23 Eylül – Hukuk Takvimi
MÖ63 |
Sezar’ın mirasçısı, Roma İmparatoru Augustus dünyaya geldi. (Ölümü: MS 14) |
1883 |
Grigori Yevseyeviç Zinovyev Ukrayna’nın Herson ili Kirovograd kentinde dünyaya geldi. (Doğumu: 23 Eylül) 1883 – Ölümü: 25 Ağustos 1936), Yahudi kökenlidir. Ukraynalı devrimci ve Sovyetler Birliği siyasetçisidir. Babası süt danası yetiştiren bir çiftlik sahibiydi. Gençliğinden itibaren devrimci faaliyetlerine katılmış ve 1901’de Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisine üye olmuştur. 1902’de İsviçre’nin Bern kentine iltica etmiş ve Paris’te de faaliyetlerini sürdürmüştür. Bu dönemde Bern Üniversitesi’nde kimya ve hukuk okumuştur. 1903’te parti bölündüğünde Bolşeviklerin kurucu üyeleri arasında yer almış ve Lenin’in en yakın yoldaşı olarak tanınmıştır. 1906’de Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisinin Sankt-Peterburg komitesi üyesi olup “Вперёд” gazetesinin yönetim kurulu üyesi olmuş ve sendikaları örgütlemiştir. Parti merkez komitesi üyesi seçilmiştir. 1908’de tutuklanmış ve daha sonra hastalığından dolayı tahliye edilmiştir. 1936’da yaşamını yitirmiştir. |
1910 |
Denizlerde çarpışına, yardım ve kurtarma işlerine ilişkin kimi kuralların birleştirilmesiyle ilgili 23 Eylül 1910 günlü Sözleşme imzalandı. |
1889 |
Yazar, gazeteci, siyaset bilgini Walter Lippmann dünyaya geldi. (Doğumu: 23 Eylül 1889 – Ölümü: 14 Aralık 1974) “Soğuk Savaş” kavramını ilk tanıtanlar arasında yer aldı. Public Opinion (Kamuoyu) adlı kitabında “stereotip” terimini modern psikolojideki anlamıyla ilk kez kullanan Amerikalı aydındır. |
1922 |
Müttefik Devletler tarafından 23 Eylül 1922 günü Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümetine ve Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümeti’ne nota verildi ve Ankara hükümeti resmi muhatap kabul edildi. Gazi Mustafa Kemal, İtilaf Devletleri’nin 23 Eylül notasına yanıt vererek, Mudanya Konferansı’nın kabul edildiğini, İsmet (İnönü) Paşa’nın delege olarak atandığını bildirdi. |
1911 |
“Türkiye’de İlk Tahsillerini Mektepte Yapacak Türk Vatandaşı Çocukların Türk Mekteplerine Girmelerine Dair, 23 Eylül 1911 Tarihli Tedrisat-ı İptidaiye Kanunu’na Müzeyyel Kanun” T.B.M.M’de kabul edildi. Türk çocuklarının ilk öğrenimlerini Türk okullarında yapmalarını zorunlu kılan kanun kabul edildi. |
1933 |
Bulgaristan-Türkiye Tarafsızlık Antlaşması uzatıldı. 23 Eylül 1933 günü Sofya’da imzalanan Uzlaşma Protokolü ile ilk 5 yıllık sürenin sona ereceği 3 Aralık 1934 gününden başlamak üzere antlaşmanın geçerliliği yeni bir 5 yıl için uzatıldı. |
1939 |
Sigismund Schlomo Freudöldü. (Doğumu: 6 Mayıs 1856 – Ölümü: 23 Eylül 1939) |
1940 |
Brezilyalı avukat ve siyasetçi Michel Temer, doğdu. São Paulo Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden mezun oldu. São Paulo Papalık Katolik Üniversitesi’nde doktora yaptı. Devlet savcısı olarak görev aldı, bunun yanı sıra, iki kez Asayiş Devlet Sekreteri olarak görev yaptı. Anayasa Hukuku profesörü oldu ve çok sayıda kitap yazdı. 2010 seçimlerinde İşçi Partisi’nden parlamentoya girdi. Ocak 2011 tarihinden itibaren Brezilya Devlet Başkan Yardımcısı oldu. Devlet Başkanı Dilma Rousseff’in geçici olarak görevden alınmasından sonra Brezilya Devlet Başkan Vekili olarak başkanlık yetkilerini ve görevlerini üstlendi. Devlet başkanı Rousseff’in 31 Ağustos 2016 tarihi itibarıyla senato tarafından fiilen görevden alınması ile birlikte resmen devlet başkanı olarak bu görevi üstlendi 75 yaşında, göreve gelmiş en yaşlı kişi oldu. |
1941 |
Bakanlar Kurulu, Vakit gazetesini 10 gün süreyle kapattı. |
1942 |
Nazi Almanyası, Auschwitz’te gazla öldürme yöntemi uygulanan katliamlara başladı. |
1951 |
Kolombiyalı avukat, siyasetçisi, diplomat ve bilim adamı Carlos Holmes Trujillo, doğdu. (Ölümü: 26 Ocak 2021) |
1954 |
Yeni Ulus gazetesinde yayımlanan yazıları nedeniyle Hüseyin Cahit Yalçın, Cemal Sağlam ve İbrahim Cüceoğlu hapis cezasına, Nihat Erim ise para cezasına çarptırıldı. |
1954 |
Doğu Almanya polisi, 400 kişiyi, Amerika Birleşik Devletleri ajanı olmak iddiasıyla tutukladı. |
1956 |
Pakistan, Türkiye-Irak Karşılıklı İşbirliği Antlaşması’na katıldı. Bağdat Paktı üyeleri Türkiye, Irak ve Pakistan oldu. |
1966 |
Pancar Motor’da istedikleri sendikaya girmelerine engel olan işvereni protesto için 95 işçi Ankara’ya yürümeye başladı. |
1966 |
Cumhuriyetçi Parti 23 Eylül 1966 tarihinde Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı kararıyla kapatıldı. |
1967 |
Sovyetler Birliği, Vietnam Demokratik Cumhuriyeti’yle yardım paktı imzaladı. |
1968 |
İzmit’te Kimya-İş Sendikası ile Mutfakgaz Fabrikası işvereni arasında iki yıl süreli yapılan toplu sözleşme ile işçiler Türkiye’de ilk kez fabrika yönetimine yarı yarıya katıldı. Beş kişilik yönetim kurulunda iki işçi, iki işveren temsilcisi ve tarafsız bir başkan vardı. |
1969 |
1968 öğrenci hareketi liderlerinden Mustafa Taylan Özgür öldürüldü. (Doğumu: 23 Şubat 1948, Ankara – Ölümü: 23 Eylül 1969, İstanbul), Beyazıt’ta polislerden kaçarken bir sivil tarafından tabancayla vuruldu. Ankara’dan Taylan Özgür‘le birlikte İstanbul’a gelen Deniz Gezmiş, Hukuk Fakültesi Dekanı Orhan Aldıkaçtı’dan okuldan ihracının hesabını sordu. Arkadaşları okulu saran polislere direnerek Deniz Gezmiş’i vermedi. Daha sonra Gezmiş, Emniyet Müdür Muavini’ne teslim oldu. Taylan Özgür’ün ölümünden sonradan haberdar olan, Haziran’daki İstanbul Üniversitesi işgalinden dolayı da aranan Deniz Gezmiş ‘ruhsatsız tabanca taşıma, görevli memura karşı gelme, Hukuk Fakültesi Dekanı’nı tehdit’ suçlamalarından dolayı tutuklandı. Taylan Özgür’ün katledilişinin 9. yıldönümünde annesi ile kız kardeşi Hale Kıyıcı İstanbul Tabip Odası’nda basın toplantısı düzenledi. Hale Kıyıcı kardeşinin Hasan Çakıcı isimli bir polis memuru tarafından öldürüldüğünü ileri sürdü. |
1970 |
Denizyol-İş Sendikası 11 gemide görevli yaklaşık 3 bin deniz adamı için grev başlattı. |
1971 |
Sivil Havacılık Güvenliğine Karşı Kanun Dışı Eylemlerin Önlenmesine İlişkin Sözleşme, 8-23 Eylül 1971 tarihleri arasında Montreal’de düzenlene Uluslararası Hava Hukuku Konferansı sonunda, 23 Eylül 1971 tarihinde imzalanmıştır. Sözleşme bu nedenle, Montreal Sözleşmesi olarak bilinmektedir. |
1976 |
Devlet Güvenlik Mahkemeleri (DGM) direnişinden dolayı ‘İşçileri kanunsuz greve teşvik ettikleri’ gerekçesiyle tutuklanan DİSK yöneticileri tahliye edildi. Mahkeme verdiği kararda tutuklama gerekçesinin yerinde olmadığını açıkladı. Ankaralı Sanayiciler DGM’ye karşı girişilen eylemlerin sanayi aleminde olumsuz etkiler yaptığını ileri sürdü ve bu olayları kınadı. |
1979 |
Tarsus, Mersin’de Tarsus Cumhuriyet Savcısı Süreyya Eminsoy öldürüldü. Olaydan sonra Türk İntikam Tugayı mensubu 2 militan ile örgütü yönettiği iddia edilen MHP Tarsus Gençlik Kolları Başkanı Mahmut Tart tutuklandı.. “Savcıyı öldürenler silahları MHP Gençlik Kollarına getirdiler. Silahlar örgütümüzün silahlarıdır…” |
1981 |
Gırgır mizah dergisi Yazı İşleri Müdürü Turhan Günay ile karikatürist Oğuz Aral, dergi kapağında Müşerref Tezcan’ın çizildiği derginin 467. sayısından dolayı yargılandı. |
1985 |
Fransa’da 23 Eylül 1985 tarihli bir kararnameyle danışma işlevli bir Bölgesel Diller ve Kültürler Ulusal Konseyi kuruldu. Bu kuruluşun örgütlenmesi çerçevesinde kimi bölgelerde Bölgesel Kültür Ofisi kurulması yoluna gidildi. |
1989 |
Toplumsal Kurtuluş dergisindeki Abdullah Öcalan röportajından dolayı gözaltına alınan Yalçın Küçük 48 saatlik yasal gözaltı süresi dolduktan sonra 5. gününde de gözaltında tutulmaya devam etti. |
1995 |
İstanbul Üniversitesi Öğrenci Koordinasyonu üyesi öğrenciler %350’lere varan harç zamlarını Galatasaray’da protesto etti. |
1996 |
Anayasa Mahkemesi, Türk Ceza Kanunu’nda evli erkeğe zinada ayrıcalık tanıyan maddeyi iptal etti. |
1998 |
Yargıtay 8. Ceza Dairesi, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı R. Tayyip Erdoğan hakkında Diyarbakır 3 No’lu DGM’nin verdiği 10 ay hapis ve para cezasını onadı. Başkanlığı düşürülecek olan Erdoğan, İnfaz Yasası gereği 4 ay 12 gün hapis yatacak, seçilme yeterliliğini yitirecekti. |
2000 |
İnsan hakları Derneği (İHD) eski Genel Başkanı Akın Birdal, 1 Eylül 1995 ve 1 Eylül 1996 tarihlerinde yaptığı konuşmalar nedeniyle ve TCK’nın 312. maddesini ihlal ettiği gerekçesiyle mahkum oldu. İnfaz Yasası gereği 10 ay cezaevinde kaldı. 23 Eylül 2000 tarihinde cezasını tamamlayarak tahliye oldu. |
2002 |
AKP lideri Recep Tayyip Erdoğan, Yüksek Seçim Kurulu’nun milletvekili olamayacağı yönünde verdiği karar hakkında AİHM’e ihtiyati tedbir talepli başvuru yaptı. CHP lideri Deniz Baykal, Erdoğan’ı siyasi yasaklı hale getiren Anayasa’nın 76. maddesi dahil, siyasi yasakların kaldırılması gerektiğini savundu. |
2003 |
AB’ye uyum yasalarının uygulanmasını izlemek için oluşturulan Reformları İzleme Grubu ilk toplantısını yaptı ve ilk kararını Kürtçe ad yasağını kaldıran yasa değişikliğinin sonuç vermesi için İçişleri Bakanlığı’nca tüm nüfus müdürlüklerine genelge gönderilmesi hakkında aldı. Karara göre Kürtçe adların Türk alfabesine uygun yazılması öngörüldü. |
2005 |
Güney Afrika’da, Toprak Haklarının İadesi Komisyonu, beyazların topraklarının üçte birinin 2014 yılına dek siyahilere dağıtılacağını açıkladı. |
2008 |
Gazeteci Tuncay Özkan Bebek’teki evinde Ergenekon soruşturması kapsamında gözaltına alındı. |
2011 |
Muğla 2. İdare Mahkemesi’nde İçişleri Bakanlığı aleyhine açılan Şerzan Kurt davasında, İçişleri Bakanlığı Mahkeme’ye savunma gönderdi. Bakanlık, ‘Olayların bu noktaya gelmesinde kusur Şerzan Kurt’a aittir’ şeklinde iddialarda bulundu. Tazminat davası 28 Mart 2013’te sonuçlandı. Mahkeme, “polis memurunun kastla adam öldürme suçundan mahkûmiyetine karar verildiği, bu olayda davalı idarece yürütülen kamu hizmetinin, personelinin kusuru nedeniyle gereği gibi yerine getirilememesi sebebiyle hizmet kusurunun bulunduğu ve meydana gelen zararı tazminle yükümlü olduğu sonucuna” ulaşıldı. Kurt ailesine maddi ve manevi tazminat ödenmesine karar verildi. Kurt, Muğla’da 11-12 Mayıs 2010’da iki öğrenci grubu arasında çıkan olaylarda polis memuru G.Ş. tarafından açılan ateş sonucunda hayatını kaybetmişti |
2011 |
Müteahhit Zamanhan Ablak, 23 Eylül 2011’de tahliye edildi.İstanbul’da müteahhitlik yapan Zamanhan Ablak’ın da aralarında olduğu çok sayıda kişi hakkında ‘uyuşturucu ticareti’ yapmak suçlaması ile dava açıldı. Yürütülen soruşturma kapsamında Ablak 4 Mayıs 2011’de tutuklandı. Edirne 2. Ağır Ceza Mahkemesi’nde görülen davada Ablak, 143 gün tutuklu kalan Ablak, tahliye olmasına rağmen, yargılaması 10 yıl sürdü. Yapılan yargılama sonrası Ablak hakkında geçen 20 Mayıs 2021’de beraat kararı verildi. 143 gün tutuklu kalması ve 10 yıl yargılanıp beraat etmesi sonucunda 150 bin liralık tazminat tazminat davası açan Ablak’a 17 bin lira tazminat ödenmesine hükmedilmişti. |
2012 |
Fransa Eski Adalet Bakanı Jean Taittinger yaşamını yitirdi. (Doğumu: 25 Ocak 1923 – Ölümü: 23 Eylül 2012) Fransız bir politikacıydı ve şampanya üreten Taittinger ailesinin bir üyesiydi . Taittinger, 7 Ocak 1971 ile 5 Nisan 1973 arasında Bütçe Bakanı olarak görev yaptı. Ayrıca 5 Nisan 1973 ile 28 Mayıs 1974 arasında Adalet Bakanı olarak görev yaptı. Taittinger, 18 yıl boyunca Reims Belediye Başkanı olarak görev yaptı ve 1977’de bu görevi bıraktı. 2012’de yaşamını yitirdi. |
2012 |
Bireysel başvurunun uygulamaya geçirilmesiyle, kamu gücünü kullanan kişi ve kurumların sebep olduğu hak ihlallerine karşı 23 Eylül 2012 tarihinden itibaren anayasal yargı denetim başladı. Buna göre, 23 Eylül 2012 tarihi itibarıyla herkes, Anayasa’mızda güvence altına alınmış temel hak ve özgürlüklerinden, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi kapsamındaki herhangi birinin kamu gücü tarafından ihlal edildiği iddiasıyla Anayasa Mahkemesine başvurma hakkını elde etti. |
2013 |
28 Şubat 1997’deki Milli Güvenlik Kurulu toplantısının tutanakları, davanın görüldüğü 13. Ağır Ceza Mahkemesi Başkanlığı’na gönderildi. Tutanaklar duruşma salonunda okundu. |
2016 |
Kolombiya Devrimci Silahlı Güçleri (FARC) liderleri, Kolombiya hükümeti ile vardıkları barış anlaşmasını oy birliğiyle kabul etti. |
2016 |
Gazeteci ve bianet Proje Danışmanı Nadire Mater, gazeteciler Tuğrul Eryılmaz, Hasan Cemal ve Mehmet Güç Özgür Gündem gazetesine destek için başlatılan “Nöbetçi Eş Genel Yayın Yönetmenliği” kampanyasına katıldıkları için Çağlayan Adliyesi’nde ifade verdi. Hasan Cemal, “Öcalan’la röportaj yaptığımda bile soruşturma açılmadı” dedi. |
2016 |
Fetullahçı Terör Örgütü/Paralel Devlet Yapılanmasının (FETÖ/PDY) medya oluşumuyla ilgili soruşturma kapsamında gözaltına alınıp serbest bırakılan yeniden gözaltına alınan Taraf Gazetesi eski Genel yayın Yönetmeni Ahmet Altan, tutuklandı. Altan, “Silahlı terör örgütüne üye olmak ve Türkiye Cumhuriyeti hükümetini ortadan kaldırmaya veya görevini yapmasını engellemeye teşebbüs” suçlarından tutuklandı. |
2017 |
Iraklı Kürtlerin bağımsızlık referandumu oylaması resmen başladı. |
2017 |
Danıştay, Tekirdağ ve İstanbul’da yapılması planlanan kömürlü termik santral projesinde, Çerkezköy Belediyesi’nin “acele kamulaştırmanın durdurulması” gerekçesiyle açtığı davada yürütmenin durdurulması kararı verdi. |
|
|
|
|
2022 | AYM Başkanı Zühtü Arslan, “Türkiye’de Bireysel Başvurunun 10. Yılı Uluslararası Konferansı”ndaki açılış konuşmasında mahkemede görüşülmeyi bekleyen “yaklaşık 123 bin derdest başvuru bulunduğunu ve mevcut başvuruların 68 bin kadarının (yaklaşık yüzde 55) makul sürede yargılanma hakkına ilişkin şikâyetler olduğunu” söyledi. “Anayasa Mahkemesi bireysel başvuruda tek tek sivrisinekleri öldürmek suretiyle bir mücadele yürütemez. Yapılması gereken hak ihlaline sebep olan bataklığın kurutulmasıdır.” |
2022 | Halkların Demokratik Partisi (HDP) önceki dönem Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş’ın, ‘kamu görevlisine hakaret’ suçlamasıyla yargılandığı davaya Küçükçekmece 23’ncü Asliye Ceza Mahkemesi’nde devam edildi. Selahattin Demirtaş hakkındaki şikayetinden vazgeçtiğini açıklayan Gelecek Partisi Genel Başkanı Ahmet Davutoğlu’nun, Demirtaş’ın, ‘kamu görevlisine hakaret suçunda yargılandığı davada şikayetinden vazgeçmediği ortaya çıktı. |
2023 | Ankara Emniyet Müdürlüğü Güvenlik Şube Müdürlüğü ile Siber Suçlarla Mücadele, İstihbarat ve Güvenlik Daire başkanlıklarının sosyal medya üzerinden “mültecilerle ilgili paylaşım yapan” hesaplara yönelik başlattığı operasyon kapsamında 20 Eylül’de gözaltına alınan 27 kişiden sekizi dün gece (23 Eylül) tutuklandı. Tutuklananlar arasında Aykırı Haber Genel Yayın Yönetmeni Batuhan Çolak, Ajans Muhbir’in editörü Süha Çardaklı ve Haber Report sayfasının yöneticisi Furkan Güngör ve Zafer Partisi Merkez Denetleme Kurulu (MDK) üyesi ve “Suriyeliler Suriye’ye Platformu” Başkanı Eray Ertürk’ün de olduğu bildirildi. |
2023 | Ankara Ticaret Odası (ATO) Emlak Komitesi Başkanı Kenan Bayram, kira uyuşmazlıkları nedeniyle tahkime taşınan davalarda emlak danışmanlarından oluşan bir hakem heyetinin bilirkişi olarak yer alacağını bildirdi. |
2023 | Rus paralı asker grubu Wagner’in eski komutanlarından Andrei Medvedev’in sığınma başvurusunda bulunduğu Norveç’ten Rusya’ya ‘yasa dışı yollardan’ geri dönmeye çalıştığı ileri sürüldü. Medvedev, gözaltına alındı. Medvedev’in avukatı, konuya ilişkin açıklama yaparak, ocak ayında Arktik sınırı üzerinden Rusya’dan Norveç’e geçen müvekkilinin yasa dışı bir şekilde Rusya’ya geri gitmeye çalıştığı şüphesiyle gözaltına alındığını bildirdi. |
