Hukuk Ansiklopedisi
20 Şubat – Hukuk Takvimi
v
| 1622 |
Genç Osman Yedikule zindanlarında boğularak katledildi. II. Osman olarak bilinen padişah, devlet erkanı içindeki üst düzey yetkilileri değiştirmiş, müderris ve kadıların atanma yetkilerini Şeyhülislamdan almış ve kahvehaneler ile meyhaneleri kapatmıştı. |
| 1778 | Avrupa’nın ilk kadın fizik profesörü Laura Bassi, Bologna’da doğdu. (Doğumu: 20 Ekim 1711)
 |
| 1819 | İsviçreli hukukçu, politikacı ve iş adamı Alfred Escher, doğdu. (Ölümü: 6 Aralık 1882) Zürih Üniversitesinde hukuk eğitimine başladı ancak ağır bir hastalık geçirmesi sebebi ile eğitimine Bonn ve Berlin’de devam etti. 1837’de İsviçreli öğrencilerin oluşturduğu Sofingia (Schweizerischer Zofingerverein) adlı derneğe üye oldu, 1839/40’ta derneğin Zürih şubesinin başkanı, 1840’ta ise genel başkanı olarak seçildi. 1942’de Zürih Üniversitesinden hukuk doktoru unvanını kazandı. 1843 yazında Paris’ten döndükten sonra kendisini bilimsel çalışmalara verdi. Kapsamlı bir İsviçre Hukuk Tarihi yazmayı planladı ancak bunu hiçbir zaman gerçekleştiremedi. 1844’te Zürih Üniversitesinde bir deneme dersi verdikten sonra, sözleşmeli öğretim görevlisi oldu. 1848 yılında yeni İsviçre Anayasasının oluşturulmasıyla, Federal Meclise girmesi talep edildi. Escher yapılan seçimlerde 15 Ekim 1848’de federal meclise girdi ve 7 Kasım 1848’de ikinci başkan oldu, toplam 4 defa meclise başkan olarak seçildi. İsviçre’de demiryollarının geliştirilmesine öncülük etti. Birçok politik görevde bulundu, bunun yanında İsviçre Kuzeydoğu Demiryolu Şirketi, İsviçre Federal Teknoloji Enstitüsü (ETH-Zürih), Credit Suisse, Swiss Life ve Gotthard demiryollarının kuruculuğunu yaptı. 19. yüzyıl İsviçresinin siyasi ve ekonomik gelişimi üzerinde önemli bir etki bıraktı.
 |
| 1886 |
Macar hukukçu ve komünist politikacı Béla Kun doğdu. (Ölümü: 29 Ağustos 1939) Franz Joseph Üniversitesi’nde hukuk eğitimi aldı. Macar Sovyet Devrimi’ne katıldı ve sosyalist ve komünistlerden oluşan hükûmette yöneticilik yaptı. Mihály Károlyi hükûmeti tarafından tutuklandı, ancak savaşı izleyen işçi ayaklanmaları sonrasında 21 Mart 1919’da serbest bırakıldı. 1921 yılında Almanya’daki başarısız Mart Ayaklanmalarına katıldı. 1930’ların sonundaki Büyük Tasfiye sırasında Troçkist olmakla suçlandı ve 28 Haziran 1937’de tutuklandı. Sorgulamadan sonra, karşı devrimci terör örgütüne bağlı olduğu sonucuna varıldı ve gizli duruşmanın sonunda ölüm cezasına çarptırıldı. 29 Ağustos 1939’da infaz edildi.  |
| 1887 | Alman İmparatorluğu, İtalya Krallığı ve Avusturya-Macaristan arasında ‘Tripartite Paktı’ (Üçler Paktı) imzalandı. Üçlü Sözleşmesinin öncüleri, 1887 Washington Konferansı, 1889 Berlin Antlaşması ve 1899 Samoa İngiliz-Alman Anlaşmasıydı. |
| 1941 | Türkiye’de Yahudiler için transit vizesine ilişkin talimatname yayınlandı. Yahudilerin, hiçbir zorlukla karşılaşmadan Filistin topraklarına geçebilmelerine imkan verildi. (Transit Vize: Türkiye’ye herhangi bir sınır kapısından girerek belirlenen süre içinde Türkiye’den geçiş yapmak isteyen yabancılara verilen vize türüdür. Transit vize ile verilen süre sınır kapısından her girişte yeniden başlamaktadır.) |
| 1947 | “5018 sayılı İşçi ve İşveren Sendikaları ve Sendika Birlikleri Hakkında Kanun” ile Türkiye’de ilk kez sendikalara, özel bir kanun ile kurulma hakkı tanındı. Aynı gün mecliste “İş Kazalariyle Meslek Hastalıkları ve Analık Sigortaları hakkındaki 4772 sayılı kanunun bazı maddelerinin değiştirilmesine ve bazı maddelerinin kaldırılmasına dair Kanun” kabul edildi. |
| 1957 | Evli Kadının Uyrukluğu Sözleşmesi, Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından kabul edilerek 20 Şubat 1957 tarihinde New York’ta imzalandı. Sözleşme, 1958 yılında yürürlüğe girdi. 2013 yılı itibariyle 74 devlet sözleşmeyi onaylandı. |
| 1957 | Hukukçu, akademisyen, düşünür ve siyasetçi Sadri Maksudi Arsal yaşamını yitirdi. (Doğumu: 23 Temmuz 1878) Asıl adı, Sadreddin Nizametdinoviç Maksudov idi. 1878 yılında Rusya Federasyonu içinde özerk cumhuriyet olan Tataristan’ın başkenti Kazan’ın Taşsu köyünde dünyaya geldi. Paris Sorbonne Üniversitesi Hukuk Fakültesi‘nde eğitim gördü. 1917’de Ufa’da kurulan Millî Meclis’in başkanı olarak görev yaptı. Türkiye’ye geldikten sonra Cumhuriyetin ilk hukuk fakültesi olan Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nin kurucu hocalarından oldu. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde ve Edebiyat Fakültesi Tarih Enstitüsü’nde dersler verdi. Türk Dil Kurumu ve Türk Tarih Kurumu’nun kurulmasında önemli katkılarda bulundu. IV. dönem Şebinkarahisar, V. dönem Giresun ve IX. dönem Ankara milletvekili olarak görev yaptı. Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk yıllarında ulus inşası sürecine büyük katkıları oldu ve Türkçülüğün temelini atanlar arasında yer aldı. Hatırası, İstanbul Üniversitesinde, Sadri Maksudi Arsal Hukuk Tarihi Uygulama ve Araştırma Merkezi‘ne ismi verilerek yaşatıldı. 1917 Rus Devrimi sonrasında Türkiye’yi yurt edinen Rusya Türklerinden olan Arsal, Türkiye’de az sayıda kişiye verilen Ordinaryüs Profesör payesinin sahiplerindendi. “Hukukun Umumi Esasları” (1937), “Hukuk Tarihi Dersleri” (1938), “Umumi Hukuk Tarihi”(1941), “Hukuk Felsefesi Tarihi” (1946) ve “Türk Tarihi ve Hukuk” (1947) isimli eserleri ile Türkiye’de hukuk eğitimine büyük katkıda bulundu. 1955 yılında “Milliyet Duygusunun Sosyolojik Esasları” adlı eserini yayınladı. Türkiye’de hukuk alanında temel derslerden olan “Türk Hukuku Tarihi” disiplinini kuran isim oldu. Ünlü Rus yazar Tolstoy, Sadri Maksudi’den “Akıllı Tatar Çocuğu” diye bahsetmiştir. 20 Şubat 1957’de İstanbul’da yaşamını yitirdi ve Zincirlikuyu Mezarlığı’na defnedildi.
 |
| 1968 | Adalet Partisi (AP) hükümetinin İçişleri Bakanlığı, Türkiye İşçi Partisi (TİP) hakkında soruşturma başlatılması için Cumhuriyet Başsavcılığı’na başvuru yaptı. |
| 1976 | Fransız hukukçu ve Nobel Barış Ödülü sahibi, René Cassin yaşamını yitirdi. (Doğumu: 5 Ekim 1887) Aix Üniversitesi‘nde hukuk eğitimi gördü. 1914’te Paris’te hukuk bilimi, ekonomi ve siyaset alanında doktora yaptı. Aix-en-Provence Üniversitesi’nde profesör olarak görev yaptı ve Paris Üniversitesi’nde çalıştı. 1944-1960’de Danıştay Başkanvekili, 1959-1976’de AİHM yargıçlığı ve 1959-1965’de AİHM Başkan yardımcılığı yaptı. 1968 yılında insan haklarını savunmadaki katkılarından dolayı Nobel Barış Ödülü’ne layık görüldü. 1965 – 1968 AİHM Başkanlığı ve 1960 – 1971’de Anayasa Konseyi üyeliği görevinde bulundu.
 |
| 1979 | Suadiye yolcu vapurunu 21 Kasım 1978’de rotası dışına çıkarmaktan tutuklu yargılanan 16 öğrenci Sıkıyönetim Mahkemesi’nce tahliye edildi. |
| 1980 | Savcı Doğan Öz’ün öldürülmesinden sanık Hüseyin Kocabaş ve arkadaşlarını Balıkesir’de bir operasyonla yakalayan polis ekibini dağıtarak farklı illere sürgün etti. |
| 1981 | 28 Aralık 1980’de Üsteğmen Şahin Akkaya’yı başından vurarak öldüren sol görüşlü militan Veysel Güney, ölüm cezasına çarptırıldı. |
| 1982 | Türkiye Devrimci Komünist Partisi (TDKP) üyesi oldukları iddiasıyla gözaltına alınan 7 kişiye Kırıkkale Emniyet Amirliği’nde işkence yaptıkları ileri sürülen 10 polis hakkında 10 ile 35 yıl arası hapis istemiyle Askeri Savcılıkça soruşturma açıldı. |
| 1989 | Toplumsal Kurtuluş Dergisi yazarlarından Yalçın Küçük, derginin toplatılan bir sayısındaki yazısından dolayı gözaltına alındı. |
| 1990 | 5 aydır “TKP, TBKP ve Barış Derneği’ne üyelik” iddiasıyla tutuklu olan Ahmet Kardam, Şeref Yıldız ve Erdem Talu tahliye edildi |
| 1993 | Güney Afrika Devlet Başkanı Frederik Willem de Klerk, ilk kez siyahların da görev aldığı kabineyi açıkladı. Bir yıl sonra, 10 Mayıs 1994 tarihinde Güney Afrika’nın ilk siyahi devlet başkanı Nelson Mandela başkan olmuştu. |
| 1997 | Muzaffer İlhan Erdost, “Üç Sivas” adlı kitabında “bölücü propaganda” yaptığı gerekçesiyle 1 yıl hapse mahkum oldu. |
| 2001 | Filipinler Devlet Başkanı Gloria Macapagal Arroyo, barış görüşmelerinin yeniden başlamasını sağlamak için ülkenin güneyindeki ayrılıkçı Müslümanlarla tek yanlı ateşkes yaptı. |
| 2001 | Interpol tarafından kırmızı bültenle aranan Sümerbank eski genel müdürü Şükrü Karahasanoğlu İtalya’da yakalandı.
|
| 2003 | Yüksek Seçim Kurulu, İşçi Partisi ve bazı vatandaşların Adalet ve Kalkınma Partisi Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Siirt ilinden milletvekili adayı olmasına karşı yaptığı itirazları oybirliğiyle reddetti. |
| 2003 | KKTC’li Ahmet Cavit An’ın, Yeşil Hat ve Güney Kıbrıs’a girerek Kıbrıslı Rumlarla görüşmesinin engellendiği gerekçesiyle Türkiye aleyhine AİHM’de açtığı dava sonuçlandı. AİHM, Türkiye’nin AİHS’nin örgütlenme hakkını ihlal ettiğine hükmetti. Türkiye ilk defa böyle bir şikayet sonucu tazminat ödemeye mahkum edildi. |
| 2003 | Yolsuzlukları Araştırma Komisyonu Başkan Yardımcısı Hamza Albayrak’ın, İBB Teftiş Kurulu Başkanı iken, 14 müfettişe ”usulsüz ceza” vermekten mahkum olduğu ortaya çıktı. |
| 2004 | Belçika parlamentosu, ülkede beş yıl ikamet eden yabancılara belediye seçimlerinde oy kullanma hakkı veren yasayı kabul etti. |
| 2006 |
17 yıl önce yazdığı yazıyla Yahudi soykırım inkar suçundan geçen kasımda tutuklanan Britanyalı tarihçi David Irving, Avusturya’da üç yıl hapis cezasına çarptırıldı. |
| 2007 |
20 Şubat 2007 yılında BM Genel Kurulu tarafından Dünya Sosyal Adalet Günü olarak ilan edildi. Günün amacı dünyada adaletsizliğe maruz kalan insanlara dikkat çekmektir. Birleşmiş Milletler dünyadaki fakirlik ve işsizlik konularına kamuoyunun daha fazla ilgisini çekebilmek için 20 Şubat’ı, ‘Dünya Sosyal Adalet Günü’ ilan etmiştir. Her 20 Şubat günü, sosyal adaletsizliğe karşı dünya kamuoyunun ilgisini artırmak ve ülkelerin eğitim, sağlık gibi konularda daha fazla bütçe oluşturmalarını sağlamak amacıyla çeşitli temalarda etkinlikler düzenlenmektedir. |
| 2009 | ILO 187 No’lu İş Sağlığı ve Güvenliğini Geliştirme Çerçeve Sözleşmesi, 15 Haziran 2006 tarihinde Uluslararası Çalışma Örgütü(ILO) tarafından kabul edildi. Sözleşme, Türkiye tarafından 20 Şubat 2009 tarihinde onaylanarak yürürlüğe girdi. |
| 2015 | Finlandiya’da 12 Aralık 2014’te meclisten geçen eşcinsel evlilik yasası, Cumhurbaşkanı tarafından onaylandı. |
| 2017 | Belçika Brugge Ağır Ceza Mahkemesi, gıyabında yargılanan Sabancı suikastı faillerinden Fehriye Erdal’a, Türkiye’de işlediği iddia edilen suçlardan dolayı 15 yıl hapis ile 10 yıl sivil ve siyasi haklardan mahrumiyet cezası verdi. |
| 2017 | HSYK 2. Dairesi “FETÖ/PDY ile bağlantısı” olduğu iddiasıyla 227 hakim ve savcıyı daha meslekten ihraç etti. Meslekten ihraç edilen hakim ve savcı sayısı toplam 3 bin 886 oldu. |
| 2019 | Mısır’da başsavcı Hişam Berekat’a düzenlenen bombalı saldırıdan sorumlu tutularak idama mahkûm edilen 9 Müslüman Kardeşler Örgütü üyesi, Kahire İstinaf Cezaevi tarafından asılarak idam infaz edildi. Suçunu itiraf ettiği iddia edilenlerden bazıları, “Bana elektrikli işkence cihazı ver, sana, 20 kişiye Enver Sedat’ı öldürdüğünü itiraf ettireyim. Bize Mısır’a 20 yıl yetecek kadar elektrik verdiler.” dedi. |
