19 Kasım – Hukuk Takvimi

İskoçya, İngiltere ve İrlanda’nın kralı I. Charles doğdu. 1625’te babası James ölünce Charles İskoçya ve İngiltere ile İrlanda krallıkları tahtına çıktı. (Ölümü: 30 Ocak 1649) I. Charles döneminde parlamentonun yetkilerinin azaltılması konusunda fikirlerin yaygınlaşmasıyla İngiliz Haklar Bildirgesi (Petition Of Rights) 17 Haziran 1628 tarihinde, kralın direnişine rağmen kabul edildi. Mutlak monarşiye karşı çıkanlar tarafından, 30 Ocak 1649 günü, Londra’daki Whitehall Sarayı önünde başı kesilerek idam edildi.

ABD’nin hukukçu başkanlarından James Abram Garfield doğdu. (Ölümü:  19 Eylül 1881) Fakir bir şekilde büyüdü, Williams Koleji’nden mezun olduktan sonra, hukuk okudu ve avukat oldu. Amerika Birleşik Devletleri’nin 20. başkanı olarak 4 Mart 1881 – 19 Eylül 1881 tarihleri arasında görev yaptı.  Bir suikastçı tarafından vuruldu ve iki ay sonra öldü.

Hukukçu ve ABD’nin 16. başkanı Abraham Lincoln, ünlü Gettysburg Konuşması‘nı gerçekleştirdi. Konuşma; Amerikan İç Savaşı’da, Gettysburg Muhabere’sini Birlik Ordusu’nun kazanmasından sonra Abraham Lincoln’ün 1863 yılında seferberlik çağrısında bulunması ile birlikte New York Eyaleti’nde hükümete karşı çıkan isyanı bastırmak üzere yapıldı. Abraham Lincoln, halkı sakinleştirdi ve birliği sağladı. Tarihe geçen konuşma metni, anıt mezarının duvarına bulunmaktadır.

Gettysburg Adliyesi, Amerikan İç Savaşı’nın ardından inşa edildi hizmete sunularak o dönemde önemli davaların görüldüğü bir merkez haline geldi.

Birleşik Krallık’ta, seçme ve seçilme hakkı talep eden 119 kadın, Avam Kamarası’na zorla girmeleri nedeniyle tutuklandı.

Hindistan’ın ilk kadın başbakanı İndira Priyadarşini Gandhi doğdu. (Ölümü: 31 Ekim 1984) Hindistan tarihindeki tek kadın başbakan ve ayrıca en uzun süre görev yapan ikinci başbakandır. Başbakanlıktan önce Dışişleri, İçişler, Savunma, Maliye, Enformasyon ve Yayın Bakanlıkları görevlerinde bulunmuştur.

Osmanlı tahtının veliahdı olan Abdülmecid Efendi 19 Kasım 1922’de TBMM tarafından halife seçildi. Osmanlı halifeliğine resmen son veren 431 sayılı Kanun’un kabul edildiği 3 Mart 1924 tarihine kadar “halife” unvanını taşıdı. Tarihe “Son Osmanlı Halifesi” olarak geçti.

Rumen hukukçu, profesör ve devlet başkanı Emil Constantinescu doğdu. Bükreş Üniversitesi Hukuk Fakültesi, Jeoloji ve Jeofizik Fakültesi’nden mezun oldu. Daha sonra bir jeolog olarak kariyerine başladı. Duke Üniversitesi’nden Jeoloji alanında doktorasını aldı. 1966 yılında Bükreş Üniversitesi Jeoloji Bölümü’nde eğitim vermeye başladı. 1989 Romanya Devrimi’nden sonra, Sivil İttifak’ın kurucu üyesi ve başkan yardımcısı oldu. Romanya’daki muhalefetin ilk çağrışım yapısı olan Demokratik Rumen Anti-Totaliteryen Forum’un başkan yardımcılığı görevinde bulundu. 29 Kasım 1996 – 20 Aralık 2000 tarihleri arasında arasında Romanya Devlet Başkanı olarak görev yaptı.

Türk Kütüphaneciler Derneği kuruldu. Dernek, Türk Kütüphanecilerini bir meslek örgütünün çatısı altında toplayarak, seslerini duyurabilecekleri, sorunlarını tartışabilecekleri, çözüm yolları arayabilecekleri, dostluk ve dayanışma topluluğu oluşturacakları bir ortam yaratmak amacıyla 19 Kasım 1949 tarihinde Adnan Ötüken öncülüğünde kurulmuştu.

Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM) 19 Kasım 1974 tarihinde Üniversitelerarası Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÜSYM) adı altında kuruldu. İdari ve mali özerkliğe sahip bulunan kurum, üniversitelere öğrenci seçme görevi yanında her yıl yaklaşık farklı meslek ve alanlara yönelik 50 sınavı gerçekleştiren bir kuruma dönüştü. Sınavlar ülke genelinde test usulüyle gerçekleştirilmektedir.

Eski milletvekili  eve Ortadoğu Gazetesi yazarı İlhan Darendelioğlu, İstanbul’da uğradığı silahlı saldırı sonucunda yaşamını yitirdi.

TKP Tevkifatı’nda tutuklanan ve 2 yıl süreyle ağır işkence altında hapis yapan Şair Enver Gökçe yaşamını yitirdi. Tutukluluğu sırasında ve mahkûmiyet sonrası tutulduğu İstanbul Sirkeci’deki Siyasi Şube’de, Sansaryan Hanı’nın tabutluklarında iki yıl süresince ağır işkence gördü. Fiziksel ve psikolojik sağlığını önemli ölçüde yok eden, pek çok şiirinin ve destanının, Yusuf ile Balaban’ın kaybolmasına da neden olan tutukluluk, hapislik ve sürgünlerin sonunda 1959’da işsiz ve yoksul kaldı. Son yıllarını Ankara’daki bir huzurevinde tamamladı.

Bir Müslüman ülkede başbakanlık yapan ilk kadın Benazir Butto oldu. Butto, Oxford Üniversitesinde Uluslararası Hukuk ve Diplomasi dallarında yüksek lisans eğitimi gördü. Yaşamı bir suikast ile sona erdi. Kendisi gibi hukukçu olan eski Pakistan devlet başkanı ve başbakanı Zülfikar Ali Butto ise 1979 yılında idam edilmişti.

19 Kasım 1990–21 Kasım 1990 tarihleri arasında 34 üye ülkenin katılımıyla Paris Zirvesi toplantı. Yapılan bu toplantı sonucunda “Soğuk Savaş” resmi olarak sona erdirildi, Avrupa için barışa, temel hak ve özgürlüklere, karşılıklı anlayış ve işbirliğine dayalı demokratik bir geleceğin esaslı noktaları imzalanan Yeni Bir Avrupa için Paris Şartı ile tescil edildi.

—–

NATO ve Varşova Paktı üyesi 22 ülke Paris’te düzenlenen törenle kapsamlı bir silahsızlanmaya yönelik Avrupa Konvansiyonel Kuvvet Antlaşmasını(AKKA) imzaladı ve ortak bir deklarasyonla Bloklararası husumetin sona erdiğini ilan etti.

İstanbul Barosu ile İstanbul Üniversitesi işbirliğinde düzenlenen ve Prof. Dr. Hayrettin Ökçesiz tarafından kurulan Hukuk Felsefesi ve Sosyolojisi Arkivi(HFSA) Sempozyumlarının ilki “Hukuki Olgular Araştırması ve Hukuk Devleti – Hukuk Devleti Uygulaması ve Görgül (Empirik) Araştırılmasının Bilimsel Temelleri” adıyla 17-19 Kasım 1994 tarihleri arasında düzenlendi.

Muradiye Kültür Vakfı ile bağlantılı şirketlerin Ankara Büyükşehir Belediyesi’nden aldığı usulsüz ihalelerden dolayı 1 haftadır gözaltında olan 21 kişiden 8’i tutuklandı. Büyükşehir Belediye Başkanı Melih Gökçek ise gözaltına alınıp 2 gün sonra serbest bırakıldı.

İstanbul’da toplanan Avrupa ve Güvenlik İşbirliği Teşkilatı Zirvesi’nin son günü, Avrupa Konvansiyonel Kuvvetler Antlaşmasının (AKKA) yeni koşullara uyarlanmış şekli, tarafların liderlerince imzalandı.

—-

Türkiye, 1999 yılında AGİT Zirvesi’ne ev sahipliği yapmış, 18-19 Kasım 1999’da İstanbul’da yapılan Zirve’de kabul edilen belgeler örgüt müktesebatına katılmıştır. Zirve’de imzalanan Avrupa Güvenlik Şartı (İstanbul Şartı-Charter for European Security), 21. yüzyılda AGİT bölgesinin güvenlik, barış ve istikrarının güvence altına alınabilmesi için gerekli ilke ve yöntemleri belirlemiştir. İstanbul Şartı’nda, AGİT’in erken uyarı, çatışma önleme, kriz yönetimi ve çatışma sonrası rehabilitasyon alanlarındaki faaliyetlerini daha etkin hale getirmek için AGİT coğrafyasında faaliyet gösteren uluslararası ve bölgesel kuruluşlar arasında İşbirliğine Dayalı Güvenlik Platformu (Platform for Cooperative Security), Süratli Uzman Yardım ve İşbirliği Ekipleri (Rapid Expert Assistance Cooperation Teams/REACT) gibi mekanizmalar geliştirilmiştir.

• İsrail istihbaratının hedef aldığı Filistinliler ve Hamas bağlantılı kişilerle ilgili bilgileri  İsrail İstihbarat Servisi Çevrimiçi Operasyon Merkezi (İÇOM) ile paylaştıkları ve yaptıkları işler karşılığında İsrail istihbaratından özellikle terör örgütleri tarafından kullanılan “havale”, “kripto para” ve “Western Union” sistemi üzerinden para aldıkları iddia edilen 20 sanık hakkında açılan davanın ilk duruşması yapıldı. Sanıklar, İstanbul 26. Ağır Ceza Mahkemesi’nde, Marmara Cezaevi’nin karşısındaki duruşma salonunda hakim karşısına çıktı. Duruşmaya 15’i tutuklu 19 sanık ve tarafların avukatları katıldı.

• Kamuoyunda ‘yüksek karlı gizli fon’ adıyla bilinen dolandırıcılık olayına ilişkin olarak, İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı Örgütlü Suçlar Soruşturma Bürosunca, İstanbul 41. Ağır Ceza Mahkemesi’nde görülen davayla birleştirilmesi talebiyle, Denizbank Genel Müdürü Hakan Ateş ve Mehmet Aydoğdu hakkında 24 müştekiye karşı “nitelikli dolandırıcılık” suçunu işledikleri iddiasıyla, 72’şer yıldan 240’ar yıla kadar hapis cezası istemiyle iddianame düzenlendi. Fatih Terim, Arda Turan, Buse Terim, Emre Belözoğlu, Emre Çolak, Fernando Muslera ve Selçuk İnan’ın da bulunduğu 24 kişi müşteki sıfatını taşıyor.

• Yasadışı bahis soruşturmasında sosyal medya fenomenleri Yasin Obuz, Mesut Can Eray, Cenk Pekkan, Ünal Orhan, Özgür Yağan, Kerem Gülsoy ve Özcan Acar hakkında yakalama kararı çıkarıldı.

• HSK Birinci Dairesince, adli ve idari yargıya ilişkin mazeret kararnamesi çalışmaları tamamlanarak HSK’nin internet sitesinde ilan edildi. 332 hakim ve Cumhuriyet savcısının görev yerleri değiştirildi.

Hong Kong Özel İdari Bölgesi’nde 47 eski muhalif milletvekili ve eylemcinin, demokrasi yanlısı kitlesel protestoların ardından 2020’deki meclis seçimleri öncesinde izinsiz “ön seçim” düzenledikleri gerekçesiyle “hükümeti devirmeye teşebbüsten” yargılandığı davada cezalar açıklandı. Hong Kong Mahkemesi, Hong Kong Üniversitesi’nin eski Hukuk Profesörü Benny Tai Yiu-tin’i, gayriresmi ön seçimin organize edilmesine öncülük ettiği gerekçesiyle 10 yıl hapse mahkum etti. 44 sanığa ise 4 yıl 2 ay ila 7 yıl 9 ay hapis cezaları verildi. Suçsuz bulunan iki sanığa ise ceza verilmedi.