Hukuk Ansiklopedisi
3 Aralık – Hukuk Takvimi
| 1854 | İngiliz sömürgesi olan Avustralya’da Eureka Stockade Savaşı gerçekleşti. Victoria Ballarat’ta 20’den fazla altın madencisi, maden ruhsatları ile ilgili çıkan bir isyanda, eyalet askerleri tarafından öldürüldü.
|
| 1884 | Hintli avukat, bağımsız aktivist ve ilk cumhurbaşkanı Rajendra Prasad doğdu. (Ölümü: 28 Şubat 1963) Kalküta Üniversitesi‘nde hukuk eğitimi gördü. 1907’de aynı üniversitede Ekonomi alanında yüksek lisans yaptı. Çeşitli eğitim kurumlarında öğretmen olarak görev yaptı. Langat Singh Kolejinde görev aldı. Daha sonra hukuk eğitimi almak için kolejden ayrıldı ve Kalküta’daki Ripon Koleji’ne girdi. (Bugünkü adıyla Surendranath Hukuk Fakültesi) 1909’da Kalküta’da hukuk öğrenimini sürdürürken aynı zamanda Kalküta Şehir Koleji’nde iktisat dersleri verdi. 1911 yılında Hindistan Ulusal Kongresi’ne katıldı. Bihar ve Odisha bölgesinin lideri oldu ve Mahatma Gandhi’yi destekledi. 1915’te Kalküta Üniversitesi Hukuk Bölümü’nde yüksek lisansını ve daha sonra da Allahabad Üniversitesi’nde hukuk alanındaki doktorasını tamamladı. Bhagalpur’da avukatlık yaptı. 1916’da Bihar ve Odisha Yüksek Mahkemesine katıldı. 1917’de Patna Üniversitesi Senatosu ve Sendikasının ilk üyelerinden biri oldu. Mahatma Gandhi’nin ve bağımsızlık hareketinin destekçisi oldu, onunla birlikte hareket ettiği ve isyana katıldığı için İngilizler tarafından birkaç kez hapse atıldı. 1947’de bağımsızlığın ardından Hindistan Anayasasının hazırlanmasında öncü oldu. Geçici parlamentoda görev alarak Hindistan Kurucu Meclisi Başkanı seçildi. Yapılan seçimlerde Hindistan’ın ilk cumhurbaşkanı oldu ve 1950’den 1962’ye kadar bu görevi sürdürdü. 28 Şubat 1963’te yaşamını yitirdi. Hindidstan’ın ilk başkanı olan Avukat Rajendra Prasad’ın doğum tarihi olan 3 Aralık tarihi Hindistan’da avukatlar günü olarak kutlanmaktadır.
|
| 1899 | Hukukçu ve Japonya başbakanı Hayato Ikeda doğdu. (Ölümü: 13 Ağustos 1965) Kyoto İmparatorluk Üniversitesi Hukuk Okulu’nu bitirdi. Maliye Bakanlığında çalışmaya başladı. Bir süre maliye bakanı yardımcılığı yaptıktan sonra, 1949’da Temsilciler Meclisi’ne seçildi. Aynı yıl, Shigeru Yoshida hükûmetinde maliye bakanlığına getirildi. Bu görevi sırasında Eisaku Satō ile birlikte Yoshida’nın önderlik ettiği muhafazakâr politikaların başlıca uygulayıcılarından biri oldu. 1950’lerde Kore Savaşı’yla ilgili olarak açılan askeri ihalelerin de yardımıyla bütçe açığının kapanmasını sağladı. ABD ile yapılan barış görüşmelerinde önemli rol oynadı. 1952’de dış ticaret ve sanayi bakanı oldu. 1960’ta Nobusuke Kishi’nin istifası üzerine parti başkanlığına ve başbakanlığa getirildi. 1963’te nükleer denemelerin sınırlandırılmasını öngören antlaşmayı imzaladı ve sürdürdüğü görüşmelerle sonraki yıllarda imzalanan Japonya-Kore Antlaşması için zemin hazırladı. Ekim 1964’te sağlığının bozulması üzerine başbakanlıktan ayrıldı. |
| 1912 | Bulgaristan, Yunanistan, Karadağ ve Sırbistan (Balkan Birliği), Osmanlı Devleti ile Birinci Balkan Savaşı’nı geçici olarak durduran bir ateşkes imzaladı. Londra Konferansı sonunda savaş tamamen sona erdi ve Osmanlı Devleti önemli miktarda toprak kaybetti. |
| 1918 | I. Dünya Savaşı’ndan sonra Londra ‘da yapılan Müttefik Kongresi sona erdi. Kongrede Almanya’nın savaş tazminatı ödemesine karar verildi. |
| 1920 | Türkiye – Ermenistan Barış Antlaşması (Gümrü Antlaşması), 2 -3 Aralık 1920 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümeti ile Ermenistan Cumhuriyeti arasında Ermenistan’a bağlı Gümrü’de (Alexandropol) imzalandı. Türkiye Büyük Millet Meclisi’ni ve Misak-ı Milli‘yi ilk tanıyan devlet Ermenistan oldu. Gümrü Antlaşması, Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümeti’nin bir yabancı devlet ile yaptığı ilk uluslararası antlaşma olmasına karşın bu antlaşma onaylanmadığı için yürürlüğe giremedi. Ermenistan kısa bir süre sonra Rusya tarafından işgal edildi. 16 Mart 1921 tarihinde Moskova’da imzalanan yeni Antlaşma, Gümrü Antlaşmasının yerini aldı. |
| 1923 | Teşkilatı Esasiye Encümeni yeni anayasayı hazırlamak için görüşmelere başladı. |
| 1929 | Bulgaristan-Türkiye Tarafsızlık Antlaşması, sözleşmenin 29. maddesi uyarınca, onay belgelerinin Sofya’da verildiği 3 Aralık 1929 günü, 5 yıllık bir dönem için yürürlüğe girdi. |
| 1933 | Türkiye ile Yunanistan arasında, Türk-Rum Ahali Değişimi Karma Komisyonunun Kaldırılmasına İlişkin Sözleşme imzalandı. |
| 1934 | Dini kisvelerle ilgili yasaklar öngören, ‘Bazı Kisvelerin Giyilemeyeceğine Dair Kanun‘ kabul edildi. Hangi din ve mezhebe mensup olurlarsa olsunlar ruhanilerin mabet ve ayinler haricinde ruhani kisve taşımaları yasaklandı.
|
| 1934 | Hukukçu ve felsefe profesörü Abimael Guzmán(Manuel Rubén Abimael Guzmán Reynoso) doğdu (Ölümü: 11 Eylül 2021) San Agustín Ulusal Üniversitesi‘nde felsefe ve hukuk eğitimi gördü. Öğrencilik döneminde marksizm ile tanıştı, 1962 yılında San Cristóbal Huamanga Üniversitesi felsefe bölümünde öğretim üyesi olarak görev yaptı. Peru’daki, Aydınlık Yol devrimci hareketinin lideri oldu. 1970’li yıllarda hükûmet karşıtı gösterilerde iki kez tutuklandı, daha sonra üniversitedeki görevinden istifa ederek yer altı örgütlerine katıldı. 17 Mayıs 1980 tarihinden itibaren hükûmete karşı silahlı mücadele başlattı. Peru hükûmeti tarafından terörizm ve vatana ihanet suçlarından arandı ve 12 Eylül 1992 günü yakalandı. Hâkimlere karşı gerillalar tarafından saldırı yapılmasından çekinen hükûmet başları kapalı askeri hâkimlerce yargılanmasını uygun gördü. Üç gün süren duruşmalarda, başları kapalı askeri yargıçlarca yargılandı ve ömür boyu hapis cezasına çarptırılarak Lima’daki Callao askeri deniz üssü hapishanesine gönderildi. Peru hükûmeti tarafından bir kafesin içerisinde mahkûm kıyafetleriyle kamuoyuna teşhir edildi. Yakalanmasının ardından hükümet tarafından çıkarılan af kanunu sonucunda 23.000 civarındaki gerilladan altı bini silah bırakarak teslim oldu. Peru Anayasa Mahkemesinin antiterör yasasını iptal etmesi ile Guzmán, 2004 yılında basına kapalı olarak yeniden yargılandı ve 13 Ekim 2006 tarihinde yeniden ömür boyu hapis cezası verildi. Anıları ve değerlendirmelerini, De puño y letra isimli kitapta topladı. 11 Eylül 2021 tarihinde uzun yıllardır tek başına kaldığı hücresinin bulunduğu Callao Deniz Üssü’nde, 86 yaşında öldü. Cesedi 24 Eylül 2021 günü yakıldı ve külleri bilinmezliğe savruldu. Kendisi gibi hukukçu olan Fidel Castro‘dan sonra devrime en çok yaklaşan kişi olarak anıldı. |
| 1937 | Belçikalı hukukçu ve politikacı Prosper Poullet yaşamını yitirdi. (Doğumu: 5 Mart 1868) Leuven Katolik Üniversitesinde hukuk okudu ve aynı üniversitede profesör oldu. Katolik öğrenci kardeşliği olan K.A.V’ın üyesiydi. Katolik Partisi ve Belçika Temsilciler Meclisi üyeliği yaptı. 29 Haziran 1917 -10 Aralık 1919 arasında meclisin başkanlığını yürüttü. 1919-1920 yılları arasında Demiryolları, 1924-1934 yılları arası İçişleri Bakanı, 1925’te Ekonomi Bakanı, 1925-1926’da Adalet Bakanı ve 1926’da Savaş Bakanı olarak görev yaptı. 1925-1926 yıllarında Belçika’nın 26. Başbakanı oldu. Görevinden ayrıldıktan sonra fahri Devlet Bakanı seçildi. |
| 1971 | Prof. Dr. Mümtaz Soysal 1968’den beri okuttuğu Anayasa’ya Giriş ders kitabında komünizm propagandası yapmakla suçlandı, 6 yıl 8 ay ağır hapis ve 2 ay 20 gün Kuşadası’nda emniyet gözetimi altında bulundurulmaya ve kamu haklarından ebediyen mahrumiyete mahkûm edildi. |
| 1973 | BM Genel Kurulu, insanlığa karşı suç işleyenlerin bulunmalarına, gözaltına alınmalarına, iadelerine ve cezalandırılmalarına dair prensipleri 3 Aralık 1973 tarihinde ve 3704 sayılı kararı ile kabul etti. |
| 1979 | Fedai Dergisi sahibi, yazar Kemal Fedai Coşkuner İzmir’de öldürüldü. |
| 1979 | İran İslam Cumhuriyeti Anayasası, 3 Aralık 1979 tarihinde yapılan referandumla kabul edilerek yürürlüğe girdi. |
| 1989 | Malta’da bir araya gelen ABD Başkanı George H. W. Bush ve Sovyetler Birliği Komünist Partisi Genel Sekreteri Mikhail Gorbaçov, Soğuk Savaşın bittiğini dünyayay resmen ilan etti. |
| 1992 | Dünya Engelliler Günü, Birleşmiş Milletler tarafından 1992 yılından itibaren uluslararası bir farkındalık günü olarak 3 Aralık’ta kutlanmaya başlandı. |
| 1993 | Mary Robinson, İrlanda’nın ilk kadın Cumhurbaşkanı olarak seçildi. Harvard Hukuk Fakültesinde öğrenim görmüş ve 25 yaşında Tirinity College’in en genç hukuk profesörü olmuştu. |
| 1996 | Hukukçu ve siyasetçi Babrak Karmal yaşamını yitirdi. (Doğumu:6 Ocak 1929) Kabil Üniversitesi’nde hukuk okudu. 1951’de üniversitenin öğrenci birliğinde eylemci oldu. Marksist siyasal faaliyetlere karıştı, bu faaliyetleri nedeniyle beş yıl boyunca hapsedildi. 1965’te yapılan kongrede yirmi sekiz kurucu üye arasındaydı ve Kabil’de Afganistan Demokratik Halk Partisi’ni kurdu. Partinin genel sekreterliğine getirildi. 1965’ten 1973’e kadar bu partide hizmet etti. 1978’de başbakan vekili oldu ama rakip Halk hizibinin yükselişinden sonra Prag’a büyükelçi olarak atandı. 1979-1986 yılları arasında Afganistan devlet başkanlığı görevini yürüttü. |
| 1997 | Ottawa Sözleşmesi (Anti-Personel Mayınların Kullanımının, Depolanmasının, Üretiminin ve Devredilmesinin Yasaklanması ve Bunların İmhası ile İlgili Sözleşme) Norveç’in Oslo kentinde hazırlanarak 3 Aralık 1997 tarihinden itibaren Ottava’da imzaya açıldı. |
| 2003 | “Biyoloji ve Tıbbın Uygulanması Bakımından İnsan Hakları ve İnsan Haysiyetinin Korunması Sözleşmesi: İnsan Hakları ve Biyotıp Sözleşmesi” Türkiye tarafından 3 Aralık 2003 tarihli ve 5013 sayılı kanun ile onaylandı. Oviedo Sözleşmesi olarak da bilinen ve Avrupa Konseyi sözleşmeleri arasında yer alan belge, Kasım 1996’da kabul edilmiş ve 4 Nisan 1997 tarihinde imzaya açılmıştı. |
| 2004 | Tıp Etiği, Tıp Hukuku ve Tıp Tarihi Derneği, 3 Aralık 2004 tarihinde kuruldu. |
| 2014 | Fransız hukukçu ve siyasetçi Jacques Barrot yaşamını yitirdi. (Doğumu: 3 Şubat 1937) Aix-en-Provence’te hukuk ve sosyoloji eğitimi aldı. Ardından Paris Siyasal Bilgiler Enstitüsü’nü bitirdi. Partisi, Le Centre des démocrates sociaux(CDS)’nin yasadışı finansmanı nedeniyle “güveni kötüye kullanmanın gizlenmesi” suçundan mahkum edildi, ancak Cumhurbaşkanı tarafından affedildi. Ticaret, Sağlık ve Çalışma Bakanı da dahil olmak üzere çeşitli bakanlık görevlerinde bulundu. 2004-2009 yılları arasında Avrupa Komisyonu Başkan Yardımcılığı görevini yürüttü. 2010 yılından ölümüne kadar Anayasa Konseyi üyeliği yaptı.3 Aralık 2014’te Paris’te öldü. Yaşamını, Avrupa Birliği’nin kurucu değerlerini desteklemeye adamıştı. |
| 2020 | Azeri avukat ve hukukçu Adil İsmayilov yaşamını yitirdi. (Doğumu: 5 Temmuz 1957) Bakü Devlet Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde lisans eğitimini tamamladı. Hukuk kariyerine 1978 yılında yerel bir savcılıkta başladı. Sumgayıt İl Cumhuriyet Başsavcılığı’nda başmüfettiş olarak, daha sonra 1983’te Azerbaycan Cumhuriyet Başsavcılığı’nda önemli davalarda müfettiş olarak çalıştı. Eylül 1991’de kendi isteğiyle savcılıktan ayrılarak serbest avukat olarak çalışmaya başladı. 1995 yılında ADISAD hukuk bürosunu kurdu. Azerbaycan’ın eski geçici Cumhurbaşkanı İsa Kamber ve eski İçişleri Bakanı İskender Hamidov’un avukatlığını yaptı. 2008 yılında Yasal Saçmalıklar adlı bir kitap yazdı. Kitapta Azerbaycan Ceza Kanunundaki boşlukları ve bazı çelişkileri örnek davalar ile ele aldı. Eylül 2019’da Avukat Sahil Guliyev, Facebook gönderisinde bazı avukatları tanımlamak için “köle” ifadesini kullanarak İsmayilov hakkında Azerbaycan Barosu’na şikayette bulundu. Kurul, İsmayilov’un avukatlığını bir yıl süreyle askıya alma kararı verdi, ancak bu karar daha sonra bozuldu. Azerice, Rusça ve Fransızca bilen İsmayilov, 3 Aralık 2020’de, COVID-19 nedeniyle 63 yaşında iken Bakü’de yaşamını yitirdi.
|
| 2021 | Cumhuriyet’te sendikalı sekiz çalışanın işten çıkarılmasına tepki gösteren Aykut Küçükkaya genel yayın yönetmenliği görevinden alındı. |
| 2021 | Engelli Hakları İzleme Ve Değerlendirme Kurulu, Resmi Gazete’nin bugünkü sayısında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın imzasıyla yayımlanan genelgeyle yeniden oluşturuldu. |
| 2021 | Diyarbakır Barosu Başkanı Nahit Eren, HDP’ye dönük kapatma davası ve partili 451 siyasetçi hakkındaki siyasi yasak talebinin reddedilmesi talebiyle Anayasa Mahkemesi’ne başvurdu. |
| 2021 | Sahte doçentlik belgesiyle üniversitede çalışmaya başlayan ve bu durumun anlaşılması üzerine tutuklanan Zulal Atalay Laçin’in Açık Öğretim Fakültesi mezunu olduğu ortaya çıktı. |
| 2021 | Susan Arnold, Dünyanın en büyük eğlence şirketlerinden Walt Disney’in 98 yıllık tarihinde ilk kadın başkanı oldu. Arnold, 2002’den beri İş Dünyasının En Güçlü Kadınları listesinde yer alıyor. |
| 2021 | Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM) iş insanı Osman Kavala kararını yerine getirmediği için 3 Aralık 2021 de Türkiye’ye karşı ihlal sürecini başlatma kararı verdiğini resmi olarak açıkladı. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin Osman Kavala kararına uymadığı gerekçesiyle verilen karara karşı Ankara’ya konuyla ilgili cevap için 19 Ocak 2022’ye kadar süre tanındı. Önceki gün yapılan oylamada Türkiye aleyhine karar çıkmış, Dışişleri Bakanlığı ise kararı “bağımsız yargıya müdahale” olarak nitelendirmişti. Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi, daha önce sadece Azerbaycan hakkında aynı süreci başlatmış, tutuklanan ve AİHM kararına rağmen tahliye edilmeyen İlgar Mammadov, komitenin kararının artından tahliye edilmiş, dosya kapatılmıştı.  |
