Hukuk Ansiklopedisi
Açık Erişimin Yaygınlaşması İçin Kabul Edilen İlkeler
Her yüksek öğretim kurumu, yazılacak tüm hakem değerlendirmesinden geçmiş bilimsel makalelerin kurumun özel sayısal arşivlerinde tutulmasını sağlayacak bir politikaya sahip olmalıdır.
Yayınlar resmi yayın tarihinden geç olmamak kaydıyla, mümkün olan en kısa sürede, tercihen kabul edilir edilmez, dijital arşive konulmalıdır. Üniversite politikaları, akademisyenlerin yeni çalışmalarını gönderecekleri dergileri seçme özgürlüğüne saygı göstermelidir.
Üniversite politikaları, Açık Erişimi, dergilerde yayın yapmayı teşvik etmeli, ancak zorunlu tutmamalıdır; bir açık erişim dergide yayın yapmakla yayınlarını bir açık erişim arşivine koymak arasındaki farkın anlaşılması konusunda akademisyenlere yardımcı olmalıdır. Üniversite politikaları, mümkün olduğunca, akademisyenlerin oylarıyla oluşturulmalıdır.
Yüksek lisans ve doktora dereceleri veren her yüksek öğretim kurumu; kabul edilen tezlerin, kurumun dijital açık erişim arşivinde saklanmasını sağlayacak bir politikaya sahip olmalıdır. Çalışmalarını yayımlamak veya buluşları için patent almak isteyen öğrencileri kalıcı bir şekilde dışlamak yerine, bunu makul gecikmelerle yapmalarına imkan veren politikalar izlenmelidir.
Yayınlar mümkün olan en kısa sürede, tercihen kabul edilir edilmez, resmi yayın tarihinden daha geç olmamak üzere dijital arşive konulmalıdır. Politikalar telif hakkı ile korunmayan çalışmalar için ambargo kabul etmemelidir.
Tüm üniversite ve fon sağlayıcıların açık erişim politikaları, makalenin kabulü ve yayımlanma tarihi arasında uygun bir açık erişim arşivinde arşivlenmesini zorunlu kılmalıdır.
Tek tek makalelerin etkilerinin ölçümüne ihtiyaç duyan üniversiteler, fon sağlayıcı kuruluşlar ve araştırma değerlendirme programları; dergi düzeyinde değil de, makale düzeyinde ölçümler kullanmalıdır.
Kurumsal dijital arşivlere sahip üniversiteler, atama ve yükseltmelerle diğer kurum içi değerlendirme ve incelemeler için kullanılabilecek araştırma makalelerinin bu arşivlerde saklanmasını zorunlu kılmalıdır.
Araştırma değerlendirmesi yapan hükümetler ulusal değerlendirme amaçları dahilinde incelenecek olan tüm araştırma makalelerinin açık erişim arşivlerinde saklanmasını zorunlu kılmalıdır. Hiç bir politika, diğer kanıt türlerinin incelenmesinin sınırlandırılmasına veya değerlendirme standartlarının değiştirilmesine yol açacak şekilde yorumlanmamalıdır.
Yayıncılar, kamu yararına hareket eden hükümetlerle araştırmacılar ve araştırma yararı gözeten araştırma kuruluşlarına karşı lobi yapmaktan kaçınmalıdır. Yayıncılar; kendi adlarına profesyonel veya ticari yayın birliklerince yürütülen, kamu yararına, araştırmacılar ve araştırma yararına karşı olan lobi kampanyalarını reddetmelidir.
Araştırmacılar; kendi çıkarlarına karşı hareket eden yayıncılar için yazar, editör ve hakem olarak çalışmak zorunda değildir.
Yüksek öğretim kurumlarıyla bağlantısı olmayanlar da dahil, her alanda ve her ülkede yayın yapan tüm araştırmacılar, yayınlarının bir açık erişim arşivinde arşivlenmesi hakkına sahip olmalıdır.
Evrensel kurumsal dijital arşivlerin ara yüzü çoklu dil seçeneğine sahip olmalıdır.
Açık Erişim arşivleri, yazarlarına, indirme, kullanım ve atıf verilerine erişim hakkı vermeli ve bu verileri alternatif etki ölçümleri için kullanılabilir hale getirmelidirDijital arşivler bu verileri birbirleriyle standart formatta paylaşmalı, böylece, örneğin yazarlar için, birden çok dijital arşivde arşivlenmiş bir makalenin toplam indirilme sayısını öğrenmelerini mümkün kılmalıdır.
Üniversiteler ve fon sağlayan kuruluşlar yazarların ücret tabanlı açık erişim dergilerde makul bir yayın ücreti ödemelerine yardımcı olmalı ve dergilere destek olmak veya para yardımında bulunmak için uygun yollar bulmalıdır.
Açık Erişim arşivleri, PDF formatında arşivlenmiş makaleleri, XML gibi makine tarafından okunabilen bir formata çevirebilecek ücretsiz kullanıma hazır araçlar sağlamalıdır.
Araştırma kurumları üst veri ve sorgulama için dünya çapında açık standartların oluşturulmasını da desteklemeli; böylece, yayıncılar ve arşivler de daha kolay keşfedilebilir, erişilebilir ve kullanılabilir hale getirebilir.
Yayımlanmış literatürdeki bibliyografik atıflar veya referansların harmanlanması için gerekli araçlar geliştirilmelidir.
Kimin kime atıfta bulunduğu kamuya açık durumdadır; ve kullanım, yeniden kullanım ve analiz için standart formatta erişime açık olmalıdır.
Bilimsel yayıncılar, çapraz bağlantı ve kalıcı URL’ler için; açık standartlara dayalı, ücretsiz kullanılabilir, paragraf, görüntü ve açıklama düzeyinde tanımlamalar gibi rastgele parçalılık düzeylerine sahip bağlantı ve atıf vermeyi destekleyen bir altyapıya sahip olmalıdır.
Yayıncıların, editörlerin, hakemlerin ve araştırmacıların; örneğin, lisanslama, editöryal süreçler, makale gönderimleri, sahipliğin açıklanması ve yayın ücretlerinin ele alınışı konularında, yayıncılığın profesyonel davranış standartlarının bilincinde olması sağlanmalıdır.
Editörler, hakemler ve araştırmacılar; yayıncı ve dergiler ile bu profesyonel davranış standartları temelinde iletişim kurma fırsatlarını değerlendirmelidir. Bu standartlara uymayan yayıncıların öncelikle kendilerini geliştirmelidir.
