeliğine atandı. 6 Ocak 1998’de Anayasa Mahkemesi başkanı seçildi. 28 Eylül 1998 tarihinde Anayasa Mahkemesinden emekli oldu. 5 Mayıs 2000’de Türkiye Cumhuriyetinin 10. ve ilk hukukçu cumhurbaşkanı olarak seçildi. Türkiye Cumhuriyeti tarihinde hem yürütmenin hem de bir yüksek yargı organının başkanlığını yapmış tek kişidir. |
1950 | Milli Eğitim Bakanlığı valiliklere gönderdiği bir genelgeyle öğretmenlerin parti işleriyle uğraşmasını yasakladı. |
1970 | Anayasa Mahkemesi raportörleri Anayasa’ya aykırı olduğu gerekçesiyle, Adalet Partisi iktidarının çıkardığı Özel Öğretim Kurumları Kanunu’nun iptali yönünde görüş bildirdi |
1971 | Bilim ve Sosyalizm yayınları sahibi Süleyman Ege, Lenin’in “Devlet ve İhtilal” kitabı nedeniyle 7,5 yıl hapis cezasına mahkum oldu. |
1972 | Cevdet Menteş, Yargıtay başkanlığına seçildi. 13 Temmuz 1980 tarihine kadar görev yaptı. |
1972 | TKP ile ilişkili oldukları ve komünizm propagandası yaptıkları iddiasıyla yargılanan, aralarında Harun Karadeniz, Nihat Sargın, Şadi Alkılıç, ceza hukukçusu Doç. Dr. Çetin Özek, yazar Ragıp Zarakolu, İlkay Demir ve Necmi Demir’in de bulunduğu 35 sanık için 6 aydan 15 yıla kadar hapis cezaları talep edildi. |
1977 | Türk Tabipleri Birliği Başkanı Erdal Atabek “1 Mayıs Mahallesi yıkımında gözaltına alınanların işkence gördüğü ve yaralıların hastaneye sevk edilmediği haberlerine ilişkin etkin soruşturma yapılmalı. Yapılanlar, Anayasa’ya ve sağlıklı yaşam hakkına açıkça aykırıdır” şeklinde açıklama yaptı. |
1980 | Türkiye’de Kenan Evren 13 Eylül 1980 tarihinde Devlet Başkanlığı görevini üstlendi. Millî Güvenlik Konseyi’nden yapılan açıklamada AP Genel Başkanı Süleyman Demirel, MSP Genel Başkanı Necmettin Erbakan ve CHP Genel Başkanı Bülent Ecevit’in güvence altına alındıkları bildirildi. |
1980 | Cumartesi Annelerinin sembol ismi Berfo Ana’nın(Berfo Kırbayır) oğlu Cemil Kırbayır, 12 Eylül’ün ertesi günü, 13 Eylül 1980’de Ardahan’ın Göle İlçesi Okçu köyündeki evinden gözaltına alındı. Berfo Kırdemir, 21 Şubat 2013te oğlunun kemiklerini ve katilleri bulamadan yaşama veda etti. |
1982 | Hukukçu ve yazar Osman Zeki Özturanlı, 13 Eylül, 1982 tarihinde İzmir’de geçirdiği bir trafik kazasında yaşama veda etti. (Doğumu: 1926, Söke) İlk, orta ve lise öğrenimini Söke’de tamamladı. Lise yıllarından itibaren ve 1943 yılından sonra çeşitli dergilerde şiirlerini yayınladı. İzmir Namık Kemal Lisesi’ni 1945’te bitirdi ve ardından İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi‘nden 1951’de mezun oldu. Askerliğini, Ankara’da Askeri Yargıç olarak yaptı. Uzun yıllar Söke’de avukatlık yaptı. Hikâyeleri, Varlık, Yeditepe, Türk Dili, Beşparmak gibi dergilerde yayımlandı. Dört hikâye kitabı ve bir tiyatro eseri olan yazar, hikayelerini Mühür, Tabanca, Başakçılar ve Kör Karga adlı kitaplarda topladı. Haksızlık, hayal kırıklığı, cehalet, vefasızlık, kaçış gibi konuların ön plana çıktığı hikâyelerde yargı mensupları, nüfuzlu kişiler, devlet memurları ve emekçiler karşımıza çıkmaktadır. İzmir Barosu eski başkanlarından M. İskender Özturanlı‘ının kardeşi ve Yazar Önder İskender Özturanlı ile Avukat Necla Hamzaçebi’nin babasıdır. |
1989 | Hukukçu ve siyasetçi İsmail Rüştü Aksal, yaşamını yitirdi. (Doğumu: 1911, Pamukova, Adapazarı) Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi‘ni bitirdi. Londra Büyükelçiliği Mali Müşavirliği, Maliye Bakanlığı Tetkik Heyeti Azalığı, Ticaret Bakanlığı Teftiş Heyeti Reisliği ve İç Ticaret Genel Müdür Yardımcılığı, Serbest Avukatlık, Mali Müşavirlik ve yazarlık yaptı. Kocaeli ve Ankara Milletvekilliği, 1961 yılında Kurucu Meclis Cumhuriyet Halk Partisi Temsilciliğinde bulundu ve Cumhuriyet Halk Partisi Genel Sekreteri oldu. Maliye Bakanlığı yaptı. |
1989 | Matbaada basılmayı bekleyen Ana Dev-Yol Davası Savunmaları taslaklarının polisçe toplatılmasının ardından tutuklanan kitabın derleyicisi Tayfun Mater, Kürtçülük ve bölücülük yaptığı gerekçesiyle 1 yıl 4 ay 20 gün hapis cezasına çarptırıldı. |
1994 | Demokrat Parti 13 Eylül 1994 tarihinde Anayasa Mahkemesi kararıyla kapatıldı |
1994 | Uluslararası Nüfus ve Kalkınma Konferansı Raporu, Kahire’de yayımlandı |
1996 | KESK üyesi sendikalar Zorunlu Tasarruf kesintilerinin nemalarıyla birlikte ödenmesi talebiyle Türkiye genelinde eylem yaptı. |
1998 | Hukukçu, bürokrat ve siyasetçi Halkçı Parti‘nin kurucu Genel Başkanı Necdet Calp, yaşamını yitirdi. (Doğumu: 7 Eylül 1922) Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi‘ndeki eğitimine devam ederken fark derslerini de vererek Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi‘nden de mezun oldu. 1954’te Çınar, Kaman ve Haymana‘da kaymakamlık yaptı. 1960’ta Siirt valiliğine atandı. 12 Eylül Darbesi‘nden sonra 23 Ekim 1980-11 Nisan 1983 tarihleri arasında Başbakanlık Müsteşarlığı yaptı. 1983’te kurucusu olduğu Halkçı Parti‘nin(HP) Genel Başkanlığı’na getirildi. Parti, 3 Kasım 1985 yılında olağanüstü kurultayda kendini feshederek SHP’ye katıldı. 1987 Genel Seçimlerin aday olmayarak aktif siyasetten çekildi. |
2007 | Yerli halkların diğer halklarla eşit olduğunu teyit eden Birleşmiş Milletler Yerli Halklar Hakları Bildirgesi kabul edildi. 9 Ağustos Dünya Yerli Halklar Günü (International Day of the World’s Indigenous Peoples), Birleşmiş Milletler (BM) tarafından 1982 yılında Cenevre’de düzenlenen BM Yerli Halklar Çalışma Grubu toplantısında ilan edilmiştir. |
2018 | 13 Eylül 2018 tarihli Resmi Gazete’de ”Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Kararda Değişiklik Yapılmasına Dair Karar ” yayımlandı. |
2019 | Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Hükümeti Arasında Ekonomik ve Mali İşbirliği Antlaşması resmi gazetede yayınlandı. |
| 2019 | Kenya Yüksek Mahkemesi, Rastafaryanizm’in diğerleri gibi bir din olduğunu ve diğer dinler gibi muamele görmesi gerektiğine karar verdi. Yüksek Mahkeme, Rasta saçını kesmemesi nedeniyle ocak ayında okuldan uzaklaştırılan bir kız öğrencinin ailesinin açtığı davada, öğrencinin eğitim hakkı ve inanç özgürlüğünün engellendiğine hükmetti. Kararı, Yargıç Chacha Mwita okudu. Mahkeme, Olympic Lisesi’nin rasta saçları nedeniyle kızı okuldan atmasının, bunun kızın dininin gereğini yerine getirmesi anlamına geldiği için anayasaya aykırı olduğuna karar verdi. Okul tarafından takınılan tutum hukuka aykırı bulundu. Kenya Anayasası’nın 30 (1) maddesine göre herkes vicdan, din, düşünce, inanç ve fikir özgürlüğüne sahip. Kararda dini nedenlerle saçını kesmek istemeyen bir öğrencinin buna zorlanamayacağı ve bunun anayasaya aykırı olduğu belirtildi. Rasta inancının takipçileri, siyahilerin Afrika’ya dönmesini savunan Jamaikalı aktivist Marcus Garvey’in peygamber, eski Etiyopya İmparatoru Haile Selassie’nin mesih olduğuna inanıyor. Yahudilik ve Hristiyanlıktan beslenen Rastalar et yemiyor, alkol kullanmıyor ve sigara içmiyorlar ancak ganga (marihuana) adını verdikleri uyuşturucu kullanıyorlar. Rastalar, mesihin tekrar dünyaya dönerek yeryüzünde bir cennet inşa edeceğini, buranın da Afrika olacağını savunuyor. Dünya genelinde Rastafaryanizmin bir milyondan fazla takipçisi bulunuyor. |
| 2024 | Diyarbakır’da Narin Güran cinayetiyle ilgili yürütülen soruşturma kapsamında gözaltına alınan aralarında anne Yüksel Güran ile ağabey Enes Güran’ın da bulunduğu 8 kişi sevk edildikleri Nöbetçi Sulh Ceza Hakimliği’nce tutuklandı, 1 kişi serbest bırakıldı. |
| 2024 | Nagehan Alçı hakkında eski eşi Rasim Ozan Kütahyalı’nın “ortak mülkiyetlerindeki eve girip cep telefonunu çaldığını” iddia ederek yaptığı savcılık şikayeti üzerine düzenlenen iddianame İstanbul 77. Asliye Ceza Mahkemesi tarafından kabul edildi. Alçı’nın beş yıldan 10 yıla kadar hapsi istendi. |
| 2024 | Edirne’nin Keşan ilçesinde, Yunanistan’a kaçmaya çalışırken yakalanan 3 FETÖ/PDY şüphelisi, tutuklandı. |
| 2024 | Cumartesi Anneleri’nin, gözaltında kaybedilen yakınlarının akıbetlerini sormak için her hafta Galatasaray Meydanı’nda düzenledikleri oturma eylemlerinin, 25 Ağustos 2018 tarihindeki 700. hafta buluşmasında yapılan gözaltılar sonucunda 46 kişi hakkında İstanbul 21. Asliye Ceza Mahkemesinde, “Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu’na muhalefet” suçundan 3 yıla kadar hapis istemiyle açılan davanın 13. duruşması görüldü. Duruşma savcısı, ifadeleri alınamayan kişilerin dosyalarının ayrılmasını ve dosyanın esas hakkındaki mütalaasını hazırlamak üzere tarafına gönderilmesini talep etti. İfadeleri alınamayan iki kişinin dosyalarının ayrılmasına, dosyanın esas hakkındaki mütalaasını hazırlaması için iddia makamına gönderilmesine ve duruşmanın 10 Ocak tarihine ertelenmesine karar verildi. |
2024 | Antalya’nın Serik ilçesinde jandarma ekiplerince 45 adet ruhsatsız tabanca ele geçirildi. Olayla ilgili gözaltına alınan 1 şüpheli, çıkarıldığı mahkemece tutuklandı. |
