Hukuk Ansiklopedisi
16 Mart – Hukuk Takvimi
| 1751 | Amerika Birleşik Devletleri’nin Dördüncü Başkanı, siyaset felsefecisi, devlet ve adamı James Madison doğdu. (Ölümü: 28 Haziran 1836) Princeton Üniversitesi‘nde eğitim gördü. 1801-1809 yılları arasında Dışişleri Bakanı olarak görev yaptı. Amerika Birleşik Devletleri Temsilciler Meclisi’nde birçok önemli kanun tasarısı hazırladı. Amerika Birleşik Devletleri Anayasasıın ve Amerikan Haklar Bildirgesi taslağının hazırlanması ve savunulmasında, en önde yer alanlardan oldu. Kurucu Babalardan biri ve Anayasanın Babası olarak tanındı. 1809-1817 arasında Devlet Başkanlığı görevinde bulundu.
|
| 1848 | 16 Mart 1848 tarihinde Rüştiyelere öğretmen yetiştirmek üzere üç yıl süreli, Darül Muallimin-i Rüşdi adını taşıyan okullar kurulmuştur. Bu tarih, öğretmen okullarının ilk kuruluş tarihi olarak kabul edilmekte ve her yıl 16 Mart tarihi, öğretmen okullarının kuruluş yıldönümü olarak kutlanmaktadır |
| 1920 | İstanbul İngilizler tarafından işgal edildi. İstanbul, İtilaf Devletleri tarafından işgal edildi. Meclis basıldı, bazı milletvekilleri tutuklandı ve Malta Adası’na sürüldü. Mustafa Kemal, durumu bütün devletler ve Millet Meclisleri nezdinde protesto etti. Ankara’da yeni bir Millet Meclisi toplama teşebbüsüne geçildi. 23 Nisan 1920’de toplanan TBMM, İstanbul’un işgalinden sonra İstanbul Hükümetince yapılan anlaşmaların hükümsüz sayılacağı hakkında kanunu, 7 Haziran 1920 tarihinde kabul etti. ‘16 Mart 1920 Tarihinden itibaren İstanbul Hükümeti’nce aktedilen Bilcümle Mukavelat, Uhudat vesairenin Keenlemyekun Addi Hakkında Kanun’un çıkması ile; İstanbul Hükümeti’nin İstanbul’un işgali gününden sonra yabancı devletlerle yaptığı ve yapacağı tüm anlaşmalar hükümsüz sayıldı. Daha sonra imzalanan Lozan Barış Antlaşmasının 77. maddesi, 16 Mart 1920’dan sonra İstanbul Hükümeti ile, yöntemine uygun biçimde ve bu hükümetin edimsel yönetimi altındaki ülkelerle ilgili olarak yapılmış tüm sözleşmeler ile anlaşmaların, Lozan Antlaşmanın yürürlüğe konulmasından başlayarak üç aylık bir süre içinde, ilgililerin istemleri üzerine, Türkiye Büyük Millet Meclisinin onayına sunulmasına karar verildi.
 |
| 1921 | Moskova Antlaşması (Türkiye – Sovyet Rusya Dostluk ve Kardeşlik Antlaşması), 16 Mart 1921 tarihinde Ankara Hükumeti ile Rusya Sovyetleri Sosyalist Federal Cumhuriyeti Hükûmeti arasında, Moskova’da imzalandı. 16 Mart 1921 tarihinde Moskova’da imzalanan yeni Antlaşma, Gümrü Antlaşmasının yerini aldı. Türkiye adına sözleşmeye Yusuf Kemal Tengirşenk, Doktor Rıza Nur Bey ve Ali Fuat Paşa imza koymuşlardır. Antlaşma, Türkiye Cumhuriyeti döneminde yapılan ilk uluslararası antlaşmalar arasındadır. |
| 1924 | Tevhid-i Tedrisat Kanunu‘nun kabulünden sonra medreseler kapatıldı. |
| 1935 | Adolf Hitler, Milletler Cemiyeti’nin kuruluşunu sağlayan Versay Antlaşması‘nı iptal ettiğini açıkladı. |
| 1940 | Nobel Edebiyat Ödülü sahibi İsveçli yazar, Selma Lagerlöf yaşamını yitirdi. (Doğumu: 20 Kasım 1858) Nobel Edebiyat Ödülü’nü kazanan ilk kadın yazar oldu. |
| 1946 | Avukat John W.Davis’e ait. 16 Mart 1946’da New York Barosu’nun 75. Kuruluş Etkinlikleri kapsamında yaptığı konuşmada şunları söylüyor; “Biz hukukçular, avukatlar köprüler kurmuyoruz, kule dikmiyoruz, motor yapmıyoruz, resim boyamıyoruz…Yaptığımız bütün işlerde insan gözünün görebileceği pek az şey vardır. Ama sorunları çözüyoruz; gerginliği gideriyoruz; hataları düzeltiyoruz; insanların yükünü üstleniyoruz; çabalarımızla barışçıl bir devlette insanların huzurlu ve adil bir yaşam sürmelerini mümkün kılıyoruz.” |
| 1972 | Cumhuriyet Senatosu; Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan hakkındaki idam kararını onayladı.
 |
| 1977 | Hukukçu ve siyasetçi Kemal Canbolat yaşamını yitirdi. (Doğumu: 6 Aralık 1917) Sorbonne Üniversitesinde felsefe sanat, psikoloji, sosyoloji ve vatandaşlık eğitimi aldı. Daha sonra Lübnan’a döndü ve Saint-Joseph Üniversitesi’nde hukuk okudu. 1941-1942 yılları arasında avukat olarak çalıştı ve Lübnan hükûmetinin resmi devlet avukatı oldu. 1946 yılında ekonomi, tarım ve sosyal ilişkiler bakanı oldu. 1947 yılında, ikinci kez Lübnan Parlamentosunda milletvekili seçildi fakat hükûmeti, genel seçimlerde hile karıştırdığı sebebiyle suçlayarak istifa etti. İlerici Sosyalist Partiyi kurdu. Lübnan Dürzilerinin liderliğini yaptı. 1972’de Lenin Barış Ödülü aldı. 16 Mart 1977 tarihinde Suriye kontrol noktasının yakınlarında öldürüldü. Lübnan Dürzilerinin şimdiki lideri olan oğlu Velid Canbolat, Suriye Gizli Servisi’ni babasını öldürmekle suçladı.
 |
| 1994 | TBMM tarafından dokunulmazlıkları kaldırıldıktan sonra gözaltına alınan beşi DEP‘li altı milletvekili, Türk Ceza Kanunu’nun 125’inci maddesine muhalefet ettikleri gerekçesiyle Devlet Güvenlik Mahkemesine sevk edildi. Vatana ihanetle suçlanan milletvekilleri, Leyla Zana, Ahmet Türk, Sırrı Sakık, Sedat Yurttaş, Selim Sadak, Mahmut Alınak, Hatip Dicle ve Orhan Doğan tutuklanarak cezaevine konuldu. DEP kapatma davası devam ederken 11 Mayıs 1994 tarihinde Murat Bozlak başkanlığında Halkın Demokrasi Partisi (HADEP) kuruldu. Bu parti de daha sonra kapatıldı. |
| 1996 | Profesör İlhan Arsel’in “Biz Profesörler” adlı kitabının davasında Savcı Abdurrahman Yılancı, Hakim Yücel Yurdakul’u taraflılıkla suçlayarak reddetti. Savcının Hakimi reddetmesi Türk adliye tarihinde ilk kez gerçekleşti. |
| 2003 | Amerikalı barış aktivisti Rachel Aliene Corrie yaşamını yitirdi. (Doğumu: 10 Nisan 1979) ISM (International Solidarity Movement-Uluslararası Dayanışma Örgütü) gönüllüsü olarak çalıştı. 16 Mart 2003’de Gazze Şeridi’nin güneyinde Refah’ta İsrail Savunma Kuvvetlerine (İSK) bağlı zırhlı bir buldozer tarafından öldürüldü. |
| 2015 |
Hukukçu Firuz Çilingiroğlu yaşamını yitirdi. (Doğumu: 1924) İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi‘nde eğitim gördü. Askerliğini Ankara ve Erzurum’da Askeri Hakim olarak yaptı. 1946 yılında Ankara Hakim adayı olarak mesleğe başladı. Daha sonra sırasıyla, Ardahan Hakimliği, Ardahan Cumhuriyet Savcılığı, Tekman Sulh Hakimliği, Çivril Cumhuriyet Savcılığı, Ankara Cumhuriyet Savcı Yardımcılığı, Adalet Müfettişliği, Zeytinburnu Cumhuriyet Savcılığı, Ankara Cumhuriyet Savcılığı ve Ankara Ticaret Mahkemesi Üyeliği yaptı. 1970’te Yargıtay üyeliğine seçildi. 11.ve 15. Hukuk Daireleri üyeliği ile Yargıtay Birinci Başkanvekilliği görevlerinde bulundu. 1981 tarihinde Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına seçildi.1995-1996 tarihleri arasında Türkiye Cumhuriyeti Anayasası‘nın 114.maddesi gereğince 24 Aralık 1995 Türkiye genel seçimleri öncesi tarafsız Adalet Bakanı olarak görev yaptı. |
