24 Eylül – Hukuk Takvimi

İsveçli hukukçu, politikacı ve yazar Louis Gerhard De Geer, yaşamını yitirdi. (Doğumu: 18 Temmuz 1818) Hukuk eğitimi gördü ve bir süre avukat olarak çalıştı. Sonraki dönemlerde Jönköping’de bulunan Götaland Temyiz Mahkemesi başkanlığı görevini üstlendi. 1870 ile 1875 yılları arasında Stockholm Yüksek Mahkeme başkanlığı yaptı. De Geer reformlara önem verdi ve bu doğrultuda yasa tasarıları hazırlanmasında yardımcı oldu. 1876 yılında İsveç’in ilk başbakanı olarak seçildi, 20 Mart 1876 – 19 Nisan 1880 aralığında görev yaptı. 1880 yılında, başbakanlık görevinden askeri ve vergi reformlarını içeren yasa paketinin kabul edilmemesi üzerine istifa etti.

Akademisyen ve anayasa hukukçusu Yavuz Sabuncu, doğdu. (Ölümü: 12 Şubat 2007)  Sultanahmet İlkokulunu bitirdikten sonra İstanbul Erkek Lisesi’ne girdi. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesinde okudu. Kısa bir süre banka müfettiş muavinliği yaptı. 1976 yılında Siyasal Bilgiler Fakültesi Anayasa Hukuku kürsüsünde asistan olarak akademik hayatına başladı. 1979 yılında doktorasını tamamladı. 1990 yılında aynı bilim dalında doçentliğe, 1995 yılında ise profesörlüğe tayin edildi. 1984-1986 yıllarında Avrupa Konseyinden ve 1989’da DAAD’dan aldığı burslarla Almanya’da bilimsel çalışmalarda bulundu. 2000-2005 yılları arasında Siyasal Bilgiler Fakültesi Kamu Yönetimi Bölümü Başkanlığı görevini üstlendi. Siyasal Bilgiler Fakültesi’nde Anayasa Hukuku derslerini verirken aynı zamanda Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Yakın Doğu Üniversitesi’nde Anayasa Hukuku derslerini yürüttü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi Yayın Kurulu başkanlığını yaptı. Siyasi İlimler Türk Derneği, TESEV Vakfı ile Türk-Alman Kamu Hukukçuları Forumu üyesiydi. Ayrıca, Türkiye Barolar Birliği İnsan Hakları Araştırma ve Uygulama Merkezi Akademik ve Bilimsel Danışma Kurulunda görev yaptı. Anayasa Hukukuna Giriş, Çağdaş Devlet Düzenleri, Seçim Sistemleri, Siyaset Bilimine Giriş ve Türk Anayasa Sistemi isimli eserlerin sahibidir.

27 Mayıs 1960 Darbesi’nden sonra iktidardan uzaklaştırılan Demokrat Parti (DP) yönetiminin yargılanması için Yüksek Adalet Divanı kuruldu.  

Musa Anter’in de aralarında bulunduğu 16 kişi ‘Kürtçülük ve bölücülük’ suçlamasından 1 yıl 4’er ay hapis ve 5 ay 10’ar gün sürgün cezasına çarptırıldı.

Malatya şehir merkezinde, saçları uzun olduğu gerekçesiyle, zorla berbere sokularak saçları kesilmek istenen iki kişinin direnmesi üzerine açılan ateş sonucunda Devrimci Gençlik okuru Ali Bilinmez yaşamını yitirdi.

TBMM ve Senato yenileme seçimleri için Kurtuluş hareketinin Samsun’dan bağımsız senatör adayı gösterdiği Mehmet Baklacı, gazete ilanıyla emperyalizme, oligarşiye, faşizme ve şovenizme karşı mücadele çağrısı yaptı.

Sıkıyönetim Mahkemesi Savcılığı, 1981 yılı 28 Temmuzunda polis tarafından gözaltına TKP/ML Genel Sekreteri Süleyman Cihan’ın bir apartman dairesinden atlayarak yaşamını yitirdiğini açıkladı. Polis tarafından gizlice kimsesizler mezarlığına gömülen Cihan’ın işkence sonucu öldüğü Adli Tıp Kurumu raporuyla belgelendi.

ILO 164 No’lu Gemiadamlarının Sağlığının Korunması ve Tıbbi Bakımına İlişkin Sözleşme, Uluslararası Çalışma Örgütü-ILO tarafından 24 Eylül 1982 tarihinde kabul edildi. Sözleşme, Türkiye tarafından 15 Temmuz 2003 tarihli ve 4945 sayılı yasa ile onaylandı ve Resmi Gazete’de yayımlanarak Türkiye’de de yürürlüğe girdi.

Milli Güvenlik Konseyi kamu çalışanları için emeklilik yaşını kadınlarda 45’e, erkeklerde 50’ye yükselten düzenlemeyi yasalaştırdı.  

Eminönü Belediyesi’nde görevli Genel-İş üyesi 300 kadar işçi uzun süredir ücretlerini alamadıkları gerekçesiyle Saraçhane Parkı’ndan Bölge Çalışma Müdürlüğü’ne yürüyüp şikayet dilekçesi verdi. 

1984 yılında cezaevlerindeki ölüm orucu sürecini anlatan, Devrimci Sol davasından tutuklu Dursun Karataş’ın da aralarında bulunduğu 8 yazarın eseri olan ‘Direniş, Ölüm ve Yaşam’ adlı kitap toplatıldı.

Sağmalcılar Cezaevi’ndeki açlık grevine destek için cezaevi önünde 3 günlük açlık grevine başladıkları sırada gözaltına alınıp dava açılan 19 tutuklu ve hükümlü yakınının yargılanmasına İstanbul DGM’de başlandı.

Halk Partisi 24 Eylül 1991 tarihinde Anayasa Mahkemesi kararıyla kapatıldı. Parti, 20 Aralık 1989’da Selahattin Bingöl liderliğinde Ankara’da kuruldu. 13 Temmuz 1990’a kadar Halk Partisi adıyla tüzel kişiliğini sürdürdü. Partinin kurucular kurulu 13 Temmuz 1990’da partinin adını “Cumhuriyet Halk Partisi” olarak değiştirildi. Partinin, 1980 Askerî Darbesi’nden sonra 16 Ekim 1981’de tüm siyasal partilerle birlikte kapatılan Cumhuriyet Halk Partisi’nin adını almasının ardından Anayasa Mahkemesi’nde dava açıldı. Partinin adından “Cumhuriyet” sözcüğü çıkarılmasına rağmen, Anayasa Mahkemesi 24 Eylül 1991’de verdiği kararla partinin “2820 sayılı Siyasi Partiler Yasası’nın 96. maddesine aykırı davranışları” gerekçesiyle kapatılmasına karar verdi. Karar 24 Nisan 1992’de Resmî Gazete’de yayımlandı.

Refah Partili Kağıthane Belediyesi’nden Ocak ayında çıkarılan 340 işçi bir dilekçe ile Birleşmiş Milletlere başvurarak arabulucu olmasını istedi.

Bağımsız Devletler Topluluğu, Moskova’da başbakanlar seviyesinde yapılan zirvede Ekonomik Birlik Anlaşması imzalandı.

144 yayıncılık ‘Düşünceye Özgürlük’ kitabının dağıtıcısı Şanar Yurdatapan hakkında 3 yıl hapis talebiyle dava açıldı.

İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Recep Tayyip Erdoğan hakkında Diyarbakır Devlet Güvenlik Mahkemesi’nin verdiği 10 aylık hapis ve 716 milyon liralık para cezası Yargıtay tarafından onaylandı. Erdoğan’ın kesinleşen 10 ay hapis cezası için Fazilet Partisi yönetimi İBB’ de toplandı. İBB önüne otobüslerle getirilen FP’li kitle taşlarla gazetecilere saldırdı, İBB binasına kaçan gazetecileri Belediye görevlileri dövdü.

Ulucanlar Cezaevi Katliamında yaşamını yitiren Ümit Altıntaş için Karacaahmet Cemevi’nde toplanıp mezarlıkta sloganlarla anma yapan yaklaşık 300 kişi, anma sonrasında dövülerek gözaltına alındı.

Pakistan’daki İslamcı örgütlerin oluşturduğu Pakistan-Afganistan Savunma Konseyi, Taliban’ın cihat çağrısına uyup ABD’ye karşı kanının son damlasına kadar direnileceğini ilan etti. Pakistan, Afganistan’daki tüm diplomatik temsilciliklerini kapatıp görevlileri geri çekti.   

Almanya’da 11.Kürt Festivalindeki konseri nedeniyle PKK-KADEK’e yardım ve yataklık suçlamasıyla 21 Eylül’de Ankara’daki konseri sonrası gözaltına alınıp Devlet Güvenlik Mahkemesi tarafından serbest bırakılan Haluk Levent “Asıl sorumlu, uyum yasalarını çıkarıp uygulatmayan AKP hükümetidir” dedi.

Almanya’da Anayasa Mahkemesi, öğretmenin derse başörtülü girişini yasaklayan kararı bozdu. Ancak, eyaletlerin kamu okullarında dini kıyafet giyilmesini yasaklayacak yeni yasalar çıkarılabileceğine hükmetti.

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), kapatılan HEP yöneticilerinin 1998’de yaptığı başvuruyu karara bağladı. Türkiye’nin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 10. maddesini ihlal ettiğini belirten mahkeme, Türkiye’yi 24 bin Euro ödemeye mahkum etti.  

Kıbrıs Rum Yönetimi Yüksek Mahkemesi, KKTC’de yaşayan Arif Mustafa’nın güneydeki malların iade edilmesi yönünde açtığı davayı haklı bularak, 1974 sonrasında Girne’den gelen bir Rum ailenin işgal ettiği Limasol yakınlarındaki evinin ve bahçesinin iadesini kararlaştırdı. Arif Mustafa, son çare olarak Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne başvurmayı planlıyordu. Ancak Rum Yüksek Mahkemesi kararı sayesinde evine kavuştu.

Ermeni Konferansı, Bilgi Üniversitesi’nde başladı. İlk girişim Mayıs’ta Adalet Bakanı Cemil Çiçek’in ihanet suçlamasıyla ertelenmiş, ikincisi idare mahkemesi kararıyla durdurulmuştu. Ülkücüler ve İşçi Partililer konferansın yapıldığı Bilgi Üniversitesi Dolapdere Kampüsü’nün önünde konferansı protesto etti. Konferansa katılmak isteyenlere domates ve yumurta atıldı.

28 Nisan Sağlıkçıya Şiddete Hayır Günü; 24 Eylül 2011’de İstanbul’da ‘Emeğe Saygı Şiddete Sıfır Tolerans Sempozyumunda, dönemin Sağlık Bakanı’na yapılan talep sonucunda ilan edildi. Sağlık hizmeti sunan sağlık çalışanlarının görevi sırasında hasta ve hasta yakınlarının şiddet, baskı, zor kullanarak değil, karşılıklı iyi niyet ve saygı çerçevesinde ulaşılması gerekliliğini vurgulamak ve farkındalığı arttırmak amacıyla bu özel gün belirlenmiştir.

BM Çocuk Haklarına Dair Sözleşmeye Ek Bireysel Başvuru Usulüne İlişkin İhtiyari Protokol Kapsamındaki Usul Kuralları, Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nun 19 Aralık 2011 tarihli ve 66/138 sayılı kararıyla kabul edildi. Protokol, 14 Nisan 2014 tarihinde yürürlüğe girdi. Türkiye, İhtiyari Protokol’ü 24 Eylül 2012 tarihinde imzaladı.

Gözaltına alınan kadınların Kadıköy/Rıhtım Polis Merkezi’nde zorla çıplak aramaya tabi tutulması protesto edildi.