22 Eylül – Hukuk Takvimi

ABD’nin hukukçu başkanlarından John Quincy Adams 22 Eylül 1817’de göreve geldi. 4 Mart 1825’te ikinci kez seçilerek 4 Mart 1829 tarihine kadar başkanlık yaptı.

Japon hukukçu ve siyaset adamı Şigeru Yoşida, doğdu. (Ölümü: 20 Ekim 1967), Tokyo İmparatorluk Üniversitesi‘nde hukuk okudu. 1928’de İsveç, Norveç ve Danimarka elçiliği, 1928-1930 arasında da dışişleri bakan yardımcılığı yaptı. 1936’da dışişleri bakanlığına getirilmesine ordu karşı çıkınca Londra büyükelçiliğine atandı. II. Dünya Savaşı’nın sonlarında ülkesinin teslim olmasını savunduğu için Haziran 1945’te tutuklandı. 22 Mayıs 1946’da başbakan oldu. Geniş desteğe dayalı güçlü bir yönetim oluşturdu, ülkede istikrarın ve ekonomik refah ortamının oluşturulmasını sağladı. ABD ve Batı Avrupa’yla iş birliğinin temelini attı. 8 Eylül 1951’de imzalanan ve Türkiye, tarafından da 24 Temmuz 1952 tarihinde onaylanan San Francisco Barış Antlaşmasını kabul etti ve Japonya ile ABD arasında bir güvenlik paktı oluşturdu.

Türkiye İşçi ve Çiftçi Sosyalist Fırkası 22 Eylül 1919′ da kuruluşunu ilan etti. Resmi kuruluş onayı 17 Aralık 1919’dur. Fırka 1924’de feshedilmiştir.

Gazi Mustafa Kemal, Samsun’da, İstiklal Ticaret Mektebi’nde öğretmenlerle yaptığı konuşmada: “Dünyada her şey için medeniyet için, hayat için, muvaffakiyet için, en hakiki mürşit ilimdir, fendir. İlmin ve fennin haricinde mürşit aramak gaflettir, cehalettir, dalalettir” dedi

Fransız bürokrat ve Danıştay üyesi Alain Jehan Marie Xavier Bacquet, Le Mans’ta doğdu. Paris Siyasal Bilgiler Enstitüsü‘nü bitirdi ve kamu hukuku alanında yükseköğrenim gördü. 1958 yılında Ulusal İdare Okulu’nda okudu. 1958 yılında Danıştay denetçisi, 1963 yılında ise tetkik hakim oldu. 1962-1965 yılları arasında Cezayir Büyükelçiliği’nde hukuk müşavirliği yaptı. 1967-1971 yıllarında Donanım Bakanlığı’nda şehircilik daire başkanı oldu. 1977’de Danıştay’a dönerek 1982 yılında Danıştay üyesi oldu. 1986 yılında Danıştay davalar dairesi 1. bölüm başkanı oldu. 1991 yılında Danıştay sosyal dairesi başkanı olarak atandı ve bu görevini 1997 yılına kadar sürdürdü. 1996-2002 yılları arasında Fransa Yüksek Tahkim Mahkemesi Başkanı ve 2000-2002 yıllarında İnsan Hakları Ulusal Danışma Komisyonu Başkanı oldu, daha sonra 2002 yılında Danıştay tarafından 4 yıllığına Yüksek Yargı Kurulu üyeliğine seçildi. Birçok eser yazdı. 2008 ve 2012’de Danıştay Onursal Bölüm Başkanı payesi verildi. 

Bakanlar Kurulu, İstanbul’da çıkan Le Journal d’Orient gazetesini yedi gün süreyle kapattı. Gazetenin resmi dış politikaya aykırı yayın yaptığı ileri sürüldü.

Türk hukukçu ve siyasetçi Galip Bahtiyar Göker, yaşamını yitirdi. (Doğumu: 1881, İstanbul) Darülfünun Hukuk Mektebini bitirdi. Kosova, İzmir, Cezayiri Bahrisefid Maarif Umum Müfettişliği, Halep, Edirne Maarif Müdürlüğü, Millî Ajans İdareciliği yaptı. Trakya-Paşaeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti’nin üyesiydi. Cemiyet’in kuruluşundan yaklaşık iki yıl sonra 9 Mayıs 1920’de Edirne’deki büyük kongreye mebus olarak katıldı. Kongrede alınan kararların beşinci maddesine göre Göker, Trakya’nın hukuk ve haklarını Avrupa’da savunmak üzere delege olarak yetkilendirildi.

Yeni Baştan gazetesinin kurucusu ve yazarı Aziz Nesin, sosyal düzeni yıkmaya yönelik yayın yapmakla suçlanarak hakkında gıyabi tutuklama kararı verildi. 

Selim Nafiz Akyollu, Yargıtay Başkanlığına seçildi. (Ölümü:24 Ocak 1967) Selim Nafiz Akyollu, 1888’de İstanbul’da doğdu. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesini 1909 yılında bitirdikten sonra 31 Ağustos 1909 tarihinde İskenderun Bidayet Mahkemesi Savcı Yardımcısı olarak meslek yaşamına başladı.  Adana, Çerkeş, Babaeski, Araç, Karaman ve Antalya’da savcı ve hâkim olarak çalıştı ve sonrasında Adalet Müfettişliğine atandı. Ekim 1927’de Teftiş Kurulu Başkanlığına, 29 Temmuz 1931 günü Yargıtay üyeliğine getirildi. Yargıtay üyesi iken 7 Haziran 1939 günü Adalet Bakanlığı Müsteşarı, 26 Mart 1943’te de Yargıtay İkinci Başkanı oldu. 22 Eylül 1952’den emekliye ayrıldığı, 17 Temmuz 1953’e kadar Yargıtay Birinci Başkanlığı görevini yürüttü.

49’lar Olayında tutuklamalar başladı. İleri Yurt gazetesi yazarı Musa Anter’e yayımladığı Kürtçe şiiri Qimil/Kımıl sebebiyle dava açıldı. Musa Anter’e destek veren 50 kişi gözaltına alındı. Gözaltına alınanlardan Mehmet Emin Batu mide kanamasından ölünce geriye 49 kişi kaldı ve dava bu sayıyla anılır oldu. 14 ay tutuklu kaldıktan sonra sanıklar mahkemeye çıkarılmayı beklerlerken 27 Mayıs Darbesi gerçekleşti. 3 Ocak 1961 tarihinde yargılamaları başlandı.

Türkiye İşçi Çiftçi Partisi 22 Eylül 1966 tarihinde Anayasa Mahkemesi kararıyla kapatıldı.  https://hukukbook.com/kapatilan-siyasi-partiler/

Harp-İş Federasyonu İncirlik’ten sonra Ankara’da Amerikalılara ait 7 işyerinde greve başladı. Greve 600 işçi katıldı.

İzmir Tariş Üzüm Birliği İşletmesi önünde işçileri direnişe sevk ettikleri gerekçesiyle Türkiye Sosyalist İşçi Partisi İzmir İl Başkanı ile birlikte 29 kişi gözaltına alındı.

Terörizm suçlamasıyla Franco rejimince ölüm cezasına çarptırılan FRAP ve ETA örgütlerinden 11 kişinin cezalarının hapse çevrilmesi için Madrid’de basın toplantısı yapmak isteyen C. Gavras, Y. Montand, R. Debray ve Michel Foucault’nun da bulunduğu 6 Fransız sınır dışı edildi.

Haklarında işçiyi kanunsuz greve teşvik ettikleri iddiasıyla tutuklama kararı verilen DİSK Genel Başkanı Kemal Türkler ve yürütme kurulunun dört üyesi İstanbul’da savcılığa teslim oldu. Sendikacılar tutuklanıp Sağmalcılar Cezaevi’ne gönderildi. İstanbul Belediyesi Temizlik İşleri Müdürü ve 15 temizlik işçisi, DGM direnişinde işçileri çalışmamaya sevk ettikleri gerekçesiyle gözaltına alındı. Ankara’da Belediye Fen İşleri Müdürlüğü Asfalt Şantiye Şefi DGM direnişine dair Cumhuriyet Savcısı’na bilgi vermediği gerekçesiyle tutuklandı. AEG-Profilo’ da Maden-İş’e üye 15 işçinin DGM direnişinden dolayı atılması üzerine 2 bine yakın işçi çalışmadı, işçiler işyerini de terk etmedi. TİP ve Sosyalist Parti Genel Başkanları Behice Boran ve M. Ali Aybar ile Oyun Yazarları Derneği Başkanı Melih Cevdet Anday DGM’ye karşı direniş çağrısı yaptı. 15 demokratik kitle örgütü DGM yasa tasarısını protesto için Ankara’da bir miting düzenleme kararı aldı. Adana Cezaevi’nde 24 siyasi tutuklu ve hükümlü, DGM yasa tasarısına karşı 3 günlük açlık grevine başladı. TPAO Genel Müdürü, direnişten dolayı Aliağa’da 650, İpraş’ta 104 işçinin iş akitlerinin fesh edilip 225 yeni işçi alındığını açıkladı. DİSK/Petkim-İş, DGM direnişi nedeniyle Aliağa Rafinerisi’nden atılan 1.150 işçinin yerine 300 silahlı ülkücünün yerleştirildiğini iddia etti.

Askeri Yargıtay, 2 MHP’liyi öldürmekten ölüm cezasına çarptırılan Türkiye Komünist Emek Partisi (TKEP) üyesi Seyit Konuk, İbrahim Ethem Coşkun ve Necati Vardar’ın cezalarını onayladı.

Türkiye Yazarlar Sendikası Genel Sekreteri Ataol Behramoğlu, Cem Yayınevi’nden çıkan ‘Ne Yağmur… Ne Şiirler’ kitabındaki şiiri ve ‘Yılmaz Güney İçin’ adlı şiirinden dolayı yargılandığı davada beraat etti.

TEKSİF Sendikası ile Tekstil Sendikası arasında 80 bin işçiyi kapsayan toplu sözleşme görüşmeleri anlaşmayla sonuçlandı.

İngiltere’de kömür madenleri çalışanlarının grevi 6.ayına girerken, Güney Yorkshire bölgesinde bir kömür madeninde polisin grev kırıcı işçileri madene sokmak istemesine karşı çıkan 6 bin grevci ve 600 kadar polisle çatışmada 3 polis yaralandı, 5 grevci tutuklandı.

Viranşehir ve Batman’da 3 kişi daha öldürüldü. Ocak 1992’den itibaren aynı yıl içindeki faili meçhul cinayetlerin sayısı 220’ye ulaştı.

Buca Cezaevi’nde 3 mahkumun öldüğü, 42 mahkum ve 15 jandarmanın yaralandığı operasyonu protesto için Cezaevi önünde toplanıp Adli Tıp’a yürüyen tutuklu ve hükümlü yakınlarına polis müdahale etti. 12 avukat ve 40 tutuklu ve hükümlü yakını coplanarak gözaltına alındı.

Burdur Cezaevi’nde yapılan operasyonda kolu kopan Veli Saçılık’ın yaşadıklarının anlatıldığı ‘Kelepçe’ adlı belgesel Macaristan’da düzenlenen Retina Uluslararası Film ve Video Festivali’nde ödül aldı. Saçılık, sonraki yıllarda birçok kez gözaltına alındı ve hakkında davalar açıldı.

Manisa’da Türkiye Ziraat Odaları Birliği‘nin düzenlediği mitingde 60 bin üretici hükümetin IMF ve Dünya Bankası destekli tarım politikalarını protesto etti.

İstanbul 4. İdare Mahkemesi, Boğaziçi, Bilgi ve Sabancı üniversitelerinin ortaklaşa düzenlediği ‘İmparatorluğun Çöküş Döneminde Osmanlı Ermenileri, Bilimsel Sorumluluk ve Demokrasi Sorunları’ başlıklı konferans hakkında yürütmeyi durdurma kararı aldı. Akademisyenler kararı bilime müdahale olarak değerlendirdi. Toplantı ile aynı ismi taşıyan kitap daha sonra Bilgi Üniversitesi Yayınları tarafından basıldı.

Büro Emekçileri Sendikası (BES) üyeleri, aynı işi yapan çalışanlar arasındaki ücret eşitsizliklerine karşı İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı Ek Hizmetler binası önünde toplanarak 1 saat süreyle iş bıraktı.

Prof. Dr. Mehmet Altan tutuklandı. 15 Temmuz 2016’da gerçekleştirilen askerî darbe girişimi sonrasında başlatılan Fetullahçı Terör Örgütü/Paralel Devlet Yapılanması (FETÖ/PDY) kapsamında, darbe girişiminden bir gün önce, kardeşi Ahmet Altan ile birlikte katıldıkları televizyon programında darbe çağrışımıyla ilgili subliminal mesaj içeren söylemlerde bulundukları iddiasıyla hakkında başlatılan soruşturma nedeniyle 10 Eylül 2016 tarihinde gözaltına alındı. Altan, ‘Cebir ve şiddet kullanarak Türkiye Cumhuriyeti Hükumetini ortadan kaldırmaya veya görevlerini yapmasını kısmen veya tamamen engellemeye teşebbüs’, ‘Örgüt propagandası yapmak’ ve ‘Örgüte yardım ve yataklık’ suçlamasıyla çıkarıldığı İstanbul 10. Sulh Ceza Mahkemesi tarafından 22 Eylül 2016 tarihinde tutuklandı. Ahmet Altan ise aynı gün adli kontrol şartıyla serbest bırakıldı ancak daha sonra o da tutuklandı.