14 Ekim – Hukuk Takvimi
1774 | Kolonilerin İlk Kongre Bildirgesi 14 Ekim 1774 tarihinde Amerika’da ilan edildi. Bildirge önemli tarihsel belgelerdendir. |
1890 | Demiryolları ile eşya taşınmasına ilişkin sözleşme Bern’de imzalandı. Türkiye, bu sözleşmeyle birlikte, 14 Ekim 1890, 20 Eylül 1893, 16 Temmuz 1895, 16 Haziran 1898 ve 19 Eylül 1906 tarihlerinde yapılan diğer benzer sözleşmeleri de Lozan‘da tanıdı. |
1906 | Almanya doğumlu Yahudi kökenli, Amerikalı siyaset bilimci, Hannah Arendt doğdu. (Ölümü: 4 Aralık 1975) Princeton Üniversitesinde ilk tam kadrolu kadın profesör oldu. İlk büyük eseri Totaliterizmin Kökenleri isimli kitabıdır. |
1911 | ABD Yüksek Mahkeme Yargıcı olarak görev yapan hukukçu John Marshall Harlan yaşamını yitirdi. (Doğumu: 1 Haziran 1833) College of William and Mary’de hukuk eğitimi gördü. Birleşik Devletler Dışişleri Bakanı olarak görev yaptı. Amerika Birleşik Devletleri Anayasası’nın onaylanmasını destekledi ve Virginia’nın bu belgeyi onaylamasında önemli bir rol oynadı. 3 Eylül 1867 – 1 Eylül 1863 tarihlerinde Kentucky Başsavcısı olarak çalıştı. 29 Kasım 1877 – 14 Ekim 1911 tarihleri arasında Yüksek Mahkeme’de 33 yıl görev yaptı. Sivil özgürlükleri kısıtlayan bir çok davada çoğunluk kararına karşı çıktığı ve mahkeme çoğunluğu tarafından benimsenen medeni haklara yönelik dar görüşleri reddettiği için ‘The Great Dissenter-Büyük Muhalif”‘ lakabını kazandı. |
1922 | Mudanya Ateşkes Antlaşması, Yunan Hükümeti tarafından kabul edildi, müttefik devletlere hitaben yapılan açıklama sonucunda sözleşme 15 Ekim’de yürürlüğe girdi. Yunanlılar Doğu Trakya’yı boşaltmaya başladı, 16 Ekim 1922 Gazi Mustafa Kemal Bursa’ya gitti. Refet Bele, Trakya’yı teslim almakla görevlendirildi. SİLAH BIRAKIŞIMI SÖZLEŞMESİ adını taşıyan Antlaşma, Mudanya’da, 11 Ekim 1922’de imzalanmıştı. |
1953 | Japon hukukçu, devrimci ve siyasetçi Kyūichi Tokuda yaşamını yitirdi. (Doğumu: 12 Eylül 1894) Japonya Üniversitesi Hukuk Fakültesinden mezun oldu. Avukat olarak mesleğe başladı. 1920 yılında Japonya’da faaliyet gösteren Sosyalist Birlik örgütüne girdi. 1922 yılında o dönemde yasadışı ilan edilmiş olan Japon Komünist Partisine üye oldu. 1928 yılında seçim dönemindeki faaliyetlerinden ötürü Fukuoka bölgesinde tutuklandı. II. Dünya Savaşı dönemini hapiste geçirdi 10 Ekim 1945 günü diğer komünistlerle beraber salıverildi. Temsilciler Meclisi üyeliği görevinde bulundu. Japon Komünist Partisinin liderliğini yürüttü. Savaş sonrası hazırlanan Yeni Japon Anayasası döneminde komünistlere yönelik baskılar artınca 1953’te Çin’e gitmek zorunda kaldı. Hastalanarak Pekin’de yaşamını yitirdi. |
1959 | İstanbul Basın Mahkemesi, Tercüman Gazetesine bir ay süreyle kapatma cezası verdi. Sorumlu yazı işleri müdürü Kayhan Türkçü ise 10 ay hapis cezasına çarptırıldı. |
1961 | Fransız hukukçu ve eski başbakan Paul Ramadier yaşamını yitirdi. (Doğumu: 17 Mart 1888) Toulouse Üniversitesi Hukuk Bölümü’nden mezun oldu ve mesleğe Paris’te avukat olarak başladı. 1911 yılında Roma Hukuku alanında doktora yaptı. 1914’te piyade çavuşu iken ağır bir şekilde yaralandı. Cumhuriyetçi Sosyalist Birliği’ne katıldı. 1936 yılında Maden Kaynaklarından Sorumlu Müsteşar oldu. 1938 yılında kısa bir süre Daladier Kabinesi’nde Çalışma Bakanı oldu. 1940 yılında Vichy rejimini kuran Philippe Pétain’e tam yetki verilmesine karşı çıkarak Fransız Direnişi’ne katıldı. 1944-1945 yılları arasında İkmal Bakanı oldu. 1946-1947 yılları arasında ise Adalet Bakanlığı görevini üstlendi. 1947 yılında Dördüncü Cumhuriyet’in ilk hükümetini kurdu ve – tarihlerinde başbakan olarak görev yaptı. 1948-1949 yılları arasında Savunma Bakanı, 1956-1957 yılları arasında ise Ekonomi ve Maliye Bakanı oldu. 1948 – 1961 yıllarında Uluslararası Çalışma Örgütünde Fransız hükümetinin temsilcisi olarak görev aldı. |
1964 | Martin Luther King’e Nobel barış ödülü verildi. King Dünya genelinde şiddet karşıtı ve ırksal eşitlik görüşleriyle tanındı. Ayrıca, 1977 yılında, ölümünden 9 yıl sonra, eski ABD başkanı Jimmy Carter tarafından Başkanlık Özgürlük Ödülü’ne layık görüldü. Her yıl her yıl Ocak ayının 3. Pazartesi günü, onun onuruna Martin Luther King Günü olarak kutlanmaktadır. |
1970 | ILO 134 No’lu İş Kazalarının Önlenmesine (Gemiadamları) İlişkin Sözleşme, 14 Ekim 1970 tarihinde Uluslararası Çalışma Örgütü-ILO tarafından kabul edildi. Sözleşme, Türkiye tarafından 15 Temmuz 2003 tarihli ve 4935 yasa ile onaylandı ve Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe girdi. |
1971 | İbrahim Recep Ayışık hakkında Af Kanunu, 14 Ekim 1971 tarihinde kabul edildi. Resmi Gazetenin 21 Ekim 1971 tarihli sayısına yayınlanarak yürürlüğe girdi. Kanunun tam adı ‘Tedbirsizlik, dikkatsizlik neticesi ölüme sebebiyet vermekten hükümlü 1933 doğumlu Mehmet Sait oğlu Zehra’dan doğma İbrahim Recep Ayışık hakkında Af Kanunu‘dur. |
1973 | Milletvekili genel seçimleri yapıldı. Ecevit liderliğindeki CHP birinci parti oldu. |
1977 | MESS, DİSK’e bağlı Maden-İş Sendikası ile yaptığı toplu sözleşme görüşmelerinde anlaşamadığı için 12 işyerinde lokavt kararı aldı. Karar 4500 işçiyi kapsamaktaydı. |
1980 | Çevirmen Şadi Ozansü, Ernest Mandel’in ‘Marksizme Giriş’ kitabından dolayı 7.5 yıl hapse mahkum edildi. |
1980 | 12 Eylül darbe günü gözaltına alınıp yoğun işkencelerin ardından rahatsızlanarak polislerce 13 Ekim’de Haydarpaşa Hastanesi Acil Servisi’ne bırakılan İTÜ Mimarlık Fakültesi öğrencisi Ekrem Ekşi (25) hayatını kaybetti. |
1981 | Askeri Mahkeme’de devam eden MHP ve Ülkücü Kuruluşlar Davası’nda “iddia makamına hakaretlerde bulunduğu” gerekçesiyle ” Alparslan Türkeş yeniden tutuklandı. |
1988 | Peru’da yıllık % 1000’e ulaşan enflasyonu protesto eden 1.6 milyon işçinin genel grev eyleminde 600 işçi tutuklandı. |
1988 | Sarkıntılık eden Muhasebe Şefi’ne saldırdığı gerekçesiyle 2 yıldır çalıştığı Sümerbank’taki işinden tazminatsız şekilde çıkarılan N.Kaya’nın başlattığı 2 günlük açlık grevine Demokratik Kadın Derneği üyesi iki kadın da katıldı. |
1994 | Ordu Valiliği, Ahmet Kaya’nın ‘Şarkılarım Dağlara‘ ve Ferhat Tunç’un ‘Özlemim Dağ Rüzgarı‘ adlı kasetlerinin satışını ve yayınlanmasını yasakladı. |
1998 | Alevi kuruluşları, 5 Temmuz’da, (laikliğe aykırı eylemlerin odağı olduğu gerekçesiyle daha sonra kapatılan) Refah Partisi grup toplantısındaki konuşmasında ‘Nusayrilik bir nev’i sapık Alevi anlayışıdır’ diyen Recai Kutan hakkında 5 milyar TL değerinde manevi tazminat davası açtı. Kuruluş temsilcileri Kutan’ın istifasını ve RP’nin kapatılmasını istedi. |
1998 | Orta ve Doğu Avrupa Ülkeleri Yüksek Mahkemeleri Başkanları 12-14 Ekim 1998 tarihinde Kiev’de toplandı. Avrupa ülkelerinden ve uluslararası yargıç örgütlerinden gelen katılımcılar tarafından 10 Temmuz 1998 tarihinde Strazburg’da kabul edilen Yargıçların Statüsü Hakkında Avrupa Şartı teyit edildi. Yargıçların Statüsü Hakkında Avrupa Şartı’nda; hakimlerin seçimi, atanması, tayini, kariyer ilerlemeleri ve meslekten ayrılmaları ile ilgili her kararın yasama ve yürütme organlarından bağımsız bir organ tarafından alınması zorunlu olarak görülmektedir. |
1998 | Susurluk kazasıyla ilgili davalarda ilk karar verildi: ”Mehmet Özbay” sahte kimlikli Abdullah Çatlı’ya silah ruhsatı alabilmesi için gerçek dışı rapor ve ikametgah belgesi düzenledikleri iddiasıyla yargılanan bir başkomiser, polis memuru ve muhtar hakkına 1 yıl 8’er ay hapis cezasına hükmedildi. |
2000 | AB vatandaşlarının temel haklarını ve AB’nin vatandaşlarına karşı sorumluluklarını düzenleyen Temel Haklar Şartı, 13-14 Ekim 2000 tarihlerinde Fransa’nın Biarritz kentinde gerçekleşen AB zirvesinde devlet ve hükümet başkanlarının bilgisine sunuldu ve kabul edildi. Temel Haklar Şartı, 7-8 Aralık 2000 tarihinde ‘Nice Zirvesi’nde onaylandı. |
2002 | ABD’nin Irak’a askeri müdahale hazırlıkları İstanbul Barosu avukatlarınca Tünel’den Taksim’e yürüyüşle protesto edildi. Avukatlar, adaleti simgeleyen cübbeleriyle Taksim’de barış için yürüdüler. Baro Başkanı Yücel Sayman, ABD’nin Irak’ı kana bulamasını istemediklerini açıkladı. |
2003 | Vücut Dışında Kullanılan Tıbbi Tanı Cihazları Yönetmeliği düzenlendi. Yönetmelik, 9 Ocak 2007 tarihinde yeniden düzenlendi ve 14 Ekim 2003 tarihli Vücut Dışında Kullanılan Tıbbi Tanı Cihazları Yönetmeliği yürürlükten kaldırıldı. |
2004 | Organize suç örgütü lideri Alaattin Çakıcı, tutuklu bulunduğu Avusturya’dan Türkiye’ye getirildi. |
2004 | Buca Cezaevi’nde yaklaşık 2 bin tutuklu ve hükümlü Cezaevi Yönetimi’nin uygulamalarını protesto etmek amacıyla 5 gardiyanı rehin aldı. |
2006 | Türkiye Barolar Birliği Genel Kurulu’nda eylem yapıldı. Çağdaş Avukatlar Grubu üyeleri, F tipi cezaevlerindeki tecrit uygulamalarını protesto etmek için başlattığı ölüm orucunun 194. gününde olan Avukat Behiç Aşçı için dövizli eylem yaptı |
2006 | Vedat Ahsen Coşar‘ın Ankara Barosundaki ilk dönem başkanlığı sona erdi. Coşar, 2004 yılından 2010 yılına kadar Ankara Barosu Başkanlığı görevinde bulundu. Daha sonra Türkiye Barolar Birliği Başkanı oldu. |
2011 | Tecavüze Karşı Kadın İnsiyatifi, “sekiz tecavüz sanığının tutuklanması ve tecavüz suçunun cezasız kalmaması” talebiyle 14 Ekim’de Fethiye Adliyesi kapısında eylem yaptı. |
2013 | Irak İnsan Hakları Bakanlığı, ülke genelindeki şiddet olaylarında bir yılda 158 çocuğun hayatını kaybettiğini, 854 çocuğun yaralandığını bildirdi. |
2014 | Avukat ve yazar Hüseyin Üzmez öldü. (Doğumu: 1931) 17 yaşındayken gerçekleştirdiği Malatya hadisesi olarak bilinen Ahmet Emin Yalman suikastıyla ve cinsel istismar davalarıyla tanındı. 1952 yılında lise öğrencisiyken, Malatya’yı ziyaret eden Ahmet Emin Yalman’a ateş ederek ağır yaraladı. Suikastten sonra teslim oldu ve 20 yıl hapse mahkûm edildi. 10 yıl hapis yattı. 2003 yılında kendisinden 50 yaş küçük bir kadınla evlendi. 78 yaşında iken, B.Ç. isimli küçüğe cinsel istismarla suçlandı. Bursa 4. Ağır Ceza Mahkemesi, 16 Eylül 2009’daki karar duruşmasında Hüseyin Üzmez hakkında, ‘cinsel istismar’ ve ‘küçük yaştaki çocuğun ruh sağlığını bozma’ suçlarından 13 yıl 1 ay 15 gün hapis, ‘hürriyeti tahdit’ suçundan ise beraat kararı verdi. Yargıtay 5. Ceza Dairesi, itiraz üzerine yeniden yargılama yapılmasına hükmetti, tekrar yapılan yargılamada sonuç değişmedi ancak Üzmez tahliye edildi. Kadın örgütleri, tahliye kararını ‘kadınlara yönelik aşağılayıcı yaklaşım ve tecavüzü hoş gören’ bir karar olduğu gerekçesiyle protesto etti. Yargıtay 14. Ceza Dairesi, Üzmez’e, ‘cinsel istismar’ ve ‘küçük yaştaki çocuğun ruh sağlığını bozma’ suçlarından verilen 13 yıl 1 ay 15 günlük hapis cezasını onadı, ‘hürriyeti tahdit’ suçundan yargılanmasına hükmetti. Onama kararının ardından Temmuz 2012’de yeniden cezaevine gönderildi. 14 Ekim 2014 tarihinde öldü. |
2016 | Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Rusya’nın Suriye’deki Himeymim Üssü’nü süresiz kullanmasını öngören anlaşmayı onayladı. |
2023 | Birleşmiş Milletler Yakın Doğu’daki Filistinli Mültecilere Yardım ve Bayındırlık Ajansı(UNRWA) “Gazze’deki barınaklarının ve sığınaklarının artık güvende olmadığını, bu durumun daha önce hiç görülmemiş bir olay olduğunu” açıkladı. |
2023 | ÇHD davasından hükümlü olan ve İzmir Kapalı Kadın Cezaevinde yatan Avukat Didem Baydar Ünsal’ın, “iyi halli bulunmadığı” için şartlı tahliye hakkından yararlanamadığı anlaşıldı. Ünsal, ÇHD davasının görüldüğü İstanbul 37. Ağır Ceza Mahkemesi’nin kararı ile “Silahlı Terör Örgütüne Üye Olmamakla Beraber Yardım Etmek” suçundan ötürü 3 Yıl 9 Ay hapis cezasına mahkum edilmişti. |
2023 | Bursa’nın Mustafakemalpaşa ilçesinde kendisini savcı gibi tanıtıp, bir kişiyi 630 bin TL dolandıran Ö.Ö., parayı çekerken Elazığ´da yakalanarak gözaltına alındı. Ö.Ö., tutuklanarak cezaevine gönderildi. |
2023 | Ankara Barosu bir açıklama yaparak, İnsan Hakları Merkezi Başkan Yardımcısı Avukat Fatih Gökçe, Ankara Barosu Toplumsal Dava ve Hukuk Araştırmaları Merkezi Başkan Yardımcısı Avukat Bilge Topçu ile Çağdaş Hukukçular Derneği Ankara Şube Başkanı Avukat Ceren Yılmaz’ın da aralarında bulunduğu avukatların Cumhuriyet Savcısının talimatı ile göz altına alınmasına karşı çıkarak, “alelacele ve hukuksuz bir şekilde kamusal görev yapan meslektaşlarının gözaltına alındığını, hakimlik kararı dahi alınmadan arama, el koyma talimatı verildiğini” açıkladı. “Her gün adliyede mesleki faaliyetlerini sürdüren meslektaşlarımızın ifadeleri davet edilerek alınabilecekken, gece yarısı ev baskınıyla gözaltına alınmış olmaları hukuka aykırıdır. |
2024 | Mardin, Kızıltepe’de şartlı tahliye kurallarını ihlal ettiği iddiasıyla yeniden cezaevine gönderilen 32 yaşındaki İbrahim Boğurcu, Mardin E Tipi Kapalı Cezaevi’nde, 4 gün sonra hayatını kaybetti. |
2024 | Ağustos 2020’de zehirlenip Almanya’da tedavi olduktan sonra ülkesine dönen Navalni, gözaltına alınıp tutuklanmıştı. 16 Şuat 2024’te, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in en önemli muhaliflerinden Aleksey Navalni’nin cezaevinde rahatsızlanarak hayatını kaybettiği açıklanmıştı. ‘Patriot’ (Vatansever) adlı anı kitabı 22 Ekim’de yayınlanması beklenen Navalni’nin günlüğüne, “Hayatımın geri kalanını hapishanede geçireceğim ve burada öleceğim” yazdığı belirtildi. |
2024 | 6 Şubat depremlerinde, Maraş’taki Ezgi Apartmanında ölen 35 kişi nedeniyle, Onikişubat Belediyesi çalışanı olan 7 kamu görevlisi hakkında Maraş Cumhuriyet Başsavcılığı Deprem Suçları Soruşturma Bürosu tarafından hazırlanan iddianame Kahramanmaraş 4. Ağır Ceza Mahkemesi tarafından kabul edildi. |