Asliye Ticaret Mahkemeleri
Asliye Ticaret mahkemeleri sadece ticari davalara bakmaktadır. Ticaret mahkemeleri, asliye hukuk mahkemelerinin alt bir türü mahiyetindedir. Asliye ticaret mahkemeleri olmayan yerlerde Asliye Hukuk Mahkemeleri, Ticaret Mahkemesi sıfatı ile karar vermektedir. Asliye ticaret mahkemesi bulunmayan yargı çevresindeki bir ticari davada görev kuralına dayanılmamış olması, görevsizlik kararı verilmesini gerektirmemektedir.
Türk Ticaret Kanununun 5. maddesinde sayılan işler ticari işlerdir ve ticaret mahkemesinde görülürler. Dava değerine bakılmaksızın tüm ticari davalar ile ticari nitelikteki çekişmesiz yargı işleri Ticaret Mahkemelerinin görev alanındadır. Bir yerde ticaret davalarına bakan birden çok asliye ticaret mahkemesi varsa, iş durumunun gerekli kıldığı yerlerde ticaret mahkemelerinden biri veya birkaçı deniz ticaretine ve deniz sigortalarına ilişkin hukuk davalarına bakmakla görevlendirilebilir. Asliye ticaret mahkemesi ile asliye hukuk mahkemesi ve diğer hukuk mahkemeleri arasındaki ilişki görev ilişkisi olup, bu durumda göreve ilişkin usul hükümleri uygulanır.
Asliye ticaret mahkemesi, özel mahkeme statüsünde olduğundan, asliye hukuk mahkemesi ile asliye ticaret mahkemesi arasındaki ilişki iş bölümü ilişkisi olmaktan çıkmış, bir görev ilişkisine dönüşmüştür. Bu nedenle, işbölümü ilk itiraza tabi iken, görev hususu ilgili mahkeme tarafından davanın her aşamasında dikkate alınarak görevsizlik kararı verilebilecektir.
Asliye Ticaret Mahkemeleri prensip olarak ticari davalara bakmakta olduğundan bu mahkemelerin görev alanına giren işlerin genel çerçevesi Türk Ticaret Kanunu tarafından belirlenmiştir. Buna göre, her iki tarafın ticari işletmesiyle ilgili hususlardan doğan davalar ticari dava olarak kabul edilmektedir ve bu ticari davalara asliye ticaret mahkemesi bakmaktadır. Her iki tarafın ticari işletmesiyle ilgili çekişmesiz yargı işi niteliğindeki ticari davalar ile tarafların tacir olup olmadığına bakılmaksızın Ticaret Kanununun ticari dava ve çekişmesiz yargı işi olarak kabul ettiği işler de Asliye Ticaret Mahkemelerinden görülmektedir.
Asliye Ticaret Mahkemelerinin Bakmakla Görevli Olduğu Davalar
Asliye ticaret mahkemesi, genel olarak şu davalara bakmakla görevlidir:
- Ticari işlerden kaynaklanan her türlü alacak davaları
- Çek iptali davası
- İflas ve iflasın ertelenmesi davası
- Ticari nitelikte menfi tespit, istirdat ve itirazın iptali davası
- Ticari iş olması nedeniyle her türlü tazminat davası
- Sigorta hukuku ilgili davalar
- Ticari nitelikte ipoteğin fekki ve ihalenin feshi davası
- Malvarlığının veya işletmenin devralınması ile işletmelerin birleşmesi ve şekil değiştirmesi nedeniyle açılacak ticari davalar
- Ticari temsilciler, ticari vekiller ve diğer tacir yardımcıları ile ilgili hükümler gereği açılacak davalar
- Rekabet yasağına ilişkin davalar
- Kredi mektubu ve kredi emrini düzenleyen hükümler gereği açılacak davalar
- Saklama sözleşmeleri gereği açılacak davalar
- Borsa, sergi, panayır ve pazarlar ile antrepo ve ticarete özgü diğer yerlere ilişkin özel hükümlere ilişkin davalar
- Bankalara, diğer kredi kuruluşlarına, finansal kurumlara ve ödünç para verme işlerine ilişkin davalar