30 Aralık – Hukuk Takvimi
39 | Roma’daki kamu alanlarında yaptığı düzenlemelerle bilinen imparator Titus Flavius Vespasianus doğdu.(Öümü: 13 Eylül 81) 79 yılında babasının halefi olarak İmparator oldu. Vatana ihanet yargılamalarını durdurdu, Muhbirleri cezalandırdı. Beş İyi İmparator tarafından bir model olarak kullanıldı. |
1490 | Osmanlı Devletinde şeriat hukuku alanında önemli kararlara imza atan, din ve devlet görevlisi Ebussuud Efendi doğdu. Kızılbaşlar hakkında verdiği fetvalarıyla anıldı. Yunus Emre‘yi kafir ilan etti ve şiirlerini okuyanların öldürülmesi gerektiğini savundu. (Ölümü:1574) Mezarı Eyüp’te Daru’l Hadis’in yanında Ebussuud Haziresindedir. |
1886 | Finlandiya Yüksek İdare Mahkemesi(Danıştay) eski başkanı Urho Castrén, Jyväskylä’da doğdu (Ölümü 1965) Jyväskylä Lisesi’ni bitirdikten sonra girdiği hukuk fakültesinden 1907’de diploma aldı. 1910’da hukuk yüksek lisansını ve 1912’de doktorasını tamamladı. 1918-1927 yıllarında üniversitelerde ders verdi. 1925-1926 yıllarında Adalet Bakanı olarak görev yaptı. Çeşitli mahkemelerde yargıç olarak çalıştıktan sonra, 1929 yılında Yüksek İdare Mahkemesi başkanlığına seçildi ve 1956’ya kadar bu görevi yürüttü. 21 Eylül 1944 – 17 Kasım 1944 tarihleri arasında kısa bir süre için Finlandiya Başbakanı olarak görev yaptı. |
1911 | Çin’in seçimle işbaşına gelen ilk Başkanı ve filozof Sun Yat-sen görevine başladı. |
1920 | İkinci Yozgat Ayaklanması 30 Aralık 1920 tarihinde sonlandırıldı. Yozgat isyanını bastırmakla görevlendirilen Çerkez Ethem kuvvetleri (Kuvayi Seyyare) Yozgat’a girdi ve isyan elebaşlarından bir çoğunu idam ederek ayaklanmaya son verdi. |
1922 | Vladimir İlyiç Lenin, Sovyetler Birliği’nin kurulduğunu deklare etti. 10.Tüm Rusya Sovyetleri Kongresi’nde Rusya, Ukrayna, Beyaz Rusya ve Transkafkasya delegeleri Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’ni kurdu. |
1931 | İklim değişikliği alanında yaptığı çalışmalarla tanınan Hükümetler Arası İklim Değişikliği Paneli bilimsel değerlendirme çalışma grubu başkanlığı da yapan fizikçi John Theodore Houghton dünyaya geldi. (Ölüm: 15 Nisan 2020) |
1946 | Demokrat Parti’yi komünistlikle suçlayan Yozgat Valisi Sadri Aka mahkûm oldu. Aka, aynı zamanda hukuk fakültesi mezunu idi. Yozgat Valiliği görevi sırasında DP’nin Ruslar tarafından kurulduğunu, komünist olduğunu iddia etmiş ilgili makamlarca tahkikat açılarak 30 Aralık 1946’da yapılan mahkeme neticesi 3 gün hapis ve 1 TL para cezası verilmiş ancak cezası tecil edilmişti. Aka, daha sonrasında ise aynı partinin faşist olduğu şeklinde sözler sarf etmişti. |
1947 | İngiliz matematikçi ve filozof Alfred North Whitehead yaşamını yitirdi. (Doğumu: 15 Şubat 1861 – 30 Aralık 1947) Birleşik Krallık’ta doğdu, Cambridge, Massachusetts’ta öldü. 1880–1910 arasında matematik üzerinde çalıştı. 1910–1924 arasında fizik, bilim felsefesi, eğitim pratik ve teoriği üzerine araştırmalarda bulundu. 1924–47 arasında Harvard Üniversitesi’nde felsefe profesörü olarak görev yaptı. Bertrand Russell‘la beraber Principia Mathematica kitabını yazdı. |
1950 | Türkiye’nin 25 Temmuz’da Kore’ye asker gönderme kararı alması üzerine Türk Barışseverler Cemiyeti, Kore’ye asker gönderilmesini protesto eden Behice Boran ve Adnan Cemgil dahil 7 kişi 3 yıl 9’ar ay hapse mahkum edildi. 2 celse evvel tahliye edilmiş olan sanıklar tekrar tutuklandı. Kore’ye asker gönderilmesine karşı bildiri dağıtıp Meclise ve Başbakan Adnan Menderes’e mektup gönderen Cemiyet başkanı Behice Boran ve arkadaşları Ankara Garnizon Komutanlığına bağlı askeri mahkemenin verdiği kararda “Dernek tüzüğünde siyasetle ilgilenilmeyeceği belirtilmesine karşın, siyasal amaçla Türkiye’nin ABD ile dostluğunun bozulmaya ve halkın hükümete olan güveninin sarsılmaya çalışıldığı” belirtildi. Dernek kurucuları on beşer yıl hapse mahkûm edildi ancak suç, barış zamanına işlendiği için ceza 3 yıl 9 aya düşürüldü. |
1959 | Sigorta Murakabe Kanunu Resmi Gazetede yayınlandı. |
1968 | 1946’dan 1952’ye kadar Birleşmiş Milletler’in ilk Genel Sekreteri olarak görev yapan Doğumu: 16 Temmuz 1896) Trygve Halvdan Lie 30 Aralık 1968’de yaşamını yitirdi. 1919’da Oslo Üniversitesi Hukuk fakültesini bitirdi. İkinci dünya savaşı sırasında 1941’den 1946’y kadar sürgündeki Norveç hükümetinin Dışişleri Bakanı görev yaptı. Savaşın ardından 1946’da Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’ndaki Norveç delegasyonunun lideri olarak çalıştı. İlk Genel Kurulun Başkanlığına aday oldu ancak Belçikalı Paul-Henri Spaak‘a yenildi. Güvenlik Konseyi’nde oybirliğiyle genel sekreter olarak seçildi. Rusya ile Batı arasındaki arabuluculuk girişimlerinde yer aldı. İsrail ve Endonezya’nn bağımsızlığını destekledi. Kore savaşı sırasında genel sekreterdi. 1952’de görevinden istifa etti. Aralarında BM’deki yıllarını anlatan “Barış Davası: Birleşmiş Milletlerle Yedi Yıl” isimli eserin de bulunduğu çok sayıda kitap yazdı. ABD ve Avrupa’daki üniversiteler tarafından çok sayıda fahri doktora unvanı verildi. Birçok madalya aldı. 30 Aralık 1968’de Norveç’in Geilo kentinde kalp krizinden öldüğünde 72 yaşındaydı. Oslo’da Trygve Lie Meydanı’nda 1994 yılında dikilen Trygve Lie’nin bronz heykeli yer almaktadır. |
1963 | Harvard Üniversitesi’nde hukuk eğitimi alan ve Harvard Law Review adlı derginin yayın yönetmenliğini de yapan Avukat Michael Richard Pompeo, doğdu. Amerika Birleşik Devletleri dışişleri bakanlığı ve CIA başkanlığı yapan hukukçulardan biri oldu. |
1968 | İşçi-Çiftçi Partisi’nin Kapatılmasına Dair Anayasa Mahkemesi Kararı, resmi gazetenin 30 Aralık 1968 tarihli sayısında yayınlandı. İşçi-Çiftçi Partisi Kapatma Davası, 1961 Anayasası ile kurulan Anayasa Mahkemesi tarafından görülen ilk parti kapatma davalarından biri olmuş ve 15 Ekim 1968 tarihinde karara bağlanmıştı. |
1971 | 14 Nisan 1965’ten 22 Kasım 1966’ya kadar Hollanda Başbakanı olarak görev yapan hukukçu Jozef Maria Laurens Theo “Jo” Cals yaşamını yitirdi. (Doğumu: 18 Temmuz 1914) Cals, Radboud Üniversitesi’nde hukuk eğitimi aldı ve yüksek Lisans derecesi elde etti. Kasım 1940’tan Ağustos 1948’e kadar Nijmegen’de avukat ve savcı olarak çalıştı, Şubat 1941’den Mayıs 1949’a kadar mezun olduğu okulda araştırmacı olarak çalıştı. 1948’de siyasete atıldı. Çeşitli bakanlıklar ve kamu görevlerinin ardından 1965 yılına Başbakan oldu. Kısa süren görevinin ardından aktif siyasetten çekildi, 1967’den itibaren Anayasa değişikliği Ulusal Danışma Komitesi’nin başkanlığını yaptı ve özel sektörde çalıştı. 57 yaşındayken beyin tümöründen öldü. |
1972 | Yargıtay, Çetin Altan’ın Akşam Gazetesi’nde yayınlanan “Sovyet İhtilalinin 50.Yılı” başlıklı yazısından aldığı 1.5 yıl hapis ve 4 ay sürgün cezalarını onadı. |
1981 | DİSK duruşmasında mahkeme heyeti ile tartışan İçişleri eski Bakanı Av. Hasan Fehmi Güneş ve İstanbul Barosu Eski Başkanı Av. Turgut Kazan salondan çıkarıldı. 46 sanığın savunmasını üstlenen 23 avukat da, savunma hakkının engellendiğine dair dilekçeleri mahkeme heyetince okunmayınca salonu terk etti. |
1981 | Ali Özgentürk “DİSK’in eğitim çalışmalarına yardım ettiği” iddiasıyla Sıkıyönetim Komutanlığı’nca tutuklandı. Özgentürk’ün montaj çalışmalarını yaparken gözaltına alınması üzerine yarım kalan son filmi “At” Cannes, Berlin ve Hong Kong film festivallerine çağrılmıştı. |
1987 | Papa suikastıyla ilgili ikinci davaya adı karışan ülkücü Samet Aslan’ın, tutuklu bulunduğu Ağrı Cezaevi’nde intihar ettiği açıklandı. |
1990 | Türkiye İnsan Hakları Kurumu Vakfı, İnsan Hakları Derneği (IHD) ve 32 insan hakları savunucusu tarafından kuruldu. |
1993 | Şeriat üzerine kurulu iki devlet olan İsrail ve Vatikan karşılıklı olarak birbirlerini tanıma kararı aldı. |
1995 | İlk kez 27 Mayıs 1995’de oturma eylemlerine başlayan Cumartesi Anneleri, 31 haftadır sürdürdükleri eylemlerine kayıplar bulunana kadar 1996 yılında da her hafta devam edeceklerini açıkladılar. |
1999 | Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı Vural Savaş, idama mahkum edilen Abdullah Öcalan’ın karar düzeltme istemini reddetti. Davada, iç hukuk yollarının tamamlanmasıyla, dosya Adalet Bakanlığına gönderildi. |
2002 | Türkmenistan Devlet Başkanı Sefermurat Türkmenbaşı’na 25 Kasım’daki suikast girişimi ile ilgili tutuklanan eski Dışişleri Bakanı Boris Şıhmuradov ömür boyu hapis cezasına çarptırıldı. |
2002 | Cezaevinde bulunan Fadıl Akgündüz hakkında SPK mevzuatına aykırı işlemden dolayı verilen 2 yıl hapis ve para cezası kararı Yargıtay’ca onandı. Akgündüz’ün yenilenecek Siirt seçimlerinde milletvekili adayı olma ve tekrar seçilerek dokunulmazlık kazanma imkanı kalmadı. |
1993 | İhsan Sabri Çağlayangil yaşamını yitirdi. Çağlayangil, 1965-1971 ve 1975-1977 arasında Dışişleri Bakanlığı, 1979-1980’de Cumhuriyet Senatosu başkanlığı ve Cumhurbaşkanı vekilliği yaptı. Çerkes kolu olan Ubıh kökenliydi ve 1932’de İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi‘ni bitirmişti. |
2006 | Saddam Hüseyin, 30 Aralık 2006 tarihinde Kurban Bayramı’nın ilk gününde yerel saatle 04;45’te asılarak idam edildi. Son sözleri; “Allah büyüktür. Halk muzaffer olacak. Filistin Arap’tır” oldu. Şiilerle Kürtler idamı kutlarken, Sünniler yas tuttu. asılarak idam edildi. İdamından kısa bir süre önce Amerikalılar tarafından yakalanarak Iraklılara teslim edilen Saddam Hüseyin’in idam cezası, Bağdat’ın kuzey mahallelerinden Kazımiye’de bulunan bir askeri üste yerel saatle sabah 06:00’da infaz edildi. 16 Mart 1988’de, tarihe Halepçe Katliamı olarak geçen Kürtlere karşı kimyasal silah kullanımı nedeniyle başta insanlığa karşı suçlar olmak üzere cinayet, işkence ve yasa dışı tutuklama gibi bir çok suçtan yargılanan Hüseyin, gençliğinde Suriye’ye, oradan da Mısır’a kaçarak sürgünde olduğu dönemde Kahire Üniversitesi’nde hukuk öğrenimi almış (1962-63), Baasçıların iktidarı ele geçirdiği 1963’te Bağdat’a dönerek hukuk eğitimini sürdürmüştü. |
2008 | Türk Parasının Kıymetini Koruma Kanununda, 30 Aralık 2008 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 5827 sayılı Kanunla değişiklik yapıldı |
2008 | Hukukçu ve diplomat Kyriakos Amiridis öldürüldü. (Modern Yunanca: Κυριάκος Αμοιρίδης, 30 Eylül 1957, Karaferye – 30 Aralık 2016, Rio de Janeiro), Amiridis 30 Eylül 1957 tarihinde Yunanistan’ın Karaferye şehrinde doğdu. Selanik Aristoteles Üniversitesi’nin Hukuk Fakültesi’nden mezun oldu. Daha sonra Paris Üniversitesi uluslararası ceza hukuku alanında yüksek lisans derecesini tamamladı. Yunan diplomat, 1988 yılında katip pozisyonundaki ilk yurtdışı görevi Yunanistan’ın Yugoslavya Büyükelçiliği oldu. 1993’te Yunanistan’ın Avrupa Birliği Daimî Temsilciliği’nde görev aldı. 1997 yılında Yunanistan’a geri döndü Dışişleri Bakanlığı bünyesindeki Avrupa Dışişleri biriminde çalıştı. 2000 yılında, Yunanistan’ın Rio de Janeiro Fahri Başkonsolosu olarak görevlendirildi ve Brezilya’ya taşındı. 2003’te Rotterdam Başkonsolosu olarak Hollanda’ya gönderildi. 2008’de Atina’ya geri döndü 2012-2016 yılları arasında Yunanistan’ın Libya büyükelçisi olarak görev yaptı. 25 Mayıs 2016’dan 30 Aralık 2016’ya kadar Yunanistan’ın Brezilya büyükelçisi olarak görev aldı. Brezilya polisi 29 Aralık 2016’da Amiridis’in kiraladığı araç ile birlikte cesedini yanmış olarak buldu. yapılan soruşturmada cinayetin Amiridis’in eşi Oliveir ve polis memuru sevgilisi Sergio Gomez Moreira tarafından işlenildiği tespit edildi. Suçlarını itiraf eden katillerin, Amiridis’i bıçaklayarak öldürdükten sonra cesedi otomobile taşıyıp birkaç kilometre uzaklıkta ateşe verdiği açıklandı. |
2013 | Mısır’da Ramses Meydanı’nda darbe karşıtı eylemlere katılan 138 kişi, ikişer yıl hapis cezasına çarptırıldı. |
2023 | Aynı zamanda Arnavutluk’un en büyük muhalefet partisi DP’nin lideri olan eski cumhurbaşkanı ve başbakan Sali Berisha, ‘yolsuzluk’ iddiasıyla ev hapsine alındı ve hakkında yurtdışına çıkış yasağı konuldu. |
2023 | Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı, T24’ün kısıtlama karar verilen “Sinan Ateş cinayeti soruşturmasına ilişkin” yaptığı haberle ilgili soruşturma başlattı. Savcılık açıklamasında “adli soruşturmanın gizliliği kuralına ve kısıtlama kararına aykırı olarak; soruşturmanın amacını tehlikeye düşürebilecek, delillerin karartılmasına ve/veya maddi gerçeğin ortaya çıkmasını engellemeye elverişli, ayrıca masumiyet karinesini zedelemeye neden olacak değerlendirmelere sebebiyet veren bir haber” yayımlandığı ve gizliliği ihlal eden kişi/kişiler hakkında soruşturma başlatıldığı belirtildi. |
2023
|
Güney Afrika Cumhuriyeti, İsrail’in 7 Ekim’den bu yana Gazze’de işlediği fiillerle 1948 tarihli Birleşmiş Milletler (BM) Soykırımın Önlenmesi ve Cezalandırılması Sözleşmesi‘ni ihlal ettiği gerekçesiyle Uluslararası Adalet Divanında (ICJ) dava açtı. |