Avrupa Birliği Adalet Divanı Davranış Kuralları 

Avrupa Birliği Adalet Divanı Davranış Kuralları(Code of Conduct for Members and Former Members of the Court of Justice of the European Union), 2007 yılında kabul edilen Davranış Kurallarının yerine geçmek üzere kabul edilerek 1 Ocak 2017 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Kurallar, Avrupa Birliği Adalet Divanı Üyeleri ve eski üyelerinin tamamı için geçerlidir.

Adalet Divanının görevdeki üyeleri ve eski üyeleri; Avrupa Birliği Adalet Divanı Davranış Kuralları ile birlikte Antlaşmalar, Avrupa Birliği Adalet Divanı Tüzüğü (the Statute of the Court of Justice of the European Union) ve Adalet Divanı İçtüzüğü tarafından belirlenen etik standartlara uymakla yükümlüdür. Adalet Divanı, bu standartlardan kaynaklanan yükümlülükleri açıklığa kavuşturmayı hedeflemiştir. Davranış Kuralları ve şeffaflık gereğince, üyelerin dış faaliyetleri her yıl Divan’ın internet sitesinde yayınlanmaktadır. 

2016/C 483/01 nolu karar ile kabul edilen Avrupa Birliği Adalet Divanı Davranış Kuralları, Hâkimler ve Savcılar Kurulu Yargı Etiği Bürosu tarafından 2020 yılında Türkçeye kazandırılmıştır.

Avrupa Birliği Adalet Divanı Davranış Kuralları 

(Avrupa Birliği Adalet Divanı Üyeleri ve Eski Üyeleri için Davranış Kodları)

Avrupa Birliği Adalet Divanı;

Avrupa Birliğinin İşleyişi Antlaşmasını, özellikle de bu antlaşmada yer alan 253., 254., 257. ve 339. maddeleri göz önünde bulundurarak;

Avrupa Adalet Divanı Statüsünün 2., 4., 6., 8., 18. ve 47. maddeleri ile, Avrupa Birliği Adalet Divanı Usul Kurallarının 4 ila 6. maddelerini kapsayan bölümünü ve genel mahkemenin usul kurallarının 5 ila 7. maddelerini kapsayan bölümünü göz önüne alarak;

Avrupa Birliği Adalet Divanı üyelerini ve eski üyelerini kapsayan, hem Statüde, hem de usul kurallarında yer alan hükümlerin içerdiği yükümlülükleri tanımlayan davranış kuralları belirlemenin uygun olacağı düşüncesiyle;

İşbu davranış kurallarını kabul eder.

Madde 1

Kapsam

Bu davranış kodları, Avrupa Birliği Adalet Divanını oluşturan ya da oluşturmuş olan mahkeme ya da yargı makamlarının üyeleri ile eski üyeleri için geçerlidir.

Madde 2

İlkeler

1. Üyeler, kendilerini tamamen görevlerinin icrasına adarlar.

2. Üyeler, görevlerini tam bir bağımsızlık, dürüstlük, tarafsızlık ve meslek haysiyeti ile, tam bir sadakat ve ketumlukla ve bu davranış kodlarında belirlenmiş olan kurallara uygun şekilde yerine getirirler.

Madde 3

Bağımsızlık, Doğruluk ve Mesleki Haysiyet

1. Üyeler görevlerini herhangi bir kişisel ya da ulusal çıkar gözetmeden, tam bir bağımsızlık ve doğrulukla yerine getirirler. Görevlerini icra ederlerken, birliğin kurum, kuruluş, büro ve ajanslarından, üye devlet hükümetlerinden ya da kamusal yahut özel herhangi bir teşekkülden talimat almaz, gelebilecek talimatları da uygulamazlar.

2. Üyeler, bağımsızlıklarının sorgulanmasına sebebiyet verebilecek hiçbir hediyeyi kabul etmezler.

3. Üyeler, bulundukları mevkiin gerektirdiği mesleki haysiyete saygı duyarlar.

4. Üyeler, davranışlarını belirlerlerken ya da hangi iletişim aracı yoluyla olursa olsun kendilerini ifade ederlerken, kamuoyunun bağımsız oldukları yönündeki algısını, dürüstlüklerini ya da kurumun itibarını olumsuz yönde etkileyebilecek ifade ve davranışlardan kaçınırlar.

Madde 4

Tarafsızlık

1. Üyeler, kişisel bir çıkar çatışmasına sebebiyet verebilecek ya da bu şekilde algılanabilecek durumlardan kaçınırlar. Herhangi bir şekilde kişisel bir çıkarlarının bulunduğu davalara bakmazlar ya da dâhil olmazlar.

2. Üyeler, davranışlarını belirlerlerken ya da hangi iletişim aracı yoluyla olursa olsun kendilerini ifade ederlerken, kamuoyundaki tarafsızlık algılarını olumsuz yönde etkileyebilecek söz ve davranışlardan kaçınırlar.

Madde 5

Kişisel Çıkarların Bildirilmesi ve Açıklanması

1. Üyeler, bir çıkar çatışmasına sebebiyet verebilecek bir çıkarlarının olduğu davalara bakacakları durumlarda, bu durumu üyesi bulundukları mahkemenin ya da yargı merciinin başkanına bildirirler.

2. Üyeler hâkimlik görevlerini üstlendikten hemen sonra, mahkemenin ya da üyesi bulundukları yargı merciinin başkanına, 3. paragrafta belirtildiği şekilde bir mali çıkar bildirimi sunarlar.

3. Söz konusu bildirimde, üyenin doğrudan bir mali çıkarının bulunduğu ve bu mali çıkarın büyüklüğü nedeniyle, üyenin bakacağı davada yer alması durumunda bir çıkar çatışması algısıyla sorgulanabileceği tüm teşekküller yer alır. Üye söz konusu bildirimde, ana sermayesinde sahip olunan belirli hisseler ya da bonolar yahut yatırım kâğıtları gibi türlerde bir mali çıkarının bulunduğu tüm teşekkülleri belirtir. Bu fıkra, üyenin üçüncü bir tarafça isteğe bağlı şekilde yönetilen hisselerini elinde bulundurduğu teşekkülleri kapsamaz.

4. 3. paragrafta belirtildiği şekilde sunulan bildirimde bulunan teşekkül listesinde bir değişikliğin meydana gelmesi durumunda, mümkün olan en yakın zamanda ve değişiklik meydana geldikten sonra en geç iki ay içerisinde, yeni bir bildirim sunulur.

5. 3. paragrafta atıfta bulunulan bildirim, bu davranış kodlarının ekinde yer alan form kullanılarak sunulur.

6. 1. paragraf ila 3. paragrafı kapsayan bölümde belirtilen bildirimlerin ve deklarasyonların amacı, ilgili mahkeme ya da yargı merciinin başkanına, üyenin davaya zemin hazırlayan ihtilaf sonuçlandığında herhangi bir kişisel çıkar elde edip etmeyeceğini anlama olanağı tanımaktır.

Madde

6 Sadakat

1. Üyeler, kuruma karşı sadakat yükümlülüklerine riayet ederler.

2. Üyeler, özellikle kendi dairelerinde görev yapanlar olmak üzere, kurumun memur ve çalışanlarının hizmetlerinden saygılı bir şekilde faydalanırlar.

3. Üyeler, kurumun maddi kaynaklarını sorumlu şekilde kullanırlar.

4. Üyeler, kurum dışında, kurumun itibarını zedeleyebilecek beyanlarda bulunmaktan kaçınırlar.

Madde 7

Ketumluk

1. Üyeler, duruşmaların gizliliği ilkesine riayet ederler.

2. Üyeler, adli ve idari meselelere bakarlarken, ketum olma görevlerine riayet ederler.

3. Üyeler davranışlarını belirlerken ve kendilerini ifade ederlerken, bulundukları mevkiin gerektirdiği sınırlamaları göz önünde bulundururlar.

Madde 8

Dış Faaliyetler

1. Üyeler, kendilerini tamamen mesleki görevlerine adayabilmek amacıyla, çalışmaya hazır ve ulaşılabilir olma yükümlülüklerine her koşulda uymayı taahhüt ederler.

2. Üyeler, dış faaliyetlerle, o faaliyetler ancak bu davranış kodlarının 2 ila 4. maddelerini kapsayan bölümü ile 6. ve 7. maddeleri kapsamındaki görevleri ile uyumlu olduğu sürece iştigal edebilirler. Avrupa Adalet Divanı Statüsünün 4. maddesinin 2. paragrafında hükme bağlanan istisnaya zarar vermeksizin, üyelerin görevlerini yerine getirmeleri sonucunda ortaya çıkabilecek faaliyetler haricinde başka bir mesleki faaliyette bulunulması, bu davranış kodlarında belirlenen yükümlülüklerle uyumsuz sayılır.

3. Üyeler, yerine getirdikleri görevle yakından ilişkili dış faaliyetlerle iştigal etmek için yetkilendirilebilirler. Bu bağlamda:

-Üyelere, üyesi bulundukları kurumu, mahkemeyi ya da yargı merciini törenlerde ve resmi etkinliklerde temsil etme yetkisi verilebilir.

-Üyelere, diğer hususlarla birlikte, AB yasalarının ulusal ve uluslararası mahkeme ya da yargı mercileri ile paylaşılmasına ve bu mahkemelerle iletişim sağlanmasına ilişkin Avrupa‟nın çıkarlarını gözeten etkinliklere katılma yetkisi verilebilir. Üyeler bu bağlamda, öğretim faaliyetlerine, konferanslara, seminerlere ve sempozyumlara katılma yetkisi de alabilirler.

Yalnızca katılınan öğretim faaliyetleri karşılığında ilgili öğretim kuruluşunun kuralları uyarınca, ücret söz konusu olabilir.

Üyelerin üyesi bulundukları mahkemece veya yargı merciince yetkilendirilerek gerçekleştirdikleri faaliyetler, faaliyet gerçekleştikten sonra, kurumun web sitesinde yayınlanacaktır.

4. Üyeler buna ek olarak, hukuki, kültürel, sanatsal, toplumsal, sportif ve hayır işlerine ilişkin alanlarda faaliyet gösteren vakıf ve benzer kuruluşlar ile öğretim ve araştırma kuruluşlarında, ücretsiz şekilde görev yürütme hususlarında yetkilendirilebilirler. Bu durumda, bağımsızlıklarına ve ulaşılabilirliklerine zarar verebilecek, ya da bir çıkar çatışmasına sebebiyet verebilecek yönetsel ya da idari bir faaliyette bulunmamayı taahhüt ederler.

“Vakıflar ve benzer kuruluşlar” ifadesi, yukarıda atıfta bulunduğumuz alanlarla ilgili kâr amacı gütmeyen, kamu yararına faaliyetler yürüten sivil toplum kuruluşlarını ve dernekleri ifade etmektedir.

5. 3. ve 4. paragrafın kapsadığı faaliyetlerden birine katılmak isteyen bir üye, bu hususa özgülenmiş bir formu kullanarak, üyesi bulunduğu mahkeme veya yargı merciinden ön izin alır.

6. Faaliyet sonucunda ortaya çıkacak yayınlar ve telif hakları için önceden yetki alınması gerekmez.

Madde 9

Divandaki Görevleri Son Bulan Üyelerin Görevleri

1. Görevleri son bulan üyeler de, doğruluk, meslek haysiyetine riayet, sadakat ve ketumluk görevleriyle bağlıdırlar.

2. Üyeler, görevleri son bulduktan sonra,

– ilişikleri kesilirken eskiden üyesi bulundukları mahkeme veya yargı merciindeki derdest olan davalara ve

– sonuçlanmış da olsa, hâkim ya da avukat olarak baktıkları davalarla direkt ve açıkça bağlantılı davalara hiçbir şekilde dahil olmamayı ve,

-görevleri son bulduktan sonraki üç yıl boyunca, Avrupa Birliği Adalet Divanını oluşturan mahkemeler veya yargı mercilerinde görülen davalarda, yazılı ya da sözlü savunma yoluyla, davanın taraflarından hiçbirini temsil etmemeyi taahhüt ederler.

3. Eski üyeler, 1. paragrafta yer alan görevlerine riayet etmek koşuluyla, 2. paragrafın üç cümlesinde atıfta bulunulan davalar dışındaki davalarda temsilcilik, danışmanlık, uzmanlık, ya da arabuluculuk yapabilir, tavsiye verebilir, hukuki görüş beyan edebilirler.

4. Eski üyeler bu maddenin uygulanmasına ilişkin bir şüphe duymaları durumunda, Adalet Divanı Başkanına başvurabilir. Adalet Divanı Başkanı, 10. maddede hükme bağlanan komitenin görüşünü aldıktan sonra bir karar verir.

Madde 10

Kodların Uygulanması

1. Adalet Divanı Başkanı, danışma komitesinin yardımıyla, bu kodların usulüne uygun şekilde uygulanmasını temin etmekten sorumludur. Danışma komitesi, divanda en uzun süredir görev yapmakta olan üç üye ile, bu üç üyeden biri değilse Başkan Yardımcısından oluşur. Söz konusu kişinin genel mahkeme üyesi ya da eski üyesi olması durumunda, komitenin müzakerelerinde, genel mahkemenin başkanı, başkan yardımcısı ve bir üyesi hazır bulunur. Adalet Divanı Yazı İşleri Müdürü, komiteye yardım eder.

2. Komite, Avrupa Birliği Adalet Divanı Statüsü hükümlerine halel getirmeden, bir üyenin ya da eski üyenin kodları uygulayıp uygulamadığına dair münferit bir davada, o üyeyi ya da eski üyeyi dinledikten sonra görüşünü ona iletir.

Madde 11

Yürürlüğe Girme

1. Bu davranış kodları, eski davranış kodları olan (OJ C 223, 2007, p. 1) belgesini ilga eder ve onun yerini alır. Kod, 1 Ocak 2017 tarihinde yürürlüğe girer.

2. Bu davranış kodlarının yürürlüğe gireceği tarihte üyelik görevlerini sürdürmekte olan üyeler, en geç yürürlüğe girme tarihinden bir ay sonra, mali çıkar bildirimlerini, üyesi bulundukları mahkemenin ya da yargı merciinin başkanına sunarlar.