Hukuk Ansiklopedisi
15 Eylül – Hukuk Takvimi
| 1821 | Guatemala, İspanyol İmparatorluğu’ndan bağımsızlığını ilan etti. |
| 1908 | İzmir-Turgutlu’da Demiryolu Kumpanyasının memur ve işçileri, ücretlerinin yükseltilmesi, iş gününün kısaltılması, hafta tatilinin kabulü, ihtiyarlık sandığının kurulması, terfilerin liyakate göre yapılması talepleriyle greve gitti. 18 Eylül’de tekrar işbaşı yapıldı. |
| 1910 | ilk Türk sosyalist siyasi partisi olan Osmanlı Sosyalist Fırkası kuruldu.  |
| 1917 | Başbakan Aleksandr Kerenskiy, Rusya’da cumhuriyeti ilan etti. |
| 1929 | Hukukçu ve Anayasa hukuku profesörü Mümtaz Soysal doğdu. (Ölümü: 11 Kasım 2019, İstanbul) Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesini bitirdi. 1955 yılında Türkiye ve Ortadoğu Amme İdaresi Enstitüsü’ne asistan olarak atandı. Aynı yıl Birleşmiş Milletler bursuyla London School of Economics’te araştırmalarda bulundu. 27 Mayıs 1960 darbesinden sonra göreve gelen Kurucu Mecliste 1961 Anayasasını hazırlamakla görevlendirilen Anayasa Komisyonu üyeliğine seçildi ve 6 Ocak 1961 – 29 Ekim 1961 tarihleri arasında bu görevi yürüttü. 15 Kasım 1963’te Anayasa Hukuku doçenti oldu. 24 Haziran 1969 tarihinde ‘Dinamik Anayasa Anlayışı Anayasa Diyalektiği Üzerine Bir Deneme’ adlı çalışmasıyla Anayasa Hukuku profesörü oldu. 1971 yılında Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi dekanı olarak atandı, dekanlık görevi sona erdikten sonra bilimsel çalışmalarına devam etti. Siyasal Bilgiler Fakültesinden 14 Nisan 1992 tarihinde emekli oldu. |
| 1946 | Bulgaristan’da 8 Eylül’de yapılan oylamada halkın %93’ünün oyu ile monarşiye son verildi. Halk Cumhuriyeti’nin kuruluşu ilan edildi. |
| 1955 | Türk Parasının Kıymetinin Korunması hakkındaki kararname yürürlüğe girdi. |
| 1959 | Avukat ve Amerika Birleşik Devletleri Senatörü Mark Kirk doğdu. Cornell Üniversitesi ve London School of Economics’i bitirdi. Georgetown Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden mezun oldu. 1989’da İstihbarat kariyeri alanında komisyon görevlisi olarak Birleşik Devletler Deniz Kuvvetlerine katıldı. 2000 yılında Meclis’e seçildi. 3 Ocak 2011’de Senatör olarak görevine başladı ve 2017’ye kadar bu göreve devam etti. |
| 1961 | 27 Mayıs 1960 askeri darbesi sonrası kurulan Yassıada Yüksek Adalet Divanı kararları açıklandı. Aralarında eski cumhurbaşkanı Celal Bayar’ın da bulunduğu 15 kişiye idam, 31 kişiye ömür boyu hapis, 408 kişiye çeşitli hapis cezaları, 133 kişiye de beraat kararı verildi. |
| 1975 | Türk-Alman Tarım Anlaşması, Bonn’da imzalandı. |
| 1976 | Anayasa Mahkemesi, CHP’nin başvurusu üzerine incelediği kamu iktisadi kuruluşları hisselerinin yüzde 49’una kadar olan bölümlerinin özel sektöre satılmasına ilişkin yasa maddesini iptal etti. |
| 1980 | 12 Eylül Askeri darbesinden sonraki günlerde grev ve lokavtlar kaldırıldı. 14 Eylül’de darbe öncesinde grevde olan yaklaşık 51 bin işçi, MGK’nın grev ve lokavt yasağı kararının ardından işbaşı yaptı. Belediye başkanları görevlerinden alınmaya başladı ve yerlerine çoğunlukla subaylar atandı. Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK), Milliyetçi İşçi Sendikaları Konfederasyonu (MİSK) ve Hak-İş’in bankalardaki paraları bloke edildi. Sendika yöneticileri ile işyeri temsilcileri teslim olmaya başladı. Eski Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk, Anayasa Mahkemesi, Danıştay ve Uyuşmazlık Mahkemesi başkanları Kenan Evren’e “başarı mesajı” gönderdi. |
| 1983 | Hüseyin Karakaş’ın işkenceyle ölümüne sebep olmaktan 3 polise verilen 3’er ay hapis cezası, önceki sicilleri dikkate alınarak ertelendi. |
| 1983 | Milliyet gazetesi yazarlarından Metin Toker ve yazı işleri müdürü Doğan Heper 3’er ay hapis cezasına çarptırıldılar. Doğan Heper’in cezası paraya çevrildi. |
| 1983 | DİSK’e bağlı Tümka-İş’in (Tüm Kağıt ve Selülöz Sanayi İşçileri Sendikası) 10 yöneticisinin 6-20 yıl arası hapis istemiyle yargılanmasına başlandı. Duruşmada okunan iddianamede Yasal olarak kurulan sendikanın yasadışı örgüte dönüştürüldüğü ileri sürüldü. |
| 1984 | Aydınlar Ocağı’nın düzenlediği panelde konuşan Başbakan Turgut Özal yaptığı konuşmada, “Türkiye’yi bölmek isteyenler işe polisten başlıyor, önce polisin yetersiz olduğunu kanıtlamaya çalışıyorlar. İşkence iddialarında bulunuyorlar ve sonuçta ‘polis faşisttir‘, diyorlar” dedi. |
| 1985 | Alman hukukçu ve sosyal siyaset tarihçisi Wolfgang Abendroth, yaşamını yitirdi. (Doğumu: 2 Mayıs 1906) Frankfurt Hukuk Fakültesinde öğrenim gördü. 1928’de Komünist Parti muhalefetine katıldı. Mezun olduktan sonra Hechingen Sulh Mahkemesine yargıç olarak atandı. 1932 yılında Frankfurt Yüksek Eyalet Mahkemesinde görev almaya başladı. 1933 yılında Nazi Hükümeti’nin devlet memurluğuna dair çıkardığı yeni yasalar yüzünden görevinden alındı. 1934 yılında İsviçre’ye gitti. 1935’te Bern Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden uluslararası hukuk alanında doktora unvanı kazandı ve 1 sene sonra Almanya’ya geri döndü, 1937 yılında tutuklandı. 4 yıl kadar Luckau Cezaevi’nde kaldı. İkinci dünya savaşı bittikten ve Naziler devlet yönetiminden uzaklaştırıldıktan sonra, 1947 yılında Adalet Bakanlığı’nda çalışmaya başladı. Yüksek Adalet Divanı üyelerinden biri oldu. Halle Üniversitesinde öğretim üyeliği yaptı. 1948 yılında Leipzig Üniversitesi ve Jena Üniversitesinde profesör olarak eğitim verdi. 15 Eylül 1985’te ki ölümüne kadar Marburg Üniversitesi Siyasal Bilimler kürsüsünde çalışmalarına devam etti. Avrupa işçi sınıfı tarihiyle ilgili yaptığı çalışmalarla tanınmaktadır. |
| 1987 | YÖK’ü protesto için 18 Haziran’da İstanbul Üniversitesi ana kapısının önüne yürüyerek siyah tabut bırakan 11 öğrencinin 2 yıla kadar hapis cezası talebiyle yargılanmasına İstanbul DGM’de devam edildi. |
| 1989 | Cizre/ Yeşilyurt Köyü halkının, Binbaşı Çağlayan tarafından eziyet ettirilip insan dışkısı yedirildiği iddiasıyla Avrupa İnsan Hakları Komisyonu’na yaptıkları başvuru kabul edildi. |
| 1990 | İstanbul’da bir grup kadın, Medeni Kanun’un kadının çalışmasını kocanın iznine bağlayan 159. maddesinin kaldırılması için topladıkları 2 bin 500 imzalı dilekçeyi Sirkeci Postanesi’nden Anayasa Mahkemesi’ne gönderdi. |
| 1997 |  Avukat Eşber Yağmurdereli hakkındaki mahkumiyet kararının düzeltilmesi talebi Yargıtay tarafından reddedildi. Yağmurdereli 22.5 yıl hapis cezasına hükmedilmişti. |
| 1999 | Avrupa Konseyi Cezai Meselelerde Arabuluculuk Yolu İle İlgili Tavsiye Kararı, “Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesinin Üye Devletlere Ceza İşlerinde Arabuluculuk Konulu R (99) 19 Sayılı Tavsiye Kararı” adıyla yayınlanmıştır. Tavsiye Kararı, Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi delegelerinin 15 Eylül 1999 tarihli 679.oturumunda Bakanlar komitesi tarafından kabul edilmiştir. |
| 2000 | Milli Güvenlik Kurulu’nun (MGK) Türban yasağı yeterince uygulanmıyor uyarısı üzerine YÖK rektörlüklere genelge göndererek türbana göz yuman öğretim üyelerine yasal işlem yapılacağını bildirdi. |
| 2001 | F tipi cezaevlerine karşı ölüm orucunda iken tahliye edilip eylemi dışarda sürdürürken hayatını kaybeden DHKP-C’li Ümit Şahingöz için Küçükarmutlu’da cenaze törenine izin vermeyen ve kurulan barikatları panzerle dağıtan polisle protestocu gruplar arasında çıkan çatışmada 30 kişi gözaltına alındı. |
| 2002 | Manisa Etnografya ve Arkeoloji Müzesi soyuldu. Soygunda, Helenistik döneme ait Marsyas ve Roma dönemine ait Eros heykelleri çalındı. |
| 2004 | Tüzüğünde anadilde eğitimi savunduğu gerekçesiyle kapatılması istenen Eğitim-Sen davası, Ankara 2. İş Mahkemesi’nce reddedildi. Mahkeme yargıcı, anadilde eğitim hakkını savunmanın suç olmadığı sonucuna vardı. |
| 2006 | Gazeteci Hrant Dink’in cezasını onaylayan Yargıtay Ceza Genel Kurulu’nun gerekçeli kararı 15 Eylül 2006 tarihinde açıklandı. Kararda, eleştirilerin sert olabileceği, ancak hakaretin kabul edilemez olduğu, Dink’in ustaca bir üslupla Türklüğü aşağıladığı belirtildi. Karara karşı çıkan ve şerh koyan iki yargıç ise “Türkiye’de fikirlerin serbestçe söylenmesinden korkuluyor” düşüncesini savundu.  |
| 2008 | Çanakkale E-Tipi Cezaevi’nde, sekiz yıl önce yapılan ve ‘Hayata Dönüş’ adı verilen operasyonla ilgili 563 güvenlik görevlisi ve 154 siyasi hükümlünün yargılandığı davada beraat kararı verildi. |
| 2009 | İstanbul Kadın Platformu, Pameks Tekstil çalışanı 8 kadının Halkalı’da yük taşımak için kullanılan bir servis aracının içinde sele kapılarak ölümünü, İstanbul Büyükşehir Belediyesi önünde protesto etti |
| 2011 | İstanbul Barosu Kadın Hakları Merkezi Koordinatörü, Türkiye’de kadın cinayetlerinin sayısının son yedi yılda yüzde 1400 arttığını ve İstanbul’da boşanma başvurularının yüzde 85’inin nedeninin şiddet olduğunu açıkladı. |
| 2012 | Eğitim-Sen öncülüğünde Ankara’da bir araya gelen on binlerce kişi 4+4+4 eğitim sistemine karşı tepki göstermek için bir miting düzenledi. |
| 2024 | Kemal Çağlar Temel’in 10 Eylül’de uğradığı silahlı saldırıda hayatını kaybetmesine ilişkin gözaltına alınan 17 kişi tutuklandı. Cinayet Üsküdar ilçesine bağlı Burhaniye Mahallesi Burhaniye Abdullahağa Caddesi’ndeki kozmetik ürünleri satan bir firmanın önünde işlenmişti. |
| 2024 | Venezuela İçişleri Bakanı Diosdado Cabello, 400 silahın ele geçirildiği operasyonda, “Maduro’ya suikast planlamak ve terörist eylemler düzenlemek için hazırlık yapmak’ iddiasıyla 3 ABD’li, 2 İspanyol ve bir Çekya vatandaşının tutuklandığını açıkladı. |
| 2024 | Yalova’da kiracı A.S., tahliye işlemleri için işlem yaptırması nedeniyle mülk sahibi K.A.’nın cinsel organını kesti. Ev sahibi tedaviye alındı. Kiracı, çıkarıldığı Nöbetçi Sulh Ceza Hakimliğinde tutuklandı. |
| 2024 | Ele geçirdikleri gizli bilgileri MOSSAD’la paylaştığı iddia edilen 20 sanık hakkında, 18 yıl 9’ar aydan 45’er yıla kadar hapis cezası istemiyle dava açıldı. İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı’nca hazırlanan iddianamede, 16’sı tutuklu 20 sanığın İsrail Dış İstihbarat Servisi MOSSAD adına “uluslararası casusluk” faaliyeti yaptıkları iddia edildi. İstanbul 26. Ağır Ceza Mahkemesi tarafından kabul edilen iddianame kapsamında sanıklar, 2024 Kasım ayında Marmara Cezaevi’nin karşısındaki duruşma salonunda hakim karşısına çıkacak. |
