Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (UNHCR)

Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (UNHCR), II. Dünya Savaşı sonrasında evlerinden kaçan veya evlerini kaybetmiş milyonlarca Avrupalıya yardım etmek amacıyla 1950 yılında kurulmuştur.

UNHCR, mültecileri korumak ve mültecilerin sorunlarına çözüm bulmak amacıyla yürütülen uluslararası müdahaleye liderlik etme ve bu müdahalenin koordinasyonunu sağlama yetkisiyle Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından kurulmuştur.

Temel amacı, mültecilerin haklarını ve refahını korumaktır. Bir noktada evlerine gönüllü dönüş, yerel entegrasyon ve üçüncü bir ülkeye yerleştirme seçenekleriyle, her bireyin sığınma talebinde bulunma hakkını kullanabilmesini ve başka bir ülkede mülteci olarak güvenli bir şekilde barınabilmesini sağlamak için mücadele etmektedir. UNHCR’nin yetki alanı içerisinde vatansız kişilere yardım etmek de bulunmaktadır. 

Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (UNHCR), dünya genelinde mültecileri korumayı ve onlara yardım etmeyi amaçlamaktadır.

UNHCR’nin şu anda 10.800’den fazla personeli bulunmaktadır. Toplamda 128 ülkede faaliyet göstermekte ve kurulduğu ilk yılda 300.000 ABD doları olan bütçe 2016 yılında 6,54 milyar ABD dolarına ulaşmıştır. UNHCR, faaliyet gösterdiği süre boyunca 50 milyondan fazla mültecinin başarılı bir şekilde hayata tekrar adım atmalarına yardımcı olmuştur.

UNHCR, Avrupa’da çığır açan çalışmaları sebebiyle 1954 yılında Nobel Barış Ödülünü kazanmıştır.

Bu ödülün üzerinden fazla zaman geçmeden acil ve büyük bir olayla karşılaşmış, 1956 yılında Macar Devrimi sırasında 200.000 kişi komşu ülke olan Avusturya’ya kaçmıştır. Komşu ülkeye kaçan Macarları  mülteci statüsünde kabul eden UNHCR, onların üçüncü ülkeye yerleştirilmesine yönelik çalışmalara liderlik etmiştir. Bu ayaklanma ve sonrasındaki olaylar sonraki yıllarda insani yardım kuruluşlarının mülteci krizlerine müdahale etme yöntemini şekillendirmiş ve geliştirmiştir.

Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (UNHCR), 1960’lı yıllar boyunca, Afrika’nın sömürgeden kurtulup bağımsızlığını kazanma sürecinde tanık olunan birçok mülteci krizinde rol sahibi olmuştur. UNHCR Asya ve Latin Amerika’da yerinden edilmiş kişilere de yardım etmiş, ırk, renk ve din ayrımı yapmaksızın tüm mültecilere yardımda en önemli rolü oynamıştır.

UNHCR, dünya genelindeki mültecilere sağlanan yardımlar sebebiyle, 1981 yılında ikinci defa Nobel Barış Ödülüne layık görülmüştür.

UNHCR, 21. yüzyılın başlarında Afrika, Ortadoğu ve Asya’da yaşanan büyük mülteci krizlerinde yardım sağlamıştır. Aynı zamanda çatışma nedeniyle ülke içinde yerinden edilmiş kişilere yardım etmek için uzmanlığını kullanması istendiğinde UNHCR vatansız kişilere yardım etmek suretiyle rol oynadığı alanları genişletmiştir. Mültecilerin Hukuki Statüsüne ilişkin 1951 Sözleşmesi, Afrika ve Latin Amerika gibi dünyanın bazı yerlerinde kabul edilen ek bölgesel ve yasal belgelerle güçlendirilmiştir.

Günümüzdeki çatışmaların sayısı, karmaşıklığı ve uzun süreye yayılması, zorla yerinden edilmenin Birleşmiş Milletler’in kuruluşundan bu yana görülmemiş bir düzeye ulaştığını göstermektedir. Halihazırda dünyada 65 milyondan fazla insan zulüm, çatışma, yaygın şiddet ya da insan hakları ihlalleri sebebiyle yerlerinden edilmiş durumdadır. Türkiye dünyada en yüksek sayıda mülteciye ev sahipliği yapan ülke olmayı sürdürmektedir. 

UNHCR Türkiye Ofisi

Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (UNHCR), Türk makamlarına doğrudan operasyonel destek, kapasite geliştirme ve teknik tavsiye sağlamaktadır. UNHCR, mülteci örgütü olarak aynı zamanda Türkiye’nin mülteci müdahalelerini desteklemek ve yardım alanında boşluklar olmasını engellemek amacıyla BM örgütlerinin ve ortaklarının çabalarını koordine etmektedir. UNHCR Türkiye’nin merkez ofisi Ankara’da bulunmaktadır. Danışma Hattı, Pazartesi ve Perşembe günleri 09:00-17:00, Cuma günleri ise 09:00-16:00 saatleri arasında Arapça, Farsça, İngilizce ve Türkçe dillerinde hizmet sunmaktadır. Danışma Hattı’na, e-posta ile unhcr-asam.line@sgdd-asam.org  adresinden de ulaşılabilmektedir.

UNHCR Türkiye Ofisi, bağışçı ülkeler olan Avrupa Birliği, Amerika Birleşik Devletleri, Almanya, Japonya, Kanada, Fransa, Finlandiya, İsveç, Hollanda, Norveç, Danimarka, Avustralya ve İsviçre’nin yardımları ve katkılarıyla finanse edilmektedir.

1960’dan bu yana, BM Mülteci Örgütü (UNHCR) sığınma ve mülteci konularında Türkiye ile yakın işbirliği içerisinde çalışmaktadır. Türkiye ve UNHCR mevcut işbirliğine resmiyet kazandıran ve sağlamlaştıran Ev Sahibi Ülke Anlaşması’nı 1 Eylül 2016’da imzalamıştır. UNHCR’nin Türkiye operasyonu, Ankara’daki merkez ofisinin yanı sıra İstanbul, İzmir, Gaziantep, Hatay, Şanlıurfa ve Van’daki saha varlığıyla dünyadaki en büyük operasyonlarından biridir. 

Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği’nin Türkiye Raporları 

UNHCR Global Report 1999 Türkiye için tıklayınız.

UNHCR Global Report 2000 Türkiye için tıklayınız.

UNHCR Global Report 2001 Türkiye için tıklayınız.

UNHCR Global Report 2002 Türkiye için tıklayınız.

UNHCR Global Report 2003 Türkiye için tıklayınız.

UNHCR Global Report 2004 Türkiye için tıklayınız.

UNHCR Global Report 2005 Türkiye için tıklayınız.

UNHCR Global Report 2006 Türkiye için tıklayınız.

UNHCR Global Report 2007 Türkiye için tıklayınız.

UNHCR Global Report 2008 Türkiye için tıklayınız.

UNHCR Global Report 2009 Türkiye için tıklayınız.

UNHCR Global Report 2010 Türkiye için tıklayınız.

UNHCR Global Report 2011 Türkiye için tıklayınız.

UNHCR Global Report 2012 Türkiye için tıklayınız.

UNHCR Global Report 2013 Türkiye için tıklayınız.

UNHCR Global Report 2014 Avrupa için tıklayınız.

UNHCR Global Report 2015 Avrupa için tıklayınız.

UNHCR Global Report 2016 Avrupa için tıklayınız.

UNHCR Global Report 2017 Avrupa için tıklayınız.