Hukuk Ansiklopedisi
Birleşmiş Milletler faaliyetleri, korkunç bir savaş sonrasında uluslararası ilişkileri istikrara kavuşturmaya yardım etmek ve barış için daha güvenli bir temel oluşturmak üzere kurgulanmıştır.
Nükleer savaş tehdidi ve hiç bitmeyecekmiş gibi gözüken bölgesel ihtilafların ortasında,barışı korumak Birleşmiş Milletler’in öncelikli konusu olmuştur ve BM Barış Gücü’nün faaliyetleri daha göz önünde olmuştur.
Fakat Birleşmiş Milletler sadece barışı koruyan bir kurumdan daha ötedir. Birleşmiş Milletler, ihtilafların çözüldüğü bir forumdur aynı zamanda. Çoğu zaman dikkati çekmeden, Birleşmiş Milletler ve kuruluşları dünyadaki insanların hayatlarını iyileştirecek çok çeşitli çalışmalarda bulunmaktadırlar.
Çocukların hayatta kalması ve gelişmeleri. Çevrenin korunması. İnsan hakları. Sağlık ve tıbbi araştırmalar. Yoksulluğun azaltılması ve ekonomik kalkınma. Tarımsal kalkınma ve balıkçılık. Eğitim. Kadınların toplumsal ilerlemesi. Acil durum ve afetlerde yardım. Hava ve deniz ulaşımı. Atom enerjisinin barışçıl kullanılması. Çalışanların hakları ve bu liste daha devam etmektedir.
Bu sayfada Birleşmiş Milletler ve kuruluşlarının Teşkilat’ın kurulduğu 1945 yılından bu yana başardıklarının örnekleri 70 madde halinde yer almaktadır.
BARIŞ VE GÜVENLİK
1-BM Barış ve Güvenliği Sağlar
Kuruluşundan bu yana geçen 70’i aşkın yılda, dünyanın sorunlu bölgelerine 69 barış gücü ve gözlemci heyeti gönderen Birleşmiş Milletler (BM), çoğu ülkenin savaştan kurtulmasını sağlamış, huzuru tesis etmiştir. Günümüzde 120 ülkeden yaklaşık 125,000 cesur kadın ve erkek tarafından başkalarının gidemediği veya gitmek istemediği bölgelerde 16 barış gücü harekâtı yürütülmektedir.
2-BM Uzlaşı Sağlar
Gerek BM arabuluculuğuyla gerekse BM’nin desteğiyle hareket eden üçüncü tarafların çabaları sonucu 1990’dan bu yana çoğu çatışma, sona erdirilmiştir. Bunları şöyle sıralayabiliriz; El Salvador, Guatemala, Namibya, Kamboçya, Mozambik, Afganistan, Sierra Leone, Burundi ve Sudan’daki kuzey-güney ihtilafı. Araştırmalar, 1990’lardan bu yana dünya genelinde çatışmalardaki yüzde 40’lık düşüşün arkasındaki en önemli faktör olarak BM’nin barışı sağlamak, korumak ve çatışmayı engellemek amacıyla yürüttüğü faaliyetleri göstermektedir. Birleşmiş Milletlerin başta önleyici diplomasi olmak üzere yürüttüğü çeşitli barış girişimleri birçok olası çatışmayı önlemiştir. Buna ek olarak, BM barış gücü görev bölgesinde çatışma sonrası durum değerlendirmesi yapmakta ve barışın inşasına yönelik önlemleri hayata geçirmektedir.
3-Barışın Bütün Unsurlarını Biraraya Getirir
Birleşmiş Milletler Barışı İnşa Etme Komisyonu ihtilaf durumundan çıkan ülkelerdeki barış çabalarını destekler. Uluslararası donörler, finans kuruluşları, hükümetler ve barış gücü askeri sağlayan ülkeleri bir araya getirerek kaynakların düzenlenmesine yardımcı olur, barışın inşa edilmesi ve ihtilaftan çıkan ülkenin iyileşmesi için yapılabilecekleri önerir. Birleşmiş Milletler Barışı İnşa Etme Fonu 22 ülkede 222 projeyi hızlı ve esnek fonlar sağlayarak desteklemektedir.
4-BM Nükleer Silahlanmayı Engeller
Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu (IAEA) 50 yıldır dünyanın nükleer denetçisi olarak görev yapmaktadır. UAEK uzmanları kontrol altındaki nükleer maddelerin sadece barışçıl amaçlar doğrultusunda kullanılmasını sağlamak için çalışmaktadır. Günümüzde, kurumun 180’den fazla ülke ile güvenlik tedbirleri antlaşması bulunmaktadır.
5- BM Dünyanın Kara Mayınlarından Arındırılması için Çalışır
Birleşmiş Milletler, Afganistan, Kolombiya,Kongo Demoratik Cumhuriyeti, Libya ve Sudan’ın da aralarında olduğu yaklaşık 30 ülke veya bölgede mayın temizleme çabalarını sürdürmektedir. Kara mayınları her yıl binlerce sivili öldürmekte ya da sakatlamaktadır. BM insanlara tehlikeden nasıl uzak duracaklarını öğretir, mayın kurbanlarının kendi kendilerine yeterli hale gelmelerine yardımcı olur, ülkelerin stoklarındaki kara mayınlarının imhası konusunda destek sağlar ve kara mayınları ile ilgili antlaşmalara uluslararası tam katılımı destekler.
6- BM Silahsızlanmayı Destekler
Birleşmiş Milletler’e göre küresel olarak silahsızlanma ve silah kısıtlaması barış ve güvenlik için şarttır. Nükleer silahları azaltmak ve nihayetinde yok etmek, kimyasal silahları yok etmek, biyolojik silahların yasaklanmasını sağlamak ve kara mayınları, küçük ve hafif silahların yaygın kullanımını durdurmak için çalışır. BM Anlaşmaları silahsızlanma çabalarının temelini oluşturur. Kimyasal Silah Konvansiyonu 190, Mayınların Yasaklanması Konvansiyonu 162 ve Silah Ticareti Konvansiyonu 69 ülke tarafından onaylanmıştır. Yerel düzeyde de BM Barış Gücü misyonları savaşan taraflar arasında silahsızlanma anlaşmalarının imzalanması için çaba gösterir. Bu tür çalışmalar El Salvador, Sierra Leone, Liberya gibi ülkelerde muharebe kuvvetlerinin dağılmasına ve barış anlaşmaları uyarınca silahlarını yok etmelerini sağlamıştır.
7- BM Terörizmle Mücadele Eder
Üye devletler terörle mücadele çabalarını BM aracılığıyla koordine eder. BM, 2006’da bütün devletlerin terörle mücadelede kapsamında birleştiği ortak yaklaşım olan küresel terörle mücadele stratejisinin kabulüyle birlikte, teröre karşı uluslararası işbirliğini teşvik etmekte ve gerektiğinde yardımda bulunarak ülkelerin bu ortak stratejiyi uygulamaya koymasına destek olmaktadır. BM terörle mücadelede ayrıca yasal çerçeveyi de yürürlüğe koymuştur. BM’nin desteğiyle, rehin alma, hava korsanlığı, bombalı terörist saldırılar, bunlara mali destek sağlanması ve en güncel olarak nükleer terörizm konularını içeren 14 küresel yasal konu müzakere edilmektedir.
8- Soykırımları Önler
Soykırımla mücadele etmeyi amaçlayan ilk anlaşmayı Birleşmiş Milletler gündeme getirmiştir. 1948 Soykırım Konvansiyonu 146 ülke tarafından onaylanmış, konvansiyonu onaylayan ülkeler savaşta ve barışta soykırım eylemlerini önlemeyi ve cezalandırmayı taahhüt etmişlerdir. Yugoslayva ve Ruanda BM Uluslararası Ceza Mahkemeleri ve BM tarafından Kamboçya’da desteklenen mahkemeler soykırım faili olabilecekleri bu çeşit suçların asla tolere edilmeyeceği konusunda uyarırlar. Birleşmiş Milletler’in Holokost programı gelecekte başka soykırım olayları yaşanmaması için Yahudi Soykırımından alınan dersleri Dünya ile paylaşır. BM Genel Sekreter’inin Soykırımın Önlenmesi Özel Danışmanı tehlikeli olabilecek durumları izler ve gerekli durumları Genel Sekreter ve Güvenlik Konseyi’nin dikkatine sunarak, ne yapıması gerektiği konusunda tavsiyede bulunur.
9- İhtilaflar Sırasında Cinsel Şiddet ile Mücadele Eder
Tecavüz artarak bir savaş silahı olarak kullanılıyor. Sierra Leone iç savaşı sırasında (1991-2002) 60 bin, eski Yugoslavya’da 1992-1995 yılları arasında 60 bin, 1994 yılında yaşanan Ruanda Soykırımında 250 bin, 1989-2003 yılları arasında Libarya’da 40 bin ve 1998 yılından bu yana Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nde en az 200 bin kadına tecavüz edildi. Cinsel şiddete Afganistan’dan Irak’a, Somali’den Suriye’ye yaşanan ihtilaflarda rastlanıyor. Genel Sekreterin İhtilaflarda Cinsel Şiddet Özel Temsilcisi savaş zamanında meydana gelen tecavüz vakalarının cezalandırılması, faillerin cezasız kalmasının önüne geçilmesi için ülkeleri yasalar geliştirmeleri ve uygulamaları için destekliyor, aynı zamanda tecavüz kurbanlarının yeniden hayatlarını kurabilmeleri için programlar geliştiriyor. Polis memurları, savcılar ve hakimler için böylesi suçlar karşısında daha donanımlı olmaları için eğitimler düzenliyor ve savaş zamanı tecavüz iddialarının araştırılması için uzmanlaşmış kadın polis memurları birimlerinin oluşturulmasını destekliyor.
EKONOMİK KALKINMA
10–BM Kalkınmayı Destekler
Birleşmiş Milletlerin, dünyanın dört bir yanında insanların yaşam koşullarını yükseltmeye, yaratıcılık ve becerilerini artırmaya adadığı kaynak ve çalışmalar 2000 yılından bu yana, Binyıl Kalkınma Hedefleri adı altında yürütülmektedir. Birleşmiş Milletler kalkınmayı destekleme fonlarının hemen hemen tamamı, üye ülkeler tarafından yapılan bağışlardan oluşmaktadır. Örneğin, 170 ülkedeki personeli ve 4800’ün üzerindeki projesi ile Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) yoksullukla mücadele, iyi yönetişimi teşvik etme, krizle mücadele ve çevreyi koruma projelerini desteklemektedir. Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF) öncelikli olarak çocukların korunması, aşılanması, kız çocuklarının eğitimi ve HIV/AIDS ile mücadele edilmesi konusunda 150 ülkede faaliyet göstermektedir. Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı (UNCTAD) gelişmekte olan ülkelerin ticaret imkânlarından en iyi şekilde yararlanmalarına yardımcı olmaktadır. 1947’den bu yana 12,000’den fazla kalkınma projesini desteklemiş olan Dünya Bankası gelişmekte olan ülkelere hibe yardımı ve kredi sağlamaktadır.
11- BM Gelişmekte Olan Ülkelerde Kırsal Kesimdeki Yoksulluğun Azaltılmasına Yardımcı Olur
Uluslararası Tarımsal Kalkınma Fonu (IFAD), kırsal kesimde yaşayan çok yoksul insanlara düşük faizle kredi sağlamakta ve bağışta bulunmaktadır. IFAD, 1978’den bu yana 430 milyondan fazla kadın ve erkeğin gelirlerini artırmak suretiyle ailelerini geçindirmelerini sağlamış, bu alanda yaptığı yatırımların miktarı 15 milyar doları aşmıştır. Bugün IFAD gelişmekte olan 147 ülkede 240’dan fazla program ve projeyi desteklemektedir.
12-BM Afrika’nın Kalkınmasına Yardım Eder
Afrika, Birleşmiş Milletler için büyük öncelik olmaya devam etmektedir. 2001 yılında, Afrikalı Devlet Başkanları Afrika’nın Kalkınması için Yeni Ortaklık Planı adı altında bir program oluşturdu. BM Genel Kurulu da 2002 yılında aldığı bir karar ile uluslararası yardımın Afrika’ya bu plan çerçevesinde aktarılmasını kabul etti. Birleşmiş Milletlerin kalkınmaya yönelik mali yardımının yüzde 38’sini Afrika almaktadır. Bu da Afrika’yı en fazla BM mali yardımı alan kıta yapmaktadır. Bütün BM kuruluşlarının Afrika’ya yönelik özel programları bulunmaktadır.
13-BM Kadınların Refahının Artırılmasını Destekler
Toplumsal cinsiyet eşitliği ve kadınların konumlarının güçlendirilmesi için çalışan BM’nin kadın kuruluşu UN WOMEN kadın ve kız çocukları için küresel bir şampiyon olarak, onların ihtiyaçlarını karşılama konusunda ilerleme sağlanmasını hızlandırmak için çalışır. UN WOMEN toplumsal cinsiyet eşitliği sağlamada küresel standartlar koyma çalışmalarında ülkeleri destekler, bu standartları uygulamak için gerekli yasalar, politikalar, programlar ve hizmetlerin tasarlanması için hükümetler ve sivil toplumla birlikte çalışır. Hayatın bütün yönlerinde kadınların katılımının olması için kadınların arkasında durur, kadınların liderlik ve katılımının artırılmasına odaklanır, kadınlara karşı şiddetin sonlanması, kadınların barış ve güvenliğin her aşamasında bulunması, kadınların ekonomik olarak güçlenmelerinin sağlanması ve toplumsal cinsiyet eşitliğinin ulusal kalkınma planları ve bütçelerinin merkezinde yer alması için çalışır.
14-BM Çalışma Hayatını Kolaylaştırıcı Önlemler Alır
BM iş dünyasına yararlı katkılarda bulunur. BM, istatistik, ticaret hukuku, gümrük yöntemleri, fikri mülkiyet, hayvancılık, gemicilik, iletişim, ekonomik faaliyetlerin kolaylaştırılması ve işlem maliyetlerinin azaltılması gibi çok çeşitli alanlarda standartları belirleyerek küresel ekonomi için şeffaf bir altyapı oluşturur. Ayrıca, siyasi istikrarı, iyi yönetimi, yolsuzlukla mücadeleyi, gerekli iktisadi politikaları ve ticari hayatı kolaylaştıracak hukuki düzenlemeleri destekleyerek, gelişmekte olan ülkelerde yatırım için uygun ortam yaratır.
15-BM Gelişmekte Olan Ülkelerde Sanayiyi Destekler
BM Sınayi Kalkınma Örgütü (UNIDO) Kuzey-Güney ve Güney-Güney endüstriyel işbirliği, girişimciliğin desteklenmesi, yatırım, teknoloji transferi ve uygun maliyetli, sürdürülebilir kalkınma konularında arabulucu rolü üstlenmektedir. Ülkelerin küreselleşme sürecine rahatça geçmelerine ve yoksulluğu azaltmalarına yardımcı olmaktadır.
16- BM Açlıkla Mücadele Eder
BM Tarım ve Gıda Örgütü (FAO) açlıkla mücadele konusundaki uzun vadeli küresel çabalara öncülük etmektedir. İnsanların her yerde yüksek kaliteli gıdaya ve sağlıklı yaşama erişmesi amacıyla yürütülen evrensel gıda güvenliğinin sağlanması çalışmalarının merkezinde FAO vardır. Hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkelere hizmet veren FAO, tüm ülkelerin eşit ortaklar olarak katıldıkları toplantılarda uluslararası anlaşmaların ve politikaların oluşması için tarafsız bir platform oluşturmaktadır. Ayrıca, FAO doğal kaynakları koruyarak ve beslenmeyi geliştirerek gelişmekte olan ülkelerin tarım, ormancılık ve balıkçılık sektörlerinin modernleştirilmesine yardım etmektedir.
17- BM Küresel Ticari İlişkileri Geliştirir
Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı (UNCTAD) yaptığı ticaret anlaşmalarıyla kalkınmakta olan ülkelerin ürettikleri malların uygun fiyattan satışına yardım eder, ticari alt yapılarının verimliliğini artırarak bu ülkelerin ürettikleri mallara çeşitlilik kazandırır ve küresel ekonomiye uyum sağlamalarını destekler.
18- BM Ekonomik Reformları Destekler
Dünya Bankası ve Uluslararası Para Fonu (IMF) pek çok ülkeye ekonomi yönetimlerinin geliştirilmesi konusunda yardımcı olmakta, ödemeler dengesindeki bozuklukları gidermek üzere geçici mali destek ve devlet memurlarına eğitim imkânı sağlamaktadır.
19- BM Sivil Havacılığı Destekler
BM kuruluşları hava ve deniz yolculuğu için güvenlik standartlarını belirlemektedir. Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü (ICAO) sayesinde hava seyahati en güvenli taşımacılık aracı haline gelmiştir. ICAO hava seyahatinin güvenliği, güvenilirliği, etkinliği ve çevreye duyarlılığı ile ilgili standartları ve yönergeleri belirler. 1947 yılında havayolculuğu yapan 21 milyon kişiden sadece 590’ı uçak kazası sonucu hayatını kaybetmiştir. 2013 yılında havayolu seyahati yapan kişi sayısı 3,1 milyara çıkarken kazalarda ölenlerin sayısı 173’e düşmüştür.
20. Deniz Taşımacılığını Geliştirir
Uluslararası Denizcilik Örgütü (IMO) denizleri daha temiz, deniz yolculuğunu da daha sağlam ve güvenli hale getirmek için çalışır. İstatistiklere göre küresel ticaretin yüzde 90’ı deniz yoluyla yapılmaktadır. IMO tarafından alınan önlemler gemilerin dizaynından, yapımına, kullanıma ve imhasına kadar uluslararası deniz taşımacılığının tüm açılarını kapsar. IMO’nun çalışmaları sayesinde gemi kayıpları azalmış, ölümlü kazaların sayısı düşmüş, denizlerdeki yağ, hava ve kanalizasyon kaynaklı kirlilik sorunları azalmış, deniz yoluyla taşınan kargo miktarı artmıştır. Bu gelişmeler deniz üzerinden taşınan kargoların miktarı artmasına rağmen devam etmektedir. 2013 yılında gemi ile taşınan malların toplamı 9.6 milyar tona ulaşmıştır.
21- BM Çocuklara Karşı Olan Sorumluluk Bilincinin Dünya Genelinde Artırılması için Çalışır
Afganistan’dan Lübnan’a, Sudan’dan eski Yugoslavya’ya kadar uzanan bir coğrafyada “ateşkes günleri”nin yerleşmesine öncülük eden, “barış koridorları” açan Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF) savaşlarda iki ateş arasında kalan çocuklara aşı ve gerekli yardım maddelerini ulaştırmaktadır. Çocuk Hakları konulu anlaşma, 192 ülke tarafından onaylanmıştır. BM’de 2002 yılında çocuklar ile ilgili olarak düzenlenen özel oturumundan sonra, 190 hükümet ve devlet başkanı sağlık, eğitim, çocukların istismardan korunması, sömürü, şiddet ve HIV/AIDS’e karşı mücadele konusunda belli bir süre içerisinde gerçekleştirilmesi öngörülen hedefleri belirlemiştir.
22- BM Gecekondu Mahallelerini İnsana Yakışır Yerleşimlere Dönüştürmek İçin Çalışır
Günümüzde dünya nüfusunun yarısının yaşadığı şehirler hem ulusal üretimin ve tüketimin hem de ekonomik ve sosyal gelişimin merkezidir. Aynı zamanda, hastalıkların, suçun, kirliliğin ve yoksulluğun da yaşandığı yerlerdir. Gelişmekte olan ülkelerde gecekonduda yaşayan kesim, nüfusun yüzde 50’sinden fazlasını oluşturmaktadır ve bu kişilerin barınacakları bir yere, içme suyuna ve sağlık hizmetlerine erişme imkanları yok denecek kadar azdır. BM İnsan Yerleşimleri Programı (UN-HABITAT) 150’yi aşkın teknik program ve projeleriyle, yaklaşık 70 ülkede, hükümetler, yerel yönetimler ve sivil toplum kuruluşlarıyla işbirliği halinde şehirlerdeki gecekondu soruna çözüm bulmak için çalışmaktadır. Yoksullar açısından sırasıyla temel hizmetler ve barınmaya yönelik yatırımlar için hızlı adımlar atılması ve şehirde yaşayan yoksullara mülkiyet güvencesi sağlaması ana hedeflerdir.
23-BM Küresel Ağa Yerel Erişimi Sağlar
Evrensel Posta Birliği (UPU), güncel posta hizmet ve ürünleriyle şirketler ve insanlar arasında ticari, kültürel ve sosyal iletişimi geliştirir ve uluslararası posta değişimini kolaylaştırır. Dünya genelinde yaklaşık 660 bin postane ile dünyadaki en yaygın ağı oluşturur. Böylelikle, bilgi, mal ve paranın transferini kolaylaştırır. İnternet ve yeni teknolojiler, özellikle, siparişler sanal olarak verilmesine rağmen elektronik olarak gönderilemediğinden e-ticaret alanında posta servisi için yeni fırsatlar ortaya çıkarmıştır. Posta, günlük ticari, dijital ve finansal işlemler arasında önemli bir köprü durumundadır ve küresel kalkınmanın ana unsurlarından biri olmaya devam etmektedir.
24-BM Küresel Haberleşmenin Geliştirilmesi için Çalışır
Uluslararası Telekomünikasyon Birliği, hükümetleri ve sanayiyi bir araya getirerek küresel telekomünikasyon ağlarını ve hizmetlerini düzenlemekte ve geliştirmektedir. Bu kuruluş, radyo dalgalarının ortak kullanım şartlarını belirlemekte, uydu yörüngelerinin tahsis edilmesinde uluslararası işbirliğini sağlamakta, gelişmekte olan dünyada telekomünikasyon altyapısını güçlendirmekte ve iletişim araçlarının birbirlerine kesintisiz bağlanması için dünya çapında standartlar oluşturmaktadır. Uluslararası Telekomünikasyon Birliği, geniş bantlı internetten son çıkan kablosuz teknolojilere, havacılık faaliyetlerinden gemi seferlerindeki teknolojik gelişmelere, astronomiden uydu tabanlı meteorolojik araştırmalara, telefon ve faks hizmetlerinden televizyon yayıncılığıyla tüm dünyayı birbiri ile bağlamaya kendini adamıştır. Birliğin çalışmaları sonucu telekomünikasyon bugün 2,1 trilyon dolarlık küresel bir sektör haline gelmiştir.
25-Turizmi geliştirir
2014 yılında uluslararası turizm 1,1 milyar sayısına ulaşırken, turizm 1,5 tirlyon dolar ihtacat kazancı sağladı. Birleşmiş Milletler Dünya Turizm Örgütü (WTO) sürdürülebilir, sorumluluk sahibi ve evrensel olarak erişilebilir turizmin geliştirilmesi için çalışır. WTO piyasa bilgisi toplar, rekabetçi ve sürdürülebilir turizm politikaları geliştirir, turizm eğitim ve öğretimini destekler ve 100’den fazla ülkede turizmi bir kalkınma aracı yapmak için çaba gösterir. WTO’nun Turizm Küresel Etik Kuralları turizmin olumsuz etkisini en aza indirerek, faydalarını maksimize etmeyi hedefler.
26. Kalkınma ve Barış için Gönüllüleri Seferber Eder
Birleşmiş Milletler Gönüllüleri (UNV) programı tüm dünyada barış ve kalkınmayı desteklemek üzere gönüllülüğü teşvik eder. Gönüllülük kalkınmanın gidişatını ve yapısını dönüştürebileceği gibi hem topluma hem de bireysel olarak gönüllüye fayda sağlar. UNV her yıl 160 farklı milletten 8 bin deneyimli BM Gönüllüsünü seferber eder. 130’dan fazla ülkede çalışan bu gönüllüler kalkınma projelerini destekler ve varışı koruma ve insani yardım operasyonlarında çalıırlar. Gönüülülerin yüzde 75’ten fazlası kalkınmakta olan ülkelerden gelirken, üçte biri kendi ülkelerinde BM gönüllüsü olarak çalışırlar.
27. Küresel bir Düşünce Kuruluşu olarak Hareket Eder
Birleşmiş Milletler küresel sorunlara çözüm bulma arayışında en başta gelir. BM Nüfus Dairesi küresel nüfus eğilimleri, demografik tahminler ve projeksiyonlar konusunda başta gelen bir bilgi ve araştırma kaynağıdır. BM İstatistik Dairesi ise küresel istatistik sisteminin merkezidir. Ekonomik, demografik, toplumsal, cinsiyet, çevre ve enerji istatistiklerini toplar ve dağıtır. BM Kalkınma Programı’nın her yıl yayınladığı İnsani Kalkınma Raporu, alanında çığır açan İnsani Kalkınma Endeksi de dahil olmak üzere başlıca kalkınma konuları, eğilimleri ve politikaları konusunda bağımsız ve deneylere dayalı analizler sağlar. Birleşmiş Milletler Dünya Ekonomik ve Sosyal Araştırması, Dünya Bankası’nın yayınladığı Dünya Kalkınma Raporu, Uluslararası Para Fonu’nun yayınladığı Dünya Ekonomik Görünümü ve benzer başka çalışmalar politika yapıcıların bilgilendirilmiş kararlar vermesine yardımcı olur.
TOPLUMSAL KALKINMA
28- BM Gelişmekte Olan Ülkelerde Okur-Yazar Sayısını ve Eğitim Seviyesini Artırmaya Çalışır
Gelişmekte olan ülkelerde günümüzde yetişkinlerin yüzde 84’ü okuma-yazma bilmekte ve çocukların yüzde 91’i ilkokula devam etmektedir. Kadınların gelişimini ve eğitimini teşvik edici programlar sayesinde, gelişmekte olan ülkelerde kadın okuma-yazma oranını 1970’lerde yüzde 36 oranında iken 2007 yılında yüzde 79,9’a yükselmiştir. Bir sonraki hedef ise bütün kız çocuklarının temel eğitimi tamamlamalarını sağlamaktır.
29- BM Tarihi, Kültürel, Mimari ve Doğal Alanları Korur
Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) 137 ülkeye eski anıtların, tarihi, kültürel ve doğal alanların korunmasında yardımcı olmaktadır. Kültürel çeşitliliğin, varlığın, seçkin doğal ve kültürel alanların korunması için uluslararası antlaşmalar yapmaktadır. Bu bağlamda binden fazla alanın olağanüstü evrensel değere sahip olduğu belirlenmiştir.
30- BM Akademik ve Kültürel Değişimi Mümkün Kılar
BM, UNESCO ve Birleşmiş Milletler Üniversitesi aracılığıyla, bilimsel işbirliğinin sağlanmasını, yüksek eğitim kurumları arasında bilgi ağının oluşmasını ve azınlıklar ve yerli halklar da dâhil herkesin kültürel zenginliklerini yansıtmasını teşvik eder.
31. Küresel Sorunları Ele Alır
Birleşmiş Milletler Üniversitesi küresel bir düşünce kuruluşu ve 12 ülkede 13 araştırma ve eğitim enstitüsüne sahip lisans üstü eğitim kurumudur. BM Üniversitesi, sürdürülebilir kalkınma, kalkınma yönetişimi, bilim, teknoloji, inovasyon ve toplumsal konularda Dünya’daki belli başlı üniversiteler ve araştırma kurumları ile birlikte çalışr. Lisans üstü eğitim faaliyetleri kalkınmakta olan ülkelerde kapasite arttırımı çalışmalarına katkı sağlar.
32. Küresel Konularda Liderlik Yapar
1972 yılında Stockholm’de yapılan çevre konusundaki ilk BM Konferansı gezegenimizin karşı karşıya olduğu tehlikeler hakkında dünyanın bilgilenmesini sağlamış, ülkelerin harekete geçmesini tetiklemiştir. 1085 yılında Meksika’da yapılan kadın konulu ilk dünya konferansı sayesinde kadınların hakları, eşitliği ve ilerlemeleri konuları küresel gündeme dahil edilmiştir. 1968 yılında Tahran’da toplanan ilk İnsan Hakları Konferansı, 1974 yılında Bükreş’te toplanan ilk Dünya Nüfus Konferansı, 1979 yılında Cenevre’de toplanan ilk Dünya İklim Konferansı da kürese konularda dönüm noktası sayılan toplantılardır. Bu toplantılar uzmanlar ve politika yapıcıların yanında tüm dünyadan aktivistleri de bir araya getirmiş, sürdürülebilir küresel eyleme geçilmesini sağlamışlardır.
İNSAN HAKLARI
33- BM İnsan Haklarının Gelişmesini Destekler
BM, İnsan Hakları Evrensel Bildirgesinin Genel Kurul’da kabul edildiği 1948 yılından bu yana, siyasi, medeni, ekonomik, sosyal ve kültürel haklar alanında düzinelerce geniş kapsamlı antlaşmayı hayata geçirmiştir. BM İnsan Hakları kuruluşları, bireysel şikâyetlerin araştırılması sonucunda dünyanın dikkatini işkence, keyfi gözaltına alma ve diğer insan hakları ihlalleri üzerine çekerek hükümetlerin insan hakları konusunda daha duyarlı olmalarını sağlamaktadır.
34- BM Demokrasiyi Destekler
Birleşmiş Milletler, çoğu ülkede insanların özgür ve adil bir biçimde seçimlere katılmasına yardımcı olması dâhil dünya genelinde demokratik kurumları ve uygulamaları desteklemektedir. Birleşmiş Milletler, Kamboçya, El Salvador, Mozambik, Güney Afrika, Doğu Timor, Afganistan, Irak, Burundi, Kongo ve Nepal Demokratik Cumhuriyeti gibi 100’den fazla ülkeye, tarihlerinde bir dönüm noktası olan siyasi seçimlerde gözlemci olarak yardım ve destek sağlamaktadır.
35-BM Ülkelerin Bağımsızlıklarına ve Kendi Geleceklerini Tayin Etmelerine Yardımcı Olur
BM, 1945 yılında kurulduğunda, 750 milyon insan, sömürgeci güçlerin idaresinde yaşıyordu. BM, 80’den fazla ülkenin bağımsızlığını kazanmasına yardımcı olmuştur.
36- BM Güney Afrika’da Irkçı Rejimin Sona Erdirilmesine Yardımcı Oldu
BM, silah ambargosundan, ayrımcı spor karşılaşmalarının önlenmesine kadar çeşitli girişimleriyle ırkçı rejimin sona erdirilmesinde önemli bir rol oynamıştır. 1994’de yapılan seçimlere Güney Afrikalıların eşit şartlarda katılmasına imkân sağlanması sonucu siyahların da yer aldığı bir hükümet kurulmuştur.
37- BM Kadın Haklarını Destekler
Kadınların yaşam koşullarının iyileştirilmesi ve kendi hayatları üzerinde daha fazla söz sahibi olabilmeleri için konumlarının güçlendirilmesi BM’nin uzun vadeli amaçlarından biridir. Birleşmiş Milletler kadınlar üzerine ilk Dünya Konferansı’nı 1975’te Meksika’da düzenlemiştir. Bu konferansla birlikte, Beijing Dünya Konferansı (1995) ve Dünya Kadınlar 10 Yılı (1976-1985) sırasında iki Dünya Konferansı’nda kadın haklarını geliştirme ve cinsiyet eşitliğini teşvik etme gündeme alınmıştır. 1979 yılında, 186 ülke tarafından onaylanan, BM Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi, dünya çapında kadın haklarının gelişmesine yardımcı olmaktadır.
38- Kadına Karşı Şiddet ile Mücadele Eder
Dünyada kadınlar ve kız çocuklarını yüzde 35’i fiziksel ve cinsel şiddete maruz kalıyor. Yaklaşık 603 milyon kadın hane içi şiddetin suç olmadığı ülkelerde yaşıyor. Her dört kadından biri hamileliği sırasında fiziksel ya da cinsel şiddete uğruyor. Hane içi şiddete hala pek çok toplumda göz yumuluyor. Bu sorunlara çözüm bulmak için BM Kadın Birimi erkekler ve erkek çocuklarını çalışmalarına dahil ediyor, yerel ortaklarla çalışıyor aile içi ve cinsel şiddete karşı yasaların benimsenmesi için çalışıyor. Kadına karşı şideetin önlenmesi fonu 136 ülkede, 393 projeye 103 milyon Dolar kaynak sağlamış bulunuyor. Küresel olarak sürdürülen Kadına Karşı Şiddete Karşı Birleşin (UNITE) kampanyası da konu hakkında farkındalık yaratıyor ve kadına karşı şiddeti sonlandırmak için siyasi irade ve kaynakları artırmayı hedefliyor.
39- BM İnsan Onuruna Uygun Çalışma Ortamını Geliştirir
Uluslararası Çalışma Örgütü, iş hayatında toplu sözleşme hakkı, zorla insan çalıştırılmasının ve çocuk işçiliğinin ortadan kaldırılması, işyerinde ayrımcılığın engellenmesi gibi temel hak ve ilkeler ve bu alanlarda standartlar getirmiştir. Herkes için terfi imkânı ve sosyal güvenlik hakkının sağlanması ve işverenler, çalışanlar ve hükümetler arasında güçlü bir sosyal diyalog kurulması Çalışma Örgütünün faaliyetlerinin özünü oluşturmaktadır.
40- BM Basın ve İfade Özgürlüğünü Savunur
UNESCO, tüm insanların sansürden uzak ve kültürel açıdan çeşitlilik arz eden bilgi edinmesini sağlamak için medyanın gelişimine yardımcı olmakta, bağımsız gazeteleri ve yayıncıları desteklemektedir. Örgüt gazetecilerin maruz kaldıkları cinayet ve gözaltına alma gibi ciddi ihlalleri açıkça kınayarak basın özgürlüğünün koruyuculuğunu da yapmaktadır.
41- BM Özürlülerin Haklarını Savunur
BM, bedensel özürleri bulunan insanların eşit şartlarda sosyal, ekonomik ve politik hayata katılımlarının sağlanması için yürütülen çalışmalara öncülük etmektedir. BM, bedensel özürlü kişilerin toplum için bir kaynak olduğunu ortaya koyan ve onların dünya çapında hak ve itibarlarını artıracak ilk antlaşmayı kaleme almıştır. 2006 tarihli Engelli Kişilerin Hakları Sözleşmesi 97 ülke tarafından onaylanmıştır.
42- BM Yerli Halkların Yaşam Koşullarını İyileştirmek İçin Çalışır
Dünya çapında 90 ülkede yaşayan ve dünya nüfusunun en mağdur insanları arasında yer alan 370 milyon ile 500 milyon arasında değişen yerliye yapılan haksızlıkları gün ışığına çıkaran BM’dir. 2000’de kurulan ve 16 üyeden oluşan Yerel Halklar için Daimi Forum, kalkınma, kültür, insan hakları, çevre, eğitim ve sağlık konularında çalışmalar yapmakta, bu halkların konumunu küresel seviyede iyileştirmeye çalışmaktadır.
ÇEVRE
43-BM İklim Değişikliğine Küresel Çözüm Arar
İklim değişikliği küresel çözüm gerektiren küresel bir sorundur. Birleşmiş Milletler bilimsel çalışma ve siyasi çözüm oluşturmada en önde gelen kuruluştur. İklim değişikliği alanında önde gelen 2000 bilim adamını bir araya getiren Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli her 5 veya 6 yılda bir kapsamlı bilimsel değerlendirmeleri ele alır: 2007 yılındaki panelde, iklim değişikliğinin meydana geldiği ve bunun ana nedeninin de insani faaliyetler olduğu kesin olarak kabul edilmiştir. Paris İklim Değişikliği ile Mücadele Anlaşması 12 Aralık 2015 tarihinde BM İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi (UNFCCC)’ne taraf 196 ülke ve bölgesel kuruluş tarafından oybirliği ile kabul edildi. Paris Anlaşması küresel ısınmayı 2 santrigrad derecenin altında tutmayı amaçlıyor. Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP)ve diğer BM kuruluşları iklim değişikliği konusunda farkındalık yaratılması konusunda en ön sırada geliyorlar.
44- İklim Değişikliği ile Mücadelede Ülkelere Yardımcı Olur
Birleşmiş Milletler, gelişmekte olan ülkelere küresel iklim değişikliğinin getirdiği zorluklarla mücadele etmede yardımcı olur. Sorun ile geniş kapsamlı olarak mücadele etmek üzere 39 BM kuruluşu ortaklık kurmuştur. Örneğin, BM Kalkınma Programı, BM Çevre Programı ve Dünya Bankası gibi 10 BM kuruluşunu bir araya getiren Küresel Çevre Fonu, gelişmekte olan ülkelerdeki projeleri finanse eder. İklim Anlaşması’nın finansal mekanizması olarak bu fon, enerji yeterliliği, yenilenebilir enerji ve sürdürülebilir taşıma alanındaki projelere yılda 550 milyon dolar ayırır.
45- BM Çevreyi Korumaya Yardımcı Olur
BM küresel çevre sorunlarına çare bulmak için çalışır. Anlaşmaları müzakere etmek ve ortak görüş belirlemek için bir platform olan BM, iklim değişikliği, ozon taba-kasının delinmesi, toksik atıklar, ormanların ve canlı türlerinin yok olması, hava ve su kirliliği gibi küresel sorunlara çözüm bulmak amacıyla çalışır. Bu sorunlar dile getirilmediği sürece, çevresel kayıplar, gelişmenin ve insan yaşamının dayanağı olan doğal “sermayeyi” tüketecek, uzun vadede pazarlar ve ekonomiler sürdürülebilirliklerini kaybedecektir.
46- BM Ozon Tabakasını Korumak Üzere Çalışmalar Yapar
Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP) ve Dünya Meteoroloji Örgütü, tüm dünyanın dikkatini ozon tabakasına verilen zararın yarattığı tehlikeye çekmektedir. Montreal Protokol’ü olarak bilinen anlaşmanın sonucu olarak, dünya hükümetleri, ozon tabakasının delinmesine neden olan kimyasal maddelerin üretimini durdurmaya ve bu maddelerin yerine daha güvenli maddeleri kullanmaya başladı. Böylece, milyonlarca insan aşırı ultraviyole ışınına maruz kalmaktan kaynaklanan deri kanserinden korunmuş oldu.
47-BM Temiz İçme Suyu Sağlar
BM’nin su konusundaki çalışmalarının ilk on yılı içinde (1981-1990) 1 milyardan fazla insan, hayatlarında ilk kez temiz içme suyuna kavuştu. Buna ilaveten, 2002 yılı itibarıyla 1,1 milyar ilave insan daha temiz içme suyuna ulaştı. Uluslararası Tatlı Su Yılı olan 2003 yılında, çok değerli su kaynaklarının önemi ve korunmasına yönelik toplumsal duyarlılık artırıldı. İkinci Uluslararası Tatlı Su On yılı (2005-2015) kapsamında temiz içme suyuna ve kaynaklarına erişimi olmayan insan sayısının yarıya indirilmesi hedeflemektedir.
48- BM Balık Stokunun Azalmasını Önlemeye Çalışır
Dünyanın başlıca ticari balık stoklarının yüzde 70’i dayanılır sınırlarının da ötesinde sömürülmektedir. FAO (Gıda ve Tarım Örgütü) küresel balık üretimini ve doğadaki balık stoklarını denetler ve balıkçılık yönetimini geliştirmek, yasa dışı avlanmayı ortadan kaldırmak, uluslararası sorumlu balık ticaretini teşvik etmek, zayıf türlerin ve çevrenin korunması için ülkelerle iş birliği içinde çalışmaktadır.
49- BM Zehirli Maddeleri Yasaklar
BM, Dünya’yı şimdiye kadar üretilmiş en tehlikeli kimyasal maddelerin etkilerinden koruma amacıyla Sürekli Organik Kirleticiler Stokholm Sözleşmesini hazırlamıştır. 179 ülkenin kabul ettiği Sözleşme ile insanların ölümüne, sinir ve bağışıklık sisteminde tahribata, kansere ve üreme bozukluklarına neden olan ve çocuk gelişimine zarar veren 23 tehlikeli böcek ilacı ve endüstriyel kimyasal maddenin önüne geçilmesi amaçlanmaktadır. BM ayrıca biyolojik çeşitliliğin korunmasına, iklim değişikliğine çözüm bulunmasına, soyu tehlikede olan türlerin korunmasına, çölleşme ile mücadeleye, bölgesel denizlerin temizlenmesine, tehlikeli atıkların sınır ötesi geçişlerinin engellemesine yardımcı olmaktadır.
ULUSLARARASI HUKUK
50- BM Savaş Suçlularını Yargılar
Yugoslavya ve Ruanda için kurulan BM mahkemeleri, savaş suçlularını adalet önüne çıkararak soykırımla ve diğer uluslararası hukuk ihlalleriyle ilgili uluslararası insani ve uluslararası suç hukukunun geliştirilmesine yardımcı olmuştur. Her iki mahkeme de, görev alanlarına giren ülke ve bölgede barış ve adaleti temin etmede büyük katkılar sağlamıştır. Ulusal otoriteler isteksiz veya yapamayacak durumdaysa, Uluslararası Ceza Mahkemesi çok ciddi uluslararası suçlarla, soykırımla, insanlığa karşı işlenen suçlarla, savaş suçuyla suçlanan kişilerin soruşturulması ve yargılanmasını sağlayan daimi ve bağımsız bir mahkemedir. Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nde, kuzey Uganda’da, Sudan’ın Darfur bölgesinde ve Orta Afrika Cumhuriyeti’ndeki durumlar uluslararası ceza adaleti sisteminin temelini oluşturan Uluslararası Ceza Mahkemesine sunulmuştur. Sierra Leone ve Kamboçya’daki BM destekli mahkemeler ise toplu katliamlar ve savaş suçları dahil ciddi uluslar arası hukuk ihlallerinden sorumlu kişileri yargılamaktadır.
51- BM Uluslararası Hukukun Güçlendirilmesine Yardımcı Olur
Birleşmiş Milletlerin çabaları sonucu, insan hakları, terörizm, küresel suçlar, silahsızlanma, ticaret, emtialar ve açık denizlerle ilgili ve diğer birçok konuda 510’dan fazla çok taraflı antlaşma müzakere edilmiş ve karara bağlanmıştır.
52- BM Büyük Uluslararası Sorunlara Hukuki Çözümler Sağlar
Uluslararası Adalet Divanı, sınır anlaşmazlıkları, deniz sınırları, diplomatik ilişkiler, devlet sorumluluğu, yabancılara muamele ve güç kullanımı gibi tüm uluslararası anlaşmazlıklara çözüm bulunması amacıyla görüş ve tavsiye bildirerek katkıda bulunur.
53- BM Açık Denizlerde İstikrar ve Düzeni Sağlar
Açık denizlerin kullanımının tek bir anlaşma etrafında düzenlenmesine yönelik uluslararası çabaların önderi BM’dir. 1982’de düzenlenen ve neredeyse evrensel kabul görmüş Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi okyanuslar ve denizlerdeki tüm faaliyetler için hukuksal bir çerçeve sunmaktadır. Bu anlaşma, deniz sınırlarının çizilmesine, denizcilik bakımından denize kıyısı olan ve olmayan devletlerin hak ve görevlerine, deniz ortamının korunmasına, bilimsel deniz araştırmasına ve deniz canlı kaynaklarının sürdürülebilir kullanımı ve korumasına ilişkin kuralları oluşturmaktadır. Antlaşma ayrıca, anlaşmazlıkları çözüme kavuşturma mekanizmalarını da kapsamaktadır.
54- BM Uluslararası Suçla Mücadele Eder
Birleşmiş Milletler Uyuşturucu ve Suç ile Mücadele Ofisi (UNODC) yolsuzluk, rüşvet, para aklama, uyuşturucu kaçakçılığı, göçmen kaçakçılığı gibi uluslararası organize suçlarla mücadele etmek için örgütlere ve ülkelere yasal ve teknik destek sağlar, ceza hukuku sistemlerini güçlendirir. Ülkelere terörizmi önlemede yardımcı olur ve insan ticaretine karşı mücadelede dünyada öncüdür. Aynı zamanda dünya bankasıyla birlikte yolsuzluklarla mücadele amacıyla üye ülkelere yardımcı olmaktadır. BM Yolsuzlukla Mücadele ve BM Uluslararası Organize Suçla Mücadele Sözleşmeleri gibi birbiriyle ilintili antlaşmaları uygulamada da en büyük rolü oynamaktadır.
55-BM Dünyanın Uyuşturucu Sorununa Çözüm Arar
Birleşmiş Milletler Uyuşturucu ve Suç ile Mücadele Ofisi (UNODC) yasadışı uyuşturucu arz ve talebini azaltmak için uyuşturucu kontrolü üzerine üç BM sözleşmesi temelinde çalışmalarını yürütmektedir. Büro, ilaç suistimalini kontrol etmek ve engellemek yoluyla kamu güvenliğini ve sağlığını geliştirmek için üye ülkelerle birlikte çaba sarf etmektedir. Küresel uyuşturucu sorunuyla mücadele 25 yıldır güçlenerek devam etmektedir ancak neredeyse kontrolden çıkma noktasına gelen ilaçların istismar edilmesi kötüye kullanımını sağlanan başarıyı tersine çevirmektedir. Birçok ülke veya bölge ise uyuşturucu üretimi ve ticaretinin sebep olduğu istikrarsızlık ortamına sürüklenebilmektedir.UNODC, bu yüzden özellikle Afganistan’da, Andean ülkelerinde, Orta Asya’da Birmanya ve Batı Afrika’da uyuşturucu kontrolünü sağlamaya çalışmaktadır.
56- BM Yaratıcılığı ve Yeniliği Teşvik Eder
Dünya Fikri Mülkiyet Hakları Örgütü (WIPO), fikri mülkiyet haklarının korunmasını teşvik eder ve ülkelerin etkili bir fikri mülkiyet sisteminden verimli bir şekilde faydalanacak bir konuma gelmelerini sağlar. Özünde kamunun ilgisini de güvenceye alarak mucit ve yaratıcıları ödüllendirme ve tanıma mekanizması olan fikri mülkiyet, kalkınmayı ve sermaye yaratmayı teşvik eder. Fikri mülkiyet sistemine dâhil edilen güdüler, bilim ve teknolojinin sınırlarını ilerleterek ve edebiyat ile sanat dünyasını geliştirerek insanın yaratıcılığına destek görevi görür.
İNSANİ YARDIM
57- BM Mültecilere İnsani Yardım Sağlar
BM Mülteciler Yüksek Komiserliği (UNHCR), savaş, salgın hastalık veya zulümden kaçan mültecilere 1951 yılından bu yana diğer BM kuruluşlarının da katkılarıyla yardımda bulunmaktadır. UNHCR mültecilerin sorunlarına uzun vadeli veya sürekli çözümler bulmayı, onların anavatanlarına dönmelerini sağlamayı, sığındıkları ülkelere uyum sağlamalarına yardımcı olmayı veya onları üçüncü bir ülkeye yerleştirmeyi amaçlamaktadır. Çoğunluğunu kadın ve çocukların oluşturduğu sığınma hakkı arayan ve yerlerinden edilmiş 26 milyonun üzerindeki mülteci, yemek, sığınak, tıbbi yardım, eğitim ve kendi vatanlarına geri dönme konularında BM’den yardım almaktadır.
58- BM Filistinli Mültecilere Yardım Eder
Uluslararası toplum, Filistin-İsrail sorununa kalıcı bir çözüm ararken, bir insani yardım ve kalkınma kuruluşu olan BM Filistinli Mültecilere Yardım Kuruluşu (UNRWA), Filistinli mültecilere dört nesildir sağlık, eğitim, sosyal hizmet, mikro finans ve acil yardım desteği vermektedir. Bugün, Orta-doğu’da 5 milyon mülteci bu kuruluştan hizmet almaktadır.
59- BM Afetzedelere Yardım Eder
BM, doğal afetlerde ve diğer buhranlarda afetzedelere yapılacak yardım çalışmalarını koordine eder ve uygular. BM, uluslararası Kızılay, uluslararası Kızılhaç gibi kurumlarla, büyük yardım kuruluşları ve hayırseverlerle birlikte çalışarak afetzedelere en çok ihtiyaç duydukları alanlarda insani yardım sağlar. BM’nin acil yardım için yıllık topladığı bağış birkaç milyar dolar civarındadır.
60- BM Doğal Afetlerin Etkilerini Azaltır
Dünya Meteoroloji Örgütü (WMO) milyonlarca insanı doğal ve insan kaynaklı afetlerin korkunç etkilerinden korumaktadır. WMO binlerce gözlem istasyonu ve uyduya sahip erken uyası sistemi sayesinde, meteorolojik nedenlere bağlı afetler büyük bir doğruluk payı ile tahmin edilebilmekte, petrol, kimyasal madde ve nükleer sızıntılar ile mücadelede teknik bilgi aktarımı yapılabilmektedir. Ayrıca uzun süreli kuraklık dönemleri önceden tahmin edilebilip kuraklıktan etkilenmiş bölgelere verimli bir şekilde yiyecek yardımı sağlanabilmektedir.
61- BM En Fazla İhtiyacı Olanlara Gıda Yardımı Yapar
Dünya’nın en büyük insani yardım kuruluşu olan Dünya Gıda Programı (WFP), her yıl 80 ülkede mültecilere ve yerinden edilmiş kişilere yardım etmektedir ve açlık çeken yaklaşık 80 milyon insana gıda yardımı ulaştırmaktadır. Dünya Gıda Programı’nın yiyecek yardımı, özellikle açlıktan kolay etkilenebilen kadın ve çocukların çoğunluğu oluşturduğu aç insanların özel ihtiyaçlarını giderecek şekilde düzenlenir. WFP, en yoksul ve en kötü beslenen kişilere ulaşarak açlık döngüsünü kökünden çözmeye çalışır. 2014 yılında WFP 17 milyon çocuğa okul yemeği sağlamıştır. WFP artan biçimde nakit temelli yardımlar programlayarak insanların gıdaları kendilerinin almalarını sağlamaktadır. Bu şekilde 2014 yılında 9 milyon kişiye ulaşılmıştır. WFP aynı zamanda tüm insani yardım topluluğuna lojistik, telekomünikasyon ve havacılık konularında önemli desteklerde bulunur.
SAĞLIK
62- BM Üreme ve Ana Sağlığı Konularında Çalışır
Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu (UNFPA), gönüllü aile planlaması projeleriyle bireylerin ne zaman ve kaç çocuk sahibi olacaklarına kendilerinin karar verme haklarını desteklemekte ve ailelere, özellikle de kadınlara, kendi hayatlarını kontrol edebilmeleri yönünde olanaklar sağlamaktadır. Bu çalışmaların sonucu olarak, gelişmekte olan ülkelerde kadınlar daha az çocuk sahibi olmayı (1960’ta ortalama 6 çocuk iken günümüzde 3 çocuk seviyesine gelmiştir) tercih etmektedir. Böylece dünya nüfus artış hızı yavaşlamaktadır. Bu durum daha az istenmeyen gebelik yani daha az anne ölümü ve daha az tehlikeli düşük anlamına gelmektedir. UNFPA’nın faaliyete geçtiği 1969 yılında, dünya genelinde aile planlaması uygulayan aile sayısı yüzde 20’nin altındaydı. Bugün ise yüzde 63 civarındadır. Ayrıca UNFPA ve ortak çalışmalar yaptığı bir çok kuruluş, anne adaylarının doğum sırasında vasıflı kişilerden tıbbi yardım almasını sağlamakta, gebelikle bağlantılı hayati tehlike arz eden rahatsızlıklarda doğum uzmanlarına erişimi mümkün kılmaktadır. UNFPA yaklaşık 90 ülkede güvenli annelik girişimlerini desteklemektedir.
63- BM HIV/AIDS ile Mücadele Eder
Dünya üzerinde 33 milyona yakın kişiyi etkileyen HIV/AIDS hastalığına karşı verilen küresel savaşın koordinasyonu BM HIV/AIDS Ortak Programı (UNAIDS) tarafından yürütülmektedir. BM 80’den fazla ülkede HIV/AIDS hastalığının yayılmasının engellenmesi ve tedavi hizmetlerinin herkese ulaşması için çalışmakta, hastalığın bireyleri ve toplumları daha az etkilemesini sağlamak için önlemler almakta, bireylerin ve toplumların bu hastalığa karşı bilinçlenmesi için çaba harcamaktadır. 11 BM kuruluşu, tecrübe ve bilgi birikimlerini UNAIDS çatısı altında bir araya getirmiştir.
64- Çocuk Felcini BM Ortadan Kaldırdı
Bugüne kadar düzenlenmiş en büyük uluslararası halk sağlığı kampanyası olan Küresel Çocuk Felcini Yok Etme Girişimi sonucunda, çocuk felci 4 ülke dışında yok edilmiştir. Bu ülkeler Afganistan, Hindistan, Nijerya ve Pakistan’dır. Bu teşebbüsün başını çeken BM Dünya Sağlık Örgütü ve UNICEF, Uluslararası Rotary Kulübü, Amerika Birleşik Devletleri Hastalık Kontrolü ve Engellenmesi Merkezi’nin girişimleri sonucunda, en az 10 milyon çocuğun hastalığa kapılarak sakat kalması önlendi. Bir zamanlar 125 ülkede çocukları sakat bırakan bu hastalık, günümüz itibari ile yok edilmenin eşiğindedir.
65- Çiçek Hastalığını BM Ortadan Kaldırdı
Dünya Sağlık Örgütü’nün 13 yıl süren çabaları sonucu çiçek hastalığının dünyadan silindiği 1980 yılında resmen açıklandı. Hastalığın yok olması, aşılama ve izleme faaliyetlerinde yaklaşık bir milyar dolarlık tasarruf sağladı. Bu rakam, söz konusu öldürücü hastalığın yok edilmesi için harcanan paranın yaklaşık üç katıdır.
66- BM Tropik Hastalıklarla Mücadele Eder
Dünya Sağlık Örgütü Programı 25 milyon hektarlık verimli araziyi tarıma açarak 10 Batı Afrika ülkesinde nehir körlüğü (onkoserkoz) ) hastalığını gidermiştir. Günümüzde Afrika Onkoserkoz Kontrolü Programı çerçevesinde hastalık 19 ülkede daha kontrol altına alınmıştır. 1991’de BM’nin kuzey Afrika’daki kuruluşlarının çabaları, insan ve hayvan etinden beslenen bir parazit olan sivri kurdu yok etmiştir. Gine kurdu hastalığı (drankunkuliyaz) yok olmanın eşiğindedir. Diğer yandan 122 ülkede yaygın olup 119’unda yok edilen cüzzam hastalığı gibi ihmal edilen lenfatik, filaryaz, sistozomyas ve uyku hastalıkları (Afrika tripanozmoz) günümüzde kontrol altına alınmıştır.
67- BM Aşıyı Herkes İçin Ulaşılır Kılar
Aşılama her yıl 2 milyon hayat kurtarmaktadır. Dünya Sağlık Örgütü’nün, UNICEF’in, diğer kurumların ve hükümetlerin çabaları sonucunda, günümüzde dünya çocuklarının yüzde 79’una difteri, boğmaca, tetanos aşısı yapılmaktadır, bu oran 1980’lerde yüzde 59 civarındayken, 2000-2012 yılları arasında kızamıktan ölüm küresel olarak yüzde 78 azalmıştır. Yeni aşıların önündeki engellerin yavaş yavaş ortadan kaldırılmasıyla birlikte açılan kapılar sayesinde sıtmaya karşı koruma sağlamak üzere haşere ilaçlı cibinlikler ve kötü beslenmeyi engellemek için A vitamini gibi ek hayat kurtarıcı yardımlar ihtiyaç sahiplerine daha etkin bir şekilde sunulmaktadır.
68- BM Çocuk Ölümlerini Azaltmak İçin Çalışır
1990’larda her 10 çocuktan 1’i 5 yaşına gelmeden hayatını kaybetmekteydi. BM durumlarının aldığı, hidroterapi, temiz su, temizlik, diğer sağlık ve beslenme önlemleri neticesinde, gelişmekte olan ülkelerdeki çocuk ölümlerinin oranı 2009 yılına kadar 13 çocukta 1’kadar düştü. BM 2015 yılı itibariyle çocuk ölümlerini 1990 rakamlarına göre üçte iki oranında azaltmayı öngörmektedir.
69- BM Salgın Hastalıklarla Mücadele Eder
Dünya Sağlık Örgütü SARS hastalığının engellenmesine yardımcı olmuştur. Mart 2003’te küresel alarm ve acil seyahat danışması sistemi oluşturmuş, böylece dünya genelinde bir salgın olma potansiyeline sahip bu yeni hastalığın yayılması engellenmiştir. Dünya Sağlık Örgütü her yıl 15-20’si uluslararası müdahale gerektiren 200 den fazla salgın ile mücadele etmektedir. Dünya Sağlık Örgütü’nün küresel müdahalede öncü olduğu bazı belirgin hastalıklar menenjit, sarıhumma, kolera ve H1N1 türünün de dahil olduğu gribi kapsamaktadır.
70- BM Tüketici Sağlığını Korur
FAO ve Dünya Sağlık Örgütü (WHO), üye ülkelerle beraber çalışarak yiyecek güvenliğini sağlamak amacıyla 200’den fazla gıda maddesi ve 3200’den fazla gıda kontamine edici için standartlar, gıdaların kutulanma, şişelenme, işlenme, taşınma ve paketlenme yöntemlerine yönelik güvenlik kuralları geliştirmiştir. Etiketlemeye ve tanımlamaya yönelik standartlar tüketicilerin doğru bilgilendirilmesini garanti altına almayı amaçlamaktadır. BM, Dünya’da daha önce görülmemiş oranlara çıkan gıda ithalatı ve ihracatının güvenli bir şekilde yapılması için çalışmaktadır.
Birleşmiş Milletlerin Nobel Barış Ödülünü kazandığı yıllar
2007 – İklim Değişikliği Üzerine Hükümetlerarası Panel
2005 – Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu ve Kurum Başkanı Mohamed ElBaradei
2001 – Birleşmiş Milletler ve Genel Sekreter Kofi Annan
1988 – Birleşmiş Milletler Barışgücü
1981 – Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği
1969 – Uluslararası Çalışma Örgütü
1965 – UNICEF
1961 – Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Dag Hammarskjöld
1954 – Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği
1950 – Birleşmiş Milletler Vesayet Meclisi Başkanı Ralph Bunche
BİRLEŞMİŞ MİLLETLER INTERNET SİTELERİ
Birleşmiş Milletler: www.un.org
Birleşmiş Milletler Sistemi: www.unsystem.org
Birleşmiş Milletler Programları ve Büroları
Uluslararası Ticaret Merkezi (UNCTAD/WTO): www.intracen.org
Birleşmiş Milletler HIV/AIDS’ le Mücadele Ortak Programı: www.unaids.org
Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF): www.unicef.org
Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı (UNCTAD): www.unctad.org
Birleşmiş Milletler Kadınların Kalkınma Fonu( UNIFEM): www.unifem.org
Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP): www.undp.org
Birleşmiş Milletler Çevre Programı(UNEP): www.unep.org
Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiserliği: www.ohchr.org
Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (UNHCR): www.unhcr.org
Birleşmiş Milletler HABITAT: (UN-HABITAT): www.unhabitat.org
Birleşmiş Milletler Silahsızlanma Araştırmaları Enstitüsü (UNIDIR): www.unidir.org
Birleşmiş Milletler Eğitim ve Araştırma Kurumu (UNITAR): www.unitar.org
Birleşmiş Milletler Kadının İlerlemesi İçin Uluslararası Araştırma ve Eğitim Enstitüsü (INSTRAW):www.un-instraw.org
Birleşmiş Milletler Bölgeler Arası Suç ve Adalet Araştırmaları Enstitüsü(UNICRI): www.unicri.it
Birleşmiş Milletler Proje Hizmetleri Bürosu (UNOPS): www.unops.org
Birleşmiş Milletler Uyuşturucu ve Suç Bürosu (UNODC): www.unodc.org
Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu(UNFPA): www.unfpa.org
Birleşmiş Milletler Filistinli Mültecilere Yardım Kurumu (UNRWA): www.unrwa.org
Birleşmiş Milletler Sosyal Kalkınma ve Araştırma Enstitüsü (UNRISD): www.unrisd.org
Birleşmiş Milletler Sistemi Harp Akademisi (UNSSC): www.unssc.org
Birleşmiş Milletler Üniversitesi (UNU): www.unu.edu
Birleşmiş Milletler Gönüllüleri ( UNV): www.unv.org
Dünya Gıda Programı (WFP): www.wfp.org
Birleşmiş Milletler Bölge Komisyonları
Afrika Ekonomik Komisyonu (ECA): www.uneca.org
Asya ve Pasifik Ekonomik Komisyonu (ESCAP): www.escap.org
Avrupa Ekonomik Komisyonu (ECE): www.unece.org
Latin Amerika ve Karayipler Ekonomik Komisyonu (ECLAC): www.eclac.org
Batı Asya Ekonomik Komisyonu (ESCWA): www.escwa.org.lb
Birleşmiş Milletler İhtisas Teşkilatları
Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO): www.fao.org
Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü (ICAO): www.icao.org
Uluslararası Tarımsal Kalkınma Fonu (IFAD): www.ifad.org
Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO): www.ilo.org
Uluslararası Denizcilik Örgütü (IMO): www.imo.org
Uluslararası Para Fonu (IMF): www.imf.org
Uluslararası Telekomünikasyon Birliği (ITU): www.itu.int
Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO): www.unesco.org
Birleşmiş Milletler Endüstriyel Kalkınma Örgütü (UNIDO): www.unido.org
Evrensel Posta Birliği (UPU): www.upu.int
Dünya Bankası: www.worldbank.org
Dünya Sağlık Örgütü (WHO): www.who.int
Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü (WIPO): www.wipo.int
Dünya Meteoroloji Örgütü (WMO): www.wmo.ch
Dünya Turizm Örgütü (WTO): www.world-tourism.org
Bağlı Kuruluşlar
Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu (IAEA): www.iaea.org
Kimyasal Silahların Yasaklanması Örgütü (OPCW): www.opcw.org
Nükleer Denemeleri Kapsamlı Yasaklama Anlaşması Örgütü (CTBTO): www.ctbto.org
Dünya Ticaret Örgütü (WTO): www.wto.org
