Hukuk Ansiklopedisi
30 Ağustos – Hukuk Takvimi
M.Ö.30 |
Eski Mısır’ın son firavunu olarak kabul edilen Kraliçe Kleopatra intihar etti. Kleopatraʼnın ölümünden sonra Mısır, Roma İmparatorluğunun eyaleti haline geldi. |
| 1918 | Bolşevik lider Vladimir Lenin’e suikast girişimi gerçekleşti. Lenin, ağır yaralanmasına rağmen suikasttan sağ kurtuldu. |
| 1925 | Atatürk, Kastamonu’da 30 Ağustos 1925’te verdiği bir nutukta türbelerin, tekkelerin ve zaviyelerin kapatılmasının ve tarikatların kaldırılmasının işaretini verdi: “Ölülerden medet ummak, medeni bir cemiyet için, şindir (lekedir). Efendiler ve ey millet, biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler ve meczuplar memleketi olamaz. En doğru en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır.” |
| 1927 | 30 Ağustos Zafer Bayramı, ilk kez, 30 Ağustos 1924’te Gazi Mustafa Kemal’in de katılımıyla Dumlupınar’da törenle kutlandı. 1926 yılından başlayıp resmi olarak tüm yurtta kutlanmaya başladı. Bayramın ilk adı 30 Ağustos Zafer ve Tayyare Bayramıdır. 1960 yılından itibaren daha kapsamlı bir şekilde kutlanmaya başladı. 2012 Resmi Bayramlar yönetmeliğiyle içeriği değiştirildi. Dönemin başbakanı Ahmet Davutoğlu’nun 2015 yılında çıkardığı bir genelgeyle IŞİD terörünü gerekçe göstererek, konser, şenlik ve kutlama faaliyetlerini yasakladı.  |
| 1935 | Hükümet, İstanbul telefon şebekesini satın aldı. |
| 1931 | Hukukçu Zafer Kantarcıoğlu, doğdu. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi‘nden 1964 yılında mezun oldu. 30 Aralık 1966 tarihinde Danıştay Yardımcısı olarak mesleğe başladı. Ankara Bölge İdare Mahkemesi Üyeliği ve Ankara İdare Mahkemesi Başkanlığı görevlerinde bulunduktan sonra 10 Eylül 1992 tarihinde Danıştay Üyeliğine seçildi. 1994-1999 yıllarında Uyuşmazlık Mahkemesi Üyeliği yaptı. 30 Nisan 2003 tarihinde Danıştay 10. Daire Başkanlığına, 13 Temmuz 2005 tarihinde Danıştay Başsavcılığına seçildi. 30 Ağustos 2006 tarihinde yaş haddinden emekli oldu.  |
| 1948 | Siyahi aktivist, Marksist-Leninist, devrimci ve sosyalist Fred Hampton, doğdu. (Ölümü: 4 Aralık 1969) Kara Panter Partisi (BPP) Illinois şubesinin başkanı ve ulusal Kara Panter Partisi’nin başkan yardımcısı oldu. 1967’de Federal Araştırma Bürosu tarafından radikal bir tehdit olarak tanımlandı. FBI, Chicago’daki aktivitelerini engellemeye, progresif siyahi gruplar arasında deformasyon yaymaya ve yerel Panterler arasına ajanlar yerleştirmeye çalıştı. Aralık 1969’da yatağındayken Chicago Polis Departmanı ve Federal Soruşturma Bürosu ile birlikte Cook County Eyalet Savcılığının taktik birimi tarafından şafak vakti yapılan baskın sırasında vurularak öldürüldü. adli tıp jürisi tarafından yapılan tahkikat sonucu ölümünün haklı bir cinayet olduğuna karar verildi. Daha sonra hayatta kalanlar ve Hampton’un akrabaları adına bir hukuk davası açıldı. Dava 1982’de 1,85 milyon dolarlık bir uzlaşma ile çözüldü. |
| 1955 | Londra Konferansı’nda Kıbrıs sorunu ele alındı. İngiltere Kıbrıs’ta üçlü bir yönetim önerdi. Yunanistan ise ada halkının geleceğini kendinin belirlemesini istedi. Toplantıya Türkiye’den Dışişleri Bakan Vekili Fatin Rüştü Zorlu katıldı. Taraflar arasında devam eden konferanslar sonucunda 1960 yılında Kıbrıs Cumhuriyeti’nin Kuruluşuna İlişkin Temel Antlaşma imzalanmıştı  |
| 1974 | BM Güvenlik Konseyi, Kıbrıs’taki çarpışmalar yüzünden evlerini terk edenlerin güven içinde geri dönmelerine izin verilmesini öngören Fransa, İngiltere, Avusturya ortak karar tasarısını oybirliğiyle kabul etti. |
| 1978 | Malatya’da kurşunlanarak ağır yaralanan CHP Gençlik Kolları Başkanı Yüksel Mazmanoğlu hayatını kaybetti, yakalanan 2 ülkücü tutuklandı. |
| 1981 | 12 Eylül’ün Başbakan Yardımcısı Turgut Özal: “İşçi çıkarmanın serbest bırakılmasının zamanı geldi” |
| 1981 | 12 Eylül’ün Başbakan Yardımcısı Turgut Özal: “İşçi çıkarmanın serbest bırakılmasının zamanı geldi” |
| 1981 | 30 Ağustos Dünya Kayıplar Günü: 1981 yılında Kosta Rika’da kurulmuş olan Latin Amerika Kayıp Aileleri Dernekleri Federasyonu tarafından ilan edilmiştir. 2011 yılından itibaren Birleşmiş Milletler’in(BM) öncülüğünde kayıplar sorununa dikkat çekmek için her yıl aynı tarihte bir diz etkinlik gerçekleştirilmektedir. 2011 yılından bu yana 30 Ağustos tarihi, zorla kaybedilenlerin hatırasına saygı amacıyla Uluslararası Zorla Kaybedilenler Günü olarak anılmaya başlamıştır. |
| 1985 | Uluslararası Af Örgütü, BM İnsan Hakları Komisyonu’na bir rapor gönderdi. Raporda, Bulgaristan’da Türk azınlığa karşı girişilen Bulgarlaştırma kampanyasına son verilmesi istendi. |
| 1986 | Bolivya’da sıkıyönetim ilanından sonra tutuklanan 162 sendika lideri ve politikacı tecrit kampına götürüldü. |
| 1997 |
120.kez toplanan Cumartesi Annelerinin bu haftaki eylemine; 1996 yılında yazar, siyasetçi, insan hakları savunucuları vb. kesimlerin kurduğu, dünyada sorunların savaş yerine, barışçıl yöntemlerle ele alınarak çözülebileceğini savunan bir Alman insan hakları kuruluşu olan Hannover Çağrısı’nın” (Appell von Hannover) projesi olan “Musa Anter Barış Treni” yolcuları da destek verdi. |
| 1998 | Türkiye Komünist hareketinin önemli isimlerinden Mehmet Bozışık, ÖDP, SİP ve eski TKP’lilerin katılımıyla toprağa verildi. 9 kez tutuklanan ve 16 yıl hapis yatarak 27 Ağustos’ta hayata veda eden Bozığık öldüğünde 97 yaşındaydı. |
| 2000 | Güney Afrika İnsan Hakları Örgütü’nün düzenlediği, tüm dünyadan bine yakın delegenin katıldığı Irkçılık Konferansı Johannesburg’da başladı. Gündem; siyahlar ve beyazlar arasında zenginlik ve fırsat eşitliği sağlamak. |
| 2001 | İran Devrim Mahkemesi, ülkenin kadın yönetmenlerinden Tahmineh Milani’yi tutukladı. Gerekçe: Milani’nin ‘Saklı Yarı’ adlı filminde İslam Devrimi’ni karalaması iddiasıydı. |
| 2001 | Doğu Timor, tarihinin ilk özgür seçimini yaptı. Bağımsız Devrimci Cephe adayı şair ve gerilla lideri Xanana Gusmao devlet başkanı seçildi. |
| 2004 | AKP ve CHP Türk Ceza Kanunu tasarısı üzerinde uzlaştı. |
| 2006 | Mısırlı yazar, Necip Mahfuz yaşamını yitirdi. (D 11 Aralık 1911 – Ö. 30 Ağustos 2006)Kahire Üniversitesi’nde felsefe öğrenimi gören Mahfuz’un ilk romanı Abes el-Akdar 1939’da yayımlandı. 1988 Nobel Edebiyat Ödülü kazandı. Nobel ödülü kazanan ilk Müslüman ve Arap yazardır. “Ortadoğu’nun Balzac’ı” olarak tanımlanmaktadır. |
| 2012 | Mersin’de, 2.öğretim programlarında harçların devam ettirilmesini protesto eden Gençlik Muhalefeti üyeleri gözaltına alındı. |
| 2015 | Selahattin Demirtaş Lahey’de seçmenleriyle buluştu ve silahla özerklik olmayacağını söyledi: ”Özerklik ilanlarını, devletin baskılarına karşı bir sivil isyan ve itaatsizlik olarak değerlendiriyorum. Tabii ki, bazı yerlerde göstericilerin eline silah alarak ‘özerklik ilan ettik’ demesini doğru bulmuyorum.” |
| 2018 | UIuslararası Af Örgütü: Af Örgütü, kayıp yakınlarının barışçıl protesto hakkı güvenceye alınmasını, Cumartesi Annelerinin 1 Eylül’deki buluşması da dahil olmak üzere barışçıl protestolarına izin verilmesini ve önceki haftalarda gerçekleşen polis şiddetine dair soruşturma başlatılmasını istedi. |
| 2016 | İstanbul Barosu avukatlarından Mert Eryılmaz, tarihçi yazar Ayşe Hür hakkında 30 Ağustos konulu tweeti, nedeniyle “Türklüğü aşağılamak” suçu işlediği iddiasıyla suç duyurusunda bulundu. |
| 2023 | Eşcinsel evliliğin suç sayıldığı Nijerya’da eşcinsel düğününe polis baskını yapılarak 200’den fazla kişi gözaltına alındı. Uluslararası Af Örgütü Nijerya Şubesi polisin yaptığı operasyonu “cadı avı” olarak tanımladı. |
| 2022 | Cumartesi Anneleri, “30 Ağustos Uluslararası Zorla Kaybedilenle Gününde, Altınşehir Kimsesizler Mezarlığı’nda açıklama yapmak isteyen kitleye şiddet uygulayan yetkililer hakkında suç duyurunda bulunacağını açıkladı. |
| 2023 | CHP’li Sarıyer Belediyesi tarafından kaldırımı kapattığı iddiası ile kaldırılmak istenen iki zeytin ağacı direnişinde işletme sahibi Evin Eren kendisini zeytin ağacına zincirleyerek eylem yaptı. |
| 2023 | İnsan Haklar Derneği (İHD) Gözaltında Kayıplara Karşı Komisyonu, Uluslararası Zorla Kaybedilenler Günü nedeniyle yazılı açıklama yaptı. Açıklamada, “Uluslararası insan hakları içtihadına göre kaybedilen kişinin akıbetinin karanlıkta bırakılması ailesi için işkence olarak değerlendirilir. İnkar ve cezasızlık siyaseti sonlandırılmadan demokratikleşme, insan haklarına saygı ve hukukun üstünlüğü ilkelerinin hayata geçmesi mümkün olmayacaktır” denildi. |
| 2023 | İran rejimi tarafından katledilen Mahsa Jîna Amini’nin babasıyla röportaj yapan gazeteci Nazila Marufiyan dördüncü kez tutuklandı. Marufiyan, en son 16 Ağustos’ta tahliye edilmişti. |
| 2023 | Diyarbakır Barosu eski başkanı Mehmet Emin Aktar’a ‘savcıyı hedef gösterdiği’ suçlamasıyla dava açıldı. Aktar hakkında hazırlanan iddianamede, Cumhuriyet Savcısı M.K.’nin isminin yer aldığı tutanağı sosyal medya hesabından paylaşarak, “terör örgütüne yönelik bir soruşturmada görevli Cumhuriyet Savcısının açık kimlik bilgilerini açıkça yayınlamak suretiyle hedef gösterdiği” iddia edildi. |
| 2023 | İstanbul Valiliği’nin 17 Ağustos 2023’te açıkladığı “Alkol Satışı ve Alkollü İçeceklerin Tüketimi” genelgesi ile halka açık deniz ve sahil kenarlarında, plaj, park, piknik ve mesire alanlarında alkollü içki içmenin yasaklanması ve yasağa uymayanlara 617 TL para cezası verilecek olması hakkında valilik açıklama yaparak, yeni yasak getirmediklerini ve mevcut yasaları hatırlattıklarını söyledi. |
| 2023 |
ABD Eski Başknı Donald Trump’ın geçtiğimiz günlerde hapishanede yaklaşık 20 dakika geçirmiş ve parmak izi alınarak sabıka fotoğrafı çekilmişti. ABD tarihinde sabıka fotoğrafı çekilen ilk eski başkan olan Trump’ın fotoğraflı ürün satışlarından 9,4 milyon dolarlık bir gelir ve bağış elde ettiği açıklandı. |
| 2024 |
İzmir’de bir sokak röportajında kullandığı ifadeler nedeniyle tutuklanan Dilruba Kayserilioğlu, tahliye edildi. |
| 2024 |
Brezilya Yüksek Mahkemesi, ülkede yasal temsilci ataması için 24 saat süre verdiği sosyal medya platformu X’e erişimi yasakladı. |
