Hukuk Ansiklopedisi
16 Haziran – Hukuk Takvimi
| 1723 |
İskoç filozof ve ekonomist Adam Smith doğdu. (Ölümü 1790) Kapitalizmin babası olarak anıldı. İskoç ve Avrupa Aydınlanmasında en önemli figürlerdendir. Bireyin ve toplumun iyiliği arasında nedensellik bağını kurduğu “Milletlerin Zenginliğinin Doğası ve Nedenleri Üzerine Bir İnceleme”, “Ahlaki Duygular Kuramı” ve “Hukuk Üzerine” önemli eserlerindendir. |
| 1752 |
Joseph Butler, İngiliz filozof öldü. (Doğumu: 1692) Ahlak konusuna, insan doğasına ilişkin empirik araştırma ve değerlendirmeleri temel alarak yaklaşması ile bilinmektedir. |
| 1898 |
Demiryolları ile eşya taşınmasına ilişkin sözleşme Bern’de imzalandı. Türkiye, bu sözleşmeyle birlikte, 14 Ekim 1890, 20 Eylül 1893, 16 Temmuz 1895, 16 Haziran 1898 ve 19 Eylül 1906 tarihlerinde yapılan diğer benzer sözleşmeleri de Lozan‘da tanıdı. |
| 1927 |
TBMM, Yedek Subaylar ve Yedek Askeri Memurlar Kanununu kabul etti. Yedek subay ve memur sınıfı seferde muhtelif kadro boşluklarını doldurmak üzere oluşturuldu. |
| 1932 | 1932 Federal seçimlerinde Naziler Reichstag’ın en büyük partisi oldu. SA ve SS, Berlin’de meşalelerin aydınlattığı geçit törenleri düzenledi. |
| 1938 |
Beden Terbiyesi Genel Müdürlüğü kuruldu. Spor faaliyetleri ve organizasyonlar devlet denetimine alındı. |
| 1939 | 1 Nisan 1939 tarihinde Ankara’da imzalanan Türkiye-Amerika Birleşik Devletleri Ticaret Anlaşması, 16 Haziran 1939 tarihinde TBMM’de onaylandı. Kanun 26 Haziran 1939’da Resmi Gazete’de yayınlandı. |
| 1940 | Litvanya’da komünist yönetim kuruldu. |
| 1949 |
Devlet Tiyatro ve Operası Kuruluş Yasası yürürlüğe girdi ve Muhsin Ertuğrul Genel Müdür olarak atandı. |
| 1949 |
Bin Dokuz Yüz Seksen Dört romanı hakkında açıklamalarda bulunan yazar Orwell “Kitabın konusunun Britanya’da geçmesi İngilizce konuşan ırkların doğuştan diğerlerine göre daha üstün olmadığını ve karşı konulmadığı takdirde totalitarizmin herhangi bir yerde zafer kazanabileceğini” vurguladı. |
| 1950 | TBMM, ezanın eskiden olduğu gibi Arapça okunmasına dair kanun değişikliğini kabul etti. 18 Temmuz 1932 tarihinde Diyanet İşleri Başkanlığının talimatı ile ezan ve kametin birkaç ay içinde Türkçe okunacağı bildirilmesi ile başlayan Türkçe Ezan dönemi 16 Haziran 1950’de sona erdi. |
| 1952 | Osmanlı hanedanı kadınlarının Türkiye’ye dönmelerine izin verildi |
| 1964 | Martin Luther King, Nobel Barış Ödülü’nü kazandı |
| 1966 |
Türk hukukçu ve Cumhuriyet döneminin ilk sanayicisi Şakir Zümre öldü. (Doğumu 1885) 1908 yılında Cenevre’de hukuk fakültesinden mezun oldu. I. Dünya Savaşı sırasında, Varna Türk milletvekili olarak Bulgar Parlamentosu’na 17 Türk temsilciden biri olarak girdi. İstiklal Savaşı’ndan sonra Türkiye’ye döndü. Atatürk’ün onayıyla Türkiye’nin savunma sanayisinin ilk özel sektör fabrikasını kurdu. II. Dünya Savaşı’ndan sonra Şakir Zümre Fabrikaları, silah ve cephane üretimini bıraktı. |
| 1970 |
Sendikalar Yasasını (274 Sayılı Kanun) TBMM’de değiştirilmesine tepki gösteren işçi sendikaları ve federasyonlarının 15 Haziran 1970’de başlattığı işçi hareketi İstanbul ve Kocaeli’de sıkıyönetim ilan edilmesi ile sona erdi. İstanbul, İzmit ve Gebze’de 100 bine yakın işçi iş bırakarak eylemlere katılı |
| 1972 |
Stocholm Konferansı sonunda “İnsan ve Çevresi” adlı bildiri yayınlandı. “İnsan ve Çevresi için Harekât Planı” adında 109 adet öneri açıklandı. Toplantı sonunda Birleşmiş Milletler Çevre Programı (United Nations Enviromental Program- UNEP) kuruldu. (Stockholm Bildirgesi – Birleşmiş Milletler İnsan ve Çevre Konferansı Bildirgesi) Stockholm Konferansı, uzun bir hazırlık aşamasından sonra gerçekleşmiş, iç hukuk düzenlemelerinden referanslar almış, 5-16 Haziran 1972 tarihleri arasında 114 devlet temsilcisi, birçok uluslararası örgüt ve 400 sivil toplum örgütü ve 1500 gazetecinin katılımıyla gerçekleşmiş; çevre hakkı ilk defa uluslararası bir konferansın temel gündemini teşkil etmiştir. |
| 1976 |
Güney Afrika’da siyahların yaşadığı Soweto kasabasında, Afrikaans dilinde eğitimi protesto eden öğrencilerin üzerine ateş açan Güney Afrika Polisi, 600 öğrenciyi öldürdü |
| 1983 |
Devlet Güvenlik Mahkemeleri 1982 Anayasasının 143. maddesi uyarınca, 16 Haziran 1983 tarihli ve 2845 sayılı Devlet Güvenlik Mahkemelerinin kuruluş ve yargılama usulleri hakkındaki kanuna göre yeniden kuruldu. Mahkemeler 1 Nisan 1984 tarihinde göreve başladı ve 2004 yılına kadar görev yaptı. Ankara, Diyarbakır, Erzincan, İstanbul, İzmir, Kayseri, Konya ve Malatya il merkezlerinde kurulan bu mahkemeler 2004 yılında yapılan Anayasa değişikliği ile kaldırıldı ve DGM’lerin yerine özel yetkili ağır ceza mahkemeleri getirildi. Devlet Güvenlik Mahkemeleri ilk kez 1973 yılında Türk Yargı Sistemine girmiş ve Anayasa Mahkemesinin kanunu iptal etmesi üzerine 11 Ekim 1976’da kaldırılmıştı. |
| 1988 |
Mehmet Ali Birand’ın “İşte PKK, işte Apo” başlıklı röportajı nedeniyle, Milliyet gazetesi toplatıldı |
| 1994 | Anayasa Mahkemesi, Demokrasi Partisi’nin (DEP) kapatılmasına ve bu Parti’nin üyesi olan, 13 Milletvekilinin üyeliğinin düşürülmesine karar verdi. Demokrasi Partisi (DEP) Kapatma Kararı, 16 Haziran 1994’de Anayasa Mahkemesi tarafından oybirliği ile verildi. Kapatma kararı sonucunda, davanın açıldığı tarih olan 2 Aralık 1993 gününde parti üyesi olan milletvekilleri Ahmet TÜRK, Ali YİĞİT, Sırrı SAKIK, Leyla ZANA, Hatip DİCLE, Sedat YURTDAŞ, Selim SADAK, Orhan DOĞAN, Zübeyir AYDAR, Naif GÜNEŞ, Mahmut KILINÇ, Remzi KARTAL ve Nizamettin TOĞUÇ’un milletvekillikleri düşürüldü. |
| 2000 |
Avrupa Kitle İletişim Politikalarından Sorumlu Bakanlar 6. Konferansı 15 – 16 Haziran 2000 tarihlerinde, Krakov’da yapıldı. Geleceğin Kitle İletişim Politikaları konulu Bildiri benimsenerek ilan edildi. |
| 2000 | Yargıtay’ın yerel mahkeme kararını iki kez bozduğu davanın üçüncü yargılamasında, Ankara 1 Numaralı Devlet Güvenlik Mahkemesi 33 sanık hakkında idam cezası verdi. 10 Mayıs 2001’de Yargıtay, 31 kişinin idam cezasını onadı. 2 kişi hakkındaki karar bozuldu. |
| 2002 | Her Türlü Irk Ayrımcılığının Ortadan Kaldırılmasına İlişkin Uluslararası Sözleşmesinin onaylanmasına ilişkin 13 Mayıs 2002 tarihli ve 2002/4171 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ve resmi Türkçe çeviri, 16 Haziran 2002 tarihli Resmi Gazete’de yayımlandı. |
| 2003 | Dünya Sağlık Örgütü Tütün Kontrolü Çerçeve Sözleşmesi, 16 Haziran 2003 tarihinde Dünya Sağlık Örgütü’nün Cenevre’deki genel merkezinde imzaya açıldı. Sözleşme, 25 Kasım 2004 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi’nce kabul edildi ve 30 Kasım 2004 tarihli Resmi Gazetede 5261 kanun numarası ile yayımlanarak yürürlüğe girdi. |
| 2006 | 49 kişinin katledilmesinden sorumlu tutulan Rus seri katil Alexander Pichushkin tutuklandı. İlk cinayetini 27 Temmuz 1992’de 18 yaşındayken işledi. Kurbanlarının kafalarını çekiçle vurarak yarıyor, açılan yarıktan kafalarına vodka şişesi sokuyordu. Başlangıçta bir satranç tahtasındaki kare sayısını tamamlamak için 64 kişiyi öldürmek istediğini söyledi. Daha sonra ifadesini değiştirerek süresiz olarak öldürmeye devam edebileceğini açıkladı. |
| 2013 | 5 Ocak 1999 doğum tarihli Berkin Elvan 2013 yılındaki Gezi Parkı protestoları sırasında 16 Haziran 2013 tarihinde, 15 yaşında iken ağır bir şekilde yaralandı ve 11 Mart 2014 tarihine kadar komada kaldıktan sonra öldü. Soruşturma uzun süre ilerletilemedi ve sorumlular hakkında dava açılamadı. Soruşturmayı yürüten ve önemli bulgulara ulaşan Savcı Mehmet Selim Kiraz, 31 Mart 2015’te, İstanbul Adliye Sarayı’nda yapılan saldırı sonucunda yaşamını yitirdi. |
16 Haziran – Hukuk Takvimi
