Hukuk Ansiklopedisi
2 Kasım – Hukuk Takvimi – Hukuk Tarihinde Bugün
1791 | Yurttaş ve İnsan Hakları Bildirisi’nde kadın yurttaşların göz ardı edildiğini ileri sürerek Fransız Kadın ve Yurttaş Hakları Bildirisi‘ni yazan Olympe de Gouges Gouges, tüm insanlığı erkeklerden ibaret görenlere karşı; “Titreyin, çağdaş Tiranlar! Mezarımın derinliklerinden duyulacak sesim. Cesaretim, sizin daha barbar davranmanıza neden oluyor.” dedi. Olympe de Gouges, ertesi gün giyotinle idam edilecekti. |
1917 | Yahudi halkının yeniden doğuş hakkını ifade eden 2 Kasım 1917 tarihli Balfour Deklarasyonu ilan edildi. Deklarasyon, Lloyd George‘un başbakanlığındaki Britanya hükümeti dışişleri bakanı olan Arthur James Balfour‘un girişimiyle hazırlandı. Filistin’de bir Yahudi devletinin kurulmasını amaçlıyordu. |
1918 | Haklarında arama ve tutuklama kararı çıkarılması üzerine; Enver Paşa, Talat Paşa ve Cemal Paşa, beraberindekilerle birlikte, bir Alman gemisi ile firar etti. |
1922 | TBMM’nin gizli oturumunda Lozan Konferansı’na katılacak heyetin Hükümetçe belirlenmesi kararı alındı. |
1929 | Pakistanlı hukukçu ve 9. cumhurbaşkanı Muhammad Rafiq Tarar, doğdu. 1955 yılında Lahor Hukuk Okulu‘ndan hukuk diploması aldı. 1971 yılında Pencab İş Mahkemesi Başkanı oldu ve 1974 yılında Lahor Yüksek Mahkemesi üyeliğine seçildi. 1989 yılında yüksek mahkemenin başkanlığına getirildi ve 28. Başyargıç oldu. Pakistan Seçim Komisyonu üyeliği görevini üstlendi. 1991’de Pakistan Yüksek Mahkemesi üyeliğine seçildi ve 1994 yılında yaş haddinden emekli oldu. Mahkemeden emekli olduktan sonra Pakistan Müslüman Birliği’ne davet edildi ve 1997 seçimlerinde Pakistan Senatosu üyeliğine seçildi. 31 Aralık 1997 tarihinde mevcut cumhurbaşkanının görev süresinin dolması nedeniyle yapılan seçimlerde parlamento üyelerinin büyük çoğunluğunun oyunu alarak cumhurbaşkanı oldu. Düşük profilli bir görev yürüttü ve, kendi döneminde Cumhurbaşkanının yetkilerini kısıtlayan Anayasa değişikliklerini onayladı. |
1934 | Atatürk Soyadı Mustafa Kemal’e 2 Kasım 1934 tarihinde verildi. Atatürk Soyadının verilmesine ilişkin 2587 Sayılı KEMAL ÖZ ADLI CÜMHUR REİSİMİZE VERİLEN SOY ADI HAKKINDA KANUN 27 Kasım 1934 tarihinde resmi gazetede yayınlanarak yürürlüğe girdi. |
1936 | İtalyan diktatör Benito Mussolini Roma-Berlin anlaşmasını ilan etti, Mihver Devletleri bloğunun temelleri atıldı. |
1938 | Hukukçu, gazeteci, yazar, siyasetçi ve fikir adamı Mehmet Celâl Nuri İleri yaşamını yitirdi. (Doğumu: 15 Ağustos 1881, Gelibolu) Yüksek öğrenimini İstanbul Hukuk Mektebi’nde tamamladı. Hukuk öğrenimi devam ederken Fransızcasını ilerletmek amacıyla Hariciye Nezareti Tahrirât-ı Hariciye Kalemi’ne devam etti. II. Meşrutiyet’in ilanından önce aynı okulda kamu hukuku alanında doktorasını tamamladı. Çalışma hayatına avukat olarak başladı ancak gazeteciliği ile öne çıktı. Le Courrier d’Orient, Jeune Turc, Tanin, İkdam gibi Türkçe ve Fransızca pek çok gazetede ve İçtihat, Türk Yurdu, Resimli Kitap gibi dergilerde makaleler yayımladı. 50 civarında kitap ve 2200’den fazla makale yayımladı. Yazılarında meşrutiyetin hukuki boyutunu, Osmanlı Devleti’nin çöküş sebeplerini tartışarak II. Abdülhamit’i ve devrin hükümetlerini eleştirdi. Osmanlı Devleti’nden Cumhuriyet’e geçişte önemli figürlerden ve cumhuriyetin fikrinin mimarlarından oldu. Çok sayıda ülkeye seyahat etti ve gezileri hakkında yazılar yazdı. Hukuk profesörü Suphi Nuri Bey’in ağabeyidir. |
1953 | Pakistan Kurucu Meclisi aldığı bir kararla ülkenin adını Pakistan İslam Cumhuriyeti olarak değiştirdi. |
1960 | Birleşik Krallık’ta kurulu Penguin Books Yayınevi, basmış olduğu ‘Lady Chatterley’in Sevgilisi‘ adlı kitabın müstehcenlik içerdiği iddiasıyla yargılandığı davadan beraat etti. Bir Lady ile bir koru bekçisi arasındaki tutku dolu ilişkiyi anlatan roman, yayımlandığı pek çok ülkede büyük tartışmalar doğurdu. Yazar, David Herbert Richards Lawrence’ın eseri, ölümünden otuz yıl sonra, 1960 yılında sansürsüz olarak yayınlanabilmişti. |
1963 | Vietnamlı hukukçu ve devlet başkanı, Ngo Dinh Diem, öldürüldü. (Doğumu: 3 Ocak 1901) 1918’de Vietnam’da bürokrat yetiştiren bir Fransız okulu olan Kamu Yönetimi ve Hukuk Okuluna girdi. 28 yaşında 300 köyden sorumlu olduğu tuần phủ pozisyonuna getirildi. 1929’da Bình Thuận ilinin valisi oldu ve komünistlerce organize edilen köylü isyanlarının bastırılmasında Fransız güçlerine yardım etti. 1933 yılında içişleri bakanı olarak görev yaptı. Fransız yönetimi Vietnam’da parlamento kurulması da dahil olmak üzere sunduğu siyasi reform önerilerini reddedince göreve gelişinden üç ay sonra istifa etti. Daha sonra ülkeden kaçma zorunda kaldı.1954’te Güney Vietnam’da ABD desteğinde kurulan hükûmetin başına geçmek üzere sürgünden döndü. 26 Kasım 1955 – 2 Kasım 1963 tarihlerinde Güney Vietnam devlet başkanlığını yürüttü. 1 Kasım 1963’te gerçekleştirilen ve ABD’nin de gizlice desteklediği darbeden bir gün sonra öldürüldü. |
1965 | Norman Morrison isimli ABD vatandaşı Vietnam Savaşı’nı protesto etmek için ABD Savunma Bakanlığı binasının önünde kendini ateşe verdi. |
1976 | Sansür Kurulu tarafından üç kez yasaklandıktan sonra Danıştay 12. Dairesi tarafından verilen yürütmeyi durdurma kararı sonucunda gösterime girebilen ‘Kara Çarşaflı Gelin’ İstanbul’da bazı ülkücü grupların tehditleri nedeniyle başta Beyazıt’taki Marmara Sineması olmak üzere birçok sinemada gösterim yapamadı. Filmin yönetmenliğini Süreyya Duru ve senaristliğini ise Vedat Türkali yapmıştı. |
1978 | Ferhat Tüysüz ve Veli Can Oduncu’nun da aralarında olduğu 13 “ülkücü” Sağmalcılar Cezaevi’nden firar etti. |
1982 | Milli Eğitim Bakanlığı yatılı öğrenciler için yemekten sonra, ‘Tanrımıza hamdolsun, milletimiz var olsun’ deneceği yönünde bir karar aldı. |
1987 | Mehmet Emin Artuk, 2 Kasım 1987 tarihinde Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesinde “Mukayeseli Çocuk Muhakemesi Hukuku” adlı çalışmasıyla doçentliğe atandı ve Ceza ve Ceza Usulü Hukuku Doçenti unvanını kazandı. Artuk, 21 Eylül 1993 tarihinde Hukuk Profesörü oldu. |
1988 | Erzurum Atatürk Üniversitesi’nde derse sokulmayan baş örtülü kız öğrenciler ölüm orucuna başladı. |
1989 | Kadın örgütleri, cinsel tacize dikkat çekmek için ‘Bedenimiz Bizimdir, Cinsel Tacize Hayır’ kampanyası başlattı. Karaköy-Kadıköy vapurunda yapılan basın açıklaması sonrası kadınlara mor iğne dağıtıldı. Kampanya, ‘Mor İğne’ adıyla duyuldu. |
1991 | Dev-Sol tutuklularının firarının ardından Ankara Merkez Cezaevi’nde baskıların arttığı gerekçesiyle bir grup mahpus açlık grevine başlaması üzerine cezaevindeki 38 mahpus Eskişehir Özel Tip Cezaevi’ne nakledildi. |
1992 | Son 1 yıl içinde çeşitli tarihlerde gözaltına alındıktan sonra kaybedilen yedi kişinin yakınları açlık grevine başladı. |
1994 | Beşiktaş, Sarıyer, Beykoz ve Üsküdar’da hukuk dışı imar imkanı sağlayan Dalan dönemine ait Boğaziçi planları mahkeme kararıyla durduruldu. Dönemin RP’li İstanbul Büyükşehir Belediyesi ve bazı inşaat şirketlerinin itirazları Bölge İdare Mahkemesi tarafından reddedildi. |
1997 | Prof. Dr. Bahri Savcı, 1914 yılında Balıkesir’in Sındırgı ilçesinde doğdu. İstanbul Erkek Lisesi ve Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi’ni bitirdi. Mezuniyetinin ardından çeşitli memuriyetlerde bulundu. 1942 yılında asistan olarak girdiği SBF’de, 1954 yılında profesör oldu. 1961 Anayasasını hazırlamakla görevli Anayasa Komisyonu‘nda görev aldı. Türk kamuoyuna insan hakları kavramını tanıtmada öncülük etti ve SBF’de İnsan Hakları Merkezi’nin kurulmasını sağladı. 12 Mart Dönemi‘nde direnme hakkına ilişkin sözleri üzerine gözaltına alınarak 1 ay tutuklu kaldı. Hakkında açılan davada beraat etti. 1983 yılında yaş haddinden emekli olmasına 4 ay kala öğretim üyeliği görevine son verildi. Atatürkçü Düşünce Derneği’nin kurucu üyesi oldu. Çok sayıda eser bıraktı. |
1990 | Türkiye İnsan Hakları Vakfı’nın(TİHV) Ankara 14. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 15.02.1990 tarihli, E:1989/797, K:1990/90 sayılı kararıyla kurulmasına Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından yapılan itiraz Yargıtay 6.Hukuk Dairesi’nce reddedildi, TİHV, yargı kararıyla tüzel kişilik kazandı. |
2000 | Aynı zamanda hukukçu olan Leon Troçki’nin İstanbul’daki sürgün yıllarını anlatan “Büyükada’da Sürgün” belgeseli Milano Uluslararası Film Festivali’nde birinci oldu. |
2001 | Unesco Kültürel Çeşitlilik Evrensel Bildirgesi 2 Kasım 2001 tarihinde kabul ve ilan edildi. 21 Mayıs Diyalog ve Kalkınma için Dünya Kültürel Çeşitlilik Günü ise (World Day for Cultural Diversity for Dialogue and Development) 2002 yılında Birleşmiş Milletler Genel Kurulunun 57/249 sayılı kararı ile kutlanmaya başlandı. |
2004 | Anayasa Mahkemesi, 11 yıl aradan sonra Yüce Divan sıfatıyla yargılama yaptı. ANAP’lı Eski Enerji ve Tabii Kaynaklar bakanları Cumhur Ersümer ve Zeki Çakan’ı yargılamaya başladı. |
2011 | Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu; 6 Nisan 2011 tarihli ve 6223 sayılı Kanun’un verdiği yetkiye dayanılarak, Bakanlar Kurulu tarafından 26 Eylül 2011 tarihinde kararlaştırıldı ve 2 Kasım 2011 tarih, 28103 sayılı Resmi Gazete‘de yayımlanan “660 sayılı Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumunun Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname” ile resmen kuruldu. uluslararası gelişmelerin gereği olarak Türk Ticaret Kanunu ile öngörülen bağımsız denetim alanını düzenlemek ve finansal raporların uluslararası standartlarla uyumlu olarak düzenlenerek denetlenmesini sağlayacak standartlar koymak ve etkin bir kamu gözetimini gerçekleştirmek amacıyla kurulan KGK, idari özerkliğe sahip bir Üst Kuruldur. |
2013 | Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, 2 Kasım gününü Gazetecilere Karşı Suçlarda Cezasızlıkla Mücadele Uluslararası Günü (International Day to End Impunity for Crimes Against Journalists) olarak ilan etti. |
2016 | Yargıtay 16. Ceza Dairesi, HDP Eş Genel Başkanı Figen Yüksekdağ’a, terör örgütü propagandası suçundan verilen 10 aylık hapis cezasını onadı. |
2021 | Prof. Dr. Hüseyin Ali Nesin, Cumhurbaşkanı’na “Tımarhane Müdürü” demesi nedeniyle Selçuk Asliye Ceza Mahkemesinde Cumhurbaşkanına Hakaret suçunda yargılandığı davada beraat etti. Nesin, “Benim paylaşımımda Cumhurbaşkanına bir hakaret yok. Tımarhane müdürleri akıllıların arasından seçilir.” dedi. |
2023 | Nepal’de Türkiye’deki depremzedeler için para topladıklarını iddia eden ve BM Genel Sekreteri Antonio Guterres’in imzasını kullanan bir dolandırıcılık çetesi ortaya çıkarıldı.Suruchi Bhujel adlı kadının, hem Türkiye’deki depremzedelere yardım topladığını iddia ederek hem de Türkiye’de istihdam vaat ederek 90 kişiyi 2.5 milyon rupi (yaklaşık 530 bin TL) dolandırdığı açıklandı. Suruchi Bhujel’in gözaltına alındığı, aynı soruşturma kapsamında eşi Binod Shrestha ve erkek kardeşi Sujan Bhujel hakkında arama kararı çıkarıldığı açıklandı. |
2023 | Özgür Gündem Gazetesi ile dayanışmak amacıyla yazdığı makalede örgüt propagandası” yaptığı iddiasıyla hakkında açılan davada verilen 1 yıl 3 ay hapis cezası onanan Yazar Dilşa Kocakaya yakalanarak cezaevine gönderildi. |
2023 | Kısa Dalga yazarı, Gazeteci Cengiz Erdinç gözaltına alındı. Erdinç’in gözaltına alındığını avukatı Vural Ergül, sosyal medya hesabından duyurdu. Balıkesir’in Ayvalık ilçesinde bulunan evinden gözaltına alınan Erdinç’in Ankara’ya götürüldüğü, bilgisayarına ve cep telefonuna el konulduğu öğrenildi. |
2023 | birgun.net Yayın Koordinatörü Uğur Koç, Uğur Şahin ve İsmail Arı hakkında “Yağmaya fren’ başlığıyla yayımlanan haberlerde ‘dezenformasyon’ olduğu gerekçesiyle Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından soruşturma başlatıldığı açıklandı. |
2023 | Avukat Erdal Çelik, Sultangazi’de bulunan evinin önünde motosikletli, kar maskeli 2 kişinin silahlı saldırısına uğradı. Çelik ve yanında bulunan kızı saldırıdan yara almadan kurtulurken, üç mermi araçlarına isabet etti. |
2023 | İstanbul Barosu, Anayasa Mahkemesi kararına rağmen Can Atalay’ı tahliye etmeyerek dosyayı Yargıtay’a gönderen 13. Ağır Ceza Mahkemesi Başkanı’nı HSK’ye şikayet etti. Mahkeme, 28 çuvaldan oluşan dava dosyasını Yargıtay’a gönderdi. |
2023 | Karabük’te, Fiyos Çayı’nda cansız bedeni bulunan 17 yaşındaki Gabonlu öğrenci Jeannah Danys Dinabongho Ibouanga’nın cinayet şüphelisi hakkında Karabük Cumhuriyet Başsavcılığı’nın ‘kısıtlılık kararı’ alarak yürüttüğü soruşturma tamamlanarak iddianame hazırlandı. Sanık D.A.’nın ‘çocuğun cinsel istismarına teşebbüs’ suçundan 15 yıla kadar, ‘kendini savunamayacak durumda olan kişiyi suçu gizlemek ya da yakalanmamak amacıyla kasten öldürme’ suçundan ise ağırlaştırılmış müebbet hapisle cezalandırılması talep edildi. Cinayetle ilgili gözaltına alınan 7 kişi hakkında ise takipsizlik kararı verildiği anlaşıldı. İddianame Karabük Ağır Ceza Mahkemesi tarafından kabul edildi. |
2023 | İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı’nın talebi üzerine İstanbul 1. Sulh Ceza Hakimliği tarafından, T24 sitesi yazarı Tolga Şardan’ın “MİT’in Cumhurbaşkanlığı’na sunduğu ‘yargı raporu’nda neler var?” başlıklı yazısı hakkında erişimin engellenmesi kararı verildi. |
2023 | Suç işlemek maksadıyla örgüt kurmak, kara para aklamak ve vergi kanununa muhalefet suçlarıyla haklarında yakalama kararı çıkarılarak gözaltına 17 kişi le birlikte gözaltına alınarak malvarlıklarına tedbir konulan Dilan Polat-Engin Polat çiftine ait ev ve işyerlerindeki lüks araçlar çekicilere yüklenerek İstanbul Emniyet Müdürlüğü’ne götürüldü.
|
2023 |
|
2024 | Çerkezköy Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından başlatılan soruşturma kapsamında, 9 aylık bebeğin cinsel istismar edildiği iddiasıyla başlatılan soruşturmada tutuklanan babanın cezaevinde intihar ettiği açıklandı. |
2024 | Şişli’de 6 yaşındaki çocuğu öldüren M.Ö. tutuklandı. |
2024 | İstanbul İdare Mahkemeleri’nde açılan davalarda, Vakıf üniversitelerinde çalışan asistan hekimlerin kamu hastanelerindekilerle aynı ücretin verilmesi gerektiğine hükmedildi. Talepleri haklı bulan mahkemeler, hekimlerin geçmişe yönelik farkları da alabileceğine hükmetti. |
2024 | Bir sokak röportajında Kürt meselesine ilişkin konuşurken “Ben Türk değilim” demesi nedeniyle sosyal medyada gündem olarak gözaltına alınan ve silahlı örgüt propagandası yapmakla suçlanan Kürd Öncüleri Derneği Başkanı Ali Çeven Çağlayan Adliyesinde sevk edildiği hakimlik tarafından tutuklandı. |
