Arabuluculuk

Arabuluculuk, bir davaya konu olan yahut ileride bir davaya konu olması muhtemel uyuşmazlıkların yetkili bir uzman eşliğinde karşılıklı olarak müzakere edilerek çözüme kavuşturulması sürecidir.

Arabulucular, tarafların iletişimini kolaylaştırarak tarafları masada tutan bazı sistematik yöntemler uygular ve tarafların kendi çözümlerini kendilerinin bulmalarına yardımcı olurlar. Ülkemizde arabulucuya başvurmak dava ön şartı olmadığı için kişiler isterse arabulucuya başvurmadan da dava açabilirler.

ABD, İngiltere, Almanya, Fransa, İtalya, Avusturya gibi ülkelerde yaygın olan arabuluculuk Türkiye’de de yasal düzenleme ile uygulanmaya başlamıştır. Türkiye’de arabuluculuğu sadece Adalet Bakanlığı arabuluculuk siciline kayıtlı hukukçu arabulucular yapabilmektedir.

Kamu hukukuna dair uyuşmazlıklar dışındaki tüm ticari ilişkiler, alım satım, tüketici uyuşmazlıkları, eser sözleşmeleri, kira uyuşmazlıkları, sigorta tespiti dışındaki işçi-işveren uyuşmazlıkları, deniz ticareti ve sigorta uyuşmazlıkları, marka-patent uyuşmazlıkları, boşanmadan sonraki mal paylaşım uyuşmazlıkları, taksirle yaralama, silahsız kasten yaralama, hakaret ve tehdit gibi basit suçlara konu uyuşmazlıklar arabulucu yoluyla çözülebilmektedir.

Arabuluculuğun dava yoluna göre hem daha ekonomik hem de daha hızlı bir yol olduğu uzmanlar tarafından kabul edilmektedir. Çözümün basit ve dava yoluna göre maliyetinin az olması, gizli olması ve özellikle tarafların kontrolünde tamamen isteğe bağlı olması büyük avantajdır.

Arabuluculuk Mevzuatı 

Mevzuatın çerçevesini belirleyen Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu  7/6/2012 tarihinde ve 6325 kanun numarası ile kabul edilmiş, Resmi Gazetenin 22.06.2012 tarihli sayısında yayınlanarak yürürlüğe girmiştir. İş Mahkemeleri Kanunu ve İş Kanunu’nun ilgili hükümleri uyarınca Arabuluculuk Kanunu 2017 yılında değişikliğe uğramıştır.

İş Mahkemeleri Kanunu

İş uyuşmazlıklarında dava şartı arabuluculuğun esaslarını da düzenleyen İş Mahkemeleri Kanunu 2017 yılında çıkarılmıştır. İş Mahkemeleri Kanunu, 7036 kanun numarası ile 12.10.2017 tarihinde kabul edilmiş, Resmi Gazetenin 25.10.2017 tarihli sayısında yayınlanmış ve 01.01.2018 tarihinden itibaren yürürlüğe girmiştir. İş Mahkemeleri Kanununa paralel olarak, arabulucuların uzmanlık alanları ve uzmanlığa ilişkin usul ve esaslar Daire Başkanlığı tarafından belirlenmiştir.

Yönetmelik

Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu ve İş Mahkemeleri Kanunu uyarınca yürürlüğe giren ve önceki yönetmeliği yürürlükten kaldıran Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu Yönetmeliği de kitabımıza eklenmiştir. Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu Yönetmeliği 2 Haziran 2018 tarihinde Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe girmiştir. Yeni çıkarılan yönetmelik ile 2013 yılında düzenlenen yönetmelik yürürlükten kaldırılmıştır. Yönetmeliğin amacı, hukuk uyuşmazlıklarının arabuluculuk yoluyla çözümlenmesine ilişkin her türlü arabuluculuk faaliyeti ile arabuluculuğa ilişkin usul ve esasları düzenleyerek sistemin çerçeve kanunu olan 6325 Sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanununun uygulamasını göstermektir.

Türkiye Arabulucular Etik Kuralları

Arabuluculuk Kurulu, Türkiye Arabulucular Etik Kurallarını 2017 yılı sonunda düzenleyerek yayınlamıştır. Etik kurallar, Adalet Bakanlığı Hukuk İşleri Genel Müdürlüğü Arabuluculuk Daire Başkanlığı tarafından hazırlanmış, Kurul tarafından gözden geçirilerek kabul edilmiştir.

Arabuluculara ilişkin Avrupa etik kurallar

Arabuluculara ilişkin Avrupa etik kuralları, bireysel arabulucuların, kendi sorumlulukları altında, uymayı gönüllü olarak taahhüt edebilecekleri bazı ilkeler koymaktadır. Etik kurallar, medeni hukuk ve ticaret hukuku uyuşmazlıklarında başvurulan her çeşit arabuluculuğa uygulanabilmektedir. Arabuluculara ilişkin Avrupa etik kuralları Türkiye Arabulucular Etik Kurallarının oluşturulmasında da dikkate alınmıştır.

Asgari Ücret Tarifesi

2018 Yılı Asgari Ücret Tarifesi 30 Aralık 2017 günü Resmî Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girmiştir. Ücret tarifesinde belirlenen miktarlar her yıl yenilenerek güncellenmektedir. Özel hukuk uyuşmazlıklarının çözümlenmesinde, arabulucu ile uyuşmazlığın tarafları arasında geçerli bir ücret sözleşmesi yapılmamış olan veya ücret miktarı konusunda arabulucu ile taraflar arasında ihtilaf bulunan durumlarda, Kanun, Yönetmelik ve Asgari Tarifesi hükümleri uygulanacaktır. Tarifede belirlenenin altında ücret kararlaştırılamaz. Aksine yapılan sözleşmelerin ücrete ilişkin hükümleri geçersizdir ve ücrete ilişkin olarak bu Tarife hükümleri uygulanacaktır.