14 Eylül – Hukuk Takvimi
1321 | Dünyaca ünlü düşünür Dante Alighieri, Ravenna’da yaşamını yitirdi. (1265 yılında İtalya’nın Floransa kentinde doğmuştu) Gerçek adı olan Durante’dir. Evrensel Krallık teorisini ortaya attı ve dünya barışını hedefledi. ![]() |
1829 | Osmanlı İmparatorluğu ile Rus İmparatorluğu arasında Edirne Antlaşması imzalandı. |
1901 | ABD’nin hukukçu başkanlarından William McKinley’in görev süresi 14 Eylül 1901’de doldu. Yerini bir başka hukukçu başkan olan Theodore Roosevelt’e bıraktı. |
1920 | TBMM’de “Men-i Müskirat Kanunu(İçki Yasağı) kabul edildi. Kanun, 28 Şubat 1921’de Resmi Gazetede yayınlandı. |
1933 | Türkiye ile Yunanistan Dostluk Antlaşması imzaladı.. Resmi adıyla “Samimi Anlaşma Misakı” olan antlaşma 14 Eylül 1933’te, Yunanistan Başbakanı Çaldaris ile Dışişleri Bakanı Maksimos’un Ankara’yı ziyaretleri sırasında “Yürekten Uyuşma Paktı” (Pacte d’Entente Cordiale) olarak imzaladı. (Samimi anlaşma misakı) |
1936 | Türkiye Cumhuriyeti Millî Eğitim Bakanlığı, ilkokullarda okutulacak Alfabe kitabını kabul etti. |
1937 | Nyon Antlaşması, İsviçre’nin Nyon kentinde toplanan konferansa katılan, Büyük Britanya ve Kuzey İrlanda, Bulgaristan, Mısır, Fransa, Yunanistan, Romanya, Türkiye, SSCB ve Yugoslavya arasında, 14 Eylül 1937 tarihinde kabul edildi. Amacı, Akdeniz’deki korsanlık olaylarının önlenmesi ve Akdeniz’de seyrüsefer güvenliğinin sağlanması olmuştur. Türkiye’nin antlaşmayı onayladığına dair kanun 18 Eylül 1937’de TBMM’de kabul edilmiştir.![]() |
1939 | Mültecilerin haklarına ilişkin 14 Eylül 1939 tarihli Protokol imzalandı. |
1960 | Irak, İran, Kuveyt, Suudi Arabistan ve Venezuela OPEC‘i kurdu. |
1963 | Uçaklarda İşlenen Suçlar ve Diğer Bazı Eylemlere İlişkin 14 Eylül 1963 Tarihli Tokyo Sözleşmesi imzalandı. Sözleşmenin Türkiye tarafından kabulüne dair kanun 8 Aralık 1975 tarihli resmi gazetede yayınlandı. |
1972 | Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti İle Çin Halk Cumhuriyeti Hükümeti Arasında 14 Eylül 1972 tarihinde, “Hava Ulaştırma Anlaşması” imzalandı. |
1972 | Aşık Mahsuni, Başbakan‘a hakaret ettiği iddiasıyla yargılandı. |
1973 | Hayali ihracat olayı; Bir şirketin sahte belge ile yapmadığı ihracata karşılık vergi iadesi adıyla devletten 1 milyon lira tahsil ettiği belirlendi. Sahtekârlık Ticaret Bakanlığı’nca ortaya çıkarıldı. |
1975 | DİSK’in 3 bin işyeri temsilcisinin toplantısında, Devlet Güvenlik Mahkemeleri’ne karşı demokratik haklar eylemi için karar alındı. |
1977 | Bakanlar Kurulu toplu sözleşme anlaşmazlığı nedeniyle DYF’nin devlet demiryollarında aldığı grev kararını bir ay süreyle erteledi. |
1980 | Sıkıyönetim komutanlıklarınca Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) ve Milliyetçi İşçi Sendikaları Konfederasyonu (MİSK) yöneticilerinin teslim olması istendi. İşçi ve memur maaşlarına %70 zam yapıldığı ve tüm grevlere son verildiği açıklandı. |
1980 | Uğur Mumcu, Cumhuriyet gazetesindeki köşesinde 12 Eylül Darbesi hakkında, “Devlet, devlet olmaktan çıkar; parlamento, on beş gün içinde seçilmesi gereken cumhurbaşkanını seçmez ve ülke baştan başa örtülü bir iç savaşın kanlı arenasına dönüşürse Silahlı Kuvvetlerin yönetime el koymasından doğal ne olabilir ki?” dedi. |
1983 | Sıkıyönetim Askeri Savcısı, SODEP eski Genel Başkanı Prof. Erdal İnönü hakkında en az 3 ay hapis istemiyle dava açtı. Davanın açılma sebebi SODEP adaylarının Milli Güvenlik Konseyi’nce veto edilip seçimlere katılmasının engellenmesi üzerine İnönü’nün yaptığı açıklamadır.![]() |
1984 | Aydınlar Dilekçesi Davası’na Ankara Sıkıyönetim Komutanlığı Askeri Mahkemesi’nde sorgularla devam edildi. Uğur Mumcu, Erbil Tuşalp, Yalçın Küçük M.Tali Öngören, Mete Tunçay, Halit Çelenk, Şerafettin Turan ve Prof. Tekeli, bildiriyi savunarak, suçlamaları reddettiler. |
1990 | Çocuk Haklarına Dair Sözleşme, Türkiye, tarafından 14 Eylül 1990 tarihinde imzalandı. Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nun 20 Kasım 1989 tarih ve 44/25 sayılı kararıyla kabul edilip imza, onay ve katılıma açılan Sözleşme, 49. maddeye uygun olarak 2 Eylül 1990 tarihinde yürürlüğe girmişti. Türkiye Cumhuriyeti Birleşmiş Milletler Çocuk Haklarına Dair Sözleşmesi’nin 17, 29 ve 30. maddeleri hükümlerini T.C. Anayasası ve 24 Temmuz 1923 tarihli Lozan Barış Anlaşması hükümlerine ve ruhuna uygun olarak yorumlama hakkını saklı tutarak imzaladı. |
1990 | Paris’te yapılan ve 3 Eylül’de başlayan, Birleşmiş Milletler, İkinci En Az Kalkınmış Ülkeler Konferansı sona erdi. |
1996 | Abdi İpekçi ve Papa cinayetleri ile silah-uyuşturucu kaçakçılığı sanıklarından ülkücü Oral Çelik, tutuklu bulunduğu İsviçre’den kendi isteği ile Türkiye’ye getirildi. |
1998 | Düş ve Yaşam adlı kitabından dolayı Devlet Güvenlik Mahkemesinde yargılanıp 1.5 yıl hapis ve ağır para cezasına çarptırıldığı duruşmada, mahkeme asayişini bozduğu ve heyete hakaret ettiği gerekçesiyle yargılanan, hukukçu, şair, yazar ve gazeteci Yılmaz Odabaşı 7 ay hapis cezasına çarptırıldı. ![]() |
1999 | YÖK Rektörler Komitesi, üniversite yerleşkelerinde, açık ya da kapalı alanlarda baş örtüsünü yasaklayan ortak karar aldı. Kimlik kartındaki fotoğraf, derslikler, laboratuvarlar, sosyal tesis ve spor alanlarında da baş örtüsü yasağı konuldu. |
2004 | Bergamalı köylüler, Ovacık altın madeninde siyanürle altın arama çalışmasını durduran mahkeme kararının bir an önce uygulanması talebiyle Taksim’den Tünel’e yürüyüşe geçti. Galatasaray’da engellenen köylüler bir süre oturma eylemi yaptıktan sonra basın açıklaması yaptı. |
2004 | Çeşitli illerden Ankara’ya gelen kadın örgütleri üyeleri, AKP hükümetinin zinanın suç sayılması girişimlerine karşı Meclis’e yürüdü. |
2008 | Türk Tabipleri Birliği’nin (TTB) Ergenekon soruşturması kapsamında tutukluyken kansere yakalanan ve tahliyesinden beş gün sonra ölen Kuddusi Okkır‘la ilgili raporunu kamuoyuna açıkladı. Rapora göre, cezaevi ve hastane sürçlerinin aşamasında ihmal olduğu, adli otopsi yapılmadığı için Okkır’ın kesin ölüm nedeninin bilinmediği, cezaevinden hastaneye her sevkte “Ergenekon terör örgütü üyesi”, “dikkat, kaçar, kaçırılır” ibareleri düşüldüğü, sevklerin geç ve mesai saatleri dışında yapıldığı, tıbbi kayıtların düzenli tutulmadığı açıklandı. TTB olayı “başlı başına bir insan hakları ihlali” olarak niteledi. |
2009 | İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi, “Ergenekon terör örgütü”ne ilişkin davada, ikinci ve üçüncü iddianameler Cumhuriyet Savcıları Mehmet Ali Pekgüzel ve Nihat Taşkın tarafından okunmaya başlandı. Av. Celal Ülgen iddianamenin okunmasının aslında sanık hakkı olduğunu belirterek, “Ancak bu hak bu dava için bir sıkıntıya, eziyete dönüştü. 500 sayfa 15-20 günde okunur. Özetin özetinin okunmasını istiyoruz” dedi. Duruşmaya 48 tutuklu sanık ile tutuksuz diğer sanıklar katıldı. |
2010 | Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), Agos gazetesi yayın yönetmeni Hrant Dink’in 19 Ocak 2007 tarihinde İstanbul Şişli’de katledilmeden önce ve sonrasında yapılan başvurular kapsamında Türkiye’yi yaşam hakkını ihlal ettiği, mahkemelere etkin başvuru hakkını kısıtladığı ve ifade özgürlüğü hakkını çiğnediği gerekçesiyle mahkum etti. Beş ayrı başvuruyu birleştiren AİHM, yaşam hakkını güvence altına alan Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 2. maddesinin, ifade özgürlüğünü savunan 10. maddesi ve “mahkemeye etkin başvuru hakkı”nı düzenleyen 13. maddenin de ihlal edildiğine oybirliğiyle hükmetti. AİHM ayrıca Rakel Dink ve çocuklarına 100 bin avro (192 bin TL) ve Hrant Dink’in kardeşi Hosrof Dink’e de 5 bin avro (9 bin 600 TL) manevi tazminat ödenmesi ve mahkeme gideri karşılığında da 28 bin 595 avro (54 bin 902 TL) ödenmesine hükmetti.![]() |
2010 | Diyarbakır 5. Ağır Ceza Mahkemesi, “PKK örgütünün propagandasını yaptıkları” iddiasıyla yargıladığı kapatılan Demokratik Toplum Partili (DTP) 54 belediye başkanı hakkında beraat kararı verdi. |
2010 | MAZLUMDER, İzmir ve Bursa’da ise EDP, 1980 darbesinin lideri Kenan Evren, dönemin kuvvet komutanları ve tüm sorumlular hakkında “darbe yapmak”tan suç duyurusunda bulundu. EDP üyeleri, Evren ve dönemin kuvvet komutanları başta, Emniyet ve MİT görevlilerinin arasında bulunduğu 514 ismin yargılanmasını istedi. ![]() |
2010 | Şili’nin ilk kadın cumhurbaşkanı Michelle Bachelet, BM’nin kadın haklarının teşviki ve kadınların tam katılımı programları üzerine çalışacak olan yeni örgütü BM Kadın’ın (UN WOMEN) başına geçirildi. Bachelet, 1 Eylül 2018 tarihi itibarıyla İnsan Hakları Yüksek Komiserliği görevini üstlendi. ![]() |
2011 | ODTÜ’deki “Başkaldırıyoruz” eylemine katıldıkları ve polise direndikleri gerekçesiyle yargılanan öğrencilerin bir yıl dokuz aydan 10 yıl 6 aya kadar hapis cezası istemiyle yargılandığı davanın ilk duruşması yapıldı. “Başkaldırıyoruz” pankartıyla yapılan protesto gösterisi sırasında çıkan olaylarla ilgili olarak, 117 kişi hakkında, ”Mala zarar verdikleri” ve ”İzinsiz toplantı ve gösteri yürüyüşünün dağıtılması sırasında kamu görevlisine direndikleri” iddiasıyla açılan dava Ankara 24. Asliye Ceza Mahkemesi’nde devam etti. |
2012 | Ergenekon Soruşturmaları kapsamında açılan OdaTV davasında yapılan duruşmada, mahkeme sanıklardan Barış Terkoğlu ve Barış Pehlivan’ı tahliye ederken, Yalçın Küçük, Soner Yalçın ve Hanefi Avcı’nın tutukluluk hallerinin devamına karar verdi. |
2012 | MHP, 12 Eylül döneminde çeşitli suçlardan hüküm giyen fakat af ve infaz yasaları ile tahliye edildikten sonra sonra başka nedenlerle tekrar ceza aldıkları için infazları yananlar için bir kanun teklifi verdi. Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Teklifi TBMM Başkanlığı’na sunuldu. |
2012 | Afyon’da 25 askerin hayatını kaybettiği patlamayla ilgili soruşturma yürüten Eskişehir Birinci Hava Kuvveti Komutanlığı Askeri Savcılığı, gelinen aşama itibarıyla olayın sabotaja bağlı olarak gerçekleştiğine dair herhangi bir delil ve emare elde edilemediğini açıkladı. |
2015 | Doğan Medya Grubu’na terör örgütü propagandası yapıldığı iddiasıyla soruşturma açıldı. Savcı, Güneş Gazetesi’nde yer alan bir haberi ihbar kabul etti. |
2017 | İşlerine iade talebiyle 190 gündür açlık grevinde ve 115 gündür tutuklu olan Gülmen ve Özakça’nın Ankara 19. Ağır Ceza Mahkemesi’nde görülen duruşmasına bin 30 avukat yetki belgesi verdi. Salona 200 avukat girdi. Gülmen ve Özakça duruşmaya getirilmedi. Savcı, tutukluluğun devamını istedi. Tahliye kararı çıkmadı. |
2017 | Senegalli hukukçu sosyalist siyasetçi ve eski bakan Djibo Leyti Kâ, yaşamını yitirdi. (Doğumu: 21 Şubat 1948) Dakar Üniversitesi‘nde Ekonomik Bilimler ve Hukuk Fakültesi eğitimini tamamladı. 1981-1988 yılları arasında Telekomünikasyon ve Enformasyon Bakanı, 1988-1990 yılları arasında Plan ve İşbirliği Bakanı, 1990-1991 yılları arasında Millî Eğitim Bakanı, 1991-1993 yılları arasında Dışişleri Bakanı ve 1993-1995 yılları arasında İçişleri Bakanı oldu. 2004-2007 yıllarında Deniz Ekonomisi Bakanı, 2007-2012 yılları arasında ise Devlet Bakanı, Yapay Göller, Koruma Havzaları, Doğayı Koruma ve Çevre Bakanı oldu. 14 Eylül 2017’de 69 yaşında iken yaşama veda etti.![]() |
2018 | İstanbul Yeni Havalimanı‘nın yapım aşamasında kötü çalışma koşulları sebebiyle inşaat işçileri grev yapmaya başladı. |
2018 | İstanbul 2. Asliye Ceza Mahkemesi’nde “Cumhurbaşkanına hakaret” suçlamasıyla yargılanan Evrensel gazetesinin eski sorumlu yazı işleri müdürü Vural Nasuhbeyoğlu ile eski imtiyaz sahibi Arif Koşar 7’şer bin liralık tazminat cezasına mahkum edildi. |
2021 | Güney Kore Rekabet Kurumu, Korea Fair Trade Commission (KFTC), Google’ın Android işletim sisteminin (OS) özelleştirilmiş versiyonunu engellemesinden dolayı ABD’li şirkete 207 milyar won (176.64 milyon dolar) ceza kesti. Gerekçe, Google’ın piyasadaki baskın pozisyonunu kötüye kullanması ve mobil işletim sistemi pazarında rekabeti kısıtlaması oldu. Ceza, Güney Kore’nin ‘Google Karşıtı Yasa’ olarak bilinen Telekomünikasyon Yasası değişikliğinin yürürlüğe girdiği gün açıklandı. |
2022 | AKP’li milletvekili Vahit Kiler’e “Kurt siyasetçi” dediği için ceza alıp tutuklanan gazeteci Sinan Aygül, tutuklu bulunduğu cezaevinden koronavirüs izini kapsamında tahliye edildi. Bitlis Açık Cezaevi’nden serbest bırakılan Aygül burada yaptığı açıklamada, ilkesel bir karar aldığını ve aldığı kararın arkasında olduğunu söyledi. |
2024 | CHP, TBMM bünyesinde ”Çocuk Hakkı İzleme Komisyonu” kurulması için kanun teklifi verdi. Teklifin gerekçesinde “TBMM’de çocuk haklarının geliştirilmesi, çocukların korunması alanında profesyoneller ve sivil toplum kuruluşları ile iletişimi sağlayacak, her yasa tasarısını çocuk haklarına uygunluk açısından inceleyecek, yıllık bütçelerde çocuklara yeterli kaynak ayrılmasını sağlamayı önceleyecek daimi bir ihtisas komisyonunun kurulmasına ihtiyaç vardır.” denildi. |
2024 | Kemal Çağlar Temel’in 10 Eylül’de uğradığı silahlı saldırıda hayatını kaybetmesine ilişkin gözaltına alınan 16 kişi adliyeye sevk edildi. |
2024 | Resmi Gazete‘de yayımlan Cumhurbaşkanı Kararı ile, özel tüketim vergisi oranları ile maktu vergi tutarları yeniden belirlenerek sigaranın vergileme yapısında değişikliğe gidildi. Sigara üzerinden alınan nispi vergi indirildi, maktu vergi artırıldı. |
Yazar Yavuz Ekinci 10 yıl önce Doğan Kitap’tan basılıp geçen yıl toplatılan ‘Rüyası Bölünenler’ romanı nedeniyle açıklama yaptı: “Yazarlar yazdıklarıyla suçlanacaksa Dostoyevski cinayetten yargılanmalı“ | |
2024 | Asal Araştırma tarafından yapılan araştırmanın sonuçları yayımlandı. “Türkiye’de en güvendiğiniz kurum hangisidir?” sorusuna verilen yanıtlarda Yargı % 1,4 oranı ile Ordu, Polis, Cumhurbaşkanlığı, TBMM, Bankalar, ÖSYM, YSK, Belediyeler, Diyanet’in ile 10. sırada çıktı. Kurumun diğer araştırmasında ise “Türkiye’nin en önemli sorunu nedir?” sorusuna %54,5 oranında “Ekonomi/Hayat Pahalılığı”, %10.8 oranında Adaletsizlik çıktı. |
