6 Aralık – Hukuk Takvimi

ABD Başkanı Abraham Lincoln, Minnesota’daki Sioux isyanına katıldığı için tutuklanan 303 Kızılderililerden 39’unun asılmasına karar verdi; idamlar 26 Aralık’ta infaz edildi. Olay, Kızılderililer ve insanlık için kara bir gün olarak tarihe geçti.

1865

Amerika Birleşik Devletleri Anayasasında değişiklik yapıldı. Köleliği yasaklayan madde anayasaya eklendi.

 1882

Alfred Escher Öldü

İsviçreli hukukçu, politikacı ve iş adamı Alfred Escher, yaşamını yitirdi. (Doğumu: 20 Şubat 1819- Ölümü: 6 Aralık 1882) Zürih Üniversitesinde hukuk eğitimine başladı ancak ağır bir hastalık geçirmesi sebebi ile eğitimine Bonn ve Berlin’de devam etti. 1837’de İsviçreli öğrencilerin oluşturduğu Sofingia (Schweizerischer Zofingerverein) adlı derneğe üye oldu, 1839/40’ta derneğin Zürih şubesinin başkanı, 1840’ta ise genel başkanı olarak seçildi. 1942’de Zürih Üniversitesinden hukuk doktoru unvanı kazandı. 1843 yazında Paris’ten döndükten sonra kendisini bilimsel çalışmalara verdi. Kapsamlı bir İsviçre Hukuk Tarihi yazmayı planlıyordu, ancak bunu hiçbir zaman gerçekleştiremedi. 1844’te Zürih Üniversitesinde bir deneme dersi verdikten sonra, sözleşmeli öğretim görevlisi oldu. 1848 yılında yeni İsviçre Anayasasının oluşturulmasıyla, Federal Meclise girmesi talep edildi. Escher yapılan seçimlerde 15 Ekim 1848’de federal meclise girdi ve 7 Kasım 1848’de ikinci başkan oldu, toplam 4 defa meclise başkan olarak seçildi. İsviçre’de demiryollarının geliştirilmesine öncülük etti. Birçok politik görevde bulundu, bunun yanında İsviçre Kuzeydoğu Demiryolu Şirketi, İsviçre Federal Teknoloji Enstitüsü (ETH-Zürih), Credit Suisse, Swiss Life ve Gotthard demiryollarının kuruculuğunu yaptı. 19. yüzyıl İsviçresinin siyasi ve ekonomik gelişimi üzerinde önemli bir etki bıraktı.

 1917

Finlandiya, Rusya’dan bağımsızlığını ilan etti.

1917

Hukukçu ve siyasetçi Kemal Canbolat 6 Aralık 1917’de doğdu. (Ölümü: 16 Mart 1977) Sorbonne Üniversitesinde felsefe sanat, psikoloji, sosyoloji ve vatandaşlık eğitimi aldı. Daha sonra Lübnan’a döndü ve Saint-Joseph Üniversitesi’nde hukuk okudu. 1941-1942 yılları arasında avukat olarak çalıştı ve Lübnan hükûmetinin resmi devlet avukatı oldu. 1946 yılında ekonomi, tarım ve sosyal ilişkiler bakanı oldu. 1947 yılında, ikinci kez Lübnan Parlamentosunda milletvekili seçildi fakat hükûmeti, genel seçimlerde hile karıştırdığı sebebiyle suçlayarak istifa etti. İlerici Sosyalist Partiyi kurdu. Lübnan Dürzilerinin liderliğini yaptı. 1972’de Lenin Barış Ödülü aldı. 16 Mart 1977 tarihinde Suriye kontrol noktasının yakınlarında öldürüldü. Lübnan Dürzilerinin şimdiki lideri olan oğlu Velid Canbolat, Suriye Gizli Servisi’ni babasını öldürmekle suçladı.

1922

İrlanda; İngiliz-İrlanda Antlaşmasından bir yıl sonra, 6 Aralık 1922 tarihinde Birleşik Krallıktan bağımsızlığına kavuştu.

1937

Türkiye, 1927’de imzalanan Türkiye-Suriye Dostluk Antlaşmasını feshetti.

1938

Fransa ve Almanya arasında dostluk anlaşması imzalandı.

1967

Cumhuriyet yazarı İlhan Selçuk ile Yazı İşleri Müdürü Erol Dallı, gazetede yayınlanan bir yazıda Cumhurbaşkanı ve Başbakan’a hakaret ettikleri gerekçesiyle yargılanmaya başladı.

1971

Hindistan, Pakistan’dan bağımsızlığını ilan eden Bangladeş Demokratik Cumhuriyeti’ni tanıdığını 6 Aralık 1971’de açıkladı. Pakistan Hindistan’la bütün diplomatik ilişkilerini kesti.

1976

Hukukçu ve devlet başkanı João Goulart yaşamını yitirdi. (Doğumu: 1 Mart 1918) Porto Alegre Üniversitesi Hukuk Okulu’ndan mezun oldu. 1946’da Rio Grande do Sul eyalet meclisine seçildi; ardından eyaletin adalet ve içişleri bakanı oldu. Brezilya İşçi Partisi’ne girdi, 1951’de İşçi Partisi’nin başkanı oldu. 1953 ve 1954’te  çalışma, sanayi ve ticaret bakanı olarak görev yaptı. 1956’dan 1961’e kadar Başkan Başkan Juscelino Kubitschek‘in yardımcısı olarak görev yaptı. Kendisini komünistlere sempati duymakla suçlayan ordunun güçlü muhalefetine rağmen 1961’de Brezilya Devlet Başkanlığı görevini üstlendi. Yabancı şirketlerin kâr transferlerini sınırlayan yasayı uygulamaya koydu. ABD ile büyük sorunlar yaşadı.  çıkarılmasını sağladı. 1964 yılındaki askerî darbe sonucunda devrildi ve Brezilya’yı terk ederek Uruguay’a sığındı. Arjantin’in kuzeyindeki çiftliğinde sürgünde iken yaşamını yitirdi.

1981

Kılık Kıyafet Yönetmeliği Resmi Gazete’de yayımlandı. Okullarda başörtüsü ve sakal yasaklandı.(MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI İLE DİĞER BAKANLIKLARA BAĞLI OKULLARDAKİ GÖREVLİLERLE ÖĞRENCİLERİN KILIK KIYAFETLERİNE İLİŞKİN YÖNETMELİK)

1983

12 Eylül Darbesinin arından kurulan Milli Güvenlik Konseyi yönetimi sona erdi. Konsey, çıkardığı son yasayla “Kendi dönemlerini kötüleyen ya da küçük düşüren her türlü yazılı ve sözlü beyanı” yasakladı. Aynı tarihte, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlık Divanı oluşturuldu. Yeni Anayasaya konulan geçici maddeye, 12 Eylül 1982’den bu tarihe kadar geçen süre içinde çıkarılmış olan yasaların Anayasa’ya aykırılığının ileri sürülemeyeceği hükmü konulmuştu.

1990

Tunku Abdurrahman yaşamını yitirdi.

Hukukçu ve Malezya’nın ilk başbakanı Tunku Abdurrahman yaşamını yitirdi. (Doğumu: 8 Şubat 1903) Cambridge Üniversitesi’nde hukuk ve tarih okudu. 1949’da baroya kabul edildi. Bir süre sonra  Malaya Federal Adalet Bakanlığı’nda Savcı yardımcılığına atandı. 1951’de politikaya atılmak için bu görevinden ayrıldı. Birleşik Malayalılar Ulusal Örgütü’nün başkanı oldu. Bu örgütün, 1951’de Malaya Çinliler Birliği ve 1955’te Malaya Hintler Kongresi ile ittifak kurmasını sağladı. Başkanı olduğu İttifak Partisi’nin, 1955 seçimlerini büyük çoğunlukla kazanması üzerine kabine başkanı ve içişleri bakanı oldu. Londra’da yaptığı görüşmede Malaya’ya içişlerinde hemen özerklik tanınmasını ve Ağustos 1957’den sonra da bağımsızlık ilan edilmesini kabul ettirdi. Malaya Federasyonu’nun bağımsızlığını kazanmasından sonra, ülkenin ilk başbakanı oldu. Bu görevini, 1963’te Malezya Federasyonu kurulduktan sonra da sürdürdü. 1970-1973 yılları arasında İslam Konferansı Örgütü’nün genel sekreterliği görevinde bulundu.

1993

1958-1987 yılları arasında Demokratik Alman Cumhuriyeti’nin istihbarat servisini yöneten Markus Wolf, Almanya’ların birleştiği Ekim 1990 sonrasında açılan davada, Batı Alman yönetimini yıkmak için gizli faaliyetlerde bulunduğu gerekçesiyle 6 yıl hapse mahkum edildi. 

1996

Danıştay, Sivas ve Başbağlar katliamlarında hayatını kaybeden 70 kişinin yakınları ile zarara uğrayanlar tarafından İçişleri Bakanlığı aleyhine açılan davalarda, Sivas İdare Mahkemesi’nin verdiği yaklaşık 120 milyon TL miktarlı tazminat kararlarını onadı.

1996

Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı, SİP’in KP ile birleşip adını Türkiye Komünist Partisi(TKP) olarak değiştirmesinin ardından, TKP adından komünist sözcüğünün çıkarılması talebiyle Anayasa Mahkemesi’ne başvurdu.

2001

Yeşiller ve Sol Gelecek Partisi, Şebinkarahisar’da atık havuzunun patlaması sonucu çevreyi kirleten Nesko Maden şirketi ve olayda sorumluluğu olan kamu görevlileri hakkında suç duyurusunda bulundu.

2021

Bazı Hukuk Olayları

• Van’ın Çatak ilçesinde 11 Eylül 2020’de gözaltına alındıktan sonra helikopterden atıldığı iddia edilen Osman Şiban hakkında Van Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından “Örgüt üyesi olmak” iddiasıyla hazırlanan iddianame Van 5’inci Ağır Ceza Mahkemesi tarafından kabul edildi. Mahkeme, “yetkisizlik” kararı vererek, dosyayı Mersin’e gönderdi.

• Kız arkadaşıyla öpüştüğü iddiasıyla okul müdüründen azar yediği için okulun balkonundan atlayıp felç kalan Hamza İpek’in Hatay 1. İdare Mahkemesinde açtığı davada verilen karar, Adana Bölge İdare Mahkemesi tarafından onandı. Yerel mahkeme idare aleyhine 1 milyon 700 bin TL’lik tazminata hükmetmişti.

• Adalet Bakanı Abdulhamit Gül, ihtisas mahkemelerinin 15 Aralık itibarıyla göreve başlayacağını açıkladı.

• Kocaeli’nin Derince ilçesinde tartıştığı komşusunu tabanca ile vurarak kolundan yaralayan avukat D.K., çıkarıldığı mahkeme tarafından tutuklandı.

• CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun 11 Şubat 2020’de, partisinin grup toplantısında yaptığı konuşmanın T’24 isimli internet sitesindeki haberine İstanbul Anadolu 3. Sulh Ceza Hâkimliği kararıyla, yaklaşık iki yıl sonra erişim engeli getirildi.

• Derya Tuna, Asena, Perihan Savaş ve Yıldız Tilbe gibi pek çok kadına sözlü ve fiziksel şiddet uygulayan Tatlıses’e, 47.Altın Kelebek Ödülleri töreninde, ‘Yaşam Boyu Onur Ödülü’ verilmesi kadın örgütleri tarafından protesto edildi. Ödülün, 5 Aralık Dünya Kadın Hakları Günü’ne denk gelmesi ayrıca eleştirildi.

2021

Amiraller Bildirisi İddianamesi

Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı’nca yürütülen ve “Montrö Bildirisi“ ya da ‘Amiraller Bildirisi’ olarak bilinen açıklamadan sonra başlatılan soruşturma sonucunda düzenlenen iddianame Ankara 20’nci Ağır Ceza Mahkemesine sunuldu. İddianamede, 103 emekli amiral hakkında TCK’nın 316/1’inci maddesi kapsamında, ‘devletin güvenliğine veya anayasal düzene karşı suç işlemek için anlaşma’ suçundan 12 yıla kadar hapis cezası talep edildi. 4 Nisan Bildirisi ya da 104 Emekli Amiral Bildirisi olarak da bilinen açıklamada “Montrö; sadece Türk Boğazlarından geçişi düzenleyen bir sözleşme değil, Türkiye’ye İstanbul, Çanakkale, Marmara Denizi ve Boğazlardaki tam egemenlik haklarını geri kazandıran, Lozan Barış Antlaşmasını tamamlayan büyük bir diplomasi zaferidir. Montrö, Karadeniz’e kıyıdaş ülkelerin güvenliğinin temel belgesi olup Karadeniz’i barış denizi yapan sözleşmedir. Türkiye’nin herhangi bir savaşta, savaşan taraflardan birinin yanında istemeden savaşa girmesini önleyen bir sözleşmedir. Montrö, Türkiye’nin II. Dünya Savaşında tarafsızlığını korumasına imkân yaratmıştır. Bu ve benzeri nedenlerle, Türkiye’nin bekasında önemli bir yer tutan Montrö Sözleşmesinin tartışma konusu yapılmasına/masaya gelmesine neden olabilecek her türlü söylem ve eylemden kaçınılması gerektiği kanaatindeyiz.” denilmişti. 

2023

Yapay zeka tarafından yazılan bir metni yasalaştıran ilk ülke Brezilya oldu.

Ülkenin güneyindeki Porto Alegre kentinde çalıntı su sayaçlarının yenilenme masraflarına dair tasarı, 36 üyeli belediye meclisinde kabul edilerek yürürlüğe girdi. Meclis üyesi Ramiro Rosario, oylamadan 6 gün sonra metni yapay zekaya yazdırdığını açıklayarak, metni hazırlamanın normalde üç gününü alacağını, yapay zeka sayesinde sadece 15 saniyede metni hazırladığını söyledi ve yapay zekanın kullanımını övdü.

 2024

Türkiye’den bir diplomat ilk kez AGİT sekreteri oldu.

Feridun Sinirlioğlu, Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) Genel Sekreteri olarak seçildi. Sinirlioğlu’nun seçilmesini sağlayan en önemli unsur, Türk diplomatın Türkiye-Yunanistan tarafından ortak aday olarak gösterilmesi oldu. İki komşu ülke arasında yapılan uzlaşı kapsamında Yunanistan Dışişleri Bakanlığı hukuk danışmanı Maria Telalian da AGİT’in Demokratik Kurumlar ve İnsan Hakları Ofisi’nin başına getirildi. Yeni yönetim Malta’da toplanan AGİT 31. Bakanlar Konseyi toplantısında onaylandı.

2024

• Narin Güran cinayetiyle ilgili görülen davada savcı mütalaasını mahkemeye sundu. Narin’in amcası Salim Güran, annesi Yüksel ve ağabeyi Enes Güran ile cesedi taşıyan Nevzat Bahtiyar hakkında kasten öldürme suçundan ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası talep edildi.
• İsrail ile ticaret yapıldığı iddiası ile Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı protesto eden ve sonrasında tutuklanan 9 kişi hakkında tahliye kararı verildi.

2024

Romanya Anayasa Mahkemesi, ilk turu 24 Kasım’da yapılan Cumhurbaşkanı seçimine sonuçların geçersiz olduğuna hükmetti.