Birleşmiş Milletler

Birleşmiş Milletler (United Nations) tabiri ilk olarak Franklin D. Roosevelt tarafından II. Dünya Savaşı sırasında müttefik ülkeler için kullanılmıştır. Birleşmiş Milletler fikri 1943 yılında Moskova, Tahran ve Kahire’de müttefiklerin toplantıları sırasında çıkmış olup Fransa, Çin, Birleşik Krallık, ABD, SSCB’nin temsilciliğiyle oluşmuştur. Kuruluş amacı, dünya barışını ve güvenliğini korumak, uluslar arasında ekonomik, toplumsal ve kültürel bir iş birliği oluşturmak, adalet, güvenlik, ekonomik kalkınma ve sosyal eşitliği tüm ülkelere sağlamaktır.

Birleşmiş Milletler, İkinci Dünya Savaşının sonunda savaşın galipleri tarafından, ülkeler arasındaki anlaşmazlığı ortadan kaldırarak ileride meydana gelebilecek ve kendi güvenliklerini tehdit edebilecek bir savaşın önüne geçebilmek ve barışı sağlayabilmek amacıyla 24 Ekim 1945 tarihinde kurulmuş, 50 ülkenin temsilcileri, San Francisco Konferansı’nda bir araya gelerek 111 maddeden oluşan Antlaşma’ya son şeklini vermiş, antlaşma oy birliği ile kabul edilmiş ve ertesi gün imzalanmıştır.

Birleşmiş Milletler’in merkezi New York’tadır ve örgütün üye sayısı 193’tür. Birleşmiş Milletler Antlaşması, kuvvet kullanılmasını evrensel düzeyde yasaklayan ilk antlaşmadır. Örgütün idari bölümleri, Genel Kurul, Güvenlik Konseyi, Ekonomik ve Sosyal Konsey, Yönetim Konseyi, Genel Sekreterlik ve Uluslararası Adalet Divanıdır.

Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri  en üst düzey kişidir. Genel Sekreterlik, Birleşmiş Milletler’in diğer organlarının çalışmaları için gerekli ortamı ve eş güdümü sağlamakta, program ve politikaları uygulamakta, barış ve güvenliği bozucu olaylar hakkında raporlar hazırlayarak Güvenlik Konseyi’ne sunmakta, Uluslararası Adalet Divanı dışındaki organlar tarafından verilen görevleri yapmaktadır.

Birleşmiş Milletlerin kuruluşundan itibaren Trygve Lie 1946-1952 arasında, Dag Hammarskjöld 1953-1961 arasında, Sithu U Thant 1961-1971 arasında, Kurt Waldheim 1972-1981 arasında Javier Pérez de Cuéllar 1982-1991 arasında, Boutros Boutros-Ghali 1992-1996 arasında, Kofi Annan 1997-2006 arasında, Ban Ki-mun 2007-2016 arasında görev yapmıştır. Mevcut genel sekreter Portekiz uyruklu António Guterres’tir

Güvenlik Konseyi on beş ülkeden oluşmakta olup, bu üyelerden beşi daimi üye statüsündedir ve mutlak veto yetkisine sahiptir. Veto yetkisine sahip ülkeler ABD, Rusya, Çin, Birleşik Krallık ve Fransa’dır. Güvenlik Konseyinin karar alabilmesi için dokuz üyenin kararı onaylaması gerekmekte ve daimi üyelerden herhangi birisinin veto yetkisini kullanmaması gerekmektedir. Güvenlik Konseyi karar alırken daimi üyelerden birinin oylamaya katılmaması kararın veto edildiği anlamına gelmemekte, çekimser oy da aynı sonucu doğurmaktadır.

Genel Kurul’un görevleri; silahsızlanma ve silah denetimi konusunda önerilerde bulunmak., barış ve güvenliği etkileyecek görüşmeler yapmak, her konuda önerilerde bulunmak ve ülkeler arasındaki iyi ilişkileri bozucu sorunların, barışçıl yollarla çözümü için önerilerde bulunmaktır.

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, siyasal olarak yürütme organıdır ve daimi üyeler olan ABD, Çin, İngiltere, Fransa ve Rusya’nın veto hakkı bulunmaktadır. On geçici üye coğrafi denge esasına göre iki yıllık bir süreç için seçilmektedir. Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin görevleri, Birleşmiş Milletler’in amaç ve ilkelerine uygun biçimde barış ve güvenliği korumak, uluslararası bir anlaşmazlığa yol açabilecek her türlü çekişmeli durumu soruşturmak, uluslararasında çekişmeli konularda anlaşma koşullarını önermek, silahlanmayı denetleyecek planlar hazırlamak, barışa karşı bir tehlike veya saldırı olup olmadığını araştırarak, izlenecek yolu önermek ve saldırganlara karşı askeri birlikler kurularak önlemler almaktır.

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyine bağlı kuruluşlar, Ticaret ve Kalkınma Konferansı, Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF), Mülteciler Yüksek Komiseri Ofisi (UNHCR), Dünya Gıda Konseyi, Dünya Gıda Programı, Eğitim ve Araştırma Enstitüsü, Kalkınma Programı (UNDP), Silahsızlanma Araştırmaları Enstitüsü, Sinaî Kalkınma Örgütü (UNIDO), Çevre Sorunları Programı, Birleşmiş Milletler Üniversitesi, Birleşmiş Milletler Özel Fonu, Sosyal Kalkınma Araştırma Enstitüsü, Kadının İlerlemesi İçin Uluslararası Araştırma ve Eğitim Enstitüsü ve Uluslararası Arama Kurtarma Danışma Grubu’dur.

Birleşmiş Milletlere bağlı kuruluşlardan, Gıda ve Tarım Örgütü 1945 yılında, Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu 1957 yılında, Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü 1947 yılında, Uluslararası Tarımsal Kalkınma Fonu 1977 yılında, Uluslararası Çalışma Örgütü(ILO) 1919 yılında, Uluslararası Denizcilik Örgütü 1948 yılında, Uluslararası Para Fonu 1945 yılında, Uluslararası Telekomünikasyon Birliği 1947 yılında, Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü 1946 yılında, Birleşmiş Milletler Endüstriyel Gelişme Örgütü 1967 yılında, Dünya Turizm Örgütü 1974 yılında, Dünya Posta Birliği 1947 yılında, Dünya Bankası 1945 yılında, Dünya Gıda Programı 1963 yılında, Dünya Sağlık Örgütü 1948 yılında, Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü 1974 yılında ve Dünya Meteoroloji Örgütü 1950 yılında kurulmuştur. 

Birleşmiş Milletler Ekonomik ve Sosyal Konseyi  Genel Kurul tarafından seçilen 54 üyeden oluşmakta, ekonomik ve sosyal çalışmalarını yürütmekte ve  uluslararası ekonomik, sosyal, kültürel konularda raporlar hazırlamaktadır.

Birleşmiş Milletler’in yargı organı Uluslararası Adalet Divanıdır. Ülkeler, istedikleri davayı Adalet Divanı’na götürebilmektedir. Uluslararası Adalet Divanı, Hollanda’nın Lahey’ kentindedir.

Birleşmiş Milletler ve Uluslararası Adalet Divanı Statüsü Antlaşması aşağıda sunulmaktadır.

Loading...

Taking too long?

Reload document

| Open in new tab