Hukuk Ansiklopedisi Herkes İçin Adalet
26 Kasım – Hukuk Takvimi
1651 | Avukat, diplomat ve asker Henry Ireton, yaşamını yitirdi. (Doğumu: 1611) Nottinghamshire yerlisi asilzade bir ailenin en büyük oğlu olarak dünyaya geldi. Oxford Trinity Kolejin’de hukuk eğitimi gördü. Middle Temple olarak anılan adalet sarayında avukatlık mesleğine başladı. Cromwell tarafından Ely Adası vali yardımcısı görevine atandı. Toplumsal yapının kökenlerine zarar verdiği gerekçesiyle Cumhuriyetçi fikirleri reddetti. Bunun yerine kralın ve parlamentonun varlığını savundu. İngiltere iç savaşında Parlamento ordusunun önde gelen isimlerinden birisi olarak görev aldı. I. Charles’in teslim olmasından sonra da aşırı siyasi fikirleri desteklemeyi reddetti ve anayasal bir monarşiyi destekledi. Kralın yargılayan kurulda yer aldı ve ölüm fermanını imzalayanlardan biri oldu. Monarşinin yeniden güçlenmesinden sonra cesedi mezardan çıkarıldı ve bir kral katili olarak sergilendi. |
1828 | Fransız hukukçu ve siyasetçi René Goblet doğdu. (Ölümü: 13 Eylül 1905) Hukuk eğitimi aldı. Amiens barosuna kaydoldu. Avukat olarak şehirde önemli bir yer edindi. Liberal ve demokratik bir kurum olan Somme İlerlemesinin kuruluşuna katıldı. 1860’ların sonlarına kadar hiç siyasete girmedi. 1870’de Milli Savunma Hükümeti tarafından Amiens’e başsavcı olarak atandı. 1871 yılında meclise seçildi. 30 Ocak 1882 – 7 Ağustos 1882 tarihlerinde Freycinet kabinesinde İçişleri Bakanı olarak görev yaptı. Eğitim ve güzel sanatlar bakanlığı yaptığı sırada hükümetin eğitim önerilerini güçlü bir şekilde savunarak itibarını büyük ölçüde artırdı. 1886 yılında Charles de Freycinet kabinesi düşünce 11 Aralık 1886–17 Mayıs 1887 tarihlerinde başbakanlık görevin üstlendi. Başbakanlık görevinden ayrıldıktan sonra senatör olarak görevine devam etti. 1898 seçimlerinde milletvekili seçilemeyince siyaseti bıraktı. |
1883 | Afro-Amerikan eylemci, kölelik karşıtı ve kadın hakları savunucusu Sojourner Truth yaşamını yitirdi. (Doğumu: 1797) New York’taki bir köle kampından kaçarak özgürlüğüne kavuştu. 1828’de beyaz bir erkeğe karşı açtığı ebeveynlik davasını kazandı ve bu sonucu elde eden ilk siyahi kadın oldu. |
1918 | Şilili avukat ve siyasetçi Patricio Aylwin Azócar doğdu. (Ölümü: 19 Nisan 2016) Şili Üniversitesi‘nde hukuk eğitimi gördü. Burada Usul Hukuku ve Medeni Hukuk kürsülerinde asistan olarak ve Hukuk Merkezi’nin Mástil dergisi editörü olarak çalıştı. Aynı zamanda Lex Korosu’nun kurucu üyesi ve kontrtenoruydu. 1944 yılında yemin ettikten sonra avukat olarak Baroya kaydoldu. Pedro Lira’nın hukuk firması olan Raúl Varela’da avukat olarak çalıştı. 1945 ve 1948 yılları arasında Yüksek Mahkeme Komisyonu sekreteri olarak hizmet etti. 1950 yılında idare hukuku kürsüsünde profesör oldu. 1953 ve 1957 yılları arasında ulusal danışman olarak görev yaptı. 1985 ve 1986 yılları arasında Baro Başkan Yardımcısı olarak Raúl Rettig’in yönetim kurulunda çalıştı. Şili İdare Hukuku Enstitüsü’nün onursal üyesi ve Moskova Bilimler Akademisi üyesiydi. 11 Ocak 1995’te Şili Üniversitesi’nden Fahri Profesör unvanı aldı. Patricio Aylwin, Şili’de darbe sonrası demokratik yollarla seçilen ilk başkan oldu ve 11 Mart 1990–11 Mart 1994 arasında devlet başkanlığı yaptı. |
1923 | Posta Kanunu kabul edildi. Kanun, 02.03.1950 tarihli Posta Kanununa kadar yürürlükle kaldı. |
1929 | Türkiye ile Sovyetler Birliği arasında geçici ticaret antlaşması imzalandı. |
1931 | İspanyol kökenli, Arjantinli insan hakları savunucusu, Adolfo Pérez Esquivel Buenos Aires’de doğdu. Resim ve heykeltıraşlık eğitimi aldı. La Plata Ulusal Üniversitesi’nde eğitimini tamamladı. Akademisyen olarak 25 yıl boyunca profesörlük yaptı. 1974 yılında, şiddet içermeyen yollarla yoksulların kurtuluşunu teşvik eden Latin Amerika tabanlı toplulukların genel koordinatörlük görevini üstlendi. Arjantin’de 1976 yılında General Jorge Rafael Videla’nın sistematik baskı ile iktidara gelmesinin ardından insan haklarını savunmak ve kurbanların ailelerini desteklemek için halk tabanlı kuruluşların oluşumunu, aralarındaki iş birliğini ve finansman için gerekli kaynakların bulunmasını sağladı. 1975 yılında gözaltına alındı. Latin Amerika ve Kuzey Amerika piskoposları ile birlikte, 1976 yılında Ekvador’da hapse atıldı. 1977’de yeniden gözaltına alındı ve 14 ay süresince mahkemeye çıkartılmadan işkence görerek tutuklu kaldı. İnsan haklarını alanındaki çabalarından dolayı 1980 yılında Nobel Barış Ödülü’ne layık görüldü. |
1934 | 26 Kasım 1934 tarihinde kabul edilen kanunla; ‘Ağa, Hacı, Hafız, Hoca, Molla, Efendi, Paşa’ gibi, eski toplum zümrelerini belirten unvanlar kaldırılmıştır. Aynı kanunla yurt savunmasında, Milli Mücadelede gösterilen başarılar karşılığı verilen madalyalar dışında, eski Osmanlı idarecilerinin verdiği tüm nişan ve rütbeleri taşımak da yasaklanmıştır. |
1934 | İsmet Paşa “İnönü” soyadını aldı. |
1954 | Hukukçu ve siyasetçi Ayşe Nur Bahçekapılı doğdu. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden mezun oldu. Serbest avukat olarak çalıştı. 1988-1992 yılları arasında Turgut Kazan’ın başkanlığı döneminde İstanbul Barosu Yönetim Kurulu Üyesi ve Genel Sekreteri olarak görev yaptı. 1997-2005 yılları arasında Eralp Özgen ve Özdemir Özok’un başkanlıkları döneminde Türkiye Barolar Birliği Yönetim Kurulu Üyeliği görevinde bulundu. Sosyal Demokrat Halkçı Partisi İstanbul Kadın Kolları Başkanlığı yaptı. Türkiye-Küba Parlamentolararası Dostluk Grubu Başkanlığı görevinde bulundu. 2009-2013 yıllarında Adalet ve Kalkınma Partisi Grup Başkanvekilliği yaptı. Temmuz 2013-Haziran 2015 tarihlerinde TBMM Başkanvekilliği görevlerinde bulundu. |
1960 | Maliye Bakanı Hasan Polatkan hakkında açılan Vinileks ve Standart Şirketleri Yolsuzluğu Davasında karar açıklandı. 1960/11 Es. nolu dosyada, nüfuzunu kullanarak şirkete usulsüz kredi sağladığı ve rüşvet aldığı iddiasıyla eski Maliye Bakanı Hasan Polatkan ile rüşvet vermek suçundan Ragıp Sipahi, Necati Dölay ve Hüseyin Altay yargılandı. 26 Kasım 1960 tarihinde Polatkan, yedi yıl ağır hapis cezasına çarptırılarak 550.000 lira para cezasını ödemeye mahkûm edildi. Aynı davada Menderes de suçlu bulunmuştur. |
1960 | 28 Ekim 1960 tarihli 10641 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 114 sayılı Üniversiteler öğretim üyelerinden bazılarının vazifelerinden affına ye bazılarının diğer fakülte ve yüksekokullara nakline dair Kanun ile 147 öğretim üyesini akademiden ihraç eden Milli Birlik Komitesi, üniversitelere bir yazı göndererek işlerine son verilen öğretim üyeleri hakkında senatoların görüş bildirmesini istedi. |
1968 | Savaş Suçları Ve İnsanlığa Karşı Suçlar Bakımından Kanuni Sınırlamaların Uygulanmayacağına Dair Sözleşme, Birleşmiş Milletler Genel Kurulunun 26 Kasım 1968 tarihli ve 2391 (XXIII) sayılı kararıyla kabul edildi ve imzaya, onaya, katılmaya açıldı. Sözleşme, 11 Kasım 1970 tarihinde yürürlüğe girdi. |
1976 | THKP-C davası duruşmasında Mahir Çayan’ın yargılanmasına devam edildi. Reddi hakim talepleri kabul edilmeyen diğer sanıklar savunma yapmadı. |
1976 | Halkların En Geniş Ölçekte Kültürel Yaşama Katılımı ve Katkılarına ilişkin Tavsiye Kararı, Nairobi’de düzenlenen UNESCO Genel Konferansının 19. Oturumunda, 26 Kasım 1976’da kabul edildi. |
1979 | Mehmet Ali Ağca’nın askeri cezaevinden kaçırılmasıyla ilgili olarak 2 subay, 1 astsubay ve 11 er tutuklandı. |
1981 | CHP Manisa İl Sekreteri Eczacı Neşe Gülersoy’un 27 Haziran 1979’da katledilmesi ve Manisa’da işlenen diğer iki cinayetin katil zanlıları olarak sıkıyönetim askeri mahkemesinde yargılanan 5 ülkücü hakkında toplam 192 yıl ağır hapis cezası istendi. |
1981 | Zeynel Abidin Ceylan’ın gözaltında işkenceyle ölümüne neden olmaktan yargılanan Ankara Emniyet Müdürlüğü 1.Şube’de görevli komiser muavini Mustafa Haskırış 14 yıl 2 ay 20 gün hapis cezasına mahkum edildi. |
1982 | Prof Dr. Sadun Aren, İstanbul Sıkıyönetim Mahkemesince Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) sanığı olarak tutuklandı. Aren, 2 gün önce yargılandığı “Makro Ekonomi Ders Notları” davasından beraat etmişti. |
1982 | “Dev-Yol Çrgütünün Kahramanmaraş/Andırın ilçe grubunu oluşturdukları” iddiasıyla Askeri Mahkeme’de yargılanan 9’u öğretmen 13 kişi beraat etti. |
Şair Ahmet Telli, 11 Nisan 1978’de haftalık “Kurtuluş” gazetesinin “Devrimci Sanat” köşesindeki bir yazısında yayın yoluyla bölücülük yaptığı gerekçesiyle Ankara Sıkıyönetim Komutanlığı Askeri Mahkemesi tarafından 1 yıl 3 ay hapse mahkum edildi. | |
1968 | Kapatılan “Politika” gazetesinin Yazı İşleri Müdürü Aydın Şenesen, 10 Eylül 1977 tarihli gazetede yayınlanan bir yazıdan dolayı, komünizmi övdüğü gerekçesiyle 1.5 yıl hapse mahkum oldu. |
1986 |  Hukukçu ve eski Dışişleri Bakanı Ahmet Gündüz Ökçün yaşamını yitirdi. (Doğumu: 1936)Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi’nden mezun oldu. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde Devletler Özel Hukuku branşında asistanlık yaptı. 1974 yılında profesör oldu. Konuk profesör olarak Columbia Üniversitesi’nde 1 yıl ders verdi. Uluslararası toplantılarda Türkiye’yi temsil etti. 1976-1977 yılları arasında Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dekanlığı görevinde bulundu. Eskişehir Milletvekili seçildi. 21 Haziran 1977 – 21 Temmuz 1977 ve 5 Ocak 1978 – 12 Kasım 1979 tarihleri arasında Dışişleri Bakanlığı görevini yürüttü. İngilizce ve Fransızca biliyordu. |
1992 | ILO 144 No’lu Üçlü Danışma (Uluslararası Çalışma Standartları) Sözleşmesi, Türkiye tarafından 26 Kasım 1992 tarihinde 3851 sayılı yasa ile onaylandı, Resmi Gazetenin 25 Şubat 1993 tarihli sayısında yayınlanarak yürürlüğe girdi. Sözleşme, 2 Haziran 1976 tarihinde Uluslararası Çalışma Örgütü(ILO) tarafından kabul edilmişti. |
1992 | ILO 59 No’lu Asgari Yaş (Sanayi) Sözleşmesi (Revize), Türkiye tarafından 26 Kasım 1992 tarihinde 3849 sayılı yasa ile onaylandı. Sözleşmenin onaylandığına dair yasa Resmi Gazetenin 25 Şubat 1993 tarihli sayısında yayınlanarak sözleşme yürürlüğe girdi. Sözleşme, 3 Haziran 1937 tarihinde Uluslararası Çalışma Örgütü(ILO) tarafından kabul edilmiş ve on beş yaşın altındaki çocukların kamu ve özel sektör sanayi işletmelerinde ya da bunların alt birimlerinde istihdam edilmelerini veya çalıştırılmalarını yasaklamıştı. |
1993 | Almanya, PKK’yı terör örgütü ilan ederek, bütün yan kuruluşlarıyla birlikte kapattı. |
1996 | Cezaevinde bulunan gazeteci Işık Yurtçu, Uluslararası Gazetecileri Koruma Örgütü’nün (CPJ) 1996 yılı “Basın Özgürlüğü Ödülü”ne Meksikalı, Hindistanlı ve Filistinli 3 gazeteciyle birlikte layık görüldü. New York’taki ödül törenine Işık Yurtçu katılamadı. |
2000 | Avrupa Güvenlik Ve İşbirliği Teşkilatı’nın (Agit-Organization for Security and Co-operation in Europe, OSCE) Yolsuzlukla Mücadele Uluslararası Çabalarına Katkıları Hakkında Rapor, 26 Kasım 2000 tarihinde yayınlandı. |
2002 | Yargıda Doğruluğun Güçlendirilmesine Yönelik Yargı Grubu tarafından kabul edilen 2001 Bangalore Yargı Etiği Taslak Belgesi, 25-26 Kasım 2002 tarihlerinde Lahey Barış Sarayı’nda düzenlenen Yüksek Mahkeme Başkanları Yuvarlak Masa Toplantısında revize edilerek Bangolore Yargı Etiği İlkeleri konusuna mutabakat sağlanmıştı. Bu ilkeler, Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Komisyonu’nun 23 Nisan 2003 tarihli oturumunda kabul edildi. |
2003 | Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı İran’ı nükleer programı nedeniyle kınayan bir karar tasarısını kabul etti. Ancak, ABD’nin istediği gibi BM Güvenlik Konseyi’nin İran’a yaptırım uygulaması yer almadı. |
2008 | Ankara Büyükşehir Belediyesinin ön ödemeli su sayacı ile ilgili uygulaması, Ankara 11. İdare Mahkemesi tarafından iptal edildi. |
2012 | Mayıs 2011’de İdil Kültür Merkezi baskınına direndikleri gerekçesiyle gözaltına alındıktan sonra haklarında dava açılan Grup Yorum üyeleri ilk kez hakim karşısına çıktı. |
2013 | Mersin’deki gezi eylemlerine katıldıkları için haklarında dava açılan 52 kişi dün ilk kez hâkim karşısına çıktı. Sanıklar arasında yer alan ve “Yaptıkları müzikle Gezicileri dinamik tutmak” ile suçlanan Praksis grubundan müzisyen Serdar Türkmen, duruşmaya girmeden önce saksafonuyla şarkılar çaldı. |
2014 | Avukatlar Sendikası Av-Sen, 26 Kasım 2014 tarihinde İstanbul merkezli olarak kuruldu. Kuruluşunu Yargıçlar Sendikasına karşı açılan kapatma davasının duruşması olan 9 Aralık 2014 günü ilan etti. Türkiye’nin ilk avukat sendikasıdır. Sendikanın kurucuları, Sedef Ünal, Doğuşcan Aydın Aygün, Bedi Yarayıcı, Didem Varol, Tuğçe Sezen, Vural Ergül ve Deniz Okuyucu’dur. Kurucu başkanlığını Avukat Sedef Ünal yapmaktadır. |
2015 | Kültürel Mirasın Yasa Dışı Ticareti ile Mücadele konulu rapor ve tavsiye kararı Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü (KEİÖ) tarafından 26 Kasım 2015 tarihinde Bükreş’te düzenlenen 46. genel kurul toplantısında kabul edildi. |
2017 | Kübalı hukukçu ve devrimci Armando Hart yaşamını yitirdi. (Doğumu: 13 Haziran 1930) Batista rejimi sırasında Havana Üniversitesinde hukuk okudu. Burada siyasetle tanışıp Fidel Castro ve arkadaşlarının mücadelesine dahil oldu. 26 Temmuz Hareketine katılarak şehirdeki örgütlenmelerde görev aldı. Devrimin başarıya ulaşmasının ardından 1965 yılına kadar Eğitim Bakanı olarak, 1976-1997 yılları arasında ise Kültür Bakanı ve Küba Komünist Partisi Politbüro üyeliği görevlerinde bulundu. Devrime olan katkılarından dolayı 2010 yılında Jose Marti Nişanı ile onurlandırılmıştı. Çok sayıda eseri bulunmaktadır. |
2020 | Mısırlı siyasetçi ve insan hakları aktivisti Hafız Ebu Saada yaşamını yitirdi. (Doğumu: 1965) Mısır İnsan Hakları Örgütü’nün başkanlığı yaptı. Ulusal İnsan Hakları Konseyi üyeliğinde bulundu. Mısır’da işkence ve polis şiddetine karşı yürüttüğü kampanyalar ile tanındı. 26 Kasım 2020’de COVID-19 nedeniyle doğum yeri Kahire’de 55 yaşında hayata veda etti. |
2021 | Çarşı Davası ile birleştirilerek üçüncü kez açılan Gezi Parkı Eylemleri Davası’nın ikinci duruşması yapıldı. Mahkeme oy çokluğuyla iş insanı Osman Kavala’nın tutukluluğunun devamına karar verildi. Bir sonraki duruşmanın 17 Ocak 2022’de yapılmasına karar verildi. Kararın ardından bir açıklama yayımlayan Uluslararası Af Örgütü, Avrupa Konseyi ülkelerinin başkanlarını, Salı günü Strasburg’da yapılacak toplantıda Türkiye’ye karşı ihlâl prosedürünü başlatmaya çağırdı. |
2023 | Hamas ile varılan geçici ateşkes sonucu İsrail hapishanesinde tutulan 33’ü çocuk, 6’sı kadın 39 Filistinli serbest bırakıldı. |
2023 |
|
2024 | 30 yıldır cezaevinde olan şair İlhan Sami Çomak, İnfaz hakimliğinin tahliye kararını onaylaması sonrasında işlemleri tamamlanarak Marmara Cezaevi’nden (Silivri Cezaevi) tahliye edildi.PEN Norveç Onursal Üyesi Şair İlhan Çomak, 1973 yılında Bingöl-Karlıova’da doğdu. 1994 yılında İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü’nde öğrenciyken, tutuklanarak cezaevine kondu. DGM’de yargılandı ve idam cezasına mahkûm edildi. Türkiye’de idam cezası kaldırılınca cezası müebbet hapse çevrildi. Türkiye’deki yasal yolların tükenmesiyle yaptığı Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi başvurusu sonucunda, 10 Ekim 2006’de adil yargılanma hakkının ihlal edildiğine ve yargılamamın yenilenmesine hükmedildi. Kararın üzerinden altı sene geçtikten sonra, 2013’te yargılama yeniden başladı. Önceki yargılamayı esas yeni dava 2016’da bitti ve Çomak’ın aleyhine sonuçlandı. İstanbul 4. Ağır Ceza Mahkemesi tarafından verilen müebbet hapis cezası Yargıtay 16. Ceza Dairesi tarafından onandı. |
