Hukuk Ansiklopedisi Herkes İçin Adalet
14 Aralık – Hukuk Takvimi
1799 |
ABD’nin kurucusu ve ilk başkanı George Washington öldü.
|
1870 |
Hukukçu ve Avusturya İkinci Cumhuriyet’inin ilk devlet başkanı Karl Renner doğdu. (Ölümü: 31 Aralık 1950) Viyana Üniversitesi‘nde hukuk okudu. Avusturya-Macaristan İmparatorluğu‘nun federalist bir şekilde yeniden yapılandırılmasını savundu. 1918-1920 arası hükûmet liderliği ve 1919-1920 yıllarında dışişleri bakanlığı yaptı. I. Dünya Savaşı‘ndan sonra yapılan Saint-Germain-en-Laye Barış Anlaşması‘na katılan delegasyonda görev yaptı. Habsburg yasaları ve genişletilmiş bir sosyal yasa aracılığıyla Birinci Avusturya Cumhuriyeti’nin anayasal temellerini attı. 1920’den 1934’e kadar Avusturya parlamentosu Ulusal Konsey üyeliği ve 1931-1933 yılları arasında parlamento başkanlığı yaptı. Avusturya’nın Nazizm’den kurtarılmasından sonra Nisan 1945’te Avusturya Cumhuriyeti’ni yeniden kuracak olan geçiş hükûmetini kurdu. Aynı yılın Aralık ayında da İkinci Cumhuriyet’in ilk devlet başkanı seçildi.
|
1897 |
Avusturyalı hukukçu ve siyasetçi Kurt Schuschnigg doğdu. (Ölümü: 18 Kasım 1977) Freiburg Üniversitesi’nde ve Innsbruck Üniversitesi’nde hukuk okudu ve burada AV Avusturya’ya üye oldu. 1922’de mezun olduktan sonra Innsbruck’ta avukat olarak çalıştı. ilk olarak sağcı Hıristiyan Sosyal Partisi’ne katıldı ve 1927’de o zamanın en genç milletvekili olarak Nationalrat’a seçildi. 1932’de Adalet Bakanı olarak atandı ve 24 Mayıs 1933’ten itibaren Eğitim Bakanı olarak görev yaptı. Parlamenter sistemin kaldırılmasını ve idam cezasının geri getirilmesini savundu. Sosyalist Şubat Ayaklanmasından sonra birkaç isyancının infazı için baskı yaptı ve “işçi katili” olarak ün kazandı. 1934’te Avusturya’nın otoriter Federal Devletini kurdu. 36 yaşında şansölye seçilerek bu göreve gelen en genç kişi oldu. Dolfuss gibi Avusturya’yı kararnameler ile yönetti. Avusturya’nın işgali sırasında Almanya tarafından tutuklandı. ve 12 Mart 1938 günü ev hapsine alındı, 28 Mayıs’a kadar evinde hapis tutuldu. Gestapo tarafından uykusuz bırakıldı ve SS mensupları tarafından fiziki ve psikolojik işkence yapıldı. Savaştan sonra ABD’ye iltica etti ve 1948’den 1967’ye kadar Saint Louis Üniversitesi’nde siyaset bilimi dersleri verdi.
|
1908 |
Sürgüne gönderilen ve 1908 yılında İkinci Meşrutiyet’in ilan edilmesinden sonra çıkarılan genel af sonucunda İstanbul’a dönen Kemalpaşazâde Said Bey Şûrâ-yı Devlet(Danıştay) Tanzimat Dairesi başkanlığına getirildi. Bu görevde iken 3 Şubat 1913 tarihinde yaş haddinden emekli oldu. |
1914 |
Hukukçu ve 1979-1984 yılları arasında Batı Almanya Cumhurbaşkanı olarak görev yapmış olan Karl Carstens dünyaya geldi. (Ölümü: 30 Mayıs 1992) Yale Hukuk Okulun’da eğitim gördü. Hukuk ve siyaset bilimi alanlarında master ve doktora derecelerini aldı. 1940 yılında Nazi Partisi’ne katılarak II. Dünya Savaşı’nda Wehrmacht’ta Teğmen rütbesi ile bir uçaksavar topçu biriminin bir üyesi oldu. Savaşın ardından Bremen’e dönerek avukatlık yaptı ve 1949 da Senatoda danışman olarak görev yaptı. 1955 yılında Hristiyan Demokrat Parti’ye katıldı. 1954-1955 yılları arasında Almanya’nın Avrupa Konseyi nezdindeki temsilcisi oldu. 1960 yılında Köln Üniversitesi’ne profesör olarak atandı. Aynı yıl Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı olarak görevlendirildi. 1967-1968 arası Savunma Bakanlığı Müsteşarı oldu. 1968-1969 yılları arası ise Başbakanlık müsteşarı olarak görev yaptı. 1972 yılında Alman Senatosu olan Bundestag’a seçildi. 1973-1976 yılları arasında CDU/CSU senato grubunun başkanlığını üstlendi. 1976 yılında partisinin senatoda çoğunluk kazanması üzerine Senato Başkanı seçildi ve bu görevini 3 yıl boyunca sürdürdü. 23 Mayıs 1979 tarihinde parlamento tarafından 5. Cumhurbaşkanı olarak seçildi. 30 Mayıs 1992’de yaşamını yitirdi.
|
1932 |
Demokratik Kongolu siyasetçi ve hukukçu Étienne Tshisekedi 14 Aralık 1932’de dünyaya geldi. Lovanium Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden doktora diploması aldı ve hukuk alanında doktora diploması alan ilk Kongolu oldu. Mouvement National Congolais’de (MNC) Patrice Lumumba’nın danışmanlığını yaptı. 1961’de Başkan Joseph Kasa-Vubu tarafından Ulusal Hukuk ve İdare Okulu’nun Genel Müdürü olarak atandı. 1965’ten 1997’ye kadar cumhurbaşkanı Mobutu Sese Seko tarafından kurulan çeşitli hükümetlerin üst düzey bir üyesi olarak çalıştı. 1967’de Kongo Anayasasının değiştirilmesine katkı sundu. Demokratik Kongo Cumhuriyeti’ndeki (DRC) ana muhalif siyasi parti olan Demokrasi ve Sosyal İlerleme Birliği’nin (UDPS) liderliğini yürüttü. Zaire ülkesinin başbakanı olarak iki dönem görev yaptı.1 Şubat 2017’de yaşamını yitirdi.
|
1939 |
Sovyetler Birliği, Milletler Cemiyeti üyeliğinden çıkarıldı |
1947 |
Bulgar asıllı ekonomist ve Brezilya’nın ilk kadın Devlet Başkanı Dilma Vana Rousseff, doğdu. 1 Ocak 2011 – 31 Ağustos 2016 arasında iki dönem görev yaptı. Yolsuzluk suçlamaları nedeniyle Brezilya Senatosu tarafından görevinden alındı. |
1950 |
Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği Tüzüğü, 14 Aralık 1950 tarihinde yapılan Birleşmiş Milletler Genel Kurulunda alınan kararla kabul edilerek Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği kuruldu. Tüzük; 2. Dünya Savaşından sonra sayısı milyonları bulan mültecilere yardım etmek amacıyla kurulan Mülteciler Yüksek Komiserliğinin görevlerini, kurumsal yapısını ve çalışma prensiplerini oraya koyan yasal metindir. |
1951 |
Türkiye ile Hindistan Dostluk Antlaşması, 14 Aralık 1951 tarihinde Hindistan ile Türkiye Cumhuriyeti arasında Ankara’da imzalandı. 5 Mayıs 1952 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisinde kabul edildi. Bakanlar Kurulu tarafından 8 Mayıs 1952’de onaylandı ve Türkiye ile Hindistan Dostluk Antlaşmasının onanmasına dair Kanun 13 Mayıs 1952 tarihli Resmî Gazetede yayınlanarak yürürlüğe girdi. |
1953 |
Cumhuriyet Halk Partisinin Haksız’ İktisaplarının İadesi hakkında Kanun kabul edildi. 1951 yılında malvarlığının önemli bir bölümünü kaybeden CHP’nin mallarının geri kalanına el konuldu. 14 Aralıkta meclisten geçen ve 16 Aralık 1953 tarihi itibariyle yürürlüğe giren, “6195 sayılı Cumhuriyet Halk Partisinin haksız iktisaplarının iadesi hakkındaki kanun” ile on beş gün içinde partiye ait taşınabilir mallar defterdarlıklar tarafından açık artırma yoluyla satıldı, taşınmaz malların mülkiyeti de hazineye geçti. Partinin bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihte malik olduğu bütün menkul ve gayrimenkul mallarla para, haklar ve alacaklar ve sair kıymetler Hazine mülkiyetine intikaline karar verildi. Kanun ile, Partinin bütün mallarını kapsamamakta, umumî muvazeneye dahil dairelerle katma bütçeye dahil dairelerden, hususî idare ve belediyelerden, köylerden, İktisadî Devlet Teşekkülleri ve bunların müesseselerinden ve diğer amme hükmî şahıslarından, doğrudan doğruya veya dolaylı olarak elde edilen kazançlar iptal edildi. |
1955 |
Arnavutluk, Avusturya, Bulgaristan, Kamboçya, Seylan (şimdiki Sri Lanka), Finlandiya, Macaristan, İrlanda, İtalya, Ürdün, Laos, Libya, Nepal, Portekiz, Romanya ve İspanya Birleşmiş Milletler Örgütü’ne katıldı. |
1960 |
Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) kuruldu. 9 Ortak Pazar üyesi ile Avrupa Serbest Ticaret Birliği EFTA’ya üye 7 ülke, Amerika Birleşik Devletleri ve Kanada tarafından kuruldu. Türkiye de anlaşmayı imzaladı.
|
1960 |
Sömürge İdaresi Altındaki Ülkelere ve Halklara Bağımsızlık Verilmesine İlişkin Bildiri, Birleşmiş Milletler Genel Kurulunun 1514(XV) sayılı kararıyla 14 Aralık 1960 tarihinde kabul edildi. Bildiri, Birleşmiş Milletler, ne türden ve nerede olursa olsun, sömürgecilik ve bununla ilgili tüm ayrımcılık uygulamalarını kınadığını ilan etti; bu uygulamalara ivedi ve koşulsuz bir son vermenin gereğini yineledi. |
1960 |
ILO 94 No’lu Çalışma Şartları (Kamu Sözleşmeleri) Sözleşmesi, Türkiye tarafından 14 Aralık 1960 tarihli ve 161 sayılı kanun ile kabul edildi, Resmi Gazetenin 21.12.1960 tarihli sayısında yayınlanarak yürürlüğe girdi. Sözleşme, Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) tarafından 8 Haziran 1949 tarihinde Cenevre’de kabul edilmişti. |
1960 |
ILO-105 No’lu Zorla Çalıştırmanın Kaldırılması Sözleşmesi, Türkiye tarafından 14 Aralık 1960 tarihli ve 162 sayılı kanun ile kabul edildi. Resmi Gazetenin 21 Aralık 1960 tarihli sayısında yayınlanarak yürürlüğe girdi. Sözleşme, Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) tarafından 5 Haziran 1957 tarihinde kabul edilmişti. |
1966 |
Danimarkalı kadın politikacı Helle Thorning-Schmidt doğdu. Kraliçe II. Margrethe tarafından tayin edildi ve 3 Ekim 2011 tarihinde göreve başlayarak Danimarka’nın ilk kadın Başbakanı oldu. 2015 yılındaki seçimlerde yenilmesinden sonra Danimarka Başbakanlığından ve Sosyal Demokrat Partinin liderliğinden istifa etti. |
1967 |
Devlete Sığınmaya İlişkin Beyanname, Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından 14 Aralık 1967′ tarihinde kabul edildi. |
1974 |
Birleşmiş Milletler, Olağanüstü ve Silahlı Çatışma Hallerinde Kadınların ve Çocukların Korunmasına Dair Bildiri 14 Aralık 1974 tarihinde yayınlandı. |
1976 |
Demokratik Kamboçya Anayasası, Milli Kongre tarafından 14 Aralık 1975 tarihinde kabul edildi ve 5 Ocak 1976 tarihinde yürürlüğe girdi. |
1989 |
Şili’de ilk demokratik seçimler yapıldı |
1989 |
İnsan haklarının önde gelen savunucularından SSCB’li nükleer fizikçi Andrey Saharov yaşamını yitirdi. (Doğumu:21 Mayıs 1921) SSCB’de reformların yapılmasını ve komünist olmayan ülkelerle iyi ilişkiler kurulmasını destekledi. 1975 yılında Nobel Barış Ödülü’nü kazandı. Yönetimin baskısı sebebiyle 1986 yılına kadar ülke içinde sürgünde yaşadı.
|
1990 |
Tutuklulara Uygulanacak Muameleler İçin Temel İlkeler, Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından 14 Aralık 1990 tarihinde ve 45/111 sayılı karar ile kabul ve ilan edildi. On madde başlığı altında toplanan bu ilkeler, özgürlüğünden mahrum bırakılan tüm kişileri kapsamakta; tutuklanan ve göz altına alınan kişileri, duruşmalarının yapılmasını bekleyen mahpusları, hüküm giymiş mahpusları ve kendi istekleri dışında psikiyatrik hastanelere hapsedilmiş kişileri tanımlamakta; geniş alamda, kamu gücü ile özgürlüğünden mahrum bırakılan tüm kişileri ifade etmektedir. |
1990 |
Çocuk Suçluluğunun Önlenmesi Birleşmiş Milletler Rehber Kuralları (Riyad İlkeleri), Birleşmiş Milletler Genel Kurulunun 14 Aralık 1990 tarihli ve 45/112 sayılı kararıyla kabul ve ilan edildi |
1990 |
Özgürlüğünden Yoksun Bırakılmış Küçüklerin Korunması İçin Kurallar, Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından 14 Aralık 1990 tarihinde kabul edildi. Havana Kuralları olarak da bilinmektedir. |
1994 |
Kapatılan Demokrasi Partisi (DEP) avukatlarından Avukat Faik Candan öldürülmüş olarak bulundu.
|
1995 |
Bosna, Sırbistan, Hırvatistan arasında Dayton Antlaşması, Daytan-Ohio’da(ABD) imzalandı. Antlaşmaya, Alia İzzetbegoviç (Bosna), Slobodan Miloševi; (Sırbistan) ve Franjo Tucman (Hırvatistan) imza koydu. Eski Yugoslavya’da son üç yıldır süren savaş sona erdi. |
1999 |
Fransa’dan Türkiye’ye iadesi kararlaştırılan organize suç örgütü lideri Alaattin Çakıcı Türkiye’ye getirildi. |
2001 |
Türkiye Bilimler Akademisi Bilim Etiği İlkeleri(TÜBA), Türkiye Bilimler Akademisi Genel Kurulu tarafından 14 Aralık 2001 tarihinde kabul edildi. |
2001 |
Birleşmiş Milletler Yolsuzlukla Mücadele Sözleşmesi, Türkiye’de 14 Aralık 2005’te yürürlüğe girdi. Sözleşme, 10 Aralık 2003’te imzalanmıştı. Yolsuzluğa karşı Birleşmiş Milletler Sözleşmesi olarak da anılmaktadır. |
2006 |
Kimyasal Silahların Önlenmesi Sözleşmesi (CWC)’nin yedinci maddesi kapsamında 5564 sayılı “Kimyasal Silahların Geliştirilmesi, Üretimi, Stoklanması ve Kullanımının Yasaklanması Hakkında Kanun” 14 Aralık 2006 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulunda kabul edildi. Kanun 21 Aralık 2006 tarihinde yürürlüğe girdi |
2007 |
Arjantin, Bütün Kişilerin Zorla Kaybedilmeden Korunmasına Dair Sözleşme‘ye katıldı |
2015 |
Türkiye- AB müzakere sürecinde 17 no’lu “Ekonomik ve Parasal Politika” faslının açılmasına karar verildi |
2018 |
Belçikalı ekonomist, suç bilimi uzmanı, yazar ve siyasetçi Jean-Pierre Van Rossem yaşamını yitirdi. (Doğumu: 29 Mayıs 1945) |
2021 |
AB Dış İlişkiler Yüksek Temsilcisi Borrell, birliğin dışişleri bakanları toplantısına Kıbrıs’ta Kapalı Maraş’ın kısmen açılmasına karşı yaptırım olasılığı da içeren bir belge sunduğunu söyledi. |
2021 |
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Gazeteci Nazlı Ilıcak’ın ‘terör örgütü üyesi olduğuna dair somut kanıt bulunmadığı’ yönünde ihlal kararı vererek Türkiye’nin Ilıcak’a manevi tazminat olarak 16 bin Euro ödemesine hükmetti. |
2021 |
Hapishanelerdeki hasta mahpusların durumuna dikkat çeken İHD İzmir Şubesi, Türkiye hapishanelerinin “İnsan hakları ihlal merkezlerine” dönüştüğünü belirtti. |
2021 |
Konya’nın Meram ilçesinde 30 Temmuz’da Dedeoğulları ailesini öldüren Mehmet A. ile Çalık ve Keleş aile fertlerinin yargılandığı davanın ilk duruşması, Konya 4.üncü Ağır Ceza Mahkemesi’nde başladı. |
2021 |
Türk Silahlı Kuvvetleri’ne(TSK) bağlı Libya Görev Grubu Komutanlığı’nda görevlendirilen 56 uzman çavuş, komutanlarını kendilerine mobbing yapmakla suçlayarak Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı’na (CİMER) toplu şikâyet dilekçesi verdikten sonra ihraç edildi. Haklarında disiplin soruşturması başlatılan askerlerin görevlerine son verildi ve haklarında adli soruşturma da başlatıldı. |
2021 |
Bartın Kayadibi Çavuş Köyü’nde 25 Temmuz 2021’de M.D. isimli erkek, bir köpeğe tecavüz etti. Yurttaşların şikâyeti üzerine şahıs önce gözaltına alındı ve tutuklandı. Bartın Hayvanları Koruma ve Yaşatma Derneği, Bartın Çevre Kültür ve Doğal Varlıkları Koruma Derneği, Hayvan Hakları ve Etiği Derneği ile Cinsel Şiddetle Mücadele Derneği’nin davaya katılım talepleri kabul edildi. |
2021 |
Venedik Komisyonu(Avrupa Hukuk Yoluyla Demokrasi Komisyonu), Orbán rejiminin “küçüklere LGBTQ+ tasvirlerini yasaklayan” yasaların Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesine aykırı olduğunu bildirdi: “Bu yasalar ayrımcı, ifade özgürlüğünü ve anne babaların çocuklarını kendi inançlarına göre yetiştirme hakkını ihlal ediyor.”
|
14 Aralık – Hukuk Takvimi
