Hukuk Ansiklopedisi
28 Eylül – Hukuk Takvimi
| 1864 | Uluslararası Emekçiler Birliği (1.Enternasyonal) kuruldu. Tüzüğünü ve manifestosunu K.Marx ve F.Engels yazdı. |
| 1927 | Bakanlar Kurulu, Tan Gazetesinde Anayasa’nın değiştirileceğine, seçimlerin yenileneceğine dair yazılar yayınlandığı gerekçesiyle 10 gün süreyle kapattı. Aynı gün Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliğinden bu tür yayınların asılsız olduğu bildirildi. |
| 1931 | Edirne’de Türk Cumhuriyet Amele ve İşçi Fırkası adlı bir siyasi parti kurulması için başvuruda bulunuldu. Başvuru reddedildi. |
| 1954 | Vatansız Kişilerin Statüsüne İlişkin Sözleşme(Convention relating to the Status of Stateless Persons), Birleşmiş Milletler Ekonomik ve Sosyal Konseyi (ECOSOC–United Nations Economic and Social Council) tarafından düzenlenmiş, New York’ta bulunan Birleşmiş Milletler Tam Yetkili Temsilciler Konferansında kabul edilmiş ve 28 Eylül 1954 tarihinde imzalanmıştır.  |
| 1976 | DGM tasarısına karşı DİSK’in başlattığı direnişe katıldıkları için işten çıkarılanların sayısının 1.000’i aştığı açıklandı. DİSK/Petkim-İş, Aliağa Rafinerisi’nin, çıkarılan işçilerin yerine yerleştirilen 100 kadar ülkücünün eğitim yeri haline geldiğini öne sürdü. |
| 1978 | Hapishanelerdeki İrlanda Cumhuriyet Ordusu (IRA) mahkumlarına ağır işkenceler yapıldığı açıklandı. ‘Adli mahkum’ muamelesini kabul etmemekte direnen IRA mahkumları ‘siyasi mahkum statüsü’ istedi. |
| 1981 | Türkiye İşçi Köylü Partisi (TİKP) davasında Doğu Perinçek, ‘Devlet Başkanı’nın (Kenan Evren) 12 Eylül 1981’de çizdiği tablo bizim tahlillerimize ulaşmaktadır. Biz mevcut devletin yasalarına uygun faaliyet gösteren bir partiyiz, mensuplarımız üzerine yürünmesi haksızlıktır’ dedi. |
| 1989 | Hukukçu ve Filipinler devlet başkanı Ferdinand Emmanuel Edralín Marcos, yaşamını yitirdi. (Doğumu: 11 Eylül 1917) Filipinler Üniversitesi’nde hukuk eğitimini tamamladı ve avukatlık yapmaya başladı. 1965-1986 yılları arasında başkanlık yaptı. 21 Eylül 1972’de komünist ve yıkıcı güçleri gerekçe göstererek sıkıyönetim ilan etti. Muhalif politikacıları tutukladı ve silahlı kuvvetleri rejimin bir baskı aracı haline getirdi. 17 Ocak 1981’de sıkıyönetimi kaldırdı. 16 Haziran 1981’de yapılan seçimlerde seçimleri yeniden kazandı ve altı yıllık bir dönem için yeniden devlet başkanı oldu. 25 Şubat 1986’da ülkesinden kaçarak Hawaii’ye gitmesi üzerine kurduğu baskıcı rejim sona erdi. Otoriterlik, yolsuzluk ve baskı ile anıldı. |
| 1993 | Nazire Dedeman’ın 17 yaşındaki oğlu Umut Önal, 28 Eylül 1993 günü arkadaşının silahından çıkan kurşunlarla hayatını kaybetti. Bu olay sonucunda Umut Vakfı kuruldu. Umut Vakfı, bireysel silahsızlanma ve şiddetsiz toplum amacıyla kurulmuş bir vakıftır. Türkiye’nin en faal sivil toplum örgütlerindendir. |
| 1993 | Cumhuriyet Gazetesi imtiyaz sahibi Berin Nadi ile Yazı İşleri Müdürü Celal Başlangıç’a Terörle Mücadele Yasası’ndan açılan davaya Devlet Güvenlik Mahkemelerinde devam edildi. Başlangıç, 8 Mart 1993’de Ankara Emniyet Müdürlüğü DAL ekibinde görevli 3 polisin işkenceden hapis cezası aldığını haberleştirmişti. |
| 1994 | İstanbul Büyükşehir Belediyesinin ticari sır gerekçesiyle açıklamadığı, İETT duraklarının reklam panoları ile otobüs ve tramvaylardaki reklam yerlerini 9 gün önce kurulan bir şirkete ihaleye çıkmaksızın tahsis ettiği ortaya çıktı. |
| 1996 | 72.haftada bir araya gelen Cumartesi Anneleri Diyarbakır Cezaevi Operasyonu’nda faili meçhul biçimde öldürülen 10 mahkumu andı. |
| 1999 | Ulucanlar Cezaevinde öldürülen 10 mahkumun otopsi tutanakları avukatlara verildi, raporlara göre üçü bir tür av tüfeğiyle olmak üzere, tamamının kafa, boyun, göğüs gibi hayati bölgelerde mermi çekirdeği kaynaklı ölümler olduğu anlaşıldı. Hürriyet Gazetesi, Ulucanlar Cezaevi operasyonuna gerekçe olarak ‘Cezaevlerini terör örgütleri yönetiyordu’ başlığıyla yapılan haberdeki fotoğrafların başka bir cezaevinde çekildiği ve 5 yıl öncesine ait olduğu ortaya çıktı. CHP Genel Başkanı Altan Öymen ‘Hükümet acizliğini kapatmak için zorbalığa başvuruyor, insanları vura vura öldürmüşler’ dedi. Sultanahmet’te basın açıklaması yapmak isteyen İnsan Hakları Derneği üyeleri ve mahkum yakınlarından yaklaşık 100 kişi dövülerek gözaltına alındı. |
| 2000 | Kanadalı hukukçu ve eski Başbakan Pierre Elliott Trudeau yaşamını yitirdi. (Doğumu: 18 Ekim 1919) Outremont’taki Académie Querbes adlı ilkokula gitti, eğitimine Quebec’teki seçkin frankofon ailelerinin gittiği prestijli bir ortaokul olan Collège Jean-de-Brébeuf’da devam etti. 1940-1943 yılllarında Montreal Üniversitesi‘nde hukuk öğrenimi gördü. Üç yıl Özel Danışma Kurulu’nda memur olarak çalıştı. 1950’de aylık eleştiri dergisi Cité Libre’in kurulmasına katkıda bulundu. 1951’den 1961’e kadar avukatlık yaparak iş hukuku ve insan hakları davalarında uzmanlaştı. 1961’den 1965’e değin Montreal Üniversitesi’nde hukuk dersleri verdi. 1965’te Gérard Pelletier ve Jean Marchand ile birlikte Liberal partiye katıldı. 1967’de de adalet bakanlığı ve Kanada başsavcılığına getirildi. Zorunlu askerliğe karşı çıktı. Adalet bakanı olduğu dönemde silah taşımanın daha sıkı denetlenmesini, kürtaj ve eşcinselliğe ilişkin yasalarda reform yapılmasını öngören ve kamuoyunda genel tepki yaratan yasaların çıkarılmasını sağladı. 6 Nisan 1968-16 Haziran 1984 tarihlerinde Liberal Parti liderliğini yürüttü. 20 Nisan 1968 ile 4 Haziran 1979 ve 3 Mart 1980-30 Haziran 1984 tarihleri arasında Başbakanlık görevini yürüttü. Birleşik Krallık Parlamentosu’na ait olan anayasal düzenleme yetkisinin Kanada’ya devredilmesi, bir Haklar ve Özgürlükler Sözleşmesi’nin hazırlanması, federal hükümetin ekonomik yetkilerinin artırılması ve Yüksek Mahkeme gibi federal organların yapısında yeni düzenlemelere gidilmesi önerileri 1981’de onaylandı. 4 Nisan 1982’de Kraliçe II. Elizabeth, Kanada’nın Birleşik Krallık Parlamentosu’ndan tam bağımsızlığını ilan etti. |
| 2001 | Milli Güvenlik Kurulu (MGK) toplantısında Amerika’ya askeri destek hariç olmak üzere Türkiye’nin menfaatlerini zedelemeyecek her türlü desteği verme kararı alındı. |
| 2006 | Bireysel silahlanmaya karşı Umut Vakfı tarafından düzenlenen ‘Sessiz Ayakkabıların Yürüyüşü’ İstanbul Beyoğlu’nda yapıldı. |
| 2008 | İstanbul 10. Ağır Ceza Mahkemesi, dört yıl önce yayımlanan ‘Kandil’de kadın bilinci Kürtçülüğü aştı’ röportajı nedeniyle Hürriyet gazetesi muhabiri Sebati Karakurt ve sorumlu müdürler Hasan Kılıç’la Necdet Tatlıcan’ı terör örgütü açıklamalarını yayımlamak ve terör örgütü propagandası iddiasıyla toplam 100 bin YTL para cezasına çarptırdı. |
| 2009 | Engellilerin Haklarına İlişkin Sözleşme, Türkiye bakımından, 28 Ekim 2009 tarihinde yürürlüğe girdi. Sözleşme, Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nun 13 Aralık 2006 tarihli ve A/RES/61/106 tarihli kararıyla kabul edilmiş ve 3 Mayıs 2008 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Türkiye, Sözleşme’yi 30 Mart 2007 tarihinde imzalamıştır. Sözleşme’nin onaylanması 3 Aralık 2008 tarih ve 5825 sayılı Kanunla uygun bulunmuştur. Sözleşme’nin onayına ilişkin 27 Mayıs 2009 tarih ve 2009/15137 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ve resmi Türkçe çeviri, 14 Temmuz 2009 tarih ve 27288 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. Onay belgeleri 28 Eylül 2009 tarihinde Birleşmiş Milletler Genel Sekreterliği’ne tevdi edilmiş ve Türkiye’nin Sözleşme’ye ilişkin bir çekince veya beyanı söz konusu değildir.
|
| 2010 | Devrimci Karargah Örgütü soruşturması kapsamında yakalanan Eski Emniyet Müdürü Hanefi Avcı, tutuklanarak cezaevine gönderildi. |
| 2011 | Küba’da vatandaşların otomobil alması ve satması yasal hale getirildi. |
| 2013 | Türk avukat, bürokrat ve yazar Turgut Özakman yaşamını yitirdi. (Doğumu: 1 Eylül 1930) Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ni bitirdi. Bir süre avukatlık yaptı. Köln Üniversitesi Tiyatro Bilimi Enstitüsü’ne devam ettikten sonra Devlet Tiyatrosu’na dramaturg olarak girdi. TRT‘de Merkez Program Daire Başkanlığı, Genel Müdür Yardımcılığı, Devlet Tiyatrolarında Genel Müdür Başyardımcılığı ve 1983-1987 yılları arasında aynı kurumda genel müdürlük yaptı. 1988-1994 yılları arasında Radyo-Televizyon Yüksek Kurulunda üyelik ve başkan yardımcılığı görevlerinde bulundu. Uzun yıllar Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Tiyatro Bölümü’nde kadrolu öğretim görevlisi olarak çalıştı ve dramatik yazarlık dersleri verdi. 28 Eylül 1998’de, üstün hizmetleri nedeniyle Anadolu Üniversitesince, 2006 yılında Ege Üniversitesi‘nce ve 2007 yılında, mezun olduğu ve uzun yıllar görev yaptığı Ankara Üniversitesince ‘fahri doktor’ unvanı verildi. Nisan 2002’de Eskişehir Belediye Başkanlığı, açtığı ikinci tiyatroya ‘Turgut Özakman Sahnesi’ adını verdi. 2006 yılında Orta Doğu Teknik Üniversitesi Özakman’a Üstün Hizmet Ödülü verdi. 2005 yılında piyasaya sürülen, Şu Çılgın Türkler (Bilgi Yayınevi) adlı belgesel-romanı, Uğur Dündar’a göre cumhuriyet tarihinin en çok satan kitabı oldu.  |
| 2016 | Malatya 1. Ağır Ceza Mahkemesi, Zirve Yayınevi’nde 3 kişinin öldürülmesine ilişkin davada yapılan 115 duruşma sonunda, 5 sanığı tasarlayarak adam öldürme suçundan 3’er kez ağırlaştırılmış müebbet hapse mahkum etti. Mahkeme, aralarında emekli Orgeneral Tolon ile dönemin Malatya Jandarma Alay Komutanı Albay Mehmet Ülger’in de bulunduğu 16 sanığın ‘terör örgütü üyeliği’ ve benzer suçlardan beraatine hükmetti. 2019 yılında yapılan temyiz incelemesinde Yargıtay, Zirve Yayınevi çalışanlarına yönelik katliam davasında 5 sanık hakkındaki 3’er kez ağırlaştırılmış müebbet ve 39 yıl hapis cezasını onadı. |
| 2017 | Kapatılan Özgür Gündem gazetesi ile dayanışma amacıyla başlatılan “Nöbetçi Genel Yayın Yönetmeni” kampanyasına katılan oyuncu Jülide Kural’ın aldığı 1 yıl 3 aylık hapis cezası onandı. |
| 2017 | Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından yürütülen soruşturması kapsamında hakkında yakalama kararı verilen gazeteci Can Dündar ile ilgili olarak kırmızı bülten ve iade talebinde bulunuldu. |
| 2021 | Adalet Bakanlığı, adli birimlere ait verilere dayanarak hazırlanan 2020 yılı Adalet İstatistikleri raporunu yayınladı. 2014 yılından 2020 yılı arasındaki dönemde ‘Cumhurbaşkanına hakaret’ suçundan açılan toplam soruşturma sayısının 160 bin 169’a ulaştığı açıklandı. 2020 yılında Cumhurbaşkanına Hakaret suçundan açılan 31 bin 297 soruşturmanın 9 bin 166’sında kovuşturmaya yer olmadığına, 7 bin 790’ında ise kamu davası açılmasına hükmedildi. |
| 2022 | Umut Vakfı, bireysel silahsızlanma için Maçka Demokrasi Parkı’nda buluşma gerçekleştirdi. Ateşlenmiş silahlarla çocuklarını, yakınlarını kaybedenlerin katılımıyla “Sessiz Ayakkabıların Yürüyüşü” etkinliği yapıldı. Vakıf, her yıl binlerce kişinin bireysel silahlarla öldürüldüğünü açıkladı. |
| 2022 | ABD Yüksek Mahkemesi, “ABD’nin İran’a yönelik yaptırımlarını ihlal” suçlaması yöneltilen Halkbank’ın temyiz talebiyle yaptığı başvuruyu ve başsavcılığın yaptığı itirazı değerlendirmek için toplandı. Banka, ABD’nin ‘Bağımsız Yabancı Devlet Dokunulmazlığı Yasası’ gereğince hakkında yargılama yapılamayacağını savundu. |
| SBK Holding’in sahibi Sezgin Baran Korkmaz’ın da arasında olduğu 10 sanığın yargılandığı, Amerika’dan haksız kazançla elde edilen “mal varlığı değerini aklama” suçundan açılan dava İstanbul 10. Asliye Ceza Mahkemesi’nde görüldü. Aralarında Korkmaz’ın da bulunduğu 4 sanık hakkındaki hukuki süreçle ilgili ABD’den bilgi talebinde bulunuldu. Mahkeme, sanık Korkmaz’ın ifadesinin Avusturya’da alınması ve MASAK raporu yerine yeni bilirkişi raporu hazırlanması taleplerini reddetti. Duruşma 5 Temmuz’a ertelendi. | |
| 2023 | İstanbul Taksim’de 8 Mart 2021’de 19’uncusu gerçekleştirilen ‘Feminist Gece Yürüyüşü’ne katılarak slogan attıkları gerekçesiyle “Cumhurbaşkanına hakaret” ve “2911 sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu’na muhalefet etmek” iddiasıyla İstanbul Adliyesi 10. Asliye Ceza Mahkemesi’nde yargılanan 17 kişi görüldü beraat etti. |
| 2023 | AYM Genel Kurulu, 6 Şubat 2023 Tarihinde Meydana Gelen Depremlerin Yol Açtığı Ekonomik Kayıpların Telafisi İçin Ek Motorlu Taşıtlar Vergisi İhdası ile Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun’un, “ek motorlu taşıtlar vergisi” alınmasını öngören 1. maddesinin bazı hükümlerinin iptali ve yürürlüklerinin durdurulması için CHP’nin yaptığı başvuruyu esastan görüşerek reddetti. |
| 2024 | CHP Genel Başkanı Özgür Özel, CHP Edirne Milletvekili Ediz Ün’e ait araçta gümrük kaçağı elektronik sigara aparatı ele geçirilmesinin ardından Ün’den istifasını istedi. CHP’den yapılan yeni açıklamaya göre Ün, partiden istifa etti. Ün, daha önce yapmış olduğu basın açıklamasında yasal ve etik sorumluluğunu reddetmişti. |
| 2024 | Fenerbahçeli eski milli futbolcu, futbol yorumcusu Serhat Akın’ı vuran şüpheli ile saldırıdaki motosikleti kullanan kişi yakalandı. |
| 2024 | Galler’de yaşayan ve Kanarya Adaları’ndaki tatillerinden dönen 22 yaşındaki Bradley Smith ve 20 yaşındaki Antonia Sullivan, uçakta cinsel ilişkiye girdiklerinin anlaşılmasının ardından gözaltına alındı. Uçaktan inen çift, “kamuya açık bir yerde cinsel eylemde bulunma” suçlamasıyla Bristol Sulh Ceza Mahkemesi’ne sevk edildi. Yargıç, Smith’e 300 saat, Sullivan’a ise 270 saat “kamu hizmeti cezası” verdi. Ayrıca, bu olayı üç tanığın her birine 100 sterlin tazminat ödemelerine hükmetti. |
| 2024 | Türkiye-İran sınırındaki mülteci geçişlerini takip etmek için Van’ın Özalp ilçesine giden Gazete Duvar Van Temsilcisi Kadir Cesur ve gazeteci Ruşen Takva askeri güvenlik bölgesini ihlal ettikleri gerekçesi gözaltına alındı. İfadeleri Dorutay Jandarma Karakolu’nda alınan Cesur ve Takva, Cesur ve Takva, serbest bırakıldı. Cesur’un kamerası ve hafıza kartına savcılık kararıyla el konuldu. |
