Hukuk Ansiklopedisi
1960 Genel Af Kanunu,26 Ekim 1960 tarihinde TBMM’de kabul edilerek resmi gazetenin 28 Ekim 1960 tarihli sayısında yayınlanmıştır. Bu af kanunu, Türkiye Cumhuriyet tarihindeki en kapsamlı aflardandır. Yasayla; kusurdan doğan suçlarla üst sınırı 5 yılı geçmeyen hürriyeti bağlayıcı cezalar hakkında takibat yapılmaması hükmü getirilmiş; devlet aleyhine, ırza yönelik ve Atatürk aleyhine işlenen suçlar gibi bazı suçlara verilen cezalar af kapsamı dışında bırakılmıştır.
18 Kasım 1960 tarihinde ise, 1960 Genel Af Kanununa Ek Kanun çıkarılmıştır.
“113 sayılı Af Kanununun bazı maddelerinin değiştirilmesine ve bu kanuna bazı hükümler eklenmesine dair Kanun” 18 Kasım 1960 tarihinde kabul edilmiş, genel affın kapsamı genişletilmiş, bazı hükümler değiştirilmiş, bazı hükümler ise kaldırılmıştır.
15.000 civarındaki tutuklu ve hükümlünün tahliye hazırlıklarına başlanmış, Kanun, 22 Kasım 1960 tarihinde resmi gazetede yayınlanarak yürürlüğe girmiştir.
Bu kanun ile, cezalardan indirilen miktarın beş seneden aşağı olamayacağı ve müebbet ağır hapis cezalarının ise 24 sene ağır hapis cezasına çevrileceği hüküm altına alınmış; suç konusu fiillerden hazinenin uğramış olduğu zararların tazmininin talep edilmeyeceği hususu da af kapsamına alınmıştır.
Tutuklu ve hükümlülerin salıverilme işlemlerinin kanunun yürürlüğe girmesinden itibaren 15 gün içerisinde tamamlanması öngörülmüştür.
1960 Genel Af Kanununa Ek Kanun – Genel Af – 113 sayılı Af Kanununun bazı maddelerinin değiştirilmesine ve bu kanuna bazı hükümler eklenmesine dair Kanun
Kanun No : 134
Kabul tarihi: 18/11/1960
Madde 1
113 sayılı kanunun 1 inci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir : 27 Mayıs 1960 tarihine kadar işlenmiş olan suçlardan :
A ) Taksirli cürümlerle kanunların suçu tesbit eden aslî maddesinde, yukarı haddi beş seneyi geçmeyen hürriyeti bağlayıcı bir ceza ile yahut yalnız veya birlikte olarak para cezası ile cezalandırdığı veya müsadereyi yahut bir meslek veya sanatın yapılmamasını veyahut bu cezalardan birini veya bir kaçını istilzam eden fuller hakkında takibat yapılmaz.
Bu fıkra hükmünden istifade edecek olanların affı kabul etmemeğe hakları vardır. Bu hakkını kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir ay içinde kullananlar hakkında tahkikat veya takibata devam olunur Mahkûmiyet halinde bu hakkın kullanılmış olması aftan istifadeye engel olmaz.
B ) Beş sene ve daha az hürriyeti bağlayıcı bir cezaya ve bu miktarı aşmayan hürriyeti bağlayıcı ceza ile birlikte veya müstakilen hükmedilmiş para cezasına mahkûm olanlar, fer’i ve mütemmim cezalar ile ceza mahkûmiyetlerinin neticelerine de şamil olmak üzere affedilmişlerdir.
C) Müstakilen beş seneden fazla hürriyeti bağlayıcı bir cezaya veya bununla birlikte para cezasına mahkûm edilenlerin cezalarının üçte biri indirilir. Ancak indirilen miktar beş seneden aşağı olamaz.
Müebbet ağır hapis cezaları 24 sene ağır hapis cezasına çevrilir.
Madde 2
Aynı kanunun 2 ncı maddesine aşağıdaki fıkra eklenmiştir:
Yukarıda yazılı fullerden dolayı Hazinece uğranılmış zararlar dahi tazmin ettirilmez.
Madde 3
Aynı kanunun 3 üncü maddesinin B, C, 1 ve J bentleri aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
B) Miktar ve kıymetçe beş yüz liradan fazla olsun zimmet, ihtilas, irtikâp, rüşvet suçları ile Türk Ceza Kanununun 339, 340, 341, 342, 366, 367 ve 368 inci maddelerinde yazılı suçlar.
C) Türk Ceza Kanununun 414, 415, 416, 417, 418, 429 ve 430 uncu maddesinin 1 inci fıkrası ile 431, 435 ve 436 ncı maddelerinde yazılı suçlar. Ancak kaçırmanın evlenmek maksadıyle yapıldığı ve kaçırılan kim senin ırzına geçilmediği ve 416 ncı maddenin son fıkrasının aslî hüküm olarak tatbik edildiği hallerde kanunun 1 inci maddesi hükmü uygulanır.
1) Karşılığı 500 (Dâhil) Türk lirasını geçmeyen döviz kaçakçılığı ile İstimal ve İstihlâk maksadıyle işlenmiş kaçakçılık fulleri ve 6829 sayılı kanunun ek 2 nci maddesinin IV üncü bendinin 1 mci fıkrası hükmünü ihlâl eden fiiller hariç, Kaçakçılığın Men ve Takibine dair 1918 sayılı Kanun ile tadillerini ve Türk Parasının Kıymetini Koruma hakkındaki Kanun hükümlerini ihlâl eyliyen fiiller.
Şu kadar ki:
Her ne suretle olursa olsun resmî makamların muvafakatiyle hariçte bulunan dövizlerini memlekete getirmiş olanlar birinci madde hükmünden faydalanırlar.
J) Türk Ceza Kanunu ile diğer kanunlarda yazılı suçlardan dolayı olum cezasına mahkûm edilen veya edilecek olanlar.
Madde 4
Aynı kanunun 3 üncü maddesinin Ç ve K bentleri kaldırılmıştır.
Madde 5
Aynı kanunun 4 üncü maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
Bu kanunun 1 İnci maddesinin (C) bendinden faydalanan hükümlüler kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren mahkûm oldukları cezanın zamanaşımı süresi içinde ve her halde beş yıl zarfında aşağı
haddi altı aydan az olmayan hürriyeti bağlayıcı cezayı müstelzim aynı cinsten diğer bir cürüm işledikleri takdirde evvelce haklarında hükmedilmiş bulunan cezanın infaz edilmeyen kısmı aynen çektirilir.
Madde 6
Aynı kanunun 5 İnci maddesinin 1 İnci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
Bu kanunun hükümleri bir ceza mahkûmiyeti olmasa ve faile ait bulunmasa dahi kanunen kullanılması, yapılması, taşınması, bulundurulması, satılması, alınması ve memlekete sokulması suç teşkil eden veya inhisara tabi bulunan eşyanın müsaderesine mâni değildir.
Madde 7
Aynı kanunun 7 nci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir : Bu kanun hükümlerinin «Taksirli Suçlar hariç» Hâkimler ve Memurin Kanunları ile bunlara ek kanunlara ve sair hususi kanunlara tevfikan verilmiş ve verilecek idari ve inzibatî karar veya yapılmış ve yapılacak işlemlere ve subay, askeri memur ve astsubayların cezalarının hukuki neticelerinden olan rütbenin kaybedilmesi ve orduya subay, askerî memur, astsubay olarak kabul olunmamak ve askerî nispetin kesilmesi işlemlerine şümulü yoktur. Ancak 1 inci maddenin (B) bendinden faydalanan askerî ve sivil şahısların emeklilik hakları geri
verilir.
Hususi kanunlara göre mercilerince verilmiş olan ve bu kanunun neşri tarihinde infaz edilmemiş bulunan para cezaları da birinci madde hükmüne tabidir. Vergi cezaları ve misil zamları bu hükümden hariçtir.
Madde 8
Yargıtay’ca incelenmekte bulunan bir ceza dâvasının ortadan kaldırılmasına karar verilmesi halinde usulünce açılmış ve mahkûmiyetle neticelenmiş olan şahsı hak dâvalarına ait kararlar üzerinde Temyiz incelemişi yapılmak üzere dosya, görevli hukuk dairesine gönderilir. Şahsi hakka ait mahkûmiyet kar arı Hmkuk, Dairesince bozulduğu takdirde dosya görevli ve yetkili hukuk mahkemesine yollanır ve o mahkemece Hukuk Muhakemeleri Usulü gereğince dâva karara bağlanır.
Yargıtay Hukuk Dairesi ilâmından alınacak harçlar, hukuk ilâmlarındaki harçların aynıdır Mahal mahkemeleri peşin ilâm harcını tamamlattıktan sonra dâvaya devam ederler.
Mahal mahkemesince verilmiş bulunan bir ceza mahkûmiyet kararı ile beraber usulünce açılmış şahsi hak dâvalarına ait olarak verilmiş mahkûmiyet kararlarının Temyizce incelenmesi ceza kararlarının temyizindeki şartlara göre istendiği takdirde dosya yukarıdaki fıkra gereğince İşleme tabi tutulur
Madde 9
Bu kanun hükümlerinden faydalanacak tutuk ve hükümlülerin salıverilme işleri kanunun yürürlüğe girmesinden itibaren 15 gün içerisinde tamamlanır.
Madde 10
Bu kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Madde 11
B u kanunu Bakanlar Kurulu yürütür.
19/11/1960
