Boğaziçi Üniversitesi Tarafından İlan Edilmiş Etik İlkeler
Üniversitemizi oluşturan öğretim elemanları, öğrenciler, idari görevi olan öğretim üyeleri ve idari personele ilişkin, yasalar ve yönetmeliklerin genellikle kapsamadığı ya da belirlemediği alanlarda uyulacak ilkelere tarafların bağlılığının sağlanması amacıyla; kurumumuzda varolan aşağıdaki ilkelerin korunması, pekiştirilmesi ve benimsenmesi üniversitemizin işleyişi ve saygınlığı açısından yararlı olacaktır.
İnsan hak ve özgürlüklerine saygı gösterilmesi,
Din, dil, ırk, etnik köken, fikir, cinsiyet, cinsel yönelim, yaş, bedensel engel ve benzeri özellikler nedeniyle ayrımcılık ve ön yargıya yer vermeden hakça ve dürüst davranılması,
Üniversitede her konunun özgürce tartışılacağı bir ortamın yaratılması ve korunması,
Bilgilenme, bilgilendirme, öğrenim ve öğretim özgürlüğünün korunması,
Bilimin gelişme sürecinin herkes tarafından desteklenmesi,
Saydamlık ilkesi ile saklı kalması gereken bilginin korunması ilkesi arasında denge kurulması,
Üniversite içi bireyler ve birimler arası ilişkilerin her zaman karşılıklı saygı çerçevesinde tutulması,
Kurumsal kaynakların korunması, özenli, verimli ve etkili kullanımının sağlanması,
Karardan doğrudan ya da dolaylı etkilenenlerin karar verme sürecine katkılarının sağlanması,
Yapılan iş ve alınan kararlarda insanlığın yararı gözetilip sosyal sorumluluk bilinciyle davranılması,
Kişisel yetkinliğin geliştirilmesi; dürüstlük, güvenilirlik, hak ve sorumlulukların bilinciyle davranılması,
Profesyonel yetkinliğin geliştirilmesi; görevin kendine özgü amaçlarına, kurum ve görevin saygınlığının korunmasına uygun davranılması; işin yapılmasında kalite ve etkililik ilkelerinin benimsenmesi,
Bireysel gelişimin desteklenerek özendirilmesi; akademik liyakat, deneyim ve emeğe saygı gösterilmesi,
Çevreye karşı duyarlı, sorumlu ve hayvan haklarına saygılı davranılması,
Üniversitede yetkilerin akademik özerklik, özgürlük ve iyiniyet çerçevesinde kullanılması, sorumlulukların tam olarak yerine getirilmesi; söz konusu ilkelerin yöneticilerce kurum içi ve dışında korunması esastır.
Akademik Dış İlişkiler Etik İlkeleri
Boğaziçi Üniversitesi akademik dış ilişkiler etik ilkeleri, öğretim elemanı, öğrenci ve her kademede çalışan personeli bağlayıcıdır. Akademik Dış İlişkiler Kurulu, üniversitenin bölüm, enstitü, araştırma merkezi ve diğer tüm birim ve programlarının üniversite dışındaki tüm kişi ve kuruluşlarla yapacağı işbirliklerinde; eğitim, danışmanlık ve uzmanlık laboratuvar hizmetlerinin verilmesinde ortaya çıkabilecek etik sorunları, saptanmış akademik dış ilişkiler etik ilkeleri doğrultusunda inceler. Söz konusu ilkeler; insan hakları, toplum yararı ve insan sağlığı açısından üniversitenin işlevleri ve sorumluluklarıyla bağdaşmayacak, yasa ve yönetmeliklerce kapsanmamış tavır ve davranışları engellemeye yöneliktir. Üniversitenin birimlerinin ve çalışanlarının, tüm akademik etkinliklerinde olduğu gibi üniversite dışı kişi ve kurumlarla ilişkilerinde ve işbirliklerinde de bu ilkeler doğrultusunda hareket etmeleri beklenir. Bu beklenti, üniversite ile resmi bağı olmasa bile, Boğaziçi Üniversitesi ismi ve kaynaklarını kullanarak etkinlik yapan kişi ve kurumlar için de geçerlidir.
I. Akademik dış ilişkilerin genel ilkeleri
1. Üniversite dışı yapılan her etkinlikte, üniversitenin toplum içindeki yeri ve saygınlığı korunur.
2. Üniversite dışı etkinlikler kurum ya da kişi tarafından yürütülürken, öğrencilerin eğitimi, diğer öğretim elemanlarının ve akademik birimlerin araştırma eğitim etkinlikleri olumsuz bir biçimde etkilenemez.
3. Dış ilişkilerde bilgi gizliliği gerektiği durumlarda, taraflar bu ilkeye uyar.
4. Gizlilik kapsamında olmayan veri tabanı ve araştırma yönteminde saydamlık gözetilir.
5. Üniversitenin bağımsız öğretim ve araştırma karakteri ve programları üniversite birimlerinin işbirliği içinde bulunduğu dış kurumlar tarafından biçimlendirilemez.
6. Üniversite dışı etkinliklerde toplum sağlığı ve kamu yararı gerek projede çalışan öğretim elemanları, gerekse üniversite tarafından gözetilir. Yürütülen çalışmaların içerikleri kadar işbirliği yapılan dış kurumun diğer etkinlikleri de üniversitenin ilkelerine ters düşemez.
7. Ortak çalışmanın sunum biçiminde açıklık, netlik ve saydamlık ilkesine uyulur.
8. Ortak yayınlar, genel akademik yayın ve araştırma yöntemlerine uyar.
9. Makale ve tüm yayınlarda alınan desteğin kaynağı açıkça belirtilir.
10. Üniversite dışından birey ve/veya kurumlarla ortak olarak yürütülen çalışmalarda Boğaziçi Üniversitesi’nin fikri mülkiyet hakları korunur.
11. Bireyler/birimler, ilişkide bulundukları birey ve/veya kurumlara ait fikri mülkiyet haklarının korunması konusunda özenli davranır.
12. Dış ilişkilerde bulunulan birey ve/veya kurumlarla yürnütülen ortak çalışmalarda Üniversite’nin açık izni ve onayı olmadan reklam yapılamaz. Bu izlenimi verecek yayın, rapor ve/veya duyurular yayınlanamaz.
II. Üniversite birimlerinin akademik dış ilişkileri ile ilgili ilkeler
1. Rektörlükten bölümlere üniversitenin her düzeyde birimi, dış dünya ile ilişkilerinde dış ilişkiler etik ilkelerine uyar.
2. Alınan maddi katkılar, alınma süreci ve koşulları net ve saydamdır.
3. Maddi destek alınan kurumun ve gelir kaynağının saygınlığı tartışmasız olmalıdır.
4. Alınan maddi katkıda “karşılık/şart” koşulduğunda, bu istemler hiçbir biçimde yapılacak olan akademik etkinliklere müdahale içeremez.
5. Araştırma ve eğitim etkinliklerini, maddi destek veren kurumun aktif ticari/rekabet alanına bağımlı kılan dış ilişkilerden kaçınılır.
6. Maddi ilişkide (ayni ya da nakti), iki tarafın karar vericileri ve proje çalışanları hiç bir çıkar çatışması içinde olamaz.
7. Dış yardımların alınması ve kullanılmasında, tüm akademik birimlerin arasında denge gözetilmeğe çalışılır.
8. Üniversitenin kamu kuruluşları ile olan ilişkileri:
a. Devlet ve hükümet kurumlarından alınan fonlar karşılığında, bu kurumlar tarafından baskıyla kabul ettirilmiş, güdümlü izlenimi verecek, akademik özgürlükle bağdaşmayan çalışmalardan kaçınılır.
b. Savunma endüstrisi ve askeri konularda yapılacak olan projeler özel bir titizlikle irdelenir, bunların olası sonuçları, kullanım alanları ve saydamlık ilkeleri iyice incelenmeden kabul edilmez.
III. Bireylerin akademik dış ilişkileri ile ilgili etik ilkeler
1. Üniversite bireylerinin gireceği kurum içi ve dışı ilişkiler yürürlükteki yasa ve yönetmeliklere uygundur ve bireyler ve birimler tarafından denetlenebilir.
2. Üniversite bireylerinin üniversite dışı etkinlikleri saydamdır. Öğretim elemanının üniversite dışındaki çalışmaları üniversite tarafından bilinir ve gerektiğinde denetlenir.
3. Üniversite bireylerinin üniversite dışı etkinliği, üniversitenin kendi çıkar ve ilkeleri ile çatışamaz.
4. Üniversite bireyleri üniversite dışı etkinliklerinde kendilerine özel çıkar sağlayacak tasarrufta bulunamaz.
5. Üniversite bireyleri, üniversite dışındaki kurumlarla yürüteceği çalışmalarda bilimsel nesnellik ve tarafsızlık ilkelerinden ödün vermez, işbirliği yapılan kurum ya da kişilerin çalışmanın sonuçlarına ilişkin yapabilecekleri müdahaleleri veya yönlendirmeleri kabul etmez.
6. Üniversite bireyleri kişisel görüşlerini basında yansıtmaları durumunda, demeç ve yazıların üniversiteyi bağlamadığını, kendi görüşleri olduğunu özellikle vurgular.
7. Üniversite dışı çalışmayı yapan üniversite bireyleri yapılan çalışmanın sonuçlarını yayımlama hakkına sahiptir. Anlaşmalarda ve protokollerde bu duruma ilişkin açık hükümler bulunur.
8. Üniversite bireylerinin ve işbirliği yapılan tarafların fikri mülkiyet hakları güvence altına alınır.
9. Üniversite bireyleri, üniversite dışı etkinliklerinde ve yayınlarında, bilimsel nesnellikle kişisel çıkarları arasındaki çatışmaları ortadan kaldırır, bu mümkün değilse bu tür yayın, görev ve sorumluluklardan kaçınır.
10. Üniversite bireyleri yurtiçi veya yurtdışı yayınlarda üniversitenin ad ve saygınlığının korunmasına özen gösterir.
11. Üniversite bireyleri tam tarafsız olamayacağı durumlarda hakemlik görevi kabul edemez.
12. Dış kaynaklı projelerde öğrenci ve araştırma görevlilerinin kullanımı saydamdır.
13. Dış kaynaklı projeler yapan üniversite bireyleri üniversite görevlerine ayıracakları zamana özen gösterir.
14. Dış kaynaklı projelerde proje bütçesi açıktır ve üniversite kurumları tarafından denetlenir.
15.Dış kaynaklı projeler çerçevesinde alınan tüm cihazların kullanımı ve paylaşımı üniversitenin genel yönetmeliklerine ve akademik ilkelerine uygun olmalıdır.
Hukuk Ansiklopedisi
