30 Ekim Hukuk Takvimi

1735

Alman tarihçi ve akademisyen Friedrich Meinecke, 30 Ekim 1862’de Prusya’da doğdu. Devlet Aklı Modern Çağda Devlet Aklı Düşüncesi isimli eseri Türkçe’ye çevrildi. 6 Şubat 1954  tarihinde, 91 yaşında iken Berlin’de öldü. 

1893

• Kanada’nın üçüncü başbakanı olarak görev yapan Kanadalı hukukçu ve politikacı Sir John Joseph Caldwell Abbott (John Abbott) yaşamını yitirdi. (Doğumu: 12 Mart 1821 – Ölümü: 30 Ekim 1893)  Quebec’teki Saint-André-d’Argenteuil’de doğdu. 1847’de Montreal’deki McGill Koleji’nden (McGill Üniversitesi ) Medeni Hukuk Lisans derecesiyle mezun oldu. 1867’de Medeni Hukuk Doktoru oldu. Şirketler hukuku alanında uzmanlaştı. Montreal’in en tanınmış avukatlarından biri oldu. 1853’te McGill’de ticaret hukuku ve ceza hukuku dersleri vermeye başladı ve 1855’te profesör ve Hukuk Fakültesi dekanı oldu, 1880’e kadar bu görevi sürdürdü. Genç yaştan itibaren siyasete dahil oldu, 1849’da Montreal İlhak Manifestosu’nu imzaladı. 1860’ta Kanada Eyaletinin Yasama Meclisi’ne seçildi. 1862’de Kraliçe Danışmanı oldu. 1867 federal seçimlerinde, Muhafazakar Parti üyesi olarak Kanada Avam Kamarası’na seçildi. Emekli olduktan sonra McGill’de emeritus profesör olarak çalışmaya devam etti, 1881’de fakülte Yönetim Kurulu’na girdi.  1887’de Senato’ya atandı, Macdonald’ın görevdeyken ölmesinin ardından Haziran 1891’de ilk yerli Kanada başbakanı oldu, Kasım 1892’de sağlık sorunları nedeniyle emekli olana kadar görev yaptı. Ertesi yıl öldü.
• Alman hukukçu, Nazi Almanyası’nın Adalet Bakanı ve müsteşarı Roland Freisler, Celle’de doğdu. (Ölümü: 1945)  1914 yılında askeri okula girdi, 1915’te Teğmen oldu. I. Dünya Savaşı sırasında aktif olarak görev aldı., 1915’te Rus İmparatorluğu’nda savaş esiri oldu. Rusya’da tutuklu iken, Rusça öğrendi, 1917 Rus Devrimi’nden sonra Marksizmle ilgilendi ve Ekim Devrimi’nde Bolşeviklere katıldı. 1920 yılında Almanya’ya dönerek 1922’de Jena Üniversitesi’nde hukuk öğrenimini tamamladı. 1925’te NSDAP’ye (Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi) girdi, önemli görevler aldı ve yargı sistemi içerisinde yükseldi. 1933’te, Prusya Adalet Bakanlığında daire başkanlığına atandı. 1933-1934 yıllarında Prusya Adalet Bakanlığı Devlet Sekreteri oldu ve 1934-1942 yıllarında Reich Adalet Bakanlığı Devlet Sekreteri oldu. 1942 yılında Halk Mahkemelerinin başına getirildi. Adolf Hitler’e düzenlenen saldırıda tutuklananlara karşı acımasız bir rol üstlendi, çok sayıda idam ve müebbet hapis kararı çıkarıldı. 3 Şubat 1945 tarihinde Nazi Partisi binaları, Reich Başbakanlık binası, Gestapo merkezi, Başbakanlık ve Halk Mahkemesi de dahil olmak üzere ABD bombardımaını ile vuruldu, Freisler bu bombardımanda öldürüldü. Cesedi, dosyaları tutmuş bir şekilde, bir taş sütun altında ezilmiş olarak bulundu. Berlin’de Waldfriedhof Dahlem mezarlığına defnedildi. Mezar taşı üzerinde ismi yazmamaktadır.

İsviçreli yazar, iş insanı ve Kızılhaç Teşkilâtı’nın kurucusu Jean Henry Dunant, yaşamını yitirdi. (Doğumu: 8 Mayıs 1828 – Ölümü: 30 Ekim 1910) 1864 Cenevre Konvansiyonu ile Kızılhaç Teşkilatı’nın kurulmasını sağladı ve gösterdiği çabalar nedeniyle 1901 yılında Nobel Barış Ödülü’ne layık görüldü.

Hukukçu ve Amerika Birleşik Devletleri’nin 27. başkan yardımcısı James Schoolcraft Sherman yaşamını yitirdi. (24 Ekim 1855 – 30 Ekim 1912)  Whitestown Seminary’de eğitim gördü, ardından Hamilton College’a gitti ve 1878’de Bachelor of Arts derecesini aldı. 1880’de baroya kabul edildi ve Cookingham ile birlikte Cookingham & Martin firmasında avukatlık yaptı. Cumhuriyetçi partiden siyasete atıldı. Yirmi dokuz yaşında Utica belediye başkanı oldu. 1886’da ABD Temsilciler meclisine seçildi ve 20 yıl görev yaptı 1895-1909 arasında Kongre’de, Kızılderili İşleri Komitesi’nin başkanlığını yaptı. Bu dönemdeki çabaları nedeniyle, Kaliforniya’ya bağlı Riverside’da, Sherman Kızılderili Lisesi inşa edildi ve onun adı verildi. 4 Mart 1909 – 30 Ekim 1912 tarihlri arasında başkan yardımcısı olarak göre yaptı. Görevi devam ederken Utica’daki evinde öldü. Forest Hill Mezarlığı’na gömüldü.

Avusturya Geçici Ulusal Meclisi 30 Ekim 1918 tarih ve StGBI 3 sayılı Kararını kabul etti. Karara göre; vatandaşın temel haklarına aykırı olduğu için her türlü sansür yasaklanmış, yayınlara yönelik durdurmalar ve bu durdurmalara ilişkin posta dağıtım kurumunun veto yetkisi kaldırılmış, basının tam hürriyeti sağlanmış, toplantı ve dernek kurma haklarına ilişkin olağanüstü hal kararnameleri kaldırılarak cinsiyet ayrımı yapılmaksızın toplantı ve dernek kurma özgürlüğü tesis edilmiştir. Bu karar, daha sonraki Avusturya Anayasalarında referans olarak kabul edilmiştir. 

1918

Mondros Ateşkes Antlaşması, Birinci Dünya Savaşının yenilenleri arasında olan Osmanlı Devleti ile Müttefik Devletler adına hareket eden İngiltere arasında 30 Ekim 1918’de Mondros’ta imzalandı. (Silah Bırakışımı Sözleşmesi)  Sözleşme, 1919 yılından itibaren başlayan Kurtuluş hareketi sonrasında geçerliliğini yitirmiş, 1922 yılında  Mudanya Ateşkes Antlaşması ile yeni Silah Bırakışımı Sözleşmesi imzalanmıştır.

1918

Çekoslovakya‘da Cumhuriyet ilan edildi.

1922

• “Osmanlı İmparatorluğu’nun İnkıraz Bulup Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümeti Teşekkül Ettiğine Dair Heyet-i Umumiye” kararı alındı.
• İstanbul’da son Heyet-i Vükela (Bakanlar Kurulu) toplantısı yapıldı.

1922 

İtalya Kralı, Mussolini’yi Roma’ya çağırarak yeni hükümeti kurma görevini verdi, Benito Mussolini İtalya’nın başbakanı oldu.

1923

Mustafa Kemal Paşa, Başbakanlığa İsmet Paşayı (İnönü) atadı. İsmet İnönü kabinesi Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde güvenoyu aldı.  İsmet İnönü Cumhuriyet’in ilk Başbakanı Oldu.

1927

Fransa ile Yugoslavya, ‘Küçük Antant’ı (Çekoslavakya, Romanya, Polonya) desteklemek için antlaşma imzaladı. 

 1930

• Türkiye-Yunanistan Dostluk, Tarafsızlık, Uzlaşma ve Hakemlik Antlaşması, 30 Ekim 1930 tarihinde imzalandı.
• Yunanistan ile aynı tarihte “Türkiye Cumhuriyeti ile Yunanistan Hükümeti arasında akdolunan İkamet, Ticaret ve Seyrisefain Mukavelename(Türkiye-Yunanistan İkamet, Ticaret ve Deniz Taşımacılığı Sözleşmesi)“ imzalandı. 

 1943

Dört Millet Demeci, 30 Ekim 1943 tarihinde Moskova Konferansı sonucunda imzalandı. Moskova Konferansı’na, Amerika Birleşik Devletleri, Birleşik Krallık, Sovyetler Birliği ve Çin katılmıştır. Yeni bir uluslararası örgütün kurulması ile savaş suçlularının etkin şekilde cezalandırılması konusunda anlaşılmıştır. Konferans’ta kabul edilen Kurtarılmış Avrupa Deklarasyonu ile Almanya’da Nazizmin, İtalya’da ise Faşizmin tasfiyesi kararlaştırıldı. Dört Millet Demeci’ne Birleşmiş Milletler Antlaşmasında da atıf yapıldı. 

1961

 1961

Türkiye-Almanya İşgücü Antlaşması, 30 Ekim 1961 tarihinde imzalandı. Antlaşma, ikinci Dünya Savaşı sonrasında Almanya’nın istihdam ihtiyacını karşılamak üzere hazırlanmış, misafir olarak giden Türk işçiler daha sonra vatandaşlık statüsünü elde etmişlerdir. Almanya, savaştan çıkmasına ve yıkıma uğramasına rağmen işgücüne ihtiyaç duymuş, Türkiye ise savaşa girmemesine rağmen işgücü ihraç etmiştir. Antlaşmanın uygulaması, Federal Alman Çalışma Kurumu ile Türkiye İş Kurumu(İŞKUR) tarafından merkezi olarak yürütülmüştür.

 1966

Yunan romancı ve avukat, Yorgos Teotokas yaşamını yitirdi. (27 Nisan 1906, İstanbul – 30 Ekim 1966, Atina) Çağdaş Yunan edebiyatının önemli temsilcilerinden biri idi. 

1968

“Tam bağımsızlık için Mustafa Kemal yürüyüşü” Samsun’da başladı. 

 1969

Türkiye Barolar Birliği’nin İkinci Genel Kurul Toplantısı 30 Ekim 1969 tarihinde  Ankara‘da yapıldı.  

1979

Artvin Cezaevi’nden 15 hükümlü firar etti. 

1980

El Salvador ve Honduras arasındaki sınır ihtilaflarına son veren barış antlaşması imzalandı. İki ülke 1969’da aralarında yaptıkları bir millî futbol maçından sonra tarihe “Futbol Savaşı” olarak geçen beş günlük bir savaşa girmişlerdi.

1982

Kenan Evren, Kayseri’de, Darbe Anayasasını tanıtım konuşmaları yaptı: “1961 Anayasası bir siyasi partiye dayanıyordu, biz yeni anayasayı milletin gücüyle onaydan geçireceğiz.” “1961 Anayasası’nda doğal afetlerde OHAL ilan ediliyordu; yeni anayasaya ağır ekonomik kriz ve şiddet olayları için de OHAL’i koyduk.”

1983

Arjantin’de yedi yıllık askerî rejim sonrasında ilk demokratik seçimler yapıldı.

 1990

1991

6 ay ile 4 yıl arasında tutuklu yargılanıp beraat eden 1215 DİSK davası sanığından 35’inin “haksız ve keyfi” tutuklu kaldıkları süreler için devlet aleyhine açtığı tazminat davalarında devlet 90 milyon TL’nın üzerinde maddi ve manevi tazminat ödemeye mahkum edildi.1994- Sivas Katliamı davasında ölüm cezası istenen Y.Karataş’ın firarda olduğu 14 ay boyunca Sivas’taki evinde yaşadığı ortaya çıktı.

1994

1992’de grevdeki Belediye işçilerini ziyaret edip bildiri dağıtan Otomobil-İş Topkapı Şube Başkanı Muzaffer Şahin hakkında “yürüyüş ve bildiri dağıtarak 2911 sayılı yasayı ihlal ettiği” gerekçesiyle verilen 1.5 yıl hapis ve para cezası, Yargıtay’da bozuldu.

1995

Kanada’nın Québec Eyaletinde özerklik isteyenler, bu konuda yapılan halk oylamasını kıl payıyla kaybetti Oy oranı 49.4%’a 50.6% oldu. 

1998

• Türkiye’ye giriş yaptığında bir gün önce gözaltına alınan Yalçın Küçük, kesinleşmiş 2 yıllık hapis cezasını çekmek üzere Edirne Cezaevi’ne gönderildi. 
• Özelleştirme Yüksek Kurulu (ÖYK) SEKA İzmit Müessesesi’nin kapatılması kararını iptal etti.

 2001

Avrupa Birliği Antlaşması’na ve Avrupa Topluluğunu kuran Antlaşma’ya ekli İngiltere ve İrlanda’nın konumu hakkındaki Protokol’ün 3’üncü maddesi gereği, İngiltere ve İrlanda, 30 Ekim 2001 tarihli yazılarıyla, Dublin Tüzüğünün benimsenmesinde ve uygulanmasında yer almak istediklerini tebliğ ettiler. 

2001

Çevresel Konularda Bilgiye Erişim, Karar Vermede Halkın Katılımı ve Yargıya Başvuru Sözleşmesi (Aarhus Sözleşmesi-Convention on Access to Information, Public Participation in Decision-Making and Access to Justice in Environmental Matters) Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu tarafından 25 Haziran 1998 tarihinde Danimarka’nın Aarhus şehrinde imzalanmıştı. Sözleşme, 30 Ekim 2001 tarihinde yürürlüğe girdi. 

2002

Uşak’ta Aralık 2001’deki bir mitingde “savaşa ve kapitalizme hayır” başlıklı bir bildiriyi izinsiz dağıttıkları gerekçesiyle gözaltına alınıp 4 ay tutuklu kaldıktan sonra beraat eden 5 kişiden 2’si AİHM’e başvurarak maddi-manevi tazminat talep etti.

2003

ABD Kongresi, Başkan George W.Bush’un Irak’a 87 milyar dolarlık ek bütçe talebine onay verdi.

2011

Deniz Feneri e.V davasında daha önce tahliye edilen RTÜK Başkanı Zahid Akman ve Kanal 7 Yönetim Kurulu Başkanı Zekeriya Karaman’dan sonra 30 Ekim’de kalan son iki tutuklu sanık Muzeffer Şafak ile Harun Kapuyoldaş da tahliye edildi.

2012

Arap Baharı’yla birlikte ayaklanmaların başladığı ve 1.5 yıldır devam ettiği Bahreyn’de, hükümet, “ifade özgürlüğünün istismar edildiğini” söyleyerek her türlü gösteriyi yasakladı. 

2013

Gazetecilere Özgürlük Platformu ve TGS üyeleri, MLKP davasında yargılanan gazeteciler için duruşma öncesi ”duran adam” eylemi yaptı.

2016

Diyarbakır Büyükşehir Belediye Başkanı Gültan Kışanak ve DBP’li Meclis Üyesi Fırat Anlı tutuklandı.

 2018

2003-2005 yıllarında Başbakanlık İnsan Hakları Danışma Kurulu Başkanlığı görevini yürüten İbrahim Kaboğlu, görevi sırasında kendisine yapılan linç ve saldırılara karşı takip ettiği hukuki başvuruların sonuçsuz kalması üzerine 10 Ocak 2008 tarihinde Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne başvurmuştu. AİHM, 30 Ekim 2018’de ihlal ve 1.500 avro manevi tazminat kararı verdi. 20 Ekim 2020’de ise mahkeme ikinci ihlal kararını verdi ve 2000 avro manevi tazminata hükmetti. 

 2019

ABD Temsilciler Meclisi 30 Ekim 2019 tarihinde Ermeni soykırımı yasa tasarısını kabul etti. Tasarı, ABD Senatosunda 12 Aralık 2019 tarihinde onaylandı.

2024

TBMM Genel Kurulunda, 9. Yargı Paketi olarak bilinen Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi’nin görüşmelerine başlandı.

2024

Otomobiliyle çarptığı motosikletteki 17 yaşındaki Batın Barlasçeki’nin ölümüne neden olan eski Kızılay Başkanı Kerem Kınık’ın kızı Fatıma Zehra Kınık Demir‘in İstanbul Anadolu Adliyesi 8. Ağır Ceza Mahkemesi’ndeki ilk duruşması basına kapalı olarak yapıldı. 

2024

“Aile Hekimliği Sözleşme ve Ödeme Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik”, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın imzasıyla Resmi Gazete’de yayımlandı.

Necip Hablemitoğlu‘nun, Ankara’da 18 Aralık 2002 günü evinin önünde silahlı saldırıda öldürülmesine ilişkin davanın duruşması, Ankara 28’inci Ağır Ceza Mahkemesi’nde görüldü. Kemalettin Özdemir, Gazeteci Ferhat Ünlü ve İbrahim Evrim Ayral tanık olarak dinlendi. Hablemitoğlu ailesinin avukatının, “Necip Hablemitoğlu’nu kimin öldürdüğünü biliyor musunuz?” sorusuna Özdemir, “Gerçekten bilmiyorum” cevabını verdi.

Avrupa Komisyonu’nun Batı Balkan ülkeleri ve Türkiye’yi içeren 2024 Genişleme Paketi ve ülke raporları yayınlandı. 2024 Türkiye Raporu‘nda, önceki raporlarda bulunan demokrasi, temel hak ve özgürlükler ve yargı gibi alanlardaki gerilemeler yer almaya devam etti. Raporda gerilemelerin yanı sıra önerilere de yer verildi

Esenyurt İlçe Belediye Başkanı Ahmet Özer, sabah saat 04.00 sıralarında, “PKK üyeliği” suçlamasıyla evinde gözaltına alındı. Özer’in dosyasına 24 saat gizlilik kararı getirildi. Emniyetteki işlemleri tamamlanan Özer, İstanbul Adalet Sarayı’ndaki savcılık sorgusunun ardından “PKK/KCK silahlı terör örgütü üyesi olmak” suçlamasıyla suçlaması ile sevk edildiği Sulh Ceza Hakimliği tarafından tutuklanarak cezaevine gönderildi. Özer’in avukatı Ahmet Tuci, soruşturmanın 2024 Temmuz ayında başladığını  açıkladı.