Hukuk Ansiklopedisi Herkes İçin Adalet
Azerbaycan Anayasal Sistemi, Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasasının(Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyası), 12 Kasım 1995 tarihli referandumda kabul edilerek 27 Kasım 1995 yılında yürürlüğe girmesi ile kurulmuştur. Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasası, 158 madde ve geçici hükümlerden oluşmakta, Genel Hükümler, Temel Haklar, Özgürlükler ve Ödevler, Devlet Erki, Yerel yönetimler, Hukuk ve Kanun başlıkları bulunmaktadır. Anayasada, Halk Hakimiyeti, Devletin temelleri, Temel İnsan ve Vatandaş Hak ve Özgürlükleri, Vatandaşların Temel Görevleri, Yasama Erki, Yürütme Erki, Mahkeme, Belediyeler, Mevzuat, Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasasına Değişiklikler ve Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasasına İlaveler başlıkları bulunmaktadır.
Azerbaycan Anayasal Sistemi,SSCB dağıldıktan sonra kurulmuştur. SSCB dağıldıktan sonra Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Yüksek Şurası 31 Ağustos 1991 tarihinde bağımsızlık Beyannamesini kabul etmiş, 18 Ekim 1991 tarihinde Bağımsızlığı Hakkında Anayasa Akdini yürürlüğe koymuştur. Bu metinler, yeni anayasanın temelini oluşturmuş, cumhuriyetin devlet yapısının, siyasi ve ekonomik yapısını şekillendirmiştir. Bağımsızlık kararından sonra 1978 Anayasasının Bağımsızlık Akdi ile çelişmeyen maddeleri yürürlükte kalmış, 9 Ekim 1993 tarihinde bazı değişiklikler yapılmış, hak oylaması ile kabul edilen 27 Kasım 1995 tarihli yeni Anayasanın onaylanması sonrasında eski Anayasa metni tamamen ortadan kalmıştır.
Azerbaycan Cumhuriyetinin temel kanunu olan Anayasa ile Azerbaycan devletinin yasal temelleri belirlenmiştir. Azerbaycan, Anayasa ile demokratik, laik bir hukuk devleti olarak tanımlanmış, insan haklarına öncelik vermiş ve kuvvetler ayrımını tercih etmiştir. Azerbaycan, Anayasa ile demokratik, laik bir hukuk devleti olarak tanımlanmış, insan haklarına öncelik vermiş ve kuvvetler ayrımını tercih etmiştir. Kuvvetler ayırımı ilkesine uygun olarak, yasama erkinin Milli Meclisine, yürütme erkinin Cumhurbaşkanına, yargı erkinin ise mahkemelere ait olduğu hükme bağlanmıştır. Yasama erkini temsil eden Meclis tek kamaralı parlamentodur. Meclis dışında hiçbir organ veya şahsın kanun koyma yetkisi yoktur. Azerbaycan’da parlamentonun diğer görevi yürütmenin faaliyetlerini denetlemektir. Meclis, Bakanlar Kuruluna güvenoyu vermeme hakkına sahiptir. Cumhurbaşkanının görevden alınması, bütçenin denetlenmesi, kurumların oluşturulması ve uluslararası sözleşmelerin onaylanması meclisin yetkisindedir.
Azerbaycan’da Cumhurbaşkanı hem yürütmeyi temsil etmektedir hem de devletin başıdır. Cumhurbaşkanı bütün seçmenler tarafından doğrudan seçilmekte ve Azerbaycan halkının tamamını temsil etmektedir.
Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasasında çeşitli tarihlerde birçok değişiklik yapılmıştır. Bu değişikliklerden sonuncusu 2016 yılında yapılmış, yapılan halk oylamasında Anayasanın 23 maddesinde değişiklik yapılmış ve Anayasaya 6 yeni madde eklenmiştir.
