21 Eylül – Hukuk Takvimi

Amerikalı hukukçu ve politikacı George Read, yaşamını yitirdi. (Doğumu: 18 Eylül 1773) Philadelphia Akademisi‘nde hukuk eğitimi gördü ve on beş yaşında mezun oldu. 1753’te Philadelphia Barosuna kaydoldu. 1763’te İngiliz vali John Penn tarafından Delaware’de krallık hukuk danışmanlığı görevine getirildi. Amerikan Bağımsızlık Bildirgesi‘nin onaylandığı kongreye  Delaware delegesi olarak katıldı ve bu belgeyi imzalayanlar arasında yer aldı. 1787’deki Amerika Birleşik Devletleri Anayasası‘nı hazırlama toplantısına Delaware heyeti başkanı olarak katıldı. 21 Eylül 1798’de New Castle, Delaware’de hayatını kaybetti. Ölümünden sonra New Castle’da  adı bir okula verildi.

Pakistanlı hukukçu, akademisyen, ilim ve fikir adamı Fazlur Rahman Malik, doğdu. (Ölümü: 26 Temmuz 1988)

Yunan hukukçu, sosyolog ve filozof ve marksist siyaset toplum bilimcisi Nikos Pulancas, doğdu. (Ölümü: 3 Ekim 1979) 1953’te Atina Üniversitesi Hukuk fakültesine girdi. Üniversitede iken Yunanistan Komünist Partisi’nin (KKE) Gençlik Kolları’nda ve yasal bir parti olan Birleşik Demokratik Sol’da (EDA) siyasi faaliyetlerde bulundu. 1970’lerde önceleri Leninist olan, Yapısalcı Marksist olarak biliniyordu, daha sonra Demokratik sosyalizm savunucusu oldu. En çok devlet üzerine kuramsal çalışması ile tanındı. Faşizmin çözümlenmesine, çağdaş dünyada toplumsal sınıflara ve 1970’lerde Güney Avrupa’da diktatörlüklerin çökmesine Marksist katkılar önerdi. Antonio Gramsci’nin kültürel hegemonya kavramına dayanarak ezilenlerin hareketlerini bastırmasının devletin tek işlevi olmadığını ve devlet iktidarının ezilenlerin rızasını da alması gerektiğin savundu. Ralph Miliband‘ın devlet üzerine olan görüşlerini yoğun şekilde eleştirdi. Teorileri Bob Jessop üzerinde derin etkiler bıraktı. Pulancas’ın fikirleri Yunanistan’da Syriza partisinin kurulmasına ön ayak oldu. 3 Ekim 1979’da Paris’te bir arkadaşının dairesinin penceresinden atlayarak  intihar etti ve yaşamını yitirdi. “Çağdaş Kapitalizmde Sınıflar”, “Devlet, İktidar, Sosyalizm”, “Diktatörlüklerin Krizi: Portekiz, Yunanistan, İspanya”, “Marksizm, Hukuk ve Devlet”,  “Faşizm ve Diktatörlük” ve “Siyasal İktidar ve Sosyal Sınıflar” önemli eserleridir.

İsviçreli avukat ve siyasetçi Moritz Leuenberger, doğdu. Zürih Üniversitesi‘nde hukuk eğitimi gördü. 1995’te Zürih Kantonu’ndan Sosyal Demokrat Parti’nin (SP/PS) bir üyesi olarak Federal Konsey’e seçildi. Avrupa Demiryolları Topluluğu sürümüne yaptığı çalışmalarla 2009 Avrupa Demiryolu Ödülü ve Leuenberger ödülünü aldı. 1995’ten itibaren Federal Çevre, Ulaştırma, Enerji ve İletişim Departmanına başkanlık etti. 1 Ocak 2001 – 31 Aralık 2001 ve 1 Ocak 2006 – 31 Aralık 2006 tarihlerinde iki kez İsviçre Devlet Başkanlığı görevi yaptı. 

Kadınlar, artan kadın kaçırma olaylarını protesto etmek için  yürüdüler. Pankartlardan birinde, ‘Başkaları ayla, biz ayılarla uğraşıyoruz’ yazıyordu.

Malta, İngiltere’den bağımsızlığını kazandı.

Fransız hukukçu, siyasetçi ve eski başbakan Paul Reynaud, hayatını kaybetti. (Doğumu:  15 Ekim 1878) Sorbonne Üniversitesi‘nde Hukuk eğitimi aldı. 1919 yılında Basses-Alpes bölgesinden milletvekili seçilerek 1924 yılına kadar burayı temsil etti. 1928 yılında  Paris Milletvekili olarak parlamentoda yer aldı. Demokratik Cumhuriyetçi İttifak Partisi’ne katılarak bu partinin başkan yardımcısı oldu. 1938 yılında kurulan Daladier kabinesinin Finans Bakanı oldu. 21 Mart 1940 – 16 Haziran 1940 tarihlerinde başbakanlık görevi üstlendi. 1950 yılında Uzak Doğu ve Müttefik ülkelerden sorumlu Devlet Bakanı olarak hükümetlerde görev aldı. 28 Haziran 1953 – 12 Haziran 1954 tarihlerine Başbakan yardımcısı olarak çalıştı. 1958 Fransız Anayasası‘nın hazırlanması sürecinde Anayasa Danışma Komitesi başkanlığı yaptı. 

Hukukçu ve Filipinler devlet başkanı Ferdinand Emmanuel Edralín Marcos, 21 Eylül 1972’de komünist ve yıkıcı güçleri gerekçe göstererek sıkıyönetim ilan etti. Muhalif politikacıları tutukladı ve silahlı kuvvetleri rejimin bir baskı aracı haline getirdi. 17 Ocak 1981’de sıkıyönetimi kaldırdı.

DİSK’in Devlet Güvenlik Mahkemelerini protesto ve Genel Yas Direnişi sona erdi. DİSK Genel Merkezi’nde yapılan aramada karar defterlerine el konuldu. DİSK Genel Sekreteri Mehmet Karaca İstanbul’da tutuklandı. Genel Başkan Kemal Türkler ve 4 yönetici hakkında gıyabi tutuklama kararı çıkarıldı. Aliağa’da 850 işçinin görevine son verildi. Ankara ve İstanbul’da otobüsler çalışmaya başladı.

İSDEMİR’de bir işçi oruç tutmadığı ve sigara içtiği için başka bir işçi tarafından başına boru parçasıyla vurularak öldürüldü.

Barış Derneği Davası’nda İstanbul Barosu Başkanı Orhan Apaydın: ‘Derneğin kuruluşuna ilişkin toplantıyı ben düzenledim. Benim TKP’nin güdümünde olduğuma İddianame’de cesaret edilemediğine göre, derneğin TKP’nin yan kuruluşu olarak oluşturulduğu iddiası havada kalmaktadır ‘ açıklamasında bulundu.

Tarihler 21 Eylül 1989’u gösterdiğinde ABD’nin Texas eyaletinde bir kasabada freni patlayan bir kamyon okul otobüsüne çarpmış ve 21 çocuk hayatını kaybetmiş, 14 yaşındaki Nichole Burnell kazadan felçli olarak kurtulmuştu. Hukuk Filmleri arasında seçkin bir yer edinen The Sweet Hereafter (Başka Bir Dünya) gerçek bir olaya dayanan trajik bir hikayenin sinemaya aktarılmış versiyonu ve önemli bir hukuk filmi olarak öne çıkıyor.

Oyunda slogan atıldığı gerekçesiyle İstanbul Valiliği’nin getirdiği yasaklama kararının yürütmesi İdare Mahkemesi’nce durdurulunca, Ankara Birlik Tiyatrosu, Erol Toy’un yazıp Zeki Göker’in yönettiği Pir Sultanı Muammer Karaca Tiyatrosu’nda oynamaya başladı.

Buca Cezaevinde yoğunlaşan baskıları protesto için sayım vermeyen mahkumlara yönelik operasyonda jandarma kuvvetleri silah kullandı. Devrimci Sol davalarından yargılanan Yusuf Bağ, Turan Kılıç ve Uğur Sarıaslan jandarma kurşunuyla öldü, 15 er ve 41 tutuklu yaralandı. Olay, Buca Katliamı olarak tarihe geçti.

Bakanlar Kurulu, Kopenhag Kriterleri ile paralel İnsan Hakları Raporunu kabul etti. 

Ermeni soykırımı yasa tasarısı, ABD Temsilciler Meclisi’nin Uluslararası Operasyonlar ve İnsan Hakları Alt Komitesi’nde oy çokluğuyla kabul edildi. Ermeni Soykırımı, ABD Temsilciler Meclisinde 30 Ekim 2019 tarihinde kabul edildi. Soykırım, ABD Senatosunda 12 Aralık 2019 tarihinde onaylandı.  ABD Başkanı Joe Biden, 24 Nisan’da 1915 olaylarının yıldönümüyle ilgili yaptığı yazılı açıklamada 21 Nisan 2021 tarihinde, yaşananları “soykırım” olarak tanımladı.  

Dünya Barış Günü (Uluslararası Barış Günü – International Day of Peace), her yıl 21 Eylül tarihinde kutlanan  uluslararası bir bayramdır. “Dünya Barış Günü” sadece Türkiye ve KKTC tarafından 1 Eylül tarihinde kutlanmaktadır. Barışı ve insanlığın huzur içinde yaşamasını savunanlar için simge bir gündür. Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, 30 Kasım 1981 tarihindeki 57. birleşiminde, “BM Genel Kurul’unun açılış günü olan her eylülün üçüncü salı gününü “Uluslararası Barış Günü” ilan etmiştir. Genel Kurul’un 7 Eylül 2001 tarih ve A/RES/55/282 sayılı kararı ile 21 Eylül Barış Günü olarak kabul edilmiştir.

ÖSYM Başkanı Prof. Dr. Ünal Yarımağan, KPSS ile ilgili iddialar konusundaki gelişmeler üzerine, başkanlık görevinden istifa etti.

ABD’nin Georgia eyaletinde 1989’de polis memuru Mark MacPhail’i öldürmekten hüküm giyen Troy Davis, uluslararası protesto kampanyalarına rağmen zehirli iğneyle öldürüldü.

Gezi olaylarında, “Camide içki içildiğini görmedim” diyen Dolmabahçe Camii müezzini Fuat Yıldırım, 6 aylığına Kayabaşı köyüne sürüldü.

Okmeydanı Cemevinde, 25 Mayıs 2014’te, bir cenaze için bulunduğu sırada polis tarafından üzerine açılan ateş sonucu başından vurularak hayatını kaybeden Uğur Kurt’un ailesinin İçişleri Bakanlığı aleyhine açtığı davada, Bakanlık tam kusurlu bulundu. Bakanlık aileye toplam 734 bin 162 TL maddi ve manevi tazminat ödemeye mahkum edildi. Kurt davasında sanık polis taksirden ölüme sebebiyet vermekten suçlu bulundu. 1 yıl 8 ay hapis cezasına çarptırılan polisin cezası 12 bin 10 TL adli para cezasına çevrildi.

Mersin’de iki sağlık çalışanını darp eden hasta yakını, sevk edildiği mahkeme tarafından tutuklandı. Mersin’de Aile Sağlık Merkezinde(ASM) çalışan doktor ve hemşire, hasta yakını S.K. tarafından sözlü ve fiziki saldırıya uğramıştı.

Üsküdar’daki bir kahvehanede 4 kişinin öldüğü iki grup arasındaki silahlı çatışmaya ilişkin 12’si tutuklu 5’i aynı zamanda müşteki olan 27 sanık hakkında dava açıldı. 12’si tutuklu 13 sanık hakkında 4 kişiye karşı “kasten öldürme” suçundan ayrı ayrı 4’er kez müebbet hapis talep edilen iddianamede, bu sanıkların ayrıca “silahla kasten yaralama” ve “Ateşli Silahlar Kanunu’na muhalefet” suçlarından da cezalandırılması istendi. Diğer 14 sanık hakkında “kasten öldürmeye teşebbüs”, “Ateşli Silahlar Kanunu’na muhalefet”, “kasten yaralama”, “kasten öldürmeye yardım etme” gibi suçlardan da 10 yıl ila 65 yıl 6 ay arasında hapis cezaları öngörülen iddianame, Anadolu 23. Ağır Ceza Mahkemesince kabul edildi.

Seçimi kazandıktan sonra hakkında soruşturma başlatılan ve İçişleri Bakanlığı tarafından görevden alınarak yerine kayyım atanan Hakkari Belediye Başkanı iken Mehmet Sıddık Akış’a ilişkin soruşturma tamamlanarak iddianame hazırlandı. İddianamede, iddianamede, “örgüte üye olmamakla birlikte örgüt adına suç işleme” ve “kanuna aykırı toplantı veya gösteri yürüyüşleri düzenleyen veya yönetenlerle bunların hareketlerine katılma” suçlamaları getirildi. İddianameyi kabul eden Hakkari 1. Ağır Ceza Mahkemesi, ilk duruşmanın 11 Ekim’de görülmesine karar verdi.

Cumartesi Anneleri, Galatasaray Meydanı’nda yeniden toplandı. 1017. haftada, 12 Eylül Askeri Darbesi’nin ardından 18 Eylül 1980 akşamı gözaltına alındıktan sonra kaybedilen Hüseyin Morsümbül’ün akıbeti soruldu.

Özbekistan Senatosu, ülke hakkında ‘uygunsuz konuşan’ yabancıların yurtta bulunmalarının ve girişlerinin yasaklanmasını öngören yasa değişikliğini onayladı. Yasaya göre, Özbekistan’ın ve halkının ‘şerefi, haysiyeti veya geçmişine hakaret eden veya bu tür eylemlerde bulunanların’ ülkeye girişi yasaklanacak. Bu kişiler, Özbekistan topraklarında bulunmaları halinde ‘istenmeyen kişi’ ilan edilerek haklarında ülkeden sınır dışı işlemi yapılacak. Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev​​​​​​​’e gönderilen yasa değişikliği, imzalanmasının ardından yürürlüğe girecek.

“Türk Escobar” adıyla anılan suç örgütü lideri Urfi Çetinkaya, kesinleşmiş 24 yıl cezasını nedeniyle bulunduğu İzmir’deki Menemen Cezaevi’nde 20 Eylül’de vefat etmişti. Çetinkaya’nın cenazesi İstanbul’da toprağa verildi.