Hukuk Ansiklopedisi
4 Ekim – Hukuk Takvimi
| 1822 | Amerikalı hukukçu ve devlet başkanı Rutherford Birchard Hayes, dünyaya geldi. (Ölümü: 17 Ocak 1893) Harvard Üniversitesi‘nde hukuk eğitimi gördü. 1850’de Cincinnati’ye taşındı ve Chillicothe’de avukat olan John W. Herron ile hukuk bürosu açtı. 1858’den 1861’e kadar Cincinnati’nin şehir avukatı olarak görev yaptı. ABD İç Savaşı’ndan önce mahkeme işlemlerinde mülteci köleleri savunan bir avukat ve sadık bir kölelik karşıtıydı. ABD Temsilciler Meclisi üyeliği ve Ohio valisi olarak çalıştı. 1881 – 1877 yılları arasında 19. Amerika Birleşik Devletleri Başkanı olarak görev yaptı. | |
| 1824 | 1821’de kazanılan bağımsızlığın ardından Meksika’da ilk Anayasa ilan edildi. | |
| 1830 | Belçika Krallığı, Hollanda Birleşik Krallığı’ndan ayrıldı. | |
| 1868 | Arjantinli avukat ve eski cumhurbaşkanı Máximo Marcelo Torcuato de Alvear Pacheco, doğdu. (Ölümü: 23 Mart 1942) Buenos Aires Üniversitesi Hukuk Fakültesi‘nde okudu. Fakültedeki ilk yılında başarısız oldu ve neredeyse tüm derslerden kaldı ancak hukuk eğitimini beş yıl içinde gecikmesiz ve yüksek notlarla 1891 yılında tamamladı. 1890 ve 1893 yıllarında meydana gelen radikal devrimlere aktif olarak katıldı. 1912-1916 yıllarında milletvekilliği yaptı. 1917 yılında Fransa Büyükelçiliği’ne atandı ve 1922 yılına kadar bu göreve devam etti. 12 Ekim 1922 – 12 Ekim 1928 tarihlerinde Cumhurbaşkanı olarak görev yaptı. Yurttaş Birliği’ne üye oldu. 1931’den 1942’ye kadar Radikal Yurttaş Birliği başkanlığı yaptı. Cumhurbaşkanlığı sırasında o zamana kadar Arjantin’de görülmeyen bir şekilde ekonomik refah yükseldi. 1928 yılında GSYİH bazında Arjantin dünyanın altıncı en zengin ülkesi oldu. | |
| 1904 | Almanya ile Osmanlı Devleti arasında telgraf anlaşması imzalandı. | |
| 1913 | Haitili avukat ve Başbakan Martial Lavaud Célestin doğdu. (Ölümü: 3 Şubat 2011) Ecole Nationale de Droit’te hukuk okudu. Aynı okuldan Hukuk Doktoru unvanını aldı. 1936’da baroya kabul edildi. Daha sonra Institut d’Ethnologie d’Haïti’de avukat olarak çalıştı. Profesyonel kariyerine eyalet yönetiminde başladı. 1953’ten 1956’ya kadar Faculté de Droit’te profesör olarak görev yaptı. Kamu maliyesi, mali yönetim ve ekonomi dersleri verdi. 1982’den 1986’ya kadar Haiti Eyalet Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde profesörlük yaptı. 1977’de Baro Konseyi’ne üye oldu. 1978’de Port-au-Prince Barosu’nun başkanlığına seçildi ve bu görevde iki kez yeniden seçildi. Célestin kabinesinde Adalet Bakanlığı görevini de üstlendi. 1988’de Haiti’nin ilk başbakanı olarak atandı. 1979’da Roma’da FAO Tarım Reformu ve Kırsal Kalkınma Dünya Konferansı’na delege olarak katıldı.  | |
| 1915 | İsveçli avukat ve liberal politikacı Karl Albert Staff, yaşamını yitirdi. (Doğumu: 21 Ocak 1860) Liberal Koalisyon Partisi başkanlığı ve iki kez İsveç Başbakanı olarak görev yaptı. Evrensel oy kullanma konusu hakkında İsveç hareketinde aktifti ve Liberal partinin Başbakanı olarak 1905’te erkeklere evrensel ve eşit oy hakkını sunma girişimi üzerine başkanlık etti. 1914’te protesto amacıyla hükûmetten istifa etti. Çağdaş İsveç Liberal partili Liberaller, kendisini 20. yüzyıl İsveçli liberalizmin önde gelen liderleri arasında saymaktadırlar.  | |
| 1922 | Himaye-i Hayvanat Cemiyeti adıyla Türkiye’deki hayvanları koruma amacı güden ilk dernek kuruldu. Dünyada ise ilk dernek 100 yıl önce İngiltere’de kurulmuştu. 4 Ekim, Dünya Hayvanları Koruma Günü olarak kutlanmaktadır.  | |
| 1926 | Medeni Kanun yürürlüğe girdi. Mustafa Kemal Atatürk: “Medeni hukukta, aile hukukunda takip edeceğimiz yol ancak medeniyet yolu olacaktır.” | |
| 1942 | İzlandalı siyasetçi ve İzlanda’nın eski başbakanı Jóhanna Sigurðardóttir doğdu. İzlanda’nın ilk kadın başbakanı ve dünyanın eşcinsel olduğunu açıkladıktan sonra göreve gelen ilk hükûmet başkanıdır. | |
| 1958 | Fransa’da Beşinci Cumhuriyet ilân edildi. | |
| 1966 | Afrika’nın güneyindeki İngiliz sömürgesi Basutoland bağımsızlığını ilan ederek Lesotho Krallığı’nı kurdu. | |
| 1972 | Deniz Gezmiş ve arkadaşlarının avukatlığını yaparken 10 ay hapis cezası alan Niyazi Ağırnaslı hakkındaki karar Yargıtay’ca bozuldu. | |
| 1973 | Necmettin Erbakan’ın Milli Selamet Partisiyle ilgili soruşturma açıldı. | |
| 1974 | Federal Alman hükümetiyle Ankara’da 163 milyon 320 bin 625 mark (yaklaşık 850 milyon lira) tutarında mali yardım anlaşması imzalandı. Anlaşmaya göre kredinin faizi yüzde 2, vadesi ise 30 yıldır. | |
| 1978 | Madenlerin devlet eliyle işletilmesi yasası Cumhuriyet Senatosu’nda kabul edildi. | |
| 1984 | MHP Davasında, idam edilen ülkücü Mustafa Pehlivanoğlu’nun idamından önce alınan yazılı ifadesi okundu. ‘Pehlivanoğlu ÜGD’nin öldürme, yaralama ve bombalama eylemlerini Muhsin Yazıcıoğlu ve Şevket Çetin yönlendirirdi’ dedi. | |
| 1986 | Türkiye, Avrupa İnsan Hakları Komisyonu’na kişisel başvuru hakkını kabul etti. | |
| 1992 | Kuzey Irakta ki Kürt Parlamentosu Federe Kürt Yönetimi kurulduğunu açıkladı. | |
| 1994 | Yazarlar, gazeteciler ve insan hakları savunucuları Türkiye Gazeteciler Cemiyeti’nde bir basın toplantısı düzenleyerek Terörle Mücadele Yasası’nda yapılacak değişikliklerle düşünce özgürlüğünün önündeki engellerin kaldırılması için tüm milletvekillerine çağrıda bulundu. | |
| 1996 | ÖDP MYK üyelerinin, Yüksekova’daki korucu-itirafçı-özel timin çete faaliyetleri hakkında yayınladıkları bildiri nedeniyle ‘devletin emniyet kuvvetlerini tahkir ve tezyif’ iddiasıyla 1 yıldan 6 yıla kadar hapis istemiyle yargılanmalarına başlandı. | |
| 2002 | Cemaat Vakıflarının Taşınmaz Mal Edinmeleri ve Bunlar Üzerinde Tasarrufta Bulunmaları Hakkında Yönetmelik, 4 Ekim 2002 tarihinde MGK’nin görüşleri doğrultusunda değiştirilerek yürürlüğe girdi. Yönetmelik Lozan Barış Antlaşması ve diğer uluslararası antlaşmalarla azınlık statüsü verilen cemaatleri kapsamaktaydı. | |
| 2003 | Mardin’de gözaltına alınan Ş. E.’ye tecavüz ettikleri iddiasıyla 405 er/erbaş jandarma personeli hakkında 15’er yıl hapis istemiyle dava açıldı. | |
| 2004 | Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi, KKTC meclisinden iki üyenin genel kurulda temsiline karar verdi. AKPM Başkanı Peter Schieder, bu kararın KKTC’yi tanıma anlamına gelmediğini belirtti. | |
| 2009 | Halkevleri ve Öğrenci Kolektifleri ile Halkın Kurtuluş Partisi üyeleri, IMF ve Dünya Bankası toplantılarını Taksim’de protesto etti. Feministler ‘IMF ve DB politikaları erkek, sermaye ittifakının emeğimize saldırısı demek, kadın düşmanı politikalara hayır’ sloganı attı. Taksim’de kısa sure trafik durdu. | |
| 2012 | Suriye konusunda Türk Silahlı Kuvvetleri’nin diğer ülkelere gönderilmesi ve görevlendirilmesini de içeren ve Hükümet’e bir yıl süreyle sınır ötesi operasyon yetkisi veren Başbakanlık Tezkeresi 4 Ekim 2012’de Meclis’te 320 kabul, 129 ret oyuyla kabul edildi. Yabancı ülkelere asker gönderilmesi tezkeresinin Meclis’te görüşüldüğü sırada Ankara ve İstanbul’daki gösterilere polis müdahale etti. | |
| 2015 | Hollandalı avukat, siyasetçi ve eski bakan Jacob de Ruiter yaşamını yitirdi. (Doğumu: 30 Nisan 1930) Utrecht Üniversitesi‘nde hukuk eğitimi görerek özel hukuk alanında uzmanlaştı. Avukatlık ve savcılık yaptı, yerel mahkemelerde görev aldı. 1976-1977 yılları arasında Amsterdam Üniversitesi’nde rektörlük yaptı. Adalet Bakanlığı, Savunma Bakanlığı görevlerinde bulundu. 1986-1990 yılları arasında ise Amsterdam Başsavcısı oldu. | |
| 2020 | CHP Genel Başkan Yardımcısı Denizli Milletvekili Gülizar Biçer Karaca, CHP Genel Başkan Yardımcısı Kahramanmaraş Milletvekili Ali Öztunç, İstanbul Milletvekili Sera Kadıgil ve Zonguldak Milletvekili Deniz Yavuzyılmaz hayvan hakları ile ilgili kapsamlı düzenleme öngören 4 farklı kanun teklifini TBMM Başkanlığı’na sundu. Karaca, “Umarım bu 4 Ekim hayvan hakları için bir milat olur. Hayvan dostlarımızın haklarını teslim etmek, sadece bir gün değil 365 gün hayvan hakları günü olması için kanun teklifimiz acilen yasallaşmalı” dedi. | |
| 2021 | Antalya Barosu Eski Başkanı Avukat Polat Balkan, sosyal medya hesabında, Deniz Gezmiş’i n doğum gününü ve Ulaş Bardakçı’nın ölüm yıl dönümünü andığı, suçu ve suçluyu övdüğü gerekçesiyle 3 yıl 9 aydan 5 yıl 3 aya kadar hapis cezası istem ile yargılandığı davada beraat etti. | |
| 2022 | İzmir Barosu, 4 Ekim Hayvanları Koruma Günü dolayısıyla İzmir Adliyesi önünde basın açıklaması düzenledi. Açıklamaya baro üyesi çok sayıda avukat katılırken, baro adına açıklamayı İzmir Barosu Hayvan Hakları Komisyonu üyesi Avukat Rojda Kuruş okudu. Kuruş, 2022 yılının hayvanlara şiddetin algı operasyonlarıyla sistematik boyuta ulaştığı, hayvan haklarını gözetmekte yetersiz kalan yasalar nedeniyle faillerin cezasızlıkla ödüllendirildiği bir yıl olduğunu ifade etti. | |
| 2023 | Kahramanmaraş merkezli depremler sonrasında Haluk Levent’in şikayeti üzerine İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından Deniz Akkaya hakkında “Kamu Kurum ve Kuruluşlarını tahkir ve aşağılama, yanıltıcı bilgiyi alenen yayma, tehdit, hakaret ve iftira” suçlarından başlatılan soruşturmada, Hakaret suçundan açılan dosyanın uzlaştırma bürosuna gönderilmesine karar verildi. | |
| 2023 | TELE 1 Genel Yayın Yönetmeni Merdan Yanardağ’ın ‘terör örgütü propagandası’ ve ‘suçu ve suçluyu övme’ suçlarından tutuklu yargılandığı davanın ilk duruşması İstanbul 30. Ağır Ceza Mahkemesi Çağlayan Adliyesi’nde görüldü. “Bu dava Türkiye’nin demokratikleştirilmesi mücadelesi verenlere gözdağıdır” diyen Yanardağ, amacının herhangi bir terör örgütü övmek olmadığını ifade ederek davanın düşürülmesini ve beraatine karar verilmesini talep etti. avcılık mütalaasını verdi. Duruşma savcısı mütalaasında Yanardağ’ın ‘terör örgütü propagandası’ suçundan 7,5 yıla kadar hapisle cezalandırılması ve tutukluluk halinin devam istendi. Yanardağ’ın avukatı Başar Yaltı, “Mütalaada savunmanın hiçbir yazılı ve sözlü uyarılarını dikkate almadı. Siz mahkeme heyeti olarak vicdani kanaatinize göre karar vereceksiniz. Bu yargılamanın adalete uygun olması gerekiyor. Söz ve karar sizde. Türkiye hukuk devleti midir değil midir, bunun kararını vereceksiniz” dedi. Mahkeme, Yanardağ’a 2 yıl 6 ay hapis cezasına hükmederek tahliyesine karar verdi.
| |
| 2023 | RTÜK, Ankara’daki saldırıyla ilgili Ayşegül Arslan ve Altın Portakal hakkında Ezel Akay’ın sözlerini gerekçe göstererek Halk TV’ye üst sınırdan para cezası ve 5 kez program durdurma cezası verdi. Ayşenur Arslan’ın sözlerini “yayıncılık ilkelerine aykırı” bulan RTÜK, Yönetmen Ezel Akay’ın Halk TV “Haber Masası” programında ‘Kanun Hükmü’ filmi hakkında yaptığı değerlendirmeleri de ‘yasa ihlali’ olarak değerlendirdi ve “dayanaktan yoksun olarak Türkiye Cumhuriyeti Devletini suçlayıcı ve töhmet altında bırakıcı ifadelerinin Yasa’da geçen yayıncılık ilkelerini ihlal ettiğine karar verdi. | |
| 2023 | İzmir’in Güzelbahçe ilçesinde 16 Kasım 2021 tarihinde Suriyeli inşaat işçileri Mamoun al-Nabhan, Ahmed Al-Ali ve Muhammed el-Bish’in yakılarak öldürülmesine ilişkin Kemal Korukmaz aleyhine açılan davanın üçüncü duruşması İzmir Adliyesi 1’inci Ağır Ceza Mahkemesi’nde görüldü. Bazı tanıkların dinlendiği duruşma 8 Kasım’a ertelendi. | |
| 2023 | İzmir’in Güzelbahçe ilçesinde 16 Kasım 2021 tarihinde Suriyeli inşaat işçileri Mamoun al-Nabhan, Ahmed Al-Ali ve Muhammed el-Bish’in yakılarak öldürülmesine ilişkin Kemal Korukmaz aleyhine açılan davanın üçüncü duruşması İzmir Adliyesi 1’inci Ağır Ceza Mahkemesi’nde görüldü. Bazı tanıkların dinlendiği duruşma 8 Kasım’a ertelendi. | |
| 2024 | Şarkıcı Çağatay Akman’ın eski sevgilisi Öykü Uslu ve Uslu’nun arkadaşı Furkan Ayaz’ı darp ettiği iddiasıyla İstanbul 50. Asliye Ceza Mahkemesi’nde devam eden davada Cumhuriyet Savcısı esasa ilişkin mütalaası beraat yönünde açıkladı. | |
| 2024 | FIFA, İsrail’in ‘futboldan men’ kararını yeniden erteledi. Disiplin komitesinin ise Filistin Futbol Federasyonu tarafından öne sürülen ayrımcılık suçuna ilişkin İsrail’e yönelik soruşturma başlatmakla görevlendirildiği hatırlatıldı. | |
| 2024 | Cumartesi Annelerinin 950’nci hafta eylemi nedeniyle 20 kayıp yakını ve insan hakları savunucusu hakkında “2911 Sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanununa muhalefet etmek” iddiasıyla açılan davanın 4’üncü duruşması Çağlayan’da bulunan İstanbul Adliyesi 39’uncu Asliye Ceza Mahkemesi’nde görüldü. Karar, beraat olarak açıklandı. | |
| 2024 | Muğla Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü’nün Şahan Gökbakar hakkında suç duyurusunda bulunmasıyla Marmaris Cumhuriyet Başsavcılığı’ tarafından başlatılan soruşturma sonuçlandı. İddianameye göre oyuncu Şahan Gökbakarve kardeşi Togan Gökbakar’ın da aralarında bulunduğu 4 kişi için 2 ayrı suçtan 10’ar yıla kadar hapis cezası talep edildi. Hazırlanan iddianame Marmaris Asliye Ceza Mahkemesi’ne gönderildi. | |
| 2024 | Şehzadeler Belediye Başkanı Gülşah Durbay, CHP Genel Başkanı Özgür Özel ile ilişkisi olduğu iddiasını ortaya atan ve yayan 100’den fazla kişi ve kurumu mahkemeye verdiğini açıkladı. Şarkıcı Aleyna Tilki’nin kimlik ve özel bilgilerinin ele geçirilip şantaj yapıldığı iddiasıyla görülen davada sanık İ.Y.’nin avukatı, duruşmalara gelmeyen şikayetçi Aleyna Tilki ve babası için zorla getirme talep etti. Mahkeme, Aleyna Tilki’nin zorla getirilmesine karar verdi. |
