Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasası

Nisan 6, 2018 Evrensel Metinler, Hukuk Felsefesi, Hukuk Sözlüğü, Hukuk tarihi, Hukukbook, Mevzuat

Azerbaycan Halkı, asırlık devlet geleneklerini devam ettirerek, “Azerbaycan Cumhuriyeti’nin bağımsızlığı hakkında” Anayasa Aktında yansıyan prensipleri esas alarak, bütün toplumun ve herkesin refahının sağlanmasını arzulayarak, adaletin, özgürlüğün ve güvenliğin tesisi yapılmasını isteyerek, geçmiş, şimdiki ve gelecek nesiller karşısında Devletin haklarını kullanarak, sorumluluğunu kabul etmek, aşağıdaki niyetleri ciddiye alır:

– Azerbaycan devletinin bağımsızlığını, egemenliğini ve toprak bütünlüğünü korumak;

– Anayasa’da demokratik yapıyı sağlamak;

– Sivil toplumun kurulmasını sağlamak;

– İnsanların iradesinin bir ifadesi olarak hukukun üstünlüğünü sağlayan yasal, laik bir devlet kurmak;

– Adil ekonomik ve sosyal kurallara uygun olarak iyi bir yaşam standardı sağlamak;

– Evrensel değerlere sadık kalarak bütün dünya halkları ile dostluk, barış ve huzur içinde yaşamak ve bu amaçla karşılıklı faaliyette bulunmak.

Bu Anayasa, ülke çapında oylama – referandum, yukarıda sözü edilen yüksek umutlarla kabul edildi.

İÇİNDEKİLER

BİRİNCİ BÖLÜM: GENEL HÜKÜMLER

• Bölüm I. İNSANIN YETKİSİ

• Bölüm II. DEVLET İLKELERİ

İKİNCİ BÖLÜM: ANAHTAR HAKLAR, ÖZGÜRLÜKLER VE GÖREVLER

• Bölüm III. ANA İNSAN VE SİVİL HAKLAR VE ÖZGÜRLÜKLER

• Bölüm IV. VATANDAŞLARIN ANA ÖZELLİKLERİ

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM: DEVLET YETKİSİ

• Bölüm V. YASAL YETKİ

• Bölüm VI. YÖNETİM KURULU

• Bölüm VII. YARGI YETKİ

• Bölüm VIII. Nahcivan Cumhuriyeti

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM: YEREL SELF-YÖNETİM

• Bölüm IX. belediyeler

BEŞİNCİ BÖLÜM: SAĞ VE HUKUK

• Bölüm X. MEVZUAT SİSTEMİ

• Bölüm XI. AZERBAYCAN CUMHURİYETİ ANAYASASINDA DEĞİŞİKLİKLER

• Bölüm XII. AZERBAYCAN CUMHURİYETİ ANAYASA İLAVESİ

GÜNCEL HUKUK

Ilk bölüm. Genel Hükümler

1. Bölüm İnsanların gücü

Madde 1. İktidarın Kaynağı

I. Azerbaycan Cumhuriyeti’ndeki tek devlet gücü kaynağı Azerbaycan halkıdır.

II. Azerbaycan halkı, Azerbaycan Cumhuriyeti topraklarında ve dışında yaşayan, Azerbaycan Devleti ve kanunlarına tabi olan, Azerbaycan Cumhuriyeti vatandaşlarından ibarettir. Bu konuda, uluslararası hukukla belirtilmiş normlar saklıdır.

Madde 2. Halkın egemenliği

I. Azerbaycan halkının özgür ve bağımsız kendi kaderini tayin haklarını çözmek ve kendi hükümet biçimlerini belirlemek için egemenlik hakkıdır.

II. Azerbaycan halkı, egemenlik hakkını doğrudan ulusal çaptaki oylama – referandum yoluyla ve serbest, gizli ve kişisel oylamaya dayalı temsilciler aracılığıyla evrensel, eşit ve doğrudan oy hakkı temelinde kullanır.

Madde 3. Ulusal Referandum – Referandumla Çözülen Konular

I. Azerbaycan halkı, hak ve çıkarlarıyla ilgili her konuyu bir referandumla çözebilir.

II. Aşağıdaki konular sadece referandumla çözülebilir:

1) Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasasının kabul edilmesi ve değiştirilmesi;

2) Azerbaycan Cumhuriyeti devlet sınırlarının değiştirilmesi.

III. Aşağıdaki konularda bir referandum yapılamaz:

1) vergiler ve devlet bütçesi;

2) af ve af;

3) seçim, tayin veya onayın gerçekleştirildiği yasal ve / veya icra makamlarının yetkisinde olan görevlilerin seçimi, atanması veya onaylanması.

Madde 4. İnsanları temsil etme hakkı

Hiç kimse, halkı temsil etme, halk adına konuşma ve halkın seçtiği yetkili temsilciler hariç, halk adına halkı temyiz etme hakkına sahip değildir.

Madde 5. İnsanların Birliği

I. Azerbaycan halkı birleşiktir.

II. Azerbaycan halkının birliği, Azerbaycan devletinin temelidir. Azerbaycan Cumhuriyeti, Azerbaycan Cumhuriyeti’nin tüm vatandaşları için ortak ve bölünmez bir anavatandır.

Madde 6. Hükümet kuralının kabul edilmemesi.

I. Azerbaycan halkının, sosyal grubunun, örgütünün ya da herhangi bir kimsenin hiçbir kısmı iktidarı ele geçirme gücünü ele geçiremez.

II. İktidarın ustalaşması, insanlara karşı en ciddi suçtur.

2. Bölüm Devletin temelleri

Madde 7. Azeri Devleti

I. Azerbaycan devleti demokratik, hukuki, laik, üniter bir cumhuriyettir.

II. Azerbaycan Cumhuriyeti’nde devlet iktidarı, sadece Azerbaycan Cumhuriyeti’nin içtihadıyla ve sadece Azerbaycan Cumhuriyeti’nin taraf olduğu uluslararası antlaşmalarla ilgili olarak dış ilişkilerle sınırlandırılmıştır.

III. Azerbaycan Cumhuriyeti’ndeki devlet gücü, güçlerin ayrılığı ilkesi temelinde düzenlenmiştir:

· Yasama yetkisi Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi tarafından kullanılır;

 yürütme yetkisi Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanına aittir;

 Yargı yetkisi Azerbaycan Cumhuriyeti mahkemeleri tarafından uygulanır.

IV. Bu Anayasa’nın hükümleri uyarınca, yasama organı, yürütme ve yargı bağımsız olarak ve yetkilerinin sınırları dahilinde çalışır.

Madde 8. Azeri Devleti Başkanı

I. Azerbaycan devletinin başı Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı’dır. Ülke içinde ve dışında Azerbaycan devletini temsil eder.

II. Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı, Azerbaycan halkının birliğini somutlaştırır ve Azerbaycan devletinin egemenliğini sağlar.

III. Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı, Azerbaycan devletinin bağımsızlığının, toprak bütünlüğünün ve Azerbaycan Cumhuriyeti’nin taraf olduğu uluslararası antlaşmalara uyumun garantörüdür.

IV. Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı yargı yetkisinin bağımsızlığının garantörüdür.

Madde 9 Silahlı Kuvvetler

I. Azerbaycan Cumhuriyeti, güvenlik ve korumasını sağlamak için Silahlı Kuvvetler kuracaktır. Silahlı Kuvvetler, Azerbaycan Ordusu ve diğer silahlı birliklerden oluşmaktadır.

II. Azerbaycan Cumhuriyeti, savaşı diğer devletlerin bağımsızlığı ve uluslararası anlaşmazlıkların çözümü için bir araç olarak kasıtlı bir girişim aracı olarak reddetmektedir.

III. Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı, Azerbaycan Cumhuriyeti Silahlı Kuvvetleri Başkomutanıdır.

Madde 10. Uluslararası İlişkiler İlkeleri

Azerbaycan Cumhuriyeti, uluslararası hukukun genel kabul görmüş normlarına dayanarak diğer devletlerle ilişki kurar.

Madde 11. Bölge

I. Azerbaycan Cumhuriyeti toprakları üniter, bölünmez ve bölünmezdir.

II. Azerbaycan Cumhuriyeti’nin iç suları, Azerbaycan Cumhuriyeti’ne ait Hazar Denizi (göl), Azerbaycan Cumhuriyeti’ne yayılan hava sahası, Azerbaycan Cumhuriyeti topraklarının ayrılmaz bir parçasıdır.

III. Azerbaycan Cumhuriyeti toprakları yabancılaştırılamaz. Azerbaycan Cumhuriyeti topraklarının hiçbir bölümünü hiçbir şekilde vermez; Sadece Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi’nin kararı ile Azerbaycan sınırları içinde halkın referandumu düzenlenmesiyle Azerbaycan halkının iradesi ile devlet sınırları değiştirilebilir.

Madde 12. Devletin Amacı

I. Azerbaycan Cumhuriyeti vatandaşları için insan ve vatandaş hak ve özgürlüklerini ve insana yakışır yaşam standartlarını sağlamak devletin yüce bir hedefidir.

II. Bu Anayasada listelenen insani ve medeni hak ve özgürlükler, Azerbaycan Cumhuriyeti’nin taraf olduğu uluslararası antlaşmalara uygun olarak uygulanır.

Madde 13. Mülkiyet

I. Azerbaycan Cumhuriyeti’nde mülkiyet, devlet tarafından dokunulmaz ve korunmaktadır.

II. Mülkiyet, devlet mülkiyeti, özel mülk ve belediye mülkü olabilir.

III. Mülkiyet, insan ve sivil hak ve özgürlüklere, toplumun çıkarlarına ve devlete, bireyin haysiyetine karşı kullanılamaz.

Madde 14. Doğal kaynaklar

Doğal kaynaklar, herhangi bir gerçek veya tüzel kişinin hak ve menfaatlerine halel getirmeksizin Azerbaycan Cumhuriyeti’ne aittir.

Madde 15. Ekonomik Kalkınma ve Devlet

I. Azerbaycan Cumhuriyeti’nde ekonominin gelişimi, farklı mülk türlerine dayanan halkın refahına hizmet etmektedir.

II. Azerbaycan devleti, piyasa ilişkilerine dayanan, sosyal girişimci bir ekonominin gelişimini teşvik eder, serbest girişimciliği sağlar ve ekonomik ilişkilerde tekel ve haksız rekabete izin vermez.

Madde 16. Sosyal Kalkınma ve Devlet

I. Azerbaycan devleti, halkın ve her vatandaşın refahını, sosyal korumasını ve insana yakışır yaşam standartlarını önemser.

II. Azerbaycan devleti, kültür, eğitim, sağlık, bilim ve sanatın gelişimini teşvik etmekte, ülkenin doğasını, halkının tarihini, maddi ve manevi mirasını korumaktadır.

Madde 17. Aile, çocuk ve devlet

I. Toplumun ana odağı olarak aile, devletin özel koruması altındadır.

II. Çocukların bakımı ve bakımı için ebeveynlerin görevidir. Devlet bu borcun yerine getirilmesini kontrol eder.

III. Ebeveyn bakımından yoksun, ebeveynleri veya velileri olmayan çocuklar devlet bakımı altındadır.

IV. Çocukları hayatlarını, sağlıklarını ya da ahlaklarını tehlikeye atabilecek faaliyetlere dahil etmek yasaktır.

V. 15 yaşın altındaki çocuklar çalıştırılamaz.

VI. Devlet çocuk haklarının uygulanmasını kontrol eder.

Madde 18. Din ve devlet

I. Azerbaycan Cumhuriyetinde din devletten ayrıdır. Tüm dini inançlar yasa önünde eşittir.

II. İnsan haysiyetini ihlal eden ya da hümanizm ilkelerini ihlal eden dinlerin (dini hareketlerin) yayılması ve yayılması yasaktır.

III. Devlet eğitim sistemi laiktir.

Madde 19. Para birimi

I. Azerbaycan Cumhuriyeti’nin para birimi manattır.

II. Menkul kıymetleri ihraç ve çekilme hakkı sadece Merkez Bankası için geçerlidir. Azerbaycan Cumhuriyeti Merkez Bankası devletin münhasır mülküdür.

III. Azerbaycan Cumhuriyeti sınırları içerisinde başka para birimlerinin ödeme aracı olarak kullanılması yasaktır.

Madde 20. Devlet Borcuna İlişkin Kısıtlamalar

Azerbaycan devleti aleyhine isyan veya darbeye destek vermek amacıyla alınan borçlar, Azerbaycan Cumhuriyeti tarafından kabul edilemez veya ödenemez.

Madde 21. Devlet dili

I. Azerbaycan Cumhuriyeti devlet dili Azerbaycan dilidir. Azerbaycan Cumhuriyeti, Azerbaycan dilinin gelişimini sağlar.

II. Azerbaycan Cumhuriyeti, nüfusun konuştuğu diğer dillerin özgür işleyişini ve gelişmesini sağlar.

Madde 22. Sermaye

Azerbaycan Cumhuriyeti’nin başkenti Bakü’dir.

Madde 23. Azeri devletinin sembolleri

Azerbaycan Cumhuriyetinin devlet sembolleri Azerbaycan Cumhuriyeti Devlet bayrağı, Azerbaycan Cumhuriyetinin Devlet arması ve Azerbaycan Cumhuriyeti Devlet Marşı.

II. Azerbaycan Cumhuriyeti Devlet Bayrakları eşit genişlikte üç yatay çizgiden oluşmaktadır. Üst şerit mavidir, orta çizgili kırmızı ve alt şerit yeşildir ve kırmızı şeridin ortasında bayrakın her iki tarafında beyaz bir hilal ve sekiz köşeli bir yıldız vardır. Bayrağın uzunluğu en fazla 1: 2’dir.

III. Azerbaycan Cumhuriyeti Devlet Bayrağı ve Azerbaycan Cumhuriyeti Devlet Amblemi’nin tanımı, Azerbaycan Cumhuriyeti Devlet Marşı’nın müziği ve metni Anayasa Yasası ile belirlenir.

Ikinci bölüm. Temel haklar, özgürlükler ve yükümlülükler

Bölüm 3. Temel insani ve sivil hak ve özgürlükler

Madde 24. İnsan ve Sivil Hak ve Özgürlüklerin Temel İlkeleri

I. İnsanlık onuru korunur ve saygı görür.

II. Herkesin doğumdan bağışıklık, bölünmez ve devredilemez hakları ve özgürlükleri vardır.

III. Haklar ve özgürlükler aynı zamanda herkesin topluma ve diğerlerine karşı sorumluluklarını ve sorumluluklarını da kapsar. Hakların kötüye kullanılması yasaktır.

Madde 25. Eşitlik hakkı

I. Herkes yasa ve mahkemeden önce eşittir.

II. Erkekler ve kadınlar aynı haklara ve özgürlüklere sahiptir.

III. Devlet ırkından, etnik köken, din, dil, cinsiyet, köken, mülkiyet, görevine, görüşüne, siyasi parti, sendika ve diğer sosyal birliklere üyeliğine bakılmaksızın herkesin hak ve özgürlüklerinin eşitliğini güvence altına alır. İnsan, sivil hak ve özgürlüklerin ırk, etnik köken, din, dil, cinsiyet, köken, mahkumiyet, siyasi ya da sosyal aidiyet temelinde kısıtlanması yasaktır.

IV. Bu maddenin III. Kısmında belirtilen gerekçelere kimsenin ihlaline maruz bırakılamaz, imtiyaz ya da imtiyaz verilmez, ayrıca herhangi bir imtiyaz ya da imtiyazdan feragat edilemez.

V. Kamu yetkilileri ve devlet yetkililerinin yetki ve sorumlulukları ile ilişkilerinde herkesin eşit hakları.

VI. Sınırlı sağlık kabiliyetine sahip olanlar, sınırlı kapasiteleri nedeniyle elde edilmesi zor olan haklar ve yükümlülükler dışında, Anayasa’nın tüm hak ve yükümlülüklerinden yararlanırlar.

Madde 26. İnsan ve Sivil Hak ve Özgürlüklerin Korunması

I. Herkes, kendi hak ve özgürlüklerini, yasalarca yasaklanmayan yöntem ve yöntemlerle koruma hakkına sahiptir.

II. Devlet herkesin hak ve özgürlüklerini garanti eder.

Madde 27. Yaşam hakkı

I. Herkesin yaşam hakkı vardır.

II. Devlete silahlı saldırı zamanı düşman askerlerinin öldürülmesi, mahkemenin kesin hükmüne göre ölüm cezasının uygulanması ve kanunla belirlenen digir sürece her kişinin yaşama hakkı dokunulmazdır.

III. İstisnai ceza tedbiri olan ölüm cezası, tam kaldırılıncaya kadar, yalnız devlete, insan hayatına ve sağlığına karşı işlenmiş en ağır suçlara göre kanunla belirlenebilir.

IV. Kanunla öngörülen meşru müdafaa, zaruret, suçlunun yakalanması ve tutuklanması, hapiste olanın hapis yerinden kaçmasının önlenmesi, devlete karşı isyanın bastırılması veya darbenin önlenmesi, ülkeye karşı silahlı saldırı durumları dışında, insana karşı silah kullanımı yasaktır.

Madde 28. Özgürlük hakkı

I. Herkesin özgürlük hakkı vardır.

II. Özgürlük hakkı, yalnızca yasal olarak gözaltında tutulma, tutuklama veya özgürlükten mahrum etme emriyle kısıtlanabilir.

III. Azerbaycan Cumhuriyeti topraklarında bulunan herkes yasal olarak serbestçe hareket edebilir, ikamet yeri seçebilir ve Azerbaycan Cumhuriyeti topraklarının ötesine geçebilir.

IV. Azerbaycan Cumhuriyeti vatandaşı, kendi ülkesine her zaman serbestçe dönme hakkına sahiptir.

Madde 29. Mülkiyet Hakkı

I. Herkesin mülkiyet hakkı vardır.

II. Hiçbir özellik tercih edilmemektedir. Özel mülkiyet hakkı da dahil olmak üzere mülkiyet hakkı kanunla korunmaktadır.

III. Herkes taşınır ve taşınmaz mal olabilir. Mülkiyet hakkı, mülk sahibinin veya başka birinin mülkiyeti kullanma, elden çıkarma ve elden çıkarma hakkını içerir.

IV. Kimse mülkünden mahkeme emri olmadan mahrum edilemez. Mülkün tamamen müsadere edilmesine izin verilmez. Devletin mülkiyete yabancılaşmasının ancak değerinin adil bir şekilde doğrulanması durumunda izin verilebilir.

V. Özel mülkiyet sosyal yükümlülüklere neden olur.

VI. Arazi üzerindeki mülkiyet hakları, sosyal adalet ve arazi kullanımı için etkili bir şekilde kanunla sınırlandırılabilir.

VII. Devlet miras haklarını garanti eder.

Madde 30. Fikri Mülkiyet Hakkı

I. Herkes fikri mülkiyet hakkına sahiptir.

II. Telif hakkı, yaratıcı haklar ve diğer fikri mülkiyet hakları yasalarla korunmaktadır.

Madde 31. Güvenle yaşama hakkı

I. Herkesin güvenli bir şekilde kalması hakkı vardır.

II. Kanunla öngörülen haller dışında, kişinin hayatına, fiziksel ve ruhsal sağlığına, mülkiyetine, konutuna dokunmak, ona karşı zor kullanılamaz.

Madde 32. Özel dokunulmazlık hakkı

I. Herkes kişisel dokunulmazlık hakkına sahiptir.

II. Herkesin kişisel ve aile hayatının gizliliğine hakkı vardır. Yasanın öngördüğü haller dışında, kişisel ve aile hayatına müdahale etmek yasaktır. Herkesin kişisel ve aile hayatının yasadışı müdahaleye karşı korunma hakkı vardır.

III. Bir kimsenin özel hayatı hakkındaki bilgilerin rızası olmaksızın toplanması, saklanması, kullanılması ve yayılmasına izin verilmez. Hiç kimse, kanunun belirttiği durumlar haricinde, izlemeye, videoya veya fotoğraf çekmeye, ses kaydına ve benzeri diğer eylemlere tabi tutulamaz.

IV. Herkesin yazışma, telefon görüşmeleri, posta, telgraf veya diğer iletişim araçları ile iletişim kurma hakkını gizli tutma hakkı vardır. Bu hak, bir suçun önlenmesi ya da bir ceza soruşturması sırasında hakikatin açıklanması için kanunun öngördüğü şekilde sınırlandırılabilir.

V. Herkes, Kanunda açıkça belirtilen haller dışında, kendisi hakkında toplanan bilgiler hakkında bilgi sahibi olabilir. Herkes, toplanan ve kendisine açıklanmış, eksik, eksik ve ayrıca kanunun gerekliliklerini ihlal ederek elde ettiği bilgileri açıklayan veya ortadan kaldırmayı (eleme) talep etme hakkına sahiptir.

VI. Kanunla belirlenen durumlar haricinde, elektronik form veya kağıda bilgi kaynaklarına erişimin üçüncü taraflar hakkında bilgi edinmesi yasaktır.

VII. Bilginin ait olduğu kişinin buna rızasını şekilde ifade ettiği durumlar, ayrımcılık vermemek şartıyla anonim karakterli istatistiklerin işleme ve yasanın yol verdiği diğer durumlar dışında, bilgi teknolojilerinden özel hayata dahil inanca, dini ve etnik dair bilgilerin açıklanması için kullanılabilir yapamazsın.

VIII. Kişisel verilerin kapsamı ve bunların işlenmesi, toplanması, iletilmesi, kullanımı ve korunmasının şartları kanunla belirlenir.

Madde 33. Konut Bağışıklığı Hakkı

I. Herkesin dokunulmazlığını barınma hakkı vardır.

II. Mahkeme kararı dışında, yasa ile belirlenen davalar veya apartman sakinlerinin iradesi dışında kimse daireye giremez.

Madde 34. Evlenme hakkı

I. Herkes, kanunla öngörülen çoğunluğun evlenme ve yaşatma hakkına sahiptir.

II. Evlilik gönüllü olarak sonuçlandırılmaktadır. Kimse evlenmeye zorlanamaz.

III. Evlilik ve aile devletin koruması altındadır. Annelik, babalık, çocukluk yasalarla korunmaktadır. Devlet büyük ailelere yardım sağlar.

IV. Karın ve eşin hakları eşittir. Çocukların bakımı ve bakımı, ebeveynlerin hakkı ve görevidir.

V. Ebeveynlerine saygı duymak ve onlara bakmak çocukların sorumluluğundadır. 18 yaşında engelli çocuklar, çalışamayan ebeveynlerini korumak zorundadırlar.

Madde 35. İş hukuku

I. Emeklilik kişisel ve sosyal refahın temelidir.

II. Herkesin mesleğini, mesleğini, mesleğini ve çalıştığı yeri çalışma yeteneğine göre seçme hakkı vardır.

III. Kimse çalışmaya zorlanamaz.

IV. İş sözleşmeleri serbestçe kapatılmıştır. Hiç kimse iş sözleşmesi imzalamaya zorlanamaz.

V. Mahkeme kararı esasında şartları ve süreleri kanunla öngörülen zorunlu çalıştırma, askerlik hizmeti sırasında yetkili kişilerin emirleri yerine getirmeye bağlı çalıştırma, olağanüstü durum ve sıkıyönetim sırasında vatandaşlara gereken işleri gördürmek halleri.

VI. Herkesin güvenli ve sağlıklı ortamda çalışma, hiç bir ayrım gözetmeksizin işine göre devlet tarafından belirlenmiş asgari ücret miktarından az olmayan ücret alma hakkı vardır.

VII. İşsizlerin devletten sosyal haklara sahip olma hakkı vardır.

VIII. Devlet, işsizliği ortadan kaldırmak için tüm araçlarını kullanır.

Madde 36. Grev hakkı

I. Herkes tek başına ya da başkalarıyla birlikte grev yapma hakkına sahiptir.

II. Bir iş sözleşmesine grev hakkı sadece kanunla öngörülen durumlarda sınırlandırılabilir. Azerbaycan Cumhuriyeti Silahlı Kuvvetleri’nde görev yapan asker ve siviller grev yapamazlar.

III. Bireysel ve toplu iş uyuşmazlıkları kanuna uygun olarak çözülür.

IV. Yasa ile belirtilen durumlar haricinde, kilitleme yasaklanmıştır.

Madde 37. Dinlenme hakkı

I. Herkesin dinlenmeye hakkı vardır.

II. İş sözleşmesi çalışanlarına yılda en az 21 takvim günü olmak üzere günde en az 8 saat ücretli izin verilir.

Madde 38. Sosyal güvenlik hakkı

I. Herkes sosyal güvenlik hakkına sahiptir.

II. Yardıma muhtaç olanlara yardım etmek, her şeyden önce, aile üyelerine karşı olan görevdir.

III. Yasal yaş sınırına ulaşıldığında herkesin sağlık, maluliyet, aile reisi, maluliyet, işsizlik ve kanunla öngörülen diğer şartları vardır.

IV. Asgari burs miktarı ve sosyal yardımlar kanunla belirlenir.

V. Devlet, yardım faaliyetleri, gönüllü sosyal sigorta ve diğer sosyal güvenlik türleri için fırsatlar yaratır.

Madde 39. Sağlıklı bir çevrede yaşama hakkı

I. Herkesin sağlıklı bir çevre hakkı vardır.

II. Herkesin çevresel durum hakkında bilgi toplama ve çevre suçuyla bağlantılı olarak sağlığına ve malına verdiği zararı tazmin etme hakkı vardır.

III. Hiç kimse çevreyi veya doğal kaynakları yasalarca öngörülen sınırların ötesinde tehlikeye atabilir veya zarar verebilir.

IV. Devlet ekolojik dengenin korunmasını, yabani bitkilerin ve vahşi yaşamın meşru türlerinin korunmasını garanti eder.

Madde 40. Medeniyet Hakkı

I. Herkes kültürel yaşama, kültürel olanaklara ve kültürel varlıklara sahip olma hakkına sahiptir.

II. Herkes tarihi, kültürel ve manevi mirasa saygı göstermeli, ona bakmalı ve tarih ve kültür anıtlarını korumalıdır.

Madde 41. Sağlığın korunması hakkı

I. Herkes sağlık ve tıbbi tedavi hakkına sahiptir.

II. Devlet, farklı türde mülkiyete dayalı her türlü sağlık hizmetinin geliştirilmesi için gerekli önlemleri alır, sağlık ve epidemiyolojik refahı sağlar ve çeşitli sağlık sigortası için fırsatlar sunar.

III. İnsanların yaşamlarını ve sağlığını tehdit eden gerçekleri ve koşulları gizleyen memurlar, yasalar uyarınca adalete teslim edilir.

Madde 42. Eğitim hakkı

I. Her vatandaşın eğitim hakkı vardır.

II. Devlet, ücretsiz zorunlu genel orta eğitimi güvence altına alır.

III. Eğitim sistemi devlet tarafından kontrol edilir.

IV. Hükümet yetenekli bireylerin finansal durumlarına bakılmaksızın eğitime devam etmelerini garanti eder.

V. Devletteki asgari eğitim standartlarını belirler.

Madde 43. Konut kanunu

I. Hiç kimsenin evini yasa dışı olarak mahrum edemez.

II. Devlet, konut binalarının ve evlerin yapımını teşvik eder ve insanların konut edinme hakkını gerçekleştirmek için özel önlemler alır.

Madde 44. Ulusal üyelik hakkı

I. Herkes ulusal üyelik hakkına sahiptir.

II. Hiç kimse kendi milliyetini değiştirmeye zorlanamaz.

Madde 45. Anadili Kullanma Hakkı

I. Herkes kendi anadilini kullanma hakkına sahiptir. Herkes istediği dilde eğitim, öğretim ve yaratıcılık hakkına sahiptir.

II. Hiç kimse ana dili kullanma hakkından yoksun bırakılamaz.

Madde 46. Onur ve Onur Hakkı

I. Herkesin onurunu ve onurunu koruma hakkı vardır.

II. Kişinin haysiyeti devlet tarafından korunmaktadır. Hiçbir koşul aşağılayıcı kişiliği haklı gösteremez.

III. Hiç kimse işkence veya işkence edilemez. Hiç kimse aşağılayıcı muamele veya cezaya maruz bırakılamaz. Tıbbi, bilimsel ve diğer deneyler gönüllü izni olmadan kimseye uygulanamaz.

Madde 47. İfade ve konuşma özgürlüğü

I. Herkesin düşünce ve ifade özgürlüğü hakkı vardır.

II. Hiç kimse kendi düşüncelerini veya inançlarını beyan etmeye veya kendi düşüncelerine ve inançlarına geri dönmeye zorlanamaz.

III. Irk, ulusal, dini, sosyal ve diğer kriterlere dayalı düşmanlık ve düşmanlığa dair bilinçlendirme ve propaganda yapılmasına izin verilmez.

Madde 48. Vicdan hürriyeti

I. Herkesin vicdan özgürlüğü hakkı vardır.

II. Herkesin dini tutumunu bağımsız olarak belirleme, herhangi bir dine tek başına veya başkalarıyla birlikte inanma veya hiçbir dine itikat etmemek, dine bağlı görüşlerini ifade etme ve yayma hakkına sahiptir.

III. Dini düzeni ihlal etmiyorlarsa veya kamu ahlakına aykırı değilse, dini ritüeller özgürdür.

IV. Dini inançlar veya inançlar suçu haklı çıkarmaz.

V. Hiç kimse dini inanç ve inançlarını ifade etmek, dini törenler yapmak veya dini törenlere katılmak zorunda değildir.

Madde 49. Toplanma özgürlüğü

I. Herkes başkalarıyla ilişki kurma özgürlüğüne sahiptir.

II. Herkesin başkalarıyla birlikte devlet organlarını önceden bildirmek suretiyle, kamu düzeninin veya kamu ahlakı bozmamak kaydıyla, huzurlu, silahsız toparlanmak, toplantılar, mitingler, gösteriler, sokak yürüyüşleri geçirmek, piketler etme hakkı vardır.

Madde 50. Bilgi özgürlüğü

I. Herkes hukuki yollardan bilgi alma, edinme, iletme, hazırlama ve verme hakkına sahiptir.

II. Kitle bilgisi özgürlüğü garanti edilir. Medya da dahil olmak üzere kitle iletişim araçlarında devlet sansürü yasaktır.

III. Herkes medyada yayınlanan ve çıkarlarını ihlal eden ya da ihlal eden bilgileri reddetme ya da bunlara cevap verme hakkına sahiptir.

Madde 51. Yaratıcılık özgürlüğü

I. Herkes yaratıcılık hakkına sahiptir.

II. Devlet edebi, sanatsal, bilimsel, teknik ve diğer yaratıcı türlerin özgürce uygulanmasını sağlar.

Madde 52. Vatandaşlık hakkı

Azerbaycan devletine mensup, onunla siyasi ve hukuki bir ilişkisi olan, karşılıklı hak ve görevleri olan bir kişi, Azerbaycan Cumhuriyeti vatandaşıdır. Azerbaycan Cumhuriyeti topraklarında ya da Azerbaycan Cumhuriyeti vatandaşlarında doğan bir kişi Azerbaycan Cumhuriyeti vatandaşıdır. Ebeveynlerden biri Azerbaycan Cumhuriyeti vatandaşı olan Azerbaycan Cumhuriyeti vatandaşıdır.

Madde 53. Vatandaşlık Haklarının Sağlanması

I. Azerbaycan Cumhuriyeti vatandaşı, Azerbaycan Cumhuriyeti vatandaşlığından mahrum edilemez (kanunla belirlenen durumlar hariç).

II. Hiçbir durumda Azerbaycan Cumhuriyeti vatandaşı Azerbaycan Cumhuriyeti’nden sınır dışı edilemez veya yabancı bir ülkeye iade edilemez.

III. Azerbaycan Cumhuriyeti, Azerbaycan Cumhuriyeti topraklarının geçici veya sürekli olarak ikamet ettiği vatandaşların yasal olarak korunmasını garanti eder ve yürütür.

Madde 54. Toplumun ve devletin siyasal hayatına katılma hakkı

I. Azerbaycan Cumhuriyeti vatandaşları, toplumun ve devletin politik hayatına özgürce katılma hakkına sahiptir.

II. Devlete karşı ayaklanma veya devlet darbesine karşı bağımsız direniş, Azerbaycan Cumhuriyeti’nin her vatandaşının hakkıdır.

Madde 55. Devlet yönetimine katılma hakkı

I. Azerbaycan Cumhuriyeti vatandaşları devlet yönetimine katılma hakkına sahiptir. Bu hakkı doğrudan veya delegeler aracılığıyla kullanabilirler.

II. Azerbaycan Cumhuriyeti vatandaşları devlet organlarında hizmet verme fırsatına sahiptir. Devlet organlarının memurları Azerbaycan Cumhuriyeti vatandaşlarından atanır. Yabancılar ve vatansız kişiler, kamu hizmetine yasalarca öngörülen şekilde kabul edilebilir.

Madde 56. Seçim kanunu

I. Azerbaycan Cumhuriyeti vatandaşları, referanduma katılmanın yanı sıra devlet organlarına seçme ve seçilme hakkına da sahiptir.

II. Mahkeme kararıyla harekete geçemeyen kişilerin, seçimlere ve referanduma katılma hakları yoktur.

III. Askeri personelin, hakimlerin, devlet memurlarının, din görevlilerinin, mahkemenin hükmüyle edilmiş kişilerin bu Anayasada ve kanunda öngörülen diğer kişilerin seçilme hakkı kanunla sınırlanabilir.

Madde 57. Temyiz hakkı

I. Azerbaycan Cumhuriyeti vatandaşları, bireysel ve toplu yazılı taleplerin yanı sıra, devlet kurumlarına kişisel olarak itiraz etme hakkına da sahiptir. Askerler bu hakkı yalnızca bireysel olarak kullanabilirler. Her başvuruya, kanunla belirlenen zaman dilimi içinde ve şekilde yazılı bir cevap verilmelidir.

II. Azerbaycan Cumhuriyeti vatandaşlarının devlet organlarının ve görevlilerinin, siyasi partilerin, sendikaların ve diğer toplumsal örgütlerin ve ayrıca tek tek vatandaşların faaliyetlerini veya işini eleştirmek hukuku vardır. Takip yasak. Hakaret ve iftira eleştirilemez.

Madde 58. Dernek kurma hakkı

I. Herkes başkalarıyla ilişki kurma özgürlüğüne sahiptir.

II. Herkes, siyasi partiler, sendikalar ve diğer kamu kurumları dahil olmak üzere herhangi bir sendika kurma veya katılma hakkına sahiptir. Tüm birimler ücretsiz garantilidir.

III. Hiç kimse herhangi bir derneğe üye olmak veya katılmak için zorlanamaz.

IV. Azerbaycan Cumhuriyeti topraklarının tamamında veya herhangi bir bölümünde kanuni devlet hakimiyetini zorla devirme amacı, suç sayılan diğer amaçlar güden veya suç yöntemlerden kullanan topluluklar yasaktır. Anayasa ve yasaları ihlal eden derneklerin faaliyetleri sadece mahkeme emriyle sonlandırılabilir.

Madde 59. Serbest girişimcilik hakkı

I. Herkes kendi imkanlarından, yeteneğinden ve malvarlığını kullanarak tek başına veya başkaları ile birlikte hür teşebbüs faaliyeti veya kanunla yasaklanmamış diğer ekonomik faaliyet türü ile meşgul olabilir.

II. Girişimcilik alanında, devlet sadece devlet çıkarlarının, insan hayatının ve sağlığının korunmasını uygular.

Madde 60. Hak ve özgürlüklerin idari ve adli hükümleri

I. Herkesin hak ve özgürlükleri idari ve adli takibatlarda garanti edilecektir.

II. Herkesin çalışmalarında tarafsız davranma ve davayı idari takibatlarda ve yargılamalarda makul bir süre içinde ele alma hakkı vardır.

III. Herkes idari işlemlerde ve yargılamalarda duyulma hakkına sahiptir.

IV. Herkes, devlet organları, siyasi partiler, tüzel kişiler, belediyeler ve yetkililerin eylemlerine ve ihmallerine karşı idari bir şikayette bulunabilir.

Madde 61. Hukuki Yardım Hakkı

I. Herkes en yüksek yasal yardım standardına sahiptir.

II. Yasaların öngördüğü durumlarda, devlet yardımı pahasına hukuki yardım ücretsiz olarak yapılır.

III. Herkesin bir savunma avukatının tutuklanmasından, yakalanmasından veya bir suç işlemesinden yardım alma hakkı vardır.

Madde 62. Mahkeme yargısının değiştirilmesinin kabul edilemezliği

Herkesin davasını bir mahkemede ele alma hakkı vardır. Bir kişinin rızası olmadan, davası başka bir mahkemede sayılmayabilir.

Madde 63. Masumiyet Karnesi

I. Herkesin masumiyet karinesi hakkı vardır. Suçla suçlanan herkes, suçunun kanunda öngörülen şekilde kanıtlanmaması ve geçerli bir mahkeme kararı olmaması halinde masum sayılır.

II. Bir kişinin suçlu olduğuna dair temel şüpheler varsa, suçluluğa izin verilmez.

III. Suç işlemekle suçlanan kişi, masumiyetini kanıtlamak zorunda değildir.

IV. Adaleti yönetirken kanunun ihlal edilmesiyle elde edilen kanıtlar kullanılamaz.

V. Mahkeme kararı olmadıkça kimse suçsuz bulunamaz.

Madde 64. Bir suç için tekrarlanan mahk conmiyetin kabul edilemezliği

Hiç kimse bir suç için defalarca mahkum edilemez.

Madde 65. Mahkemeye başvurma hakkı

Mahkeme tarafından mahk Everyonem edilen herkes, yüksek mahkemeye kanunla öngörülen şekilde itiraz etme ve af dilemesi ve cezası için tazminat talep etme hakkına sahiptir.

Madde 66. Akrabalara karşı ifade vermeye zorlamadan kaçınma

Hiç kimse kendisine, eşine, çocuğuna, ailesine, erkek kardeşine veya kız kardeşine karşı ifade vermeye zorlanamaz. Zorlayıcı olmayan akrabaların tam listesi kanunla tanımlanmıştır.

Madde 67. Tutuklanan, gözaltına alınan ve suç işlemekle suçlanan kişilerin hakları

I. Yetkili devlet organlarının yakaladığı, hapse aldığı, suç işlemekle təqsirləndirdiyi her bir kişiye derhal hakları bildirilir ve yakalanmasının, tutuklanmasının ve suçlanmasının sebepleri izah edilir.

II. Suçla suçlanan herkes, mahk beforem edilmeden önce duyulur.

Madde 68. Keyfi ve vicdani ret hakkı

I. Herkesin, devlet makamlarının onu keyfi olarak dışlamak için tarafsız davranma hakkı vardır.

II. Suç sonucu mağdurun hakları ve gücün kötüye kullanılması kanunla korunmaktadır. Mağdur, işlemlere katılma ve tazminat talep etme hakkına sahiptir.

III. Herkes, kamu makamlarının veya memurlarının eylemlerinin veya ihmallerinin neden olduğu zararın devlet tarafından tazminat hakkına sahiptir.

IV. Devlet memurlarla birlikte, devlet memurlarının eylemleri ve ihmalleri nedeniyle insan hakları ve özgürlüklerine verilen zararlar için hukuki sorumluluk taşır.

Madde 69. Yabancıların ve vatansız kişilerin hakları

I. Yabancı uyruklu ve vatansız kişiler Azerbaycan Cumhuriyeti’nde, Azerbaycan Cumhuriyeti vatandaşı olan ya da uluslararası anlaşmalar tarafından aksi belirtilmedikçe, Azerbaycan Cumhuriyeti vatandaşları ile tüm haklardan yararlanır ve tüm görevleri yapabilirler.

II. Azerbaycan Cumhuriyeti topraklarında sürekli olarak ikamet eden veya geçici olarak bulunan yabancı ve vatansız kişilerin hak ve özgürlükleri sadece uluslararası hukuka ve Azerbaycan Cumhuriyeti yasalarına göre sınırlandırılabilir.

Madde 70. Siyasi İltica Hakkı

I. Azerbaycan Cumhuriyeti, genel kabul görmüş uluslararası hukuka göre, yabancılara ve vatansız kişilere siyasi sığınma hakkı tanıyacaktır.

II. Azerbaycan Cumhuriyetinde yargılanmayanların yanı sıra siyasi inançları nedeniyle kovuşturulan kişilerin başka bir ülkeye iade edilmesi yasaktır.

Madde 71. İnsan ve Sivil Hak ve Özgürlüklerin Sağlanması

I. Anayasa’da belirtilen insani ve sivil hak ve özgürlüklerin beklenti ve korunması, yasama, yürütme ve yargı makamlarının görevidir.

II. Hiç kimse, insan hakları ve sivil hak ve özgürlüklerin kullanımını kısıtlayamaz. Herkesin hakları ve özgürlükleri, bu Anayasa ve yasaların yanı sıra başkalarının hak ve özgürlüklerinde belirtilen nedenlerle sınırlıdır. Haklar ve özgürlükler üzerindeki kısıtlamalar, devletin beklenen sonucuna orantılı olmalıdır.

III. Savaş, sıkıyönetim ve olağanüstü hallerde insani ve sivil hak ve özgürlüklerin uygulanması ve seferberlik, Azerbaycan Cumhuriyeti’nin uluslararası yükümlülükleri ile kısmen ve geçici olarak sınırlandırılabilir. Nüfus, kısıtlı hak ve özgürlükler hakkında önceden bilgilendirilmiştir.

IV. Hiçbir durumda herhangi bir kişi herhangi bir dini, vicdanı, düşünceyi veya inancı açıklamaya mecbur değildir ve bunun için suçlanmayacaktır.

V. Bu Anayasanın hiçbir hükmü, insan ve sivil hak ve özgürlüklerin kaldırılmasına atıfta bulunulduğu şeklinde yorumlanamaz.

VI. İnsanlık, medeni hak ve özgürlükler, Azerbaycan Cumhuriyeti topraklarında doğrudan yürürlüktedir.

VII. İnsan hakları ve medeni hak ve hürriyet ihlallerine ilişkin uyuşmazlıklar mahkemelerce karara bağlanır.

VIII. İşlenmeden ihlal edilmemiş herhangi bir eylemden hiç kimse sorumlu tutulamaz. Yasa ihlal edildiğinde, yeni kanunun bu tür fiillerin sorumluluğunu öngörmesi veya hafifletmesi halinde yeni bir yasa uygulanır.

IX. Herkes kanunen yasaklanmayan eylemlerde bulunabilir ve hiç kimse yasal olarak bağlayıcı olmayan eylemlerde bulunmaya zorlanamaz.

X. Devlet yetkilileri, yalnızca bu Anayasa uyarınca, yasaların öngördüğü şekilde ve usulüne göre hareket edebilir.

4. Bölüm Vatandaşların ana görevleri

Madde 72. Vatandaşların görevlerinin temeli

I. Devletteki ve Toplumdaki herkes, hak ve özgürlüklerinin derhal sorumluluğuna sahiptir. Herkesin görevleri sadece bu Anayasa ya da yasalar tarafından çözülebilir.

II. Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasası ve yasalarını herkes gözetecek, diğer kişilerin hak ve özgürlüklerine saygı gösterecek ve kanunda öngörülen diğer görevleri yerine getirecektir.

III. Yasayı bilmek sizi sorumluluktan kurtarmaz.

Madde 73. Vergiler ve diğer kamu ödemeleri

I. Vergi ve diğer kamu görevlerini yasaya uygun olarak tam ve zamanında ödemenin görevidir.

II. Kimsenin yasalar ve kanunda belirtilen miktarlar haricinde vergi ve diğer kamu görevlerini yerine getirmesi gerekmeyebilir.

Madde 74. Anavatanlığa bağlılık

I. Anavatana sadakat kutsaldır.

II. Göreve seçilme veya tayin yolu ile yasama, yürütme ve yargı organlarının görevlileri, görevlerini dürüst ve layıkıyla yerine getirmedikleri takdirde sorumlu olurlar ve kanunda öngörülen hallerde and içerler.

III. Göreve seçilme veya tayin yolu ile yasama, yürütme veya yargı organlarında, Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasasına sadık kalacağına dair yemin etmiş kişilerin, özellikle devlete karşı isyan veya darbe ile itham edilmiş ise ve bu suçlardan mahkum, bu görevinden ayrılmış ve bu pozisyonu tekrar tutamaz.

Madde 75. Devlet Sembollerine Saygı

I. Her vatandaş Azerbaycan Cumhuriyetinin devlet simgelerine – bayrağına, armasına, Devlet marşına saygı göstermelidir.

II. Devlet sembollerine saygısızlık gösterilmesi, kanunun oluşturduğu yükümlülükleri beraberinde getirir.

Madde 76. Vatan savunması

I. Anavatanın korunması her vatandaşın görevidir.

Vatandaşlar, yasaya uygun olarak askerlik hizmeti taşırlar.

II. Vatandaşların mahkumiyetinin asıl askerlik hizmetiyle çeliştiği durumlarda, gerçek askerlik hizmetinin alternatif hizmet yoluyla değiştirilmesi yasaya göre izin verilir.

Madde 77. Tarihi ve kültürel anıtların korunması

Tarihi ve kültürel anıtların korunması her insanın görevidir.

Madde 78. Çevrenin korunması

Çevrenin korunması her insanın görevidir.

Madde 79. Yasadışı çelişkilerin kabul edilmemesi

Anayasa’ya veya Azerbaycan Cumhuriyeti yasalarına aykırı olan görevleri yerine getirmeye kimse zorlanamaz.

Madde 80. Sorumluluk

Anayasanın ve kanunların ihlal edilmesi, ayrıca Anayasada ve kanunlarda belirtilen hakların kötüye kullanılması veya görevlerin yerine getirilmemesi yasalarla belirlenen sorumluluğa sebep olur.

Üçüncü bölüm. Devlet gücü

Bölüm 5. Yasama gücü

Madde 81. Yasama Gücünün Uygulanması

Azerbaycan Cumhuriyeti’nde yasama yetkisi Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi tarafından yürütülür.

Madde 82. Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi’nin Kompozisyonu

Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi 125 milletvekilinden oluşmaktadır.

Madde 83. Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclis Milletvekili Seçimlerinin Gerekçeleri

Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi milletvekilleri, çoğunluk seçim sistemi genel, eşit ve doğrudan seçim hakkı esasında serbest, şahsi ve gizli oyla seçilir.

Madde 84. Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi Yetki Süresi

I. Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi’nin görev süresi 5 yıldır. Savaş şartlarında askeri operasyonların Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi’ne seçilmeleri mümkün değilse, Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi’nin görev süresi askeri operasyonların sonuna kadar uzatılır. Bu karar Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi tarafından seçimlerin yürütülmesini sağlayan devlet organının talebi üzerine yapılır (referandum).

II. Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi’nin her bir çağrısının seçimleri, her beş yılda bir Kasım ayının ilk Pazar günü yapılır.

III. Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi milletvekillerinin görev süresi, Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisinin görev süresi ile sınırlıdır.

IV. Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi milletvekilliğinden ayrılanların yerine yeni seçimler yapılırsa, yeni seçilen milletvekilinin görev süresi, ayrılan milletvekilinin kalan görev süresi ile sınırlıdır.

Madde 85. Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi’ne adaylar için gereklilikler

I. Azerbaycan Cumhuriyeti seçilme hakkına sahip olan her bir vatandaş, kanunla belirlenen şekilde Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisinin milletvekili seçilebilir.

II. İkili vatandaşlığı olan, başka devletler karşısında yükümlülüğü olan, yürütme veya yargı organlarında görev yapan, bilimsel, pedagojik ve yaratıcı faaliyet hariç, diğer ücretli faaliyetle uğraşan kişiler, din görevlileri, faaliyet ehliyetinin mahkeme tarafından tasdik edilen, ağır suçlardan mahkum olmuş Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi’ne, mahkeme emri ile özgürlükten yoksun bırakılan yerlerde cezalandırma yapan kişiler tarafından seçilemezler.

Madde 86. Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi Seçimlerinin Sonuçlarının Doğrulanması ve Onaylanması

Seçim sonuçlarının doğruluğu Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi tarafından incelenir ve onaylanır.

Madde 87. Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi milletvekillerinin yetkilerinin sona ermesi

I. Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi milletvekillerinin yetkileri, Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi’nin yeni oturumunun ilk gününde sona ermektedir.

II. Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi’nden ayrılmak yerine, Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi’nin görev süresi 120 günden az ise seçimler yapılmayacaktır.

III. Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi’nin 83 milletvekili, onaylanması halinde geçerli olacaktır.

Madde 88. Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi Toplantıları

I. Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi her yıl önümüzdeki ilkbahar ve sonbahar oturumlarında toplanacak.

Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi, Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisine yapılan seçimlerden sonra, 10 milletvekili yetkisi 10 milletvekili tarafından onaylanmadıkça, Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi’nin ilk toplantısının süresini belirleyecektir.

II. Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi’nin olağanüstü oturumları, Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı’nın talebi üzerine Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi Başkanı veya Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi’nin 42 milletvekili tarafından çağrılır.

III. Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi’nin olağanüstü oturumunun gündemi, çağrısını gerektirenler tarafından belirlenir. Gündem sorunlarının ardından olağanüstü oturum sona erer.

IV. Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi oturumlarının toplantıları açıktır. Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi’nin kapalı bir oturumu Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi’nin 83 milletvekili ya da Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı’nın önerisi üzerine yapılabilir.

Madde 89. Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi’nin yokluğu ve Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclis milletvekillerinin yetkilerinin yitirilmesi

I. Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi milletvekili aşağıdaki durumlarda görevden mahrum bırakılacaktır:

1) seçimlerde oyların uygun bir şekilde hesaplanmaması durumunda;

2) Azerbaycan Cumhuriyeti vatandaşlığından çıkarken veya başka bir devletin vatandaşlığını kabul ederken;

3) bir suç işlerken ve mahkeme kararına sahipken;

4) devlet kurumlarında, dini bir figür olduğunda, girişimciliğe, ticari ve diğer ücretli etkinliklere (bilimsel, pedagojik ve yaratıcı faaliyetler hariç) uğramıştır;

5) kendini reddeder;

6) Bu Anayasanın 93.3 maddesinin ihlal edilmesi durumunda;

7) milletvekili için kanunun belirlediği ahlak kurallarının ihlali.

Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi milletvekili mahrumiyet kararı yasaya uygun olarak yapılacaktır.

II. Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi milletvekilleri yetkilerini sürekli olarak kullanamadıklarında ve kanunla öngörülen diğer durumlarda, yetkileri kaybedilir. İlgili kararı verme prosedürü kanunla belirlenir.

Madde 90. Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclis milletvekillerinin dokunulmazlığı

I. Görev süresi boyunca Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi milletvekilinin kimliği dokunulmaz olacaktır. Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi milletvekili, görev süresi boyunca azar azar tutulması durumları haricinde cezai takibata tabi tutulamaz, idari cezalandırma tedbirleri uygulanamaz, aranamaz ve kişisel olarak incelenemez. Suç mahallinde Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi milletvekili gözaltına alınabilir. Bu durumda Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi milletvekilini tutan organ, Azerbaycan Cumhuriyet Savcılığına derhal bildirecektir.

II. Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisinin milletvekilinin dokunulmazlığına sadece Azerbaycan Cumhuriyeti Başsavcısının talebi üzerine Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisinin kararı ile son verilebilir.

Madde 91. Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi milletvekili yükümlülükleri

Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi milletvekilleri, Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisindeki faaliyet, oylamaya ve söylediği fikre göre, dava oluna bilmezler. Bu izin olmadan, onlardan herhangi bir açıklama veya açıklama istenebilir.

Madde 92. Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi Çalışmalarının Organizasyonu

Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi kendi çalışma düzenini belirler ve Milli Meclisin ilgili organlarını oluşturur, ayrıca kendi başkan ve yardımcılarını seçer, komiteler ve komisyonlar kurar, hesaplama kanadı oluşturur.

Madde 93. Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi’nin Faaliyetleri

I. Azerbaycan Cumhuriyeti’nin Milli Meclisi, kendi yetkisi dahilindeki konularda Anayasa yasalarını, yasaları ve kararları kabul edecektir.

II. Azerbaycan Cumhuriyeti’nin Milli Meclisindeki anayasal kanunlar, yasalar ve kararlar, bu Anayasa’nın öngördüğü biçimde kabul edilir.

III. Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi milletvekilleri bizzat oy kullanma hakkını kullanırlar.

IV. Yasalarda ve Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi’nin kararlarında, yürütme ve yargı makamlarına özel talimatlar verilemez.

Madde 94. Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi tarafından belirlenen genel kurallar

I. Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi, aşağıdaki konularda genel kurallar belirlemektedir:

1) Bu Anayasa’da belirlenen bir kişi ve vatandaşın hak ve özgürlüklerinden yararlanma, bu hak ve özgürlüklerin devlet garantisi;

2) Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Seçimleri;

3) Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi’ne ve Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclis milletvekillerine seçimler;

4) referandum;

5) yargı sistemi ve yargıçların statüsü; savcılık bürosu; savunuculuk ve noter;

6) mahkeme işlemlerinin ve mahkeme kararlarının uygulanması;

7) belediyelere yapılan seçimler ve belediyelerin statüsü;

8) olağanüstü hal; askeri devlet rejimi;

9) devlet ödülleri;

10) bireylerin ve tüzel kişilerin statüsü;

11) medeni hukukun nesneleri;

12) anlaşmalar, medeni sözleşmeler, temsil ve miras;

13) devletin hukuki rejimi, özel ve belediye mülkleri, fikri mülkiyet hakları dahil olmak üzere mülkiyet hakkı; diğer mülkiyet hakları; borç hukuku;

14) hamilik ve vesayet dahil olmak üzere aile ilişkileri;

15) finansal faaliyet, vergi, ücret ve ödemelerin temelleri; özel iş;

16) işçi ilişkileri ve sosyal güvenlik;

17) suçların ve diğer suçların tespiti ve komisyonlarının sorumluluklarının belirlenmesi;

18) savunma ve askerlik hizmeti;

19) kamu hizmeti;

20) güvenlik temelleri;

21) bölgesel yapı; devlet sınır rejimi;

22) uluslararası anlaşmaların onaylanması ve iptali;

23) İletişim ve ulaşım işi;

24) istatistik, metroloji ve standartlar;

25) gümrük davası;

26) ticaret ve değişim faaliyetleri;

27) bankacılık iş, muhasebe, sigorta.

II. Bu Maddenin 2, 3 ve 4 üncü fıkrasında atıfta bulunulan kanunlar, oyların 63 oy çoğunluğuyla kabul edilmesiyle 83 oyla kabul edilir.

III. Bu maddenin ilk kısmı Anayasa ile değiştirilebilir.

Madde 95. Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi tarafından çözümlenen konular

I. Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi’nin yetkisi aşağıdaki konuları içerecektir:

1) Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi’nin çalışmalarının düzenlenmesi;

2) Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı tarafından sunulması ile Azerbaycan Cumhuriyeti diplomatik misyonlarının kurulması;

3) idari bölge bölümü;

4) Azerbaycan Cumhuriyeti yasalarına göre devletlerarası ve devletlerarası anlaşmaları sağlayan hükümetler arası anlaşmaların onaylanması ve iptali;

5) Azerbaycan Cumhuriyeti devlet bütçesinin onaylanması ve Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı tarafından yapılan sunuma uygun olarak uygulanmasının denetlenmesi;

6) Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı tarafından Azerbaycan Cumhuriyeti İnsan Hakları Komiserinin seçilmesi;

7) Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı’nın sunumu ile Azerbaycan Cumhuriyeti askeri doktrininin onaylanması;

8) Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı’nın bu Anayasa’nın öngördüğü kararnamelerinin onaylanması;

9) Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanının önerisi üzerine Azerbaycan Cumhuriyeti Başbakanının atanmasına izin verilmesi;

10) Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanının teklifi üzerine Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi, Azerbaycan Cumhuriyeti Ali Mahkemesi ve Azerbaycan Cumhuriyeti istinaf mahkemeleri hakimlerinin atanması;

11) Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanının sunumu üzerine Azerbaycan Cumhuriyet Başsavcılığının atanmasına ve görevden alınmasına izin verilmesi;

12) Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanının Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi’nin önerisine uygun olarak görevden alma prosedürü ile işten çıkarılması;

13) Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı tarafından yargıçların görevden alınması;

14) Azerbaycan Cumhuriyeti Bakanlar Bakanlar Kurulu’na güven konularının çözümlenmesi;

15) Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı tarafından sunulmasına dayanarak Azerbaycan Cumhuriyeti Merkez Bankası Yönetim Kurulu üyelerinin atanması ve görevden alınması;

16) Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanının teklifi üzerine Azerbaycan Cumhuriyeti Silahlı Kuvvetlerinin fonksiyonu dışındaki görevlerin yerine getirmesine izin verilmesi;

17) Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı’nın talebi doğrultusunda savaş ve barışı koruma beyanına izin vermek;

18) referandumun atanması;

19) af;

20) Belediyelerin raporlarını dinlemek.

II. Bu maddenin 1-5 nci bentlerinde belirtilen konular üzere 63 oy çokluğu ile kanunlar, diğer konularda ise Anayasada başka bir usul belirlenmemişse aynı usulde kararlar kabul edilir.

III. Bu Anayasada Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisinin yetkilerine ait edilen diğer konulara, Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisinin çalışma ile ilgili konulara, Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisinin fikir bildirmesi gereken konulara ilişkin karar kabul edilir.

IV. Bu maddenin ilk kısmı Anayasa ile değiştirilebilir.

Madde 96. Yasama İnisiyatifi Hakkı

I. Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisinde yasama teşebbüs hakkı (kanun taslakları ve diğer konuların Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisinin görüşmesine sunma hakkı) Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisinin milletvekillerine, Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanına, Azerbaycan Cumhuriyeti Ali Mahkemesine, Azerbaycan Cumhuriyeti seçim hakkı olan 40 bin vatandaşına, Azerbaycan Cumhuriyeti Savcılık ve Nahçivan Özerk Cumhuriyeti’nin Ali Meclisi.

II. Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanının, Azerbaycan Cumhuriyeti Ali Mahkemesinin, Azerbaycan Cumhuriyeti’nin seçim hakkı olan 40 bin vatandaşının, Azerbaycan Cumhuriyeti Başsavcılığının, Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti Ali Meclisinin yasama teşebbüsünde Azerbaycan Millî Meclis’e verdiği kanun veya karar müzakereye sunulduğu şekilde çıkarılır ve oylanır.

III. Bu kanun veya karar taslaklarında değişiklikler, yasama teşebbüsünde bulunan verenin rızasıyla yapılabilir.

IV. Yasama teşebbüsünde Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanının, Azerbaycan Cumhuriyeti Ali Mahkemesinin, Azerbaycan Cumhuriyeti’nin seçim hakkı olan 40 bin vatandaşının, Azerbaycan Cumhuriyeti Başsavcılığının veya Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti Ali Meclisi Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisine sunduğu kanun veya karar teklifleri iki ay içinde oylanır.

V. Kanun veya karar taslağı Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı, Azerbaycan Cumhuriyeti Ali Mahkemesi veya Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti Ali Meclisi tarafından acil ilan edilirse, bu süre 20 gündür.

VI. Azerbaycan Cumhuriyeti’nin seçim hakkı olan 40 bin vatandaşının yasama teşebbüsünde etmesi kanunla belirlenir.

VII. Kanunlar ve kararlar haklı gösterilmeli ve evlat edinilmesinin amacı belirtilmelidir.

Madde 97. İmzalama Yasalarının Teslim Süresi

I. Yasalar, kabulünden itibaren 14 gün içerisinde Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanına imzalı olarak ibraz edilir.

II. Acil bir yasa tasarısı, alındığı tarihten 24 saat sonra Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanına sunulacaktır.

Madde 98. Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi’nin eylemlerinin yürürlüğe girmesi

Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi’nin hukuku ve kararı, kararda aksi belirtilmedikçe, kanunun ve kararın yayımlandığı tarihte yürürlüğe girer.

Madde 98.1. Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi’nin serbest bırakılması

I. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin eyni çağırışı bir il ərzində iki dəfə Azərbaycan Respublikasının Nazirlər Kabinetinə etimadsızlıq göstərdikdə və ya Azərbaycan Respublikası Konstitusiya Məhkəməsinin, Azərbaycan Respublikası Ali Məhkəməsinin və Azərbaycan Respublikası Mərkəzi Bankı İdarə Heyətinin kollegial fəaliyyəti üçün zəruri olan sayda üzvlüyə namizədləri Azərbaycan Respublikasının Prezidenti tərəfindən iki dəfə təqdim edildikdən sonra, qanunla müəyyən edilmiş müddətdə təyin etmədikdə, habelə bu Konstitusiyanın 94-cü və 95-ci maddələrində, 96-cı maddəsinin II, III, IV və V hissələrində, 97-ci maddəsində göstərilən vəzifələrini aradan qaldırıla bilməyən səbəblər üzündən icra etmədikdə, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisini buraxır.

II. Olağanüstü seçimlerde seçilen Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclis’inin görev süresi beş yıldan az olabilir. Bu durumda Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi bir sonraki seçimler olağanüstü seçimde seçilmiş Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisinin görev süresinin beşinci yılının Kasım ayının ilk Pazar günü yapılır.

Bölüm 6. Yürütme yetkisi

Madde 99. İcra Yetkilisinin Yetkisi

Azerbaycan Cumhuriyeti’nde icra yetkisi Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığına aittir.

Madde 100. Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı adaylarına yönelik şartlar

Azerbaycan Cumhuriyeti sınırları içinde 10 yıldan fazla sürekli yaşamış, seçimlere katılma hakkına sahip olan, ağır bir suçtan mahkum olmamış, başka devletlere karşı yükümlülüğü olmayan, yüksek öğrenim, çifte vatandaşlığı olmayan Azerbaycan Cumhuriyeti vatandaşı Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı seçilebilir.

Madde 101. Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Seçimlerinin Temelleri

I. Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı genel, eşit ve doğrudan seçim hakkı esasında, serbest, şahsi ve gizli oy ile 7 yıllık bir süre için seçilir. Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı, Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı’nın erken seçimini ilan edebilir.

II. Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı, oylamada mevcut olanların yarısından fazlasının oyu ile seçilir.

III. Bu çoğunluk ilk tur oylamada toplanmazsa, ikinci tur oylama, seçim gününden sonra ikinci Pazar günü yapılır. İkinci aşamaya birinci aşamada en çok oy alan iki aday, ya da en çok oy alan ve adaylığını geri alan adaylardan sonra gelen iki aday katılabilir.

IV. İkinci tur oylamada oyların büyük bölümünü toplayan aday Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı olarak kabul edilir.

V. Savaş ortamında askeri operasyonların yapılması Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı seçimlerinin yapılmasını mümkün olursa, Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanının görev süresi askeri operasyonların sonuna dek uzatılır. Bu karar seçimlerin (referandumun) yapılmasını sağlayan devlet organının talebi üzerine Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi tarafından kabul edilir.

VI. Bu Maddenin uygulanmasına dair kurallar kanunla belirlenir.

Madde 102. Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Seçimlerinin Sonuçları

Azerbaycan Cumhuriyeti cumhurbaşkanlığı seçimlerinin sonuçlarına ilişkin bilgiler, oylama gününden itibaren 14 gün içinde Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi tarafından resmen ilan edilir.

Madde 103. Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanının seçim anı

I. Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı seçilen kişi Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı seçim sonuçlarının ilan edildiği günden itibaren 3 gün içinde Anayasa Mahkemesi hakimlerinin de katılımıyla böyle bir yemin ediyor: “Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı yetkilerini Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasasını esas alacağıma, devletin bağımsızlığını ve ülke bütünlüğünü koruyacağıma ve yemin ederim ki insanlara haysiyetle hizmet edeceğim. “

II. Açılış tarihinden itibaren Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı görevlerini başlatmış sayılır.

Madde 103.1. Azerbaycan Cumhuriyeti cumhurbaşkanları

I. Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Yardımcısı ve Başkan Yardımcıları, Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı tarafından atanacak ve görevden alınacaktır.

II. Azerbaycan Cumhuriyeti Devlet Başkanı görevine seçilme hakkına sahip, yüksek eğitimli, başka devletler karşısında yükümlülüğü olmayan Azerbaycan Cumhuriyeti vatandaşı atanır.

Madde 104. Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı’nın yetkilerini kalıcı olarak yerine getirmemesi

I. Azerbaycan Cumhuriyetinin Cumhurbaşkanı, sağlık nedeniyle görevini yerine getirme yeteneğini tamamen kaybederse, bu Anayasada belirlenen hallerde ve yöntemle görevden alındı ğında görevi sona ermiş sayılır.

II. Azerbaycan Cumhuriyetinin Cumhurbaşkanı, istifa dilekçesi Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi’ne verir. Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi istifa dilekçesini Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanının kendisi tarafından verildiğine emin takdirde Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanının istifasının kabulüne dair karar verir. O zaman, Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı istifa ettiği için istifa etmiş sayılır.

III. Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanının sağlık nedeniyle görevini yerine getirme yeteneğini tamamen kaybettiği konusunda bilgi verildiğinde, Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi bu gerçeğin aydınlatılması için Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi’ne başvuruyor. Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi bu kararı 6 hakimin çoğunluğuyla kabul etmektedir. Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi bu gerçeği teyit etmezse, konu bitmiş sayılacaktır.

Madde 105. Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı görevinden ayrıldığında yetkilerinin icra edilmesi

I. Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı süresinden önce görevinden ayrıldıktan 60 gün süreyle olağanüstü Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı seçim yapılır. Bu durumda Azerbaycan Cumhuriyetinin yeni Cumhurbaşkanı seçilinceye Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanının yetkilerini Azerbaycan Cumhuriyeti’nin Birinci Başkan yürütüyor.

II. Bu süre içinde Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanın yetkilerini kullanan Azerbaycan Cumhuriyeti Birinci Başkan istifa ederse veya sağlık durumuna göre yetkileri kullanma yeteneğini tamamen kaybederse, Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanının belirlediği sırayla Azerbaycan Cumhuriyeti Devlet Başkanı Birinci Başkan durumu almış olur ve Azerbaycan Cumhurbaşkanı olarak göreve yürütüyor.

III. Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanının yetkileri, bu Maddenin II. Bölümünde belirtilen nedenlerden dolayı Azerbaycan Cumhuriyeti Birinci Başkan Yardımcısı tarafından kullanılmazsa, Azerbaycan Cumhuriyeti Başbakanı, Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı’nın yetkilerini kullanır.

IV. Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanının yetkileri, bu Maddenin II. Bölümünde belirtilen nedenlerden dolayı Azerbaycan Cumhuriyeti Başbakanı tarafından kullanılmazsa, Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı’nın yetkileri Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi Başkanı tarafından yerine getirilir. Bu nedenlerden dolayı, Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı’nın yetkileri Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclis Başkanı tarafından kullanılmazsa, Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi, Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı’nın yetkilerinin başka bir yetkili tarafından yerine getirilmesine karar verecektir.

Madde 106. Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanının Bağışıklığı

Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı, dokunulmazlık hakkına sahiptir. Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı’nın onur ve saygınlığı yasalarla korunmaktadır.

Madde 106.1. Azerbaycan Cumhuriyeti Başkan Yardımcılarının Bağışıklığı

I. Görev süresi boyunca Azerbaycan Cumhuriyeti başkan yardımcısının kimliği dokunulmaz olacaktır.

II. Azerbaycan Cumhuriyeti Devlet Başkanı suçüstü yakalanma durumlarından başka tutuklanamaz, suçlanmasının edilemez, hakkında mahkemece idari ceza uygulanamaz, üzeri aranamaz, muayene edilemez.

III. Azerbaycan Cumhuriyeti’nin başkan yardımcısı, suçüstü yakalanırsa alıkonulabilir. Bu durumda, onu tutan organ, Azerbaycan Cumhuriyeti Başsavcılığına derhal bildirecektir.

IV. Azerbaycan Cumhuriyeti Başkanlığında dokunulmazlığına sadece Azerbaycan Cumhuriyeti Başsavcısının talebi üzerine Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı tarafından iptal edilebilir.

Madde 107. Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanının Deşarjı

I. Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanının görevden uzaklaştırılması teşebbüsü Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanının ağır suç işlemesi halinde Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesinin girişimiyle, Azerbaycan Cumhuriyeti Ali Mahkemesinin 30 gün içinde vereceği görüş üzerine Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi sunulabilir.

II. Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı 95 milletvekilinin çoğunluğu tarafından kabul edilen bir karar temelinde, Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı görevinden alınabilir. Bu karar Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi Başkanı tarafından imzalanmıştır. Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi bir hafta içinde karar vermeyi başaramazsa, karar yürürlüğe girmez.

III. Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanını görevden alma kararı, Anayasa Mahkemesi’nin Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi’ne yaptığı itiraz tarihinden itibaren iki ay içinde yapılır. Bu dönemde herhangi bir karar verilmezse, Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanına karşı suçlama reddedilmiş sayılır.

Madde 108. Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanının Garantisi

I. Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı ve ailesi devlet tarafından garanti altına alınmıştır. Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı ve ailesinin güvenliği için özel güvenlik hizmetleri sağlar.

II. Önceden, Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı seçilen Cumhurbaşkanının güvence kuralları Anayasa ile belirlenir.

Madde 108.1. Azerbaycan Cumhuriyeti Birinci Başkan Yardımcısının Garantisi

Azerbaycan Cumhuriyeti’nin ilk Başkan Yardımcısı ve ailesi devlet tarafından garanti altına alınmıştır. Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanının ve onun ailesinin Birinci Başkan Yardımcısının güvenliği için özel güvenlik hizmetleri sağlar.

Madde 109. Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanının Yetkileri

Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı:

1) Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi’ne seçimleri atar;

2) Azerbaycan Cumhuriyeti’nin devlet bütçesini Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisine onay için sunmak;

3) devlet ekonomik ve sosyal programlarını onaylar;

4) Azerbaycan Cumhuriyeti Başbakanı’nın, Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi’nin rızasıyla atar; Azerbaycan Cumhuriyeti Başbakanı reddeder;

5) Azerbaycan Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu üyelerini atama ve görevden alma; gerekli durumlarda Azerbaycan Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu toplantılarına başkanlık etmek;

6) Azerbaycan Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu’nun istifasına karar verir;

7) Azerbaycan Cumhuriyeti devlet bütçesinde yürütme yetkisi için öngörülen harcamaların sınırları dahilinde merkezi ve yerel yürütme organlarını kurar;

8) Azerbaycan Cumhuriyeti Bakanlar Bakanlar Kurulu ve Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti Bakanlar Bakanlar Kurulu kararları, merkezi ve yerel icra makamları;

9) Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi, Azerbaycan Cumhuriyeti Yüksek Mahkemesi ve Azerbaycan Cumhuriyeti Temyiz Mahkemelerinin görevlendirilmesi ile ilgili olarak Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi’ne; Azerbaycan Cumhuriyeti diğer mahkemelerinin yargıçlarını atar; Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhuriyet Savcılığını Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi’nin rızasıyla atar ve görevden alır;

10) Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi’ne Azerbaycan Cumhuriyeti Merkez Bankası Yönetim Kurulu üyelerinin atanması ve görevden alınması; Azerbaycan Cumhuriyeti Merkez Bankası Yönetim Kurulu üyelerini Azerbaycan Cumhuriyeti Merkez Bankası Yönetim Kurulu üyeleri arasından seçer;

11) Azerbaycan Cumhuriyeti’nin Milli Meclise onay için Azerbaycan Cumhuriyeti askeri doktrinini sunmak;

12) Azerbaycan Cumhuriyeti Silahlı Kuvvetleri’nin yüksek komuta kadrosunu atamak ve görevden almak;

13) Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı İdaresini düzenler ve başını atar;

14) Azerbaycan Cumhuriyeti İnsan Hakları Komiseri seçiminde Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisine teslim edilir;

15) Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi’ne Azerbaycan Cumhuriyeti’nin yabancı ülkelerde ve uluslararası örgütlerde diplomatik misyonlarının kurulması, Azerbaycan Cumhuriyeti’nin yabancı ülkelerde ve uluslararası örgütlerde diplomatik temsilcilerinin görevlendirilmesi ve çağrılması;

16) yabancı devletlerin diplomatik temsilcilerinin kimlik bilgilerini ve ödeneklerini kabul eder;

17) hükümetler arası uluslararası anlaşmaları sonuçlandırır, Azerbaycan Cumhuriyeti yasaları dışında Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi’ne onay ve iptal için kurallar sağlayan devletlerarası ve hükümetlerarası anlaşmaları sunar; onayları imzalamak;

18) Bir referandum atamak;

19) yasaları imzalamak ve yayınlamak;

20) vatandaşlık sorunlarını çözme;

21) siyasi iltica sorunlarını çözer;

22) pardon;

23) ödüller devlet ödülleri;

(24) Daha yüksek askeri ve daha yüksek özel dereceler sağlayın;

25) genel ve kısmi seferberliğin yanı sıra seferberlik için seferberlik çağrılarını duyurur;

26) Azerbaycan Cumhuriyeti vatandaşlarının askerlik hizmetine alınmasına ve askerlik hizmetinde görevli askerlerin emekli olmasına karar vermek;

27) Azerbaycan Cumhuriyeti Güvenlik Konseyi’ni kurar;

28) Azerbaycan Cumhuriyeti Silahlı Kuvvetleri’nin atanması ile ilgili olmayan görevlerin yerine getirilmesinde Silahlı Kuvvetlerin müdahil olması ile ilgili olarak Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi’ne;

29) olağanüstü hal ve sıkıyönetim ilan eder;

30) Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi’nin rızasıyla savaşı ilan eder;

31) Azerbaycan Cumhuriyeti devlet bütçesinde bu amaçlarla sağlanan harcamalar çerçevesinde özel güvenlik hizmetleri tesis eder;

32) Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi ve yargısının yetkisi ile ilgili olmayan diğer hususları bu Anayasa ile çözer.

Madde 110. Kanunların imzalanması

I. Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı, yasaları teslim tarihinden itibaren 56 gün içinde imzalar. Kanun, Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı’nın itirazını artırırsa, kanunu imzalayıp, kendi itirazları ile belirtilen süre içerisinde Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisine geri gönderemez.

II. Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı tarafından imzalanmadıkça anayasal kanunlar yürürlüğe girmez. Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi tarafından çoğunluk oyu ile 95 oydan fazla kabul edilen ve 63 oy çoğunluğuyla yeniden oylanan ve 83 oy çoğunluğuyla kabul edilen kanunlar, tekrarlanan oylamadan sonra yürürlüğe girecek.

Madde 110.1. Hükümetler arası ve hükümetler arası anlaşmalara girme hakkı verilmesi

Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı, hükümetlerarası ve hükümetlerarası uluslararası anlaşmaları, başkan yardımcısına, Azerbaycan Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu üyelerine ve Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı tarafından atanan diğer kişilere devretme hakkını devredebilir.

Madde 111. Sıkıyönetim Deklarasyonu

Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Azerbaycan Cumhuriyeti ülkesinin bir kısmı fiilen işgal edildiğinde, yabancı devlet veya devletler Azerbaycan Cumhuriyetine savaş ilan ettiğinde, Azerbaycan Cumhuriyetine karşı gerçek silahlı saldırı tehlikesi ortaya çıktığında, Azerbaycan Cumhuriyeti ülkesi ablukaya alındığı ve bu tür abluka için gerçek tehlike olduğunda Azerbaycan Cumhuriyeti topraklarında ve veya ayrı ayrı bölgelerinde sıkıyönetim ilan eder ve bu hususta fermanı 24 saat içinde Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisinin onayına sunar.

Madde 112. Acil durumun uygulanması

Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı doğal afetler, salgın hastalıklar, büyük ekolojik ve diğer afetlerin gerçekleşmesi halinde ve aynı zamanda Azerbaycan Cumhuriyeti’nin toprak bütünlüğünün bozulmasına, devlete karşı isyan veya darbe amaçlayan hareketler edildiğinde, şiddete dayanan kitlesel karışıklık ve vatandaşların hayatı ve güvenliği yahut devlet kurumlarının normal işleyişi için tehlike yaratan diğer karışıklıklar ortaya çıktığında Azerbaycan Cumhuriyeti’nin ayrı ayrı bölgelerinde olağanüstü hal ilan eder ve bu konuda çıkardığı fermanı 24 saat içinde Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisinin onayına sunar.

Madde 113. Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı’nın İşleri

I. Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı, genel kuralları belirlerken, diğer konulardaki kararnameleri ve emirleri kabul eder.

II. Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanının ferman ve emirleri, başka bir usul öngörülmemişse yayınlandıkları günden yürürlüğe girer.

Madde 114. Azerbaycan Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu’nun Statüsü

I. Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı, icra yetkilerini yerine getirmek amacıyla Azerbaycan Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu’nu kuracaktır.

II. Azerbaycan Cumhuriyeti Bakanlar Bakanlar Kurulu, Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanının en üst düzey idari organıdır.

III. Azerbaycan Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanına tabidir ve kendisine karşı sorumludur.

IV. Azerbaycan Cumhuriyeti Bakanlar Kurulunun çalışma usulü Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı tarafından belirlenir.

Madde 115. Azerbaycan Cumhuriyeti Bakanlar Kurulunun Oluşumu

Azerbaycan Cumhuriyeti Bakanlar Kurulunun terkibine Azerbaycan Cumhuriyeti Başbakanı, onun yardımcıları, bakanlar ve diğer merkezi yürütme organlarının başkanlarından oluşur.

Madde 116. Azerbaycan Cumhuriyeti Bakanlar Kurulunun İstifaları

Yeni seçilen Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı görevini ve yetkilerini kullanmaya başladığı gün Azerbaycan Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu, Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanına istifasını sunar.

Madde 117. Azerbaycan Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu Toplantıları

Azerbaycan Cumhuriyeti Bakanlar Bakanlar Kurulu toplantıları, kural olarak, Azerbaycan Cumhuriyeti Başbakanı’na başkanlık eder.

Madde 118. Azerbaycan Cumhuriyeti Başbakanı tayin usulü

I. Azerbaycan Cumhuriyeti Başbakanı, Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı tarafından Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi’nin onayı ile atanır.

II. Azerbaycan Cumhuriyeti Başbakan adayı hakkında teklifi Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı onun görevine başladığı günden itibaren bir ay veya Azerbaycan Cumhuriyeti Bakanlar Kurulunun istifasından günden iki hafta içinde en geç Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclis’e teklif eder.

III. Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi Azerbaycan Cumhuriyeti Başbakan adayı hakkındaki kararını adayın sunulduğu günden geç bir hafta içinde kabul eder. Gösterilen kural uyulmaz veya Cumhurbaşkanının sunduğu adayların Azerbaycan Cumhuriyeti Başbakanlık görevine atanması üç kez reddedilirse, Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Azerbaycan Cumhuriyeti Başbakanı, Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisinin onayı olmadan belirleyebilir.

Madde 119. Azerbaycan Cumhuriyeti Bakanlar Kurulunun Yetkileri

Azerbaycan Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu:

Azerbaijan Azerbaycan Cumhuriyeti’nin taslak devlet bütçesini hazırlar ve Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı’na sunar;

Republic Azerbaycan Cumhuriyeti devlet bütçesinin uygulanmasını sağlar;

-Finansal kredi ve para politikasının uygulanmasını sağlar;

Economic Devlet ekonomik programlarının uygulanmasını sağlar;

Social Devlet sosyal güvenlik programlarının uygulanmasını sağlar;

• bakanlıklara ve diğer merkezi yürütme organlarına başkanlık eder, fiillerini ortadan kaldırır;

Azerbaijan Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı’nın yetkililerine emanet ettiği diğer konuları çözer.

Madde 120. Azerbaycan Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu’nun Faaliyetleri

I. Genel kuralları belirlerken, Azerbaycan Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu kararnameleri ve diğer emirleri verir.

II. Azerbaycan Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu Kararı ve Emirlerinde aksi belirtilmedikçe, yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Madde 121. Azerbaycan Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu üyeliğine adaylar için şartlar.

Azerbaycan Cumhuriyeti Başbakanı, Başbakan Yardımcısı, bakan, diğer merkezi yürütme organı başkanı görevine seçilme hakkına sahip, yüksek eğitimli, başka devletler karşısında yükümlülüğü olmayan Azerbaycan Cumhuriyeti vatandaşı atanır.

Madde 122. Azerbaycan Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu üyelerine yönelik şartlar

Azerbaycan Cumhuriyeti Başbakanı, onun yardımcıları, bakanlar, diğer merkezi yürütme organları yöneticileri hiçbir seçimli veya amaçlı görev alamazlar, bilimsel, pedagojik ve yaratıcılık faaliyeti dışında hiç bir özel teşebbüs, ticari ve diğer ücretli faaliyetle meşgul olamazlar, vazife maaşından, bilimsel, pedagojik ve yaratıcı aktivitelerin yanı sıra.

Madde 123. Azerbaycan Cumhuriyeti Başbakanı’nın Bağışıklığı

I. Azerbaycan Cumhuriyeti Başbakanının görev süresi boyunca kimliği dokunulmaz olacaktır.

II. Azerbaycan Cumhuriyeti Başbakanı, cezai takibatlar haricinde yargılanamaz, dava açılmamalı, idari başvuruları kendisine uygulanamaz, arama veya şahsi denetime konu olamaz.

III. Azerbaycan Cumhuriyeti Başbakanı, suçüstü yakalanırsa gözaltına alınabilir. Bu durumda, onu tutan organ, Azerbaycan Cumhuriyeti Başsavcılığına derhal bildirecektir.

IV. Azerbaycan Cumhuriyeti Başbakanı’nın dokunulmazlığı, sadece Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı tarafından Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhuriyet Başsavcısı’nın ibrazı üzerine feshedilebilir.

Madde 124.

I. Yürütme yetkisi, yerel icra organlarının başkanları tarafından kullanılır.

II. Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanının görevinden yürütme yetkisi başkanları tayin ve görevden alma.

III. Yerel idarelerin yetkileri Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı tarafından belirlenir.

Bölüm 7. Yargı gücü

Madde 125. Yargı Gücünün Uygulanması

I. Azerbaycan Cumhuriyeti’nde yargı yetkisi, mahkemeler tarafından yalnızca adalet tarafından kullanılacaktır.

II. Yargı hakimiyeti Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi, Azerbaycan Cumhuriyeti Ali Mahkemesi, Azerbaycan Cumhuriyeti istinaf mahkemeleri, Azerbaycan Cumhuriyetinin genel mahkemeleri ve diğer uzmanlık mahkemeleri kullanır.

III. Yargı yetkisi, anayasa, medeni hukuk ve ceza yargılama usulleri aracılığıyla ve yasalarca öngörülen diğer yöntemlerle uygulanacaktır.

IV. Azerbaycan Cumhuriyet Savcılığı ve savunma tarafı ceza yargılamalarına katılır.

V. Mahkeme ve mahkeme işlemlerinin kuralları kanunla belirlenir.

VI. Belirsiz yasal hukuk yollarının tanıtılması ve mahkemelerin yetkilerinin değiştirilmesi için olağanüstü mahkemelerin kurulması yasaktır.

VII. Yargılama işlemleri gerçeğin bulunduğundan emin olmalıdır.

Madde 126. Hakem Adaylarına İlişkin Şartlar

I. Azerbaycan Cumhuriyeti vatandaşları, seçimlere katılmaya hak kazanan, 5 yılı aşkın süredir yüksek hukuk uzmanlığı alanında çalışmış ve hukuk eğitimi almışlardır.

II. Hakimler hiçbir seçimli amaçlı görev alamazlar, bilimsel, pedagojik ve yaratıcılık faaliyeti dışında hiç bir özel teşebbüs, ticari ve diğer ücretli faaliyetle uğraşamazlar, siyasi faaliyetlerde bulunamaz ve siyasi partilere üye olamazlar, vazife maaşından, ayrıca bilimsel, pedagojik ve sanat faaliyetlerinin karşılığı aldıkları ücretten başka ücret alamazlar.

Madde 127. Yargıçların bağımsızlığı, adalet yönetiminin temel ilke ve koşulları

I. Hakimler bağımsızdır, Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasasına ve kanunlarına tabidirler ve görev süreleri boyunca geri dönülemezler.

II. Hakimler, adil bir şekilde, tarafların eşitliğine, gerçeklere ve yasaya göre tarafsızdır.

III. Herhangi bir kişinin yargılamada herhangi bir doğrudan veya dolaylı kısıtlama, herhangi bir sebeple yasadışı eylem, gözdağı veya müdahale olması kabul edilemez.

IV. Adalet, kanun ve mahkeme huzurunda eşitlik temelinde uygulanır.

V. Tüm mahkemelerdeki işlemler açıktır.

Mahkemenin, ancak, kamu savcılığının devlet, ticaret veya ticari sırların ifşasına yol açabileceğini veya bireylerin veya aile üyelerinin gizliliğini korumaya ihtiyaç duyduğunu varsaydığı durumlarda, kapalı bir duruşmaya izin verilir.

VI. Kanunla öngörülen durumlar dışında, cezai takibat durumunda mahkeme işlemleri yapılmasına izin verilmemektedir.

VII. Mahkeme işlemleri, çatışma ilkesine dayanmaktadır.

VIII. Yargılamanın herhangi bir aşamasında, herkesin savunma hakkı garanti edilir.

IX. Adalet masumiyet karinesine dayanır.

X. Azerbaycan Cumhuriyeti’nde adli işlemler, Azerbaycan Cumhuriyeti devlet dilinde veya ilgili nüfusun nüfusun çoğunluğunun dilinde yürütülecektir. Davaya katılan fakat yargılamanın yapıldığı dili bilmeyen şahısların dava içeriğini tam olarak öğrenebilmesi için yargılamaya tercüman aracılığıyla katılması ve mahkemede anadilinde konuşma hakkı sağlanır.

Madde 128. Yargıçların dokunulmazlığı

I. Hakimler dokunulmazdır.

II. Yargıç, sadece kanunda öngörülen şekilde cezai sorumluluğa tabi olabilir.

III. Hakimlerin yetkileri ancak kanunla öngörülen gerekçelere ve kurallara uygun olarak sonlandırılabilir.

IV. Yargıç görevden uzaklaştırılması teşebbüsünü hakimler cinayet işlediğinde Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Azerbaycan Cumhuriyeti Ali Mahkemesinin görüş üzerine Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi karşısında ileri sürülebilir. İlgili görüş, Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı’nın talebi üzerine 30 gün içinde Azerbaycan Cumhuriyeti Yüksek Mahkemesine sunulmalıdır.

V. Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi, Azerbaycan Cumhuriyeti Ali Mahkemesi ve Azerbaycan Cumhuriyeti İktisat Mahkemesi hakimlerinin görevden uzaklaştırılması hakkında karar Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisinde 83 oy çokluğu ile kabul edilir; Diğer yargıçların görevden alınması kararı, Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisindeki oyların çoğunluğuyla yapılacaktır.

Madde 129. Mahkeme Kararları ve Yürütme

I. Mahkeme tarafından alınan kararlar Devletten kaldırılmıştır ve bunların uygulanması bağlayıcıdır.

II. Mahkeme kararının yerine getirilmemesi yasal bir yükümlülük gerektirir.

III. Mahkeme kararı, yasa ve kanıtlara dayanmalıdır.

Madde 130. Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi

I. Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi 9 hakimlerden oluşmaktadır.

II. Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi yargıçları Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı’nın sunumu üzerine Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi tarafından atanır.

III. Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanının, Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisinin, Azerbaycan Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu, Azerbaycan Cumhuriyeti Ali Mahkemesinin, Azerbaycan Cumhuriyeti Başsavcılığının, Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti Ali Meclisinin talebi üzerine aşağıdaki meseleleri çözer:

1) Azerbaycan Cumhuriyeti kanunlarının, Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanının ferman ve emirlerinin, Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisinin kararlarının, Azerbaycan Cumhuriyeti Bakanlar Kurulunun karar ve emirlerinin, merkezi yürütme organlarının düzenleyici işlemlerinin Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasasına uygunluğu;

2) Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı kararnamelerinin, Azerbaycan Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu kararlarının, merkezi yürütme organlarının normatif yasal işlemlerinin Azerbaycan Cumhuriyeti yasalarına uygunluğu;

3) Azerbaycan Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu kararlarının, merkezi yürütme organlarının normatif yasal işlemlerinin Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı kararnamelerine uygunluğu;

4) Azerbaycan Cumhuriyeti Yüksek Mahkemesi’nin kararlarının, yasaların öngördüğü hallerde Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasası ve yasaları ile uyumu;

5) Belediye işlemlerinin Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasasına, Azerbaycan Cumhuriyeti kanunlarına, Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanının fermanlarına, Azerbaycan Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu kararlarına (Nahçıvan Özerk Cumhuriyetinde aynı zamanda Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti Anayasasına, kanunlarına, Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu kararlarına) uygunluğu;

6) Azerbaycan Cumhuriyeti’nin devletlerarası anlaşmalarının Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasasına uygunluğu; Azerbaycan Cumhuriyeti Hükümetler Arası Sözleşmelerin Anayasa ve Azerbaycan Cumhuriyeti yasalarına uygunluğu;

7) Anayasa’nın uygunluğu, Nahçivan Özerk Cumhuriyeti yasaları, Nahçivan Özerk Cumhuriyeti Yüksek Kurulu kararları ve Bakanlar Kurulunun Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasasına ilişkin kararları; Nahçivan Özerk Cumhuriyeti yasalarının, Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti Bakanlar Bakanlar Kurulu’nun Azerbaycan Cumhuriyeti yasalarına uygunluğu; Nahcivan Özerk Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu kararlarının Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı kararları ve Azerbaycan Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu kararlarına uygunluğu;

8) yetkilerin yasama, yürütme ve yargı yetkileri arasında dağıtımı konusunda anlaşmazlıklar.

IV. Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanının, Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisinin, Azerbaycan Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu, Azerbaycan Cumhuriyeti Ali Mahkemesinin, Azerbaycan Cumhuriyeti Başsavcılığının, Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti Ali Meclisinin talebi üzerine Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasasını ve kanunlarını yorumlar.

V. Herkes, hak ve özgürlüklerini ihlal eden yasama ve yürütme organlarının normatif düzenlemelerinden, belediye ve mahkeme düzenlemelerinden kanunla belirlenmiş şekilde bu maddenin III bölümünün 1-7 nci bentlerinde belirtilen konuların Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi tarafından çözülmesi için Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi’ne bozulmuş İnsan hakları ve özgürlüklerinin restorasyonu için bir şikayette bulunabilir.

VI. Azerbaycan Cumhuriyeti kanunları ile belirlenmiş şekilde mahkemeler insan hak ve özgürlüklerinin kullanımı ile ilgili olan Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasasının ve kanunlarının şerh edilmesi için Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi’ne başvurabilirler.

VII. Azerbaycan Cumhuriyetinin İnsan Hakları Sorumlusu, insan hak ve özgürlüklerini ihlal eden yasama ve yürütme organlarının normatif düzenlemelerinden, belediye ve mahkeme düzenlemelerinden kanunla belirlenmiş şekilde bu maddenin III bölümünün 1-7 nci bentlerinde belirtilen konuların Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi tarafından çözülmesi için Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasa Mahkemeye talepte bulunabilir.

VIII. Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi, bu Anayasa ile öngörülen diğer yetkileri kullanır.

IX. Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi, kendi yetkisi dahilindeki konularda kararlar alır. Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi’nin kararı, Azerbaycan Cumhuriyeti topraklarında zorlanır. Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi kararları yayınlanmalıdır.

X. Kanunlar ve diğer düzenlemeler, ya da onların ayrı ayrı hükümleri, Azerbaycan Cumhuriyetinin hükümetler arası anlaşmaları Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesinin kararında belirlenmiş sürede yürürlükten kalkar; Azerbaycan Cumhuriyeti’nin devletlerarası antlaşmaları yürürlüğe girmemektedir.

Madde 131. Azerbaycan Cumhuriyeti Yüksek Mahkemesi

I. Azerbaycan Cumhuriyeti Yüksek Mahkemesi, genel ve ihtisas mahkemelerinin takibatı ile ilgili hukuki, cezai ve diğer davalar için en yüksek yargı organıdır; cassation’da adaleti uygular; Mahkemelerin uygulamaları ile ilgili konularda açıklamalar sağlar.

II. Azerbaycan Cumhuriyeti Yüksek Mahkemesi Yargıçları Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı’nın sunumu üzerine Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi tarafından atanır.

III. Azerbaycan Cumhuriyeti Yüksek Mahkemesi kararları yayınlanmalıdır.

Madde 132. Azerbaycan Cumhuriyeti Temyiz Mahkemeleri

I. Azerbaycan Cumhuriyeti’nin temyiz mahkemeleri, yargı yetkisine sahip oldukları durumlarda daha yüksek mahkemelerdir.

II. Azerbaycan Cumhuriyeti’nin temyiz mahkemelerinin yargıçları, Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı’nın sunumuyla Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi tarafından atanacaktır.

Madde 133. Azerbaycan Cumhuriyeti Savcılığı

I. Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhuriyet Savcılığı, yasaların usulüne uygun olarak ve yasada öngörülen hallerde uygulanmasını denetler; Kanunla öngörülen hallerde cezai takibat başlayacak ve soruşturulacaktır; mahkemede savcılığa karşı savunma yapar; mahkemede dava açılması; mahkeme kararlarına karşı protesto.

II. Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhuriyet Savcılığı, Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhuriyet Başsavcısı’na toprak ve ihtisas savcılarının tayin edilmesine dayanan tek bir merkezi organdır.

III. Azerbaycan Cumhuriyeti Başsavcısı, Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı’nın Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi’nin rızasıyla görevlendirir ve görevden alır.

IV. Azerbaycan Cumhuriyeti Başsavcı yardımcılarını, uzman prokurorluqlar rehberlik eden savcıları, Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti savcısını Azerbaycan Cumhuriyeti Başsavcısının önerisi ile Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı atar ve görevden alır.

V. Arazi ve uzman savcıları Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanının onayı ile Azerbaycan Cumhuriyeti Başsavcısı göreve atar ve görevden alır.

Bölüm 8. Nahçivan Özerk Cumhuriyeti

Madde 134. Nahçıvan Özerk Cumhuriyetinin Durumu

I. Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti, Azerbaycan Cumhuriyeti’nde özerk bir devlettir.

II. Nahcivan Özerk Cumhuriyeti’nin statüsü bu Anayasa ile belirlenir.

III. Nahçivan Özerk Cumhuriyeti, Azerbaycan Cumhuriyeti’nin ayrılmaz bir parçasıdır.

IV. Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasası, kanunları, Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanının fermanları ve Azerbaycan Cumhuriyeti Bakanlar Kurulunun kararları Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti ülkesinde bağlayıcıdır.

V. Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasası ve yasalarına göre Nahçivan Özerk Cumhuriyeti Yüksek Kurulu tarafından kabul edilen Özerk Cumhuriyeti Nahçivan Cumhuriyeti Anayasası ve yasaları; Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti Bakanlar Kurulunun kabul ettiği kararlar Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasasına, kanunlarına, Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanının fermanlarına, Azerbaycan Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu kararlarına aykırı olmamalıdır.

VI. Özerk Cumhuriyeti Nahcivan Cumhuriyeti Anayasası, Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı tarafından Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisine sunulur ve Anayasa Yasası ile onaylanır.

Madde 135. Nahçivan Özerk Cumhuriyeti’nde yetkilerin bölünmesi

I. Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti’nde yasama hakimiyeti Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti Ali Meclisi, yürütme hakimiyeti Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu, yargı erkini Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti mahkemeleri kullanır.

II. Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti Ali Meclisi, Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasası ve kanunları ile yetkilendirildiği hususların çözümünde, Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasası, kanunları ve Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı fermanları ile onun yetkisi dahilindeki konuları, Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti mahkemeleri ise Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasası ve Azerbaycan Cumhuriyeti yasalarına göre.

Madde 136. Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti’nin en yüksek yetkilisi

Nahçivan Özerk Cumhuriyeti’nin yüce temsilcisi, Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti’nin Yüce Meclisi’nin başkanıdır.

Madde 137. Nahçivan Özerk Cumhuriyeti’nin Ali Meclisi

I. Nahçivan Özerk Cumhuriyeti’nin Ali Meclisi 45 üyeden oluşmaktadır.

II. Nahçivan Özerk Cumhuriyeti Yüksek Kurulu’nun görev süresi 5 yıldır.

III. Nahçivan Özerk Cumhuriyeti’nin Yüce Meclisi, Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti Yüksek Meclisi Başkanı ve onun milletvekillerini seçer ve daimi ve diğer komisyonları düzenler.

Madde 138. Nahçivan Özerk Cumhuriyeti Yüce Meclisi tarafından belirlenen genel kurallar.

I. Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti’nin Ali Meclisi aşağıdaki genel kuralları belirler:

1) Nahçivan Özerk Cumhuriyeti Yüksek Kuruluna Seçimler;

2) vergiler;

3) Nahçivan Özerk Cumhuriyeti’nin ekonomik kalkınma yönleri;

4) sosyal güvenlik;

5) çevre koruma;

6) turizm;

7) sağlık, bilim, kültür.

II. Özerk Cumhuriyeti Nahçivan’ın Ali Meclisi, bu Maddede belirtilen konularda yasalar çıkarır.

Madde 139. Nahçivan Özerk Cumhuriyeti Yüce Meclisi tarafından Çözülen Konular

I. Nahcivan Özerk Cumhuriyeti’nin Ali Meclisi aşağıdaki konuları çözmektedir:

1) Nahçivan Özerk Cumhuriyeti Yüksek Meclisi’nin çalışmalarının örgütlenmesi;

2) Nahçivan Özerk Cumhuriyeti bütçesinin onaylanması;

3) Nahçivan Özerk Cumhuriyeti’nin ekonomik ve sosyal programlarının onaylanması;

4) Nahçivan Özerk Cumhuriyeti Başbakanı’nın atanması ve görevden alınması;

5) Nahçivan Özerk Cumhuriyeti Bakanlar Kurulunun Onaylanması;

6) Nahçivan Özerk Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu’na güven.

II. Nahçivan Özerk Cumhuriyeti Yüksek Kurulu, bu Maddede belirtilen konularda kararlar alır.

Madde 140. Nahçivan Özerk Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu

I. Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti Bakanlar Kurulunun terkibini Nahcivan Özerk Cumhuriyeti Başbakanının önerisi ile Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti Ali Meclisi onaylar.

II. Nahcivan Özerk Cumhuriyeti Başbakanı, Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı’nın önerisi temelinde Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti’nin Ali Meclisi tarafından atanır.

III. Nahçivan Özerk Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu:

Au Özerk cumhuriyet bütçesi taslağını hazırlar ve Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti Yüce Meclisine sunar;

Otonom cumhuriyet bütçesini uygular;

Au Özerk cumhuriyetin ekonomik programlarının uygulanmasını sağlar;

Au Özerk cumhuriyetin sosyal programlarının uygulanmasını sağlar;

Azerbaijan Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı’nın yetkililerine emanet ettiği diğer konuları çözer.

IV. Nahçivan Özerk Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu, kararnameleri ve emirleri kabul eder.

Madde 141. Nahçivan Özerk Cumhuriyetinde yerel yürütme gücü

Nahçivan Özerk Cumhuriyeti’ndeki yerel yürütme makamlarının başkanları, Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti’nin Ali Meclis Başkanı’nın sunulması üzerine Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı tarafından atanacaktır.

Dördüncü bölüm. Yerel öz yönetim

9. Bölüm belediyeler

Madde 142. Bireylerde öz yönetimin örgütlenmesi

I. Yerel yönetilen belediyeler.

II. Belediyeler seçimler bazında oluşturulmaktadır.

III. Belediyelerin statüsüne ilişkin gerekçeler bu Anayasa ile belirlenir ve belediye seçimlerinin kuralları kanunla belirlenir.

Madde 143. Belediye İşlerinin Organizasyonu

I. Belediye, faaliyetlerini toplantılar, daimi ve diğer komisyonlarla gerçekleştirir.

II. Belediye oturumları belediye başkanı tarafından çağrılır.

Madde 144. Belediyelerin Yetkileri

I. Aşağıdaki konular belediyelerin toplantılarına göre karara bağlanır:

1) belediye üyelerinin yetkilerinin tanınması, yetkilerinin sona ermesi ve yasaların öngördüğü hallerde yetkilerinin sona ermesi;

2) belediye yönetmeliklerinin onaylanması;

3) belediye başkanının ve milletvekillerinin seçimi, daimi ve diğer komisyonlar;

4) yerel vergi ve ödemelerin belirlenmesi;

5) yerel bütçenin onaylanması ve icrası hakkında raporlar;

6) belediye mülkiyetinin mülkiyeti, kullanımı ve elden çıkarılması;

7) yerel sosyal koruma ve sosyal gelişim programlarının benimsenmesi ve uygulanması;

8) yerel ekonomik kalkınma programlarının kabulü ve uygulanması;

9) yerel çevre programlarının benimsenmesi ve uygulanması.

II. Belediyelere ayrıca yasama ve yürütme makamları tarafından ek yetki verilebilir. Belediyelerin uygulanması için gerekli mali kaynaklar da tahsis edilmelidir. Yasama organı ve yürütme makamları bu yetkilerin kullanılmasından sorumludur.

Madde 145. Belediyelerin Kararları

I. Belediye toplantılarında dikkate alınan konulardaki kararlar alınır.

II. Belediye kararları belediye üyelerinin basit çoğunluğu ile yapılır.

III. Yerel vergiler ve ödemeler hakkındaki kararlar belediye üyelerinin üçte iki çoğunluğu ile alınmaktadır.

Madde 146. Belediyelerin Bağımsızlığının Sağlanması

I. Belediyeler, belediyede yaşayan vatandaşlara karşı sorumluluklarını dışlamayan yetkilerini kullanma konusunda bağımsızdır. Belediye üyelerinin seçimi, feshi veya feshedilmesi ve belediyelerin erken tahliye usulü yasa ile düzenlenir.

II. Belediye yetkililerinin bağımsız olarak uygulanması, Azerbaycan devletinin egemenliğini zayıflatamaz.

III. Devlet belediyelerin faaliyetlerini kontrol eder.

IV. Belediyeler, Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisine davalarında ve kanunla öngörülen şekilde rapor verirler.

V. Belediyelerin mahkeme tarafından korunması ve kamu makamlarının kararları sonucunda ortaya çıkan ek masraflar garanti edilecektir.

Madde 146.1. Belediyelerin sorumluluğu

Belediyeler, belediye görevlileriyle birlikte, yasadışı eylemler ve belediye görevlilerinin eylemsizliği nedeniyle insan hakları ve özgürlüklerin neden olduğu zararlar için hukuki sorumluluk taşırlar.

Beşinci bölüm. Hukuk ve hukuk

Bölüm 10. Yasama sistemi

Madde 147. Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasasının Yasal Gücü

I. Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasası, Azerbaycan Cumhuriyeti’nde en yüksek yasal güce sahiptir.

II. Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasası doğrudan yasal güce sahiptir.

III. Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasası, Azerbaycan Cumhuriyeti’nin yasama sisteminin temelidir.

Madde 148. Azerbaycan Cumhuriyeti’nin yasama sistemine dahil olan eylemler

I. Yasama sistemi aşağıdaki normatif yasal düzenlemelerden oluşmaktadır:

1) Anayasa;

2) referandum tarafından kabul edilen eylemler;

3) yasalar;

4) kararnameler;

5) Azerbaycan Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu Kararları;

6) merkezi yürütme organlarının normatif eylemleri.

II. Azerbaycan Cumhuriyeti’nin taraf olduğu uluslararası antlaşmalar, Azerbaycan Cumhuriyeti hukuk sisteminin ayrılmaz bir parçasıdır.

III. Nahçivan Özerk Cumhuriyeti’nin Anayasa ve yasaları ile Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu kararları yasal güce sahiptir.

IV. Özerk Cumhuriyeti Nahçivan’ın yasama sistemi, Azerbaycan Cumhuriyeti’nin yasama sistemine uygun olmalıdır.

V. Yetkileri kapsamında, yerel icra makamları yasama eylemleriyle çelişmeyen normatif düzenlemeler yapabilirler.

Madde 149. Normatif-yasal düzenlemeler

I. Normatif yasal düzenlemeler hukuk ve adalete (çıkarların eşitliği) dayanmalıdır.

II. Referandum tarafından kabul edilen eylemler sadece yayınlandığında, bunların uygulanması ve yürütülmesi, vatandaşlar, yasama, yürütme ve yargı makamları, tüzel kişiler ve belediyeler için zorunludur.

III. Yasalar Anayasa’ya aykırı olmamalıdır. Bütün vatandaşlar, yasama, yürütme ve yargı makamları, tüzel kişiler ve belediyeler için sadece yayınlanmış yasalar ve düzenlemeler zorunludur.

IV. Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı’nın kararları, Anayasa’ya ve Azerbaycan Cumhuriyeti yasalarına aykırı olamaz. Bütün vatandaşlar, yürütme makamları ve tüzel kişiler için sadece yayınlanan kararnameler zorunludur.

V. Azerbaycan Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu kararları, Anayasa’ya, Azerbaycan Cumhuriyeti yasalarına ve Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı kararlarına aykırı değildir. Azerbaycan Cumhuriyeti Bakanlar Kurulunun kararları sadece vatandaşların, merkezi ve yerel idarelerin ve tüzel kişiliklerin uygulanması ve uygulanması için zorunludur.

VI. Merkezi yürütme organlarının eylemleri, Anayasa’ya, Azerbaycan Cumhuriyeti yasalarına, Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı kararnamelerine ve Azerbaycan Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu kararlarına aykırı olamaz.

VII. Bireylerin ve tüzel kişilerin hukuki durumlarını iyileştiren, yasal sorumluluğu ortadan kaldıran veya hafifleten normatif yasal düzenlemelerin gücü geriye doğrudur. Diğer normatif yasal eylemlerin gücü geriye doğru değildir.

VIII. Normatif yasal düzenlemeler yayınlanmalıdır. Hiç kimse, yayınlanmamış normatif yasal düzenlemeye bağlı kalmaya zorlanamaz ve bu tür eylemlerin icrasına (uyumsuzluğuna) karşı sorumlu tutulamaz. Normatif yasal işlemlerin yayınlanması kuralı, Anayasa ile belirlenir.

Madde 150. Belediye Elçileri

I. Belediyelerin kabul ettikleri işlemler hukuka ve hak-adalete (eşit menfaatlere eşit muamele) dayanmalı, Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasasına, kanunlarına, Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanının fermanlarına, Azerbaycan Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu kararlarına (Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti’nde ise aynı zamanda Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti Anayasasına, kanunlarına, Nahçivan Özerk Cumhuriyet Bakanlar Kurulu kararları).

II. Belediyenin kabul ettiği düzenlemenin uygulanması ülkesinde yaşayan vatandaşlar ve onun arazisinde yerleşen tüzel kişiler için zorunludur.

Madde 151. Uluslararası eylemlerin yasal gücü

Azerbaycan Cumhuriyeti yasama sistemine dahil olan normatif hukuki düzenlemeler ile (Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasası ve referandumla kabul edilen düzenlemeler hariç) Azerbaycan Cumhuriyetinin taraf olduğu uluslararası anlaşmalar arasında çelişki ortaya çıkarsa, uluslararası anlaşmalar uygulanır.

Bölüm 11. Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasasında Yapılan Değişiklikler

Madde 152. Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasasında Yapılacak Değişiklik Usulü

Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasası metnindeki değişiklikler sadece referandumla kabul edilebilir.

Madde 153. Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasasında Yapılacak Değişiklik Önerileri Prosedürü

Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasası metninde değişiklik Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi veya Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı teklif edince, önerilen değişikliklere dair önceden Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesinin reyi alınır.

Madde 154. Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesinin yetkilerinin kısıtlanması

Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi, referandumla kabul edilen Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasası metninde herhangi bir değişiklik yapamaz.

Madde 155. Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasasına yapılacak değişikliklerin başlatılmasının sınırlandırılması

Bu Anayasanın 1, 2, 6, 7, 8 ve 21’inci Maddelerinde yapılan değişiklikler veya iptaller, Bölüm 3’te belirtilen insani ve sivil hak ve özgürlüklerin sona ermesi veya Cumhuriyetin taraf olduğu uluslararası antlaşmaların öngördüğü tedbirlerden daha kısıtlayıcı bir tedbir önerisi, referanduma sunulamaz.

12. Bölüm Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasasına Ekler

Madde 156. Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasasına Eklerin Kabulü İçin Usul

I. Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasası’nda yapılan değişiklikler, Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi tarafından Anayasaya uygun olarak 95 oy çoğunluğu ile kabul edilir.

II. Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasası ile ilgili anayasal kanunlar, Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi’ne iki kez teslim edilir. İkinci oylama ilkinden altı ay sonra gerçekleşir.

III. Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasasına ilaveler hakkında Anayasa kanunları hem birinci, hem de ikinci oylamadan sonra, bu Anayasada kanunlar için öngörülen şekilde Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanının imzasına sunulur.

IV. Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasası’nda yapılan değişikliklerle ilgili anayasa yasaları, Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı tarafından ikinci oylamadan sonra imzalandığında yürürlüğe girer.

V. Anayasa yasaları Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasasının ayrılmaz bir parçasıdır ve Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasasının ana metnine aykırı olmamalıdır.

Madde 157. Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasası Eklerinin Başlatılması

Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasasına ilaveler Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı veya Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi’nin en az 63 milletvekili tarafından önerilebilir.

Madde 158. Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasasına yapılacak eklemelerin teklif edilmesi için girişimin kısıtlanması

Bu Anayasa’nın ilk bölümünde yer alan hükümlerle bağlantılı olarak Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasasına ilaveler önerilemez.

Geçiş hükümleri

1. Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasası, referandumla kabul edildikten sonra resmi yayımı tarihinde yürürlüğe girecektir. Bu Anayasa’nın yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 21 Nisan 1978 tarihinde kabul edilen Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasası (Temel Kanun) geçersiz olacaktır.

2. Bu Anayasa’nın yürürlüğe girmesinden önce seçilen Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı, bu Anayasa ile Cumhuriyet Başkanına verilen yetkileri kullanır.

3. Bu Anayasanın 101. maddesinin 5. fıkrası, bu Anayasanın kabulünden sonra seçilen Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı için geçerlidir.

4. Azerbaycan Cumhuriyeti Halk Milletvekilleri tarafından kurulan Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi’nin yetkileri, Azerbaycan Cumhuriyeti’nin yeni seçilen Milli Meclis’inin ilk günü sona erecektir.

Azerbaycan Cumhuriyeti’nin yeni seçilen Milli Meclisi’nin ilk toplantısı, Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi’nin en az 83 milletvekili seçilmesinden bir hafta sonra yapılacaktır. Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi’nin ilk oturumu 31 Mayıs 1996’da devam ediyor.

1995 Ağustos 15-de kabul edilmiş “Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi seçimleri hakkında» Azerbaycan Cumhuriyeti Kanununun 85’inci maddesi bu Kanun uyarınca seçilmiş Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisinin birinci çağrısının yetkileri bitenedek yürürlüktedir.

5. Azerbaycan Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu, bu Anayasa’nın yürürlüğe girmesinden bu yana Anayasa’da tanımlanan yetkileri kullanır.

6. Bu Anayasa’nın yürürlüğe girdiği tarihten itibaren, Azerbaycan Cumhuriyeti Halk Meclisi Sovyetlerinin yetkileri sona erdirilecektir.

Azerbaycan Cumhuriyeti’nin Azerbaycan Cumhuriyeti milletvekillerinin yerel Sovyet halkının yetkileri, yerel yürütme organları tarafından kullanılır.

7. Bu Anayasanın yürürlüğe girmesinden sonra, iki yıl içinde yerel özyönetim yasası kabul edilmeli ve belediyelere yapılacak seçimler yapılacaktır.

8. Azerbaycan Cumhuriyeti topraklarında mevcut olan yasalar ve diğer normatif yasal düzenlemeler, mevcut Anayasa’nın kabulüne kadar mevcut Anayasa’ya aykırı olmayan bölümde yürürlükte kalacaktır.

9. Bu Anayasa’nın yürürlüğe girmesinden önce Azerbaycan Cumhuriyeti’nde faaliyet gösteren mahkemeler, bu Anayasa’da tanımlanan yetki ve ilkelere uygun olarak adaleti kullanırlar.

10. Bu Anayasa’nın yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde, Azerbaycan Cumhuriyeti’nin hâkimlerin statüsü, yargı sistemi ve yargı reformu ile ilgili mevzuatı kabul edilecek ve Azerbaycan Cumhuriyeti mahkemelerinin hakimleri yeniden atanacaktır.

Hakimlerin tayini ve işten çıkarılması, bu mevzuat yürürlüğe girinceye kadar bu Anayasa’nın yürürlüğe girmesine kadar yürürlükteki mevzuata göre yapılır.

11. Anayasa’nın yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde, Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi Hakkında Kanun kabul edilecek ve Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi oluşturulacaktır. Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesinin bu Anayasa ile öngörülen yetkileri, Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi kuruluncaya kadar kullanılamaz. Bu Anayasanın 130 uncu maddesinin üçüncü fıkrasının 7. fıkrası tarafından öngörülen konu, Azerbaycan Cumhuriyeti Yüksek Mahkemesi tarafından karara bağlanır.

12. Azerbaycan Cumhuriyeti Yüksek Tahkim Mahkemesi, bu Anayasa’nın yürürlüğe girdiği günden itibaren Azerbaycan Cumhuriyeti Ekonomi Mahkemesi’ne çağrılacak ve mevcut mevzuatın belirlediği yetkileri kullanacaktır.

Hukuk Ansiklopedisi

Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasası

Madde 1. İktidarın Kaynağı

Bunu okudunuz mu?

49’lar Davası