24 Aralık – Hukuk Takvimi

1215- Magna Carta sözleşmesini imzalayan İngiltere Kralı Yurtsuz John doğdu. (Ölümü:19 Ekim 1216) Magna Carta, Latincede ‘Büyük Sözleşme, Büyük Ferman’ anlamına gelmekte ve Orta Çağ’ın en önemli hukuki belgesi sayılmaktadır. Anlaşma, feodallerin kral karşısındaki haklarını garanti eden ve Hukukun üstünlüğüne vurgu yapan ilk belgedir. Günümüzdeki demokrasinin temel referans belgelerinden addedilmektedir.

New Jersey’li hukukçu, senatör, vali, yargıç ve devlet adamı, Birleşik Devletler Anayasası‘nın hazırlayıcılarından William Paterson, İrlanda’da doğdu.(Ölümü:9 Eylül 1806) Paterson, 1747’de ailesiyle birlikte İrlanda’dan Kuzey Amerika İngiliz kolonilerine göç etti. 14 yaşında New Jersey Kolejine(Princeton Üniversitesi) başladı ve buradan mezun olduktan sonra hukuk fakültesine girdi ve hukuk lisandı aldı. 1768 yılında baroya kabul edildi. Eyalet kongresinde 1775-76 yıllarında iki kez görev yaptı. 1776 yılında New Jersey Eyalet Anayasasını hazırlayan anayasa konvansiyonunda delegelik yaptı. ABD’nin bağımsızlığından sonra, New Jersey’nin ilk Başsavcısı olarak atandı ve 1776-1783 yıllarında bu görevi yürüttü. 1787 yılında, New Jersey delegasyonu federal Anayasa Konvansiyonu’na başkanlık etti. ‘da New York’ta yaşamını yitirdi.

Sabiha Sertel ve Zekeriya Sertel tarafından çıkarılan aylık edebiyat ve magazin dergisi Resimli Ay’ın sorumlu müdürü Behçet Bey tutuklandı.

“Kemal Öz Adlı Türkiye Cumhur Reisine Verilen “ATATÜRK” Adının veya Bunun Başına ve Sonuna Söz Konarak Yapılan Adların Hiç Bir Kimse Tarafından Alınamayacağını Buyuran Kanun” Resmi Gazetede yayınlandı. 

Gerilla lideri Markos Vafiadis önderliğindeki komünizm yanlısı yaklaşık 20 bin kişi, Yunanistan’ın kuzeyinde Serbest Yunan Hükümeti ilan etti

 Libya, Fransa ve Birleşik Krallık(İngiltere)’tan bağımsızlığını ilan etti.

Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Amerika Birleşik Devletleri Hükümeti arasında imzalanan “Atom Enerjisinin sivil sahada istimali hususunda iş birliğine dair Anlaşma”, resmi gazetede yayınlandı. Atom Enerjisi Anlaşması, 10 Haziran 1955 tarihinde Vaşington’da imzalanmış ve 14 Aralık 1956’da TBMM’de kabul edilmişti.

Bangladeşli hukukçu Irene Khan, Dakka’da doğdu. Manchester Üniversitesi’nde ve Harvard Üniversitesi Hukuk Fakültesinde hukuk eğitimi aldı. Uluslararası kamu hukuku ve insan hakları alanında uzmanlaştı. Yoksulluk ve eşitsizlikle mücadelelere katıldı. 1980 yılında Birleşmiş Milletler’de çalışmaya başladı ve 20 yıl Mülteciler Yüksek Komiserliği’nde (UNHCR) çalıştı. 1995’te UNHCR Hindistan’ın Misyon Şefi olarak atandı ve en genç ülke temsilcisi oldu. 1999 yılında, Kosova krizi sırasında UNHCR Makedonya ekibini üç ay süreyle yönetti. Uluslararası Af Örgütü’ne 2001 yılında Genel Sekreter oldu ve bu görevine 2009 yılına kadar devam etti. 2012-2019 yılları arasında Uluslararası Kalkınma Hukuku Örgütü (The International Development Law Organization-IDLO) Genel Direktörü olarak çalıştı. 2020 yılı Ağustos ayı itibariyle Birleşmiş Milletler İfade ve Düşünce Özgürlüğü Özel Raportörü olarak atandı.

12 Eylül 1931 tarihinde verilen kararla Cumhuriyet tarihinde, TBMM kararıyla idam edilen ilk kadın olan Ispartalı Fatmana’dan 30 yıl sonra bir kadının idamına karar verildi. Dudu Sarıkaya idam edildi. Türkiye Cumhuriyeti yargı tarihinde toplam 712 idamdan 15’ini kadınlar oluşturuyor.

Avrupa’da ekonomik entegrasyon öngören ve 1857’de Roma Antlaşması ile kurulan Avrupa Ekonomik Topluluğu’na(AET) karşı “Ortak Pazar’a Hayır” haftası adıyla kampanya başlatıldı.

Hukuki veya Ticari Mevzularda Adli ve Mahkeme Dışı Gayri Adli Evrakın Yabancı Memleketlerde Tebliğine Dair Sözleşme kabul edilerek 24 Aralık 1971 tarih ve 14052 sayılı Resmi Gazete’de yayımlandı.

Tüm Öğretmenler Birleşme ve Dayanışma Derneği’nin (TÖB-DER), Maraş katliamının yıl dönümünde, Türkiye çapında düzenlediği direniş ve protesto eylemlerinde kolluk kuvvetlerinin de müdahalesi ile 4 kişi öldü, 4.000 kişi gözaltına alındı. Ankara Sıkıyönetim Komutanlığı, Maraş katliamının birinci yılında iş bırakma eylemi de düzenleyen TÖB-DER’in faaliyetlerini durdurdu Dernek, 12 Eylül 1980’den sonra, Ankara Sıkıyönetim Komutanlığı Askeri Mahkemesi tarafından, TCK 141. ve 142. maddelerine göre, yasa dışı faaliyette bulunduğu gerekçesiyle tamamen kapatıldı. Yöneticilerine 1 ile 8 yıl arasında değişen hapis cezaları verildi. 650 şubesi ve 160 bin üyesi bulunuyordu.

Özgür Gündem Gazetesi 2 ay süreyle kapatıldı; yazı işleri müdürü 4 yıl hapis cezasına çarptırıldı. Gazete, 683 günlük yayın hayatı süresince; üç kez 30 gün, on beş kez 15 gün, iki kez 10 gün olmak üzere toplam 335 gün kapatılmıştı. 2011’de yeniden yayına başlasa da 16 Ağustos 2016’a yeniden kapatıldı.

24 Aralık 1995 Milletvekili Genel Seçimlerinde 158 milletvekilliği kazanan Refah Partisi, Türkiye’nin birinci parti oldu. Necmettin Erbakan, Başbakan oldu. Parti daha sonra Anayasa Mahkemesi tarafından kapatıldı. Bu partinin kapatılmasından sonra Fazilet Partisi kuruldu ve onunda kapatılmasının ardından Saadet Partisi ile Adalet ve Kalkınma Partisi kuruldu.

Anayasa Hukuku profesörü Mümtaz Soysal, Zonguldak milletvekili seçildi.

Hukukçu ve eski Adalet Bakanı Prof. Dr. Hikmet Sami TÜRK, 24 Aralık 1995’te parlamentoya girdi.  Türk, Temmuz 1997-Aralık 1998 arasında İnsan Haklarından Sorumlu Devlet Bakanı; Haziran 1999-Ağustos 2002 arasında da  Adalet Bakanı olarak görev yaptı.

Çakal Carlos lakaplı Venezuelalı uluslararası eylemci Ilich Ramirez Sanchez, ömür boyu hapse mahkûm edildi. 1994’te tutuklama kararı veren Fransız mahkemesi, yapılan yargılama sonucunda, 1975 yılında iki Fransız müfettiş ve bir Lübnanlının öldürülmesiyle ilgili olarak Sanchez’i suçlu bulmuştu. Hakkında birçok kitap yazıldı ve filmlere konu oldu. Hapiste iken başkaca olaylarla ilgili olarak yargılandı, itiraflarda bulundu ve ceza aldı.

Yargıtay 9. Ceza Dairesi, Sivas Katliamı Davası’nda 33 kişi hakkındaki idam kararlarını, usul eksiklikleri nedeniyle bozdu. 16 Haziran 2000’de Ankara 1 Numaralı DGM, Yargıtay’ın yerel mahkeme kararını iki kez bozduğu davanın üçüncü yargılamasında 33 sanık hakkında idam cezası verdi. 10 Mayıs 2001’de Yargıtay, 31 kişinin idam cezasını onadı. 2 kişi hakkındaki karar bozuldu.

İzmir DGM’de açılan davada, daha sonra Anayasa Mahkemesi tarafından kapatılan HADEP Denizli Gençlik Komisyonu Başkanı Hayri Ateş; yaptığı bir konuşmasında “bölücülük propagandası” yaptığı gerekçesiyle ve Terörle Mücadele Kanununun 8/1 inci maddesine göre 20 ay hapis ve para cezasına çarptırıldı.

HADEP Kars İl Başkanı Şemistan Ağbaba., Erzurum Devlet Güvenlik Mahkemesinin 24 Aralık 1999 tarihli ve 360-385 numaralı kararıyla silahlı çetenin hareketlerini kolaylaştırmak suçundan Türk Ceza Kanununun 169 ve Terörle Mücadele Kanununun 5 inci maddesi uyarınca neticeten 3 yıl 9 ay ağır hapis cezasına mahkûm edildi. Karar Yargıtay Dokuzuncu Ceza Dairesinin 31 Ekim 2000 tarihli kararıyla onanarak kesinleşti.

HADEP Kars İl Başkanı Şemistan Ağbaba, Erzurum Devlet Güvenlik Mahkemesinin 24 Aralık 1999 tarihli ve 360-385 numaralı kararıyla silahlı çetenin hareketlerini kolaylaştırmak suçundan Türk Ceza Kanununun 169 ve Terörle Mücadele Kanununun 5 inci maddesi uyarınca neticeten 3 yıl 9 ay ağır hapis cezasına mahkûm edildi. Karar Yargıtay Dokuzuncu Ceza Dairesinin 31 Ekim 2000 tarihli kararıyla onanarak kesinleşti.

30988 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan BAZI KANUNLARDA VE 375 SAYILI KANUN HÜKMÜNDE KARARNAMEDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN’ un 61. Maddesi ile 5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanununa eklenen  geçici 11. maddesinde değişiklik yapıldı ve nüfus müdürlüklerine mahkeme kararı olmaksızın bazı düzeltmeleri yapma yetkisi tanındı.