Hukuk Ansiklopedisi
22 Ocak – Hukuk Takvimi
| 1263 | Arap bilgin Takıyyüddin ibn Teymiyye doğdu. (Ölümü: 26 Eylül 1328) Arap dili grameri, Arap tarihi, Felsefe ve mantık ilimleriyle ilgilendi. İbn-i Teymiye fakih (hukuk âlimi) ve muhaddis (hadis âlimi) kişiliğinin yanı sıra akaid konularında da çeşitli söylemlerde bulundu. İslâm hukuku (fıkıh), hadis ilmi ve siyasî düşünce başta olmak üzere birçok konuda uzmanlaştı. Dört Sünni İmam’ın görüşlerinin dışında kalan özgün düşünce ve görüşlere sahipti. Boşanmanın yemin olarak kullanılmasını doğru bulmamış, çoğunlukla bu yemini eden kişinin eşini boşamak gibi bir niyeti olmadığını belirtmiş ve bu nedenle boşanmanın yemin konusu yapılmasının boşanmaya yol açmayacağını iddia etmiştir. |
| 1561 | İngiliz hukukçu, filozof, bilim insanı, avukat ve devlet adamı Francis Bacon doğdu. (Ölümü: 9 Nisan 1626) Trinity College Cambridge Üniversitesi’nde skolastik felsefeyle tanıştı. Poitiers Üniversitesi‘nde hukuk eğitimi gördü. 1584’te parlamentoya seçildi. 1603’te Sir unvanı aldı, 1606’da başsavcı, 1618’de İngiltere başyargıcı oldu. 1621’de rüşvet suçuyla tutuklanıp yargılandı. Suçlu bulundu ve hapis cezasına çarptırıldı. Kısa süren hapishane yaşamından sonra siyasetten tamamen çekildi ve geri kalan hayatının felsefi çalışmalarına adadı. Eski İngiltere Adalet Bakanı adalet bakanı Nicholas Bacon’ın oğludur. Siyasetten koptuktan sonra hayatının geri kalan yıllarını felsefi düşüncelerine adadı. Ötanazi kavramını günümüzdeki anlamına yakın içerikte ilk kez Bacon kullandı.
 |
| 1891 | İtalyan düşünür, siyasetçi ve sosyalist kuramcı Antonio Gramsci doğdu. (Ölümü: 27 Nisan 1937) Torino Üniversitesinde edebiyat okudu, dilbilime yakın ilgi duydu. 1913 sonlarında İtalya Sosyalist Partisi’ne katıldı. 1916’da ilk kez topluluk karşısında konuşmalar yaptı ve Romain Rolland, Fransız Devrimi, Paris Komünü ve kadınların kurtuluşu gibi konulara değindi. Mussolini’nin Faşist rejimince hapsedildi. Marksist literatüre katkısı ana olarak hegemonya, sivil toplum, altyapı-üst yapı ilişkileri, toplumda aydınların işlevi üzerindedir. Devlet teorisi üzerine özgün görüşler ileri sürdü, başta Althusser olmak üzere birçok Marksist kuramcıyı derinden etkiledi, görüşleri Batı Marksizm’inin temellerini oluşturdu. Gramsci, 1934 yılında yaşamış olduğu ağır sağlık sorunları sonucunda şartlı olarak tahliye edilmiş, özgürlüğüne kavuştuktan kısa bir süre sonra 46 yaşında Roma’da ölmüştür. 20. yüzyılın önde gelen Marksist teorisyenlerinden biri olarak kabul edilmektedir. Gramsci’nin teorileri, ardılları olan Perry Anderson, Michael Apple, Louis Althusser, Nicos Poulantzas, David Harvey, Edward Said, Cinsiyet Belası isimli eserin yazarı Judith Butler, Ernesto Laclau ve Chantal Mouffe gibi isimleri etkilemiştir. Yazarın dünya tasavvurunu özetleyen ve toplam 33 defterden oluşan Hapishane Defterlerinin orijinal baskısı beş cilt olarak düzenlenmiş, Türkiye’de de birçok yayınevi tarafından farklı şekillerde basılmıştır.
 |
| 1911 | Hukukçu ve Avusturya şansölyesi Bruno Kreisky doğdu. (Ölümü: 29 Temmuz 1990) Viyana Üniversitesi‘nde hukuk, siyaset ve iktisat öğrenimi gördü. Aynı üniversitede Doktora çalışmasını tamamladı. Öğrenciliği sırasında sosyalist harekete katıldı. 1936’da siyasi etkinliklerinden dolayı tutuklanarak kısa bir süre hapis yattı. Gazetecilik ve ticaretle uğraştı. 1946-1950 yılları arasında Stokholm‘deki Avusturya elçiliğinde çalıştı. Daha sonra Viyana‘ya dönerek Dışişleri Bakanlığında görev aldı. 1956’da ilk kez parlamentoya seçildi. 1959’da SPÖ’nün başkan yardımcılığına getirildi ve dış işleri bakanı oldu. Orta Doğu sorununda Filistinlilerden yana tavır aldı. 21 Nisan 1970 – 24 Mayıs 1983 arasında şansölye olarak görev yaptı. 1987’ye değin SPÖ’nün onursal başkanlığını sürdürdü. 29 Temmuz 1990’da Viyana’da yaşamını yitirdi.
 |
| 1922 | Danimarkalı yazar, öğretmen ve pasifist siyasetçi Fredrik Bajer yaşamını yitirdi. (Doğumu: 21 Nisan 1837 ) Bir papazın oğlu olarak dünyaya geldi. Danimarka ordusunda subay olarak görev aldı. 1864’te Prusya ve Avusturya karşısında savaştı ve üsteğmenliğe terfi etti. 1865’de terhis edildi Kopenhag’a taşındı ve orada öğretmen, yazar ve çevirmen olarak çalıştı. 1872 yılında Danimarka Parlamentosuna girdi ve 23 yıl görev yaptı. Parlamento üyesi olarak, uluslararası çatışmaları çözmede uluslararası tahkimin kullanımı için çalıştı. Birçok barış örgütünü destekledi. Hem Danimarka içinde hem Avrupa çapında tahkim anlaşmalarına ulaşmak için bir yasa tasarısının geçişini sağladı. Çabalarından ötürü 1908 yılında Nobel Barış Ödülü’nü kazandı.
 |
| 1930 | Gazi ve Türklük aleyhine yayın yapmaktan dolayı 22 Ocak 1930’da Resimli Ay dergisi aleyhine dava açıldı. |
| 1942 | İmla Kılavuzu’nun tüm okul ve iş yerlerinde kullanılması hakkında genelge yayımlandı. |
| 1953 | Türkiye Milliyetçiler Derneği 22 Ocak 1953’te kapatıldı. |
| 1959 | İzmir Toplu Basın Mahkemesi, Demokrat İzmir gazetesi Yazı İşleri Müdürü Şeref Bakşık’a 15 gün, gazetenin sahibi Adnan Düvenci’ye ise, 1 yıl mahkumiyet cezası verdi. |
| 1959 | Kadın avukatlar, Refik Erduran’a “Bir Kilo Namus” adlı yapıtı nedeniyle açtıkları davadan vazgeçtiler. |
| 1965 | Yeni Seçim Kanunu Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde kabul edildi. Yeni Seçim Kanunu milli bakiye sistemini ve birleşik oy pusulası kullanımını öngörüyordu. |
| 1969 | ODTÜ Sosyalist Fikir Kulübü’nün Komer’in aracının yakılması ve sonrasına ilişkin yayınladığı “Türk Halkına Mektup” başlıklı bildirisi toplatıldı. Büyükelçi Komer’in aracını yakma eyleminden dolayı isimleri tespit edilen 18 öğrenciden 7’si hakkında 9 Ocak’ta gıyabi tutuklama kararı çıkarılmıştı.
 |
| 1972 | Brüksel Antlaşması imzalandı. Bu antlaşmaya göre Birleşik Krallık, İrlanda, Danimarka ve Norveç’in 1 Ocak 1973’ten itibaren Avrupa Ekonomik Topluluğu’na (AET) üye olması kabul edildi. |
| 1973 | 12 Mart dönemi başbakanlarından Nihat Erim, İnsan Hakları Mahkemesi yargıçlığına ada oldu. Çok tepki görünce adaylıktan çekildi.
 |
| 1981 | İstanbul Sıkıyönetim Komutanlığınca gözaltına alınan Milliyetçi İşçi Sendikaları Konfederasyonu (MİSK) yöneticilerinin tümü serbest bırakıldı. |
| 1982 | Şilili hukukçu ve siyasetçi Eduardo Frei Montalva yaşamını yitirdi. (Doğumu: 16 Ocak 1911) Universidad Católica Hukuk Okulu’ndan mezun oldu. Siyasi kariyerine Muhafazakar Parti’de başladı. 1945’te Bayındırlık Bakanı oldu. 1949’da Frei, Atacama ve Coquimbo için senatör seçildi. 1954’te BM, tarafından Rio de Janeiro’da düzenlenen Şansölyeler Konferansı’nın raporunu hazırlamaktan sorumlu Komisyon Başkanı olarak atandı. 1960 ve 1962 yılları arasında Columbia Üniversitesinde Latin Amerika’daki sorunlar üzerine ders verdi. 1962’de Notre Dame Üniversitesinde Latin Amerika ülkelerinin gelişimi ve entegrasyonu konusunda konferanslar verdi. 3 Kasım 1964 – 3 Kasım 1970 tarihleri arasında Şili’nin 27. başkanı olarak görev yaptı. Eski başkanın doktorları, şoförü, bir ordu subayı ve eski bir istihbarat ajanı, 71 yaşındaki Frei’yi 1982’de bir Santiago kliniğinde zehirlemekten Ocak 2019’da üç ila 10 yıl hapis cezasına çarptırıldı. Karar daha sonra temyiz aşamasında yeterli kanıt olmaması nedeniyle bozuldu. |
| 1987 | Türkiye-Yunanistan Uyum Antlaşması, 22 Ocak 1987’de Avrupa Ekonomik Topluluğu (AET) adına parafe edildi. |
| 2000 | Ankara 9. Ağır Ceza Mahkemesi, DYP Şanlıurfa Milletvekili Fevzi Şıhanlıoğlu’nun ölümü ile ilgili davada, MHP Milletvekili Cahit Tekelioğlu’nu 2 yıl 9 ay 10 gün ağır hapse mahkum etti. MHP Milletvekili Mehmet Kundakçı’nın ise beraatine karar verildi. |
| 2006 | Orhan Pamuk’a TCK 301 uyarınca “Türklüğe hakaret” iddiasıyla açılan dava düştü. Dava için Adalet Bakanlığı’nın “yargılama izni” vermesi gerektiğine hükmeden mahkeme, “izin yetkimiz yok” yanıtını alınca davayı düşürdü.
 |
| 2008 | Ümraniye’de ele geçirilen el bombalarıyla ilgili soruşturmada emekli Tuğgeneral Veli Küçük, avukat Kemal Kerinçsiz, gazeteci Güler Kömürcü, Türk Ortodoks Patrikhanesi Basın ve Halkla İlişkiler Sözcüsü Sevgi Erenerol, Susurluk davası hükümlüsü Sami Hoştan’ın da aralarında bulunduğu 33 kişi gözaltına alındı. |
| 2009 | Hukukçu ve siyasetçi İsmail Hakkı Birler yaşamını yitirdi. (Doğumu: 1927) Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ni bitirdi. Savcılık, hakimlik ve serbest avukatlık yaptı. 3. ve 4. dönem Tokat Milletvekili olarak meclise girdi. CHP-MSP Koalisyon Hükümeti’nde Devlet Bakanı oldu. Daha sonra Türkiye İş Bankası Yönetim Kurulu Başkanı olarak görev yaptı. |
| 2012 | Fransız hukukçu, siyasetçi ve direnişçi Pierre Sudreau yaşamını yitirdi. (Doğumu: 13 Mayıs 1919 ) Hür Siyasal Bilgiler Okulu’nda hukuk ve edebiyat eğitimini tamamladı. 1945’te İçişleri Bakanlığı’nda bir takım görevler yürüttü. 1947 yılında Ulusal Polis Müdürlüğü Genel İşler ve İdare Müdürü oldu. 1949’da ise İçişleri Bakanlığı Mali Hizmetler Müdürlüğü görevine atandı. 1951-1955 yılları arasında Loir-et-Cher valisi oldu ve 32 yaşında en genç Fransız vali unvanını aldı. 1955’te Paris Bölgesi Şehircilik ve Yapı Komiseri olarak atandı ve 1958 yılına dek bu görevde kaldı. Charles de Gaulle’ün son başbakanlığı döneminde Yapı Bakanı oldu. 1959’da Charles de Gaulle’ün cumhurbaşkanı olması ardından Başbakan Michel Debré‘nin hükümetinde de yer aldı. 1. Georges Pompidou Hükümeti‘nde Milli Eğitim Bakanı olarak görev aldı. |
| 2016 | Hukukçu ve siyasetçi Osman Şahinoğlu yaşamını yitirdi. (Doğumu: 1927) Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesinden mezun oldu. Serbest Avukatlık, Çiftçilik, Terme, Hazine ve Belediye Avukatlığı, Terme Ortaokulu Tarih Öğretmenliği, Türkiye Büyük Millet Meclisi 1. (XII) ve 2. (XIII) Dönem Samsun Milletvekilliği yaptı. |
| 2014 | EMEP, Adana’da durdurulan MİT tırlarında arama yapılmasını engelleyen AKP ve MİT yetkilileri hakkında yargıya başvurdu. |
| 2022 |
Cumhurbaşkanına hakaret suçundan tutuklanma talebiyle İstanbul Sulh Ceza Hakimliği’ne sevk edilen gazeteci Sedef Kabaş “kaçma ve saklanma ihtimalinin yüksek” olması gerekçe gösterilerek tutuklandı. Kabaş, ilk duruşmada “Cumhurbaşkanına hakaret” suçundan 2 yıl 4 ay hapis cezasına çarptırıldı ve tahliye edildi. |
