Hukuk Ansiklopedisi
15 Kasım – Hukuk Takvimi
| 1280 | 13. yüzyıl Alman skolastik filozofu ve tanrıbilimcisi Albertus Magnus, Köln’de yaşamını yitirdi. (Doğumu: 1193) Paris Üniversitesi’ne kürsü başkanlığı yürüttü. Eski Yunan eserlerinin İslam bilim insanları tarafından yapılmış çevirilerinin Batı Avrupa üniversitelerine girmesine katkıda bulundu. Aristoteles’in tüm eserlerini topladı, değerlendirdi ve kendine has üslubu ile yorumlayarak gelecek kuşaklara aktardı. Mantık, teoloji, botanik, coğrafya, astronomi, mineraloji, simya, zooloji, fizyoloji, frenoloji, adalet ve hukuk ansiklopedik çalışmalar yaptı. |
| 1757 | Fransız İhtilali’nin en önemli devrimcilerinden biri olan Fransız gazeteci ve devrimci Jacques-René Hébert, doğdu. (Ölümü: 24 Mart 1794- İdam) Katolik Kilisesi’ne olan karşıtlığı ve halkçılığıyla nam saldı. Ateizm hakkında meydanlarda konuşmalar yaptı. Hristiyanlık karşıtı kampanyalar yürüttü. Akılcılığı savundu. Devrim’den birkaç yıl sonra giyotine gönderildi. İnfazları 24 Mart 1794’te gerçekleşti. Cesedi Madeleine Mezarlığı’na kaldırıldı. Dul karısı da yirmi gün sonra 13 Nisan 1794’te idam edildi ve cesedi Errancis Mezarlığına atıldı. |
| 1776 | Meksika düşünür, José Joaquín Fernández de Lizardi, Mexico City’de doğdu. (Ölümü:21 Haziran 1827) 19. yüzyılın başlarında Meksika toplumuna Fransız Aydınlanmasını ve Jean-Jacques Rousseau’nun fikirlerini anlattı. Monarşiye ve papalığa meydan okudu. Hapsedildi ve aforoz edildi. Efsanelere, hurafelere ve tabulara karşı çıktı. |
| 1862 | Natüralizm akımının en önemli Alman temsilcisi olarak bilinen Gerhart Johann Robert Hauptmann doğdu. (Ölümü: 6 Haziran 1946) 1912 yılında Nobel Edebiyat Ödülü’ne lâyık görüldü. Onlarca eser bıraktı. |
| 1868 | Romanya’nın dünya çapındaki bilim insanlarından Emil Racoviță, 15 Kasım 1868’de doğdu. Babasının isteği ile Sorbonne Üniversitesi’nde hukuk ve sosyal bilimler alanında lisans ve doktora derecesi kazandı. Daha sonra kendi isteğiyle Antropoloji eğitimi aldı ve dünyanın ilk mağaracılık enstitüsünü kurdu. Sosyalist Öğrenci Çevresi’nin aktif bir üyesi ve ardından Fransız Sosyalist Partisi’nin bir üyesi oldu. 1931 ve 1940 yılları arasında Fen Fakültesi ve Tıp Fakültesi öğrencilerine genel biyoloji dersi verdi, Tabiat Anıtları Komisyonu üyesi ve Bilim Bürosu başkan yardımcısı olarak görev yaptı. Romanya’da doğdu, Romanya’da öldü. |
| 1882 | Amerika Birleşik Devletleri Yüksek Mahkemesi’nde yargıç olarak görev yapan Amerikalı avukat, profesör ve hukukçu Felix Frankfurter, Yahudi bir ailenin çocuğu olarak Viyana’da dünyaya geldi. (Ölümü: 22 Şubat 1965) Harvard Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden birincilikle mezun oldu. Aynı okulda profesör olarak görev yaptı. Bu dönemde Amerikan Sivil Özgürlükler Birliği’nin kurulmasında önemli bir katkısı oldu. Benjamin Cardozo’nun ölümünden sonra Başkan Franklin D. Roosevelt tarafından Yüksek Mahkeme yargıçlığına atandı. 1962’de emekli olana kadar Mahkemede görev yaptı. |
| 1889 | Brezilya’da monarşi devrildi ve cumhuriyet kuruldu. |
| 1907 | Almanya’da Adolf Hitler’e yönelik suikast ve darbe teşebbüsünde bulunan, Claus von Stauffenberg, doğdu. (Ölümü ve infazı: 21 Temmuz 1944, Berlin) Nazi Almanyası’nın kurmay subayı idi. 20 Temmuz 1944’te Schwarze Kapelle (Siyah Orkestra) üyelerince yapılan başarısız suikast ve darbe teşebbüsünün baş mimarlarındandı. Joseph Goebbels, Hitler’in hayatta olduğunu radyodan açıkladı ve Hitler, devlet radyosunda hayatta olduğuna dair konuşma yaptı. Aynı gece, tüfekle vurularak idam edildi. SS birlikleri tarafından mezarı açılarak madalya ve nişanları ile birlikte yakıldı. Ailesi ülkeden kaçmak zorunda kaldı. |
Sosyolojinin kurucularından sayılan Fransız sosyolog, Émile Durkheim, Paris’te yaşamını yitirdi. (Doğumu:15 Nisan 1858) Durkheim, toplumun bir arada yaşayabilmesi için hukukun hayati rolüne vurguda bulunmuştu.  Émile Durkheim | |
| 1920 | Birleşmiş Milletler’in İkinci Dünya Savaşından önceki versiyonu olan Milletler Cemiyeti(cemiyet-i Akvam)’nin ilk toplantısı İsviçre’nin Cenevre şehrinde yapıldı. |
| 1922 | Yunanistan eski Başbakanı Dimitrios Gunaris kurşunda dizilerek idam edildi. (Doğumu: 5 Ocak 1867) Atina’da ve yurtdışında hukuk eğitimi aldı ve avukatlık yaptı. Politikaya atıldı. Venizelos’un rakibi idi. Halk Partisi’nin lideri olarak 25 Şubat-10 Ağustos 1915 ve 26 Mart 1921-3 Mayıs 1922 arasında Yunanistan Başbakanlığı yaptı. Altılar Davası olarak bilinen ve Askeri Ceza Mahkemesi sıfatı taşıyana mahkemedeki yargılama sonrasında, ‘Küçük Asya Felaketi’nin faili olarak diğerleri ile birlikte idama mahkûm edildi. Duruşmalardan hemen sonra Atina’da bir aşağılama şekli olarak sandalyeye ters oturtulmuş şekilde sırtından kurşuna dizilerek idam edildi. |
| 1932 | Amerikalı analitik filozof Alvin Carl Plantinga doğdu. Din felsefesi, epistemoloji ve mantık alanlarında çalışmaktadır. |
| 1935 | Hukukçu ve eski Başbakan Yıldırım Akbulut, Erzincan’da doğdu. (Ölümü: 14 Nisan 2021, Ankara), Avukatlık yaptı. Milletvekili oldu. Türkiye Cumhuriyeti’nin 20’inci başbakanı oldu. 1987 ile 1989 ve 1999 ile 2000 yılları arasında Türkiye Büyük Millet Meclisi başkanlığı görevini üstlendi. |
| 1937 | Dersim Harekâtı’nın ilk aşaması tamamlandı. İsyancı lideri olduğu gerekçesiyle aşiret reisi Seyit Rıza ve diğer altı kişi Elâzığ’da idam edildi. |
| 1946 | Avukat ve siyasetçi Cemil Çiçek doğdu. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesinden mezun oldu. Bir süre serbest avukat olarak çalıştı. 1987 Türkiye genel seçimlerinde Yozgat milletvekili olarak meclise girdi. 46. Türkiye Hükümeti’nde Aileden Sorumlu Devlet Bakanı olarak yer aldı. Daha sonra Adalet ve Kalkınma Partisi’ne katıldı. 58. ve 59. Türkiye Cumhuriyeti Hükûmetinde Adalet Bakanı olarak atandı. 59. Türkiye Cumhuriyeti Hükûmetinde Hükûmet Sözcülüğü yaptı. 60. Türkiye Cumhuriyeti Hükûmetinde Devlet Bakanı ve Başbakan yardımcılığına getirildi.
|
| 1953 | Alman Nazi Partisi avukatı, Wilhelm Stuckart öldü. (Doğumu: 16 Kasım 1902) Münih Üniversitesi ve Frankfurt am Main Üniversitesinde hukuk, ekonomi ve politika eğitimi aldı. 1930 yılından itibaren bölge mahkemesinde yargıç olarak görev yaptı. 1932-1933 yılları arasında Pomeranya Stettin’da avukat ve mahkeme katibi olarak çalıştı. Hitler yönetiminde en yüksek SS rütbesine kadar erişti. 1945’te kısa dönem İçişleri Bakanı olarak görev yaptı. II. Dünya Savaşı’ndan sonra Yahudi karşıtı çalışmalar yürüttüğü gerekçesiyle tutuklandı ve yargılandı. |
| 1965 | Avukat ve siyasetçi Bengi Yıldız doğdu. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesinden mezun oldu. Serbest Avukatlık, Haftalık Yeni Ülke Gazetesi Batman Muhabirliği, Gündem, Demokrasi, Ülkede Özgür Gündem Gazeteleri Muhabirliği ve İdareciliği görevlerinde bulundu. Batman Belediye Başkan Danışmanlığı ve Belediye Avukatlığı, İnsan Hakları Derneği Batman Şubesi Yöneticiliği ve Şube Başkanlığı, TBMM XXIII.ve XXIV. Dönem Batman Milletvekilliği, Türkiye-Avrupa Birliği Karma Parlamento Komisyonu Üyeliği yaptı. Hakkında açılan davalar nedeniyle meclise 75 dokunulmazlık dosyası gönderilen ve davaları 100’ü aşan Yıldız hakkında yüzlerce yıla kadar hapis cezaları istenmekte iken Kanada’ya iltica etti.  |
| 1969 | Washington, DC’de, Vietnam Savaşı’nı protesto eden çeyrek milyon kişi gösteri yaptı. |
| 1970 | Yunan hukukçu ve iki kez başbakanlık görevinde bulunmuş Yunan politikacı, Konstandinos Çaldaris yaşamını yitirdi. (Doğumu: 1 Ocak 1884) Atina Üniversitesinde hukuk okudu. 1926’da, Özgür Düşünenler Partisi ile Argolidokorinthia eyaletinden milletvekili seçildi. 1933-1935 yılları arasında Panagis Çaldaris’in ikinci hükûmetine Ulaştırma Bakan Yardımcısı olarak girdi ve Başbakan Vekili olarak devam etti. 1946 seçimlerine, sağcı “Birleşik Yurtsever Parti” koalisyonunun lideri olarak katıldı ve seçimi kazandı. Ocak 1947’ye kadar Yunanistan başbakanlığı görevini yürüttü. 1947-1949 yıllarında BM Genel Kurulunda Yunanistanı’ı temsil eden heyete başkanlık yaptı. |
| 1982 | Yayıncı-yazar Muzaffer Erdost, kardeşi İlhan Erdost’un Kasım 1980’de dövülerek öldürülmesine dair Hollanda TV’de 18 Ocak 1981’de yaptığı konuşmada devletin hariçteki itibarını zedelediği gerekçesiyle 5 yıldan az olmamak üzere hapis talebiyle yargılanmaya başlandı. |
| 1983 | Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ilan edildi. Kıbrıs Türk Federe Devleti (KTFD), 1975-1983 yılları arasında faaliyetine devam ettikten sonra 1983 yılında KKTC adını almıştır. Kıbrıs Türk Federe Devleti Meclisi, 15 Kasım 1983’de oy birliği ile aldığı bir kararla Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin kurulduğunu ilan etmiş ve KKTC Anayasası kabul edilerek yürürlüğe konulmuştur.
|
| 1988 | Dev-Yol duruşmasında pankart açıp slogan attıkları için tutuklanan ve DGM’ce 5 yıla kadar hapisleri istenen 4 Yunan vatandaşı ilk duruşmada tutuksuz yargılanmak üzere tahliye edildi. |
| 1988 | Başbakan Turgut Özal, Türkiye Cumhuriyeti’nin, Bağımsız Filistin Devleti’ni tanıdığını açıkladı. |
| 1991 | İstanbul 10. Asliye Hukuk Mahkemesi, belediye memurlarının kurduğu Tüm Bel-Sen’in Kuruluş Kongresi anlamına gelen 1.Olağan Genel Kurulu 15 Kasım 1991 de üzerindeki tedbir kararını kaldırdı. |
| 1995 | Gazi Davasında 7 kişinin öldürülmesinden sorumlu tutulan sanık 20 polisin ilk duruşmasına Trabzon’da başlandı. Mahkeme, sanıkların memur olmaları nedeniyle yargılamanın gerekliliği için dosyanın İstanbul İl İdare Kurulu’na gönderilmesi ve davanın durdurulması ön kararını aldı. |
| 1998 | Yılmaz Güney’in yaşam öyküsünü anlatan “Bir Güzel Çirkin Kral” adlı oyunu 15 Kasım 1998 de Manisa ve Sarıgöl’de yasaklandı. |
| 2000 | Manisa’da 16 gence işkence iddiasıyla üçüncü kez yargılanan polislere 5 ila 10 yıl arasında ceza verildi. Polisler, ilk iki yargılamada beraat etmişlerdi. Karar temyiz edildi ancak Yargıtay 8. Ceza Dairesi, Manisa Ağır Ceza Mahkemesi’nin 10 polis memuru hakkında verdiği kararı usul ve yasaya uygun bularak oybirliği ile onadı. Zamanaşımı süresinin dolmasına yaklaşık 3 ay kalan dava karara bağlandı. |
| 2001 | TBMM Adalet Komisyonunda Türk Ceza Kanunu ile Hapishane ve Tevkifhanelerin İdaresi Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı kabul edildi. Tasarı, ölüm oruçlarına müdahaleyi ve ölüm orucuna teşvik edenleri engellemeyi öngörüyordu. Tasarıya göre cezaevine giren avukatların da aranabileceği hüküm altına alınıyordu. |
| 2001 | Uluslararası PEN Yazarlar Birliği, 15 Kasım gününü düşüncelerinden dolayı hapiste bulunan yazarlarla dayanışma günü ilan etti. 15 Kasım Dünya Hapisteki Yazarlar Günü |
| 2021 | Antalya’nın Finike ilçesinde, 7 yaşındaki kız çocuğu G.E.G. ile ağabeyi 10 yaşındaki İ.E.G.’ye cinsel istismarda bulundukları iddiasıyla tutuksuz sanıklar anne Merve A. ve üvey baba Rahmi A. ile çocukların 15 yaşındaki dayısı S.C.G., “cinsel istismar” ve “eziyet” suçlarından Elmalı Ağır Ceza Mahkemesi’nde yargılandıkları davada beraat kararı verildi. ‘Elmalı Davası’ olarak bilinen olayda, iki kardeşin anneleri ve üvey babaları tarafından istismar edildiği öne sürülüyordu Saadet Öğretmen Çocuk İstismarı İle Mücadele Derneği tahliye kararına tepki gösterdi. |
| 2021 | Diyarbakır Adliyesi’ne çıkarılan çoğunluğu siyasetçi ve sendika yöneticisi 19 kişiden 14’ü tutuklandı, 5 kişi serbest bırakıldı. Kararı protesto eden Diyarbakır Emek ve Demokrasi Platformu’nun Ofis semtindeki eylemine Diyarbakır Milletvekili Remziye Tosun da katıldı |
| 2021 | Türkiye’de Covit-19 aşısında karşı çıkanlar tarafından Dayatmasız Yaşam Partisi kuruldu. Parti, kuruluş dilekçesini İçişleri Bakanlığı’na verdi. Parti, aşının yanı sıra maskeye ve PCR testlerine de karşı çıkanlar tarafından kuruldu. |
| 2023 | Suriye Medya ve İfade Özgürlüğü Merkezi tarafından yapılan şikayet üzerine Fransa’da açılan davada yargıçlar, 2013 yılında Doğu Guta’da binden fazla kişinin öldüğü kimyasal silah saldırısının Suriye Ordusu’nun Başkomutanı Beşşar Esad’ın bilgisi olmadan gerçekleştirilemeyeceğine hükmederek yakalama emri çıkardı. İnsanlığa karşı suçlara ve savaş suçlarına dayanarak başlatılan soruşturmada Paris Mahkemesi, Suriye Arap Cumhuriyeti Devlet Başkanı Esad’ın kardeşi ve Suriye Özel Kuvvetleri komutanı Mahir Esad, General Ghassan Abbas ve General Bassam el-Hassan hakkında da aynı karar verildi. |
| 2023 | AGOS Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Hrant Dink’i 19 Ocak 2007’de gazete binasının önünde düzenlediği silahlı saldırı ile öldüren ve 22 yıl 10 ay hapis cezası alan Ogün Samast 17 yaşında yaşında girdiği cezaevinden koşullu salıverme şartlarını taşıdığına kanaat getirilerek tahliye edildi. |
| 2023 | Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Mansur Yavaş‘ın “sosyal medyada dezenformasyon faaliyetleri yürüttüğü” suçlamasıyla yaptığı şikayet üzerine açılan davanın ilk duruşmasında, sanık Önder Algedik beraat etti. İklim, Enerji, Çevre Sorunları Araştırma Derneği başkanı Algedik, Hacettepe Üniversitesi Beytepe Kampüsü ormanında yapılan ağaç kesimine karşı mücadele yürüttü ve savunmasında Yavaş’ın ‘Asfalt beton belediyeciliği yapmayacağım’ taahhüdüne vurgu yaptı. |
| 2024 | Kafkaslardaki Abhazya Cumhuriyeti’nde Rusya ile imzalanan yatırım anlaşmasının yasalaşmasının görüşüleceği ve oylanacağı parlamentoda yüzlerce kişi eylem yaptı. Anlaşma, Abhazya’nın yatırım projelerini onaylamasını, arazı ve altyapı tahsis etmesini, Katma Değer Vergisi’nin (KDV) yüzde 50’sini geri ödemesini ve sekiz yıl boyunca kâr ve mülk vergilerinden muafiyet sağlamasını zorunlu kılıyor. |
| 2024 | Ekrem İmamoğlu’nun yargılandığı Ahmak Davası devam ederken heyet değişikliğinin adil yargılanma hakkı ihlali oluşturduğuna dair 15 Şubat 2024 tarihli Anayasa Mahkemesi kararının gerekçesi 15 Kasım 2024 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlandı. |
| 2024 | Başbakan Yardımcısı Habeck hakkında sosyal medyada ‘aptal’ dediği gerekçesiyle 64 yaşındaki bir Alman emeklinin evi polis tarafından basıldı. Evi basılan Stefan Niehoff’un bilgisayarına ve cep telefonuna el konulduğu belirtildi. Savcılık tarafından yapılan açıklamada, polis baskını ile neticelenen suç duyurusunu Habeck’in bizzat kendisinin yaptığı dile getirildi. Alman medyasında yer alan bir habere göre, evi basılan Niehoff, eşi ve down sendromlu kızının sabah 6.15’te polis memurları tarafından uyandırıldığı belirtildi. Niehoff’un ‘isyana teşvikten’ suçlandığı aktarıldı. Niehoff açıklamasında, masum bir görselin evinin basılmasına neden olacağını hiç düşünmediğini vurguladı. Angela Merkel liderliğindeki Alman hükümeti tarafından çıkarılan bir yasa uyarınca, siyasetçiler resmi görevleriyle ilgili olarak karalayıcı yorumların hedefi olduklarını düşündükleri takdirde suç duyurusunda bulunma hakkına sahipler. Yasaya göre böyle bir suçtan suçlu bulunan kişinin para cezasına ya da üç yıla kadar hapis cezasına çarptırılabileceği belirtiliyor. |
| 2024 | Fransa’da cezaevinde bulunan Filistin Halk Kurtuluş Cephesi (FHKC) üyesi George İbrahim Abdallah’ın serbest bırakılmasına karar verildi. Reuters haber ajansının haberine göre, 40 yıldır cezaevinde olan Abdallah, Fransa’yı terk etmesi şartıyla 6 Aralık’ta tahliye edilecek. |
| 2024 |
|
| 2024 | Gürültü yaptığı gerekçesiyle, 28 Ağustos 2024 günü Güzelvadi Mahallesi’nde Emir Baki Bayındır’ı isimli çocuğu (10) tüfekle öldüren manav Mühsün Taşkın (62) Gaziantep 13’üncü Ağır Ceza Mahkemesi’nde ilk kez hakim karşısına çıktı. Duruşma, çocuğun olay günü birlikte oynadığı arkadaşlarının da dinlenmesi için 31 Ocak 2025 tarihine ertelendi. |
