Hukuk Takvimi

Basın Onur Günü, Mustafa Kemal Atatürk’ün Cumhuriyet’i kurma fikrini ilk kez dile getirdiği ilk basın toplantısını yaptığı 16 Ocak 1923 günü yaptığı basın toplantısına ithafen 16 Ocak 1986’dan itibaren kutlanmakta olan, hukuk ve demokrasi günlerindendir.  Batı Anadolu gezisi kapsamında 16 Ocak 1923 Salı günü Arifiye’de bir konuşma yapan Gazi Mustafa Kemal Atatürk bu konuşmanın artından İzmit’e gelmiş, basın toplantısını İzmit’te yer alan Kasr-ı Hümayun Müzesinde gerçekleştirmiştir.  Kocaeli’ye gelerek dönemin önde gelen gazetecileri ile bir araya gelmiş; 6 saat süren bu tarihi basın toplantısında Cumhuriyeti kurma fikrini basın yoluyla ilk kez kamuoyuna aktarmıştır. Cumhuriyet ile ilgili temel düşüncelerin paylaşıldığı ve kadınlara …

13 Ocak – Hukuk Takvimi 1854 Amerikalı Anthony Faas, akordeonun patentini aldı 1876 Türkiye’de savunma mesleğini düzenleyen ilk yazılı metin olan Mehakimi Nizamiye Davavekilleri Hakkında Nizamname, Takvim-i Vekayi’nin tamamlayıcısı mahiyetindeki Düstur’da 16 Zilhicce 1292 (13 Ocak 1876) tarihinde yayınlandı. Nizamname, 17 Kasım 1875 (18 Şevval 1292 – 5 Teşrinisani 1291) tarihinde düzenlenmişti. (Düstur: Belirli zamanlarda kabul edilen mevzuatın taşıdığı tarihlerin sırasına göre hazırlanarak tertiplere ayrılan ve her tertibi de muhtelif ciltlerden oluşan kanun külliyatıdır. Resmi Gazete‘nin(Takvim-i Vekayi)  tamamlayıcısıdır.) 1898 Emile Zola, Fransa Cumhurbaşkanı Félix Faure’a yazdığı “İtham ediyorum!” başlıklı açık mektubunu içeren L’Aurore gazetesinde yayımladı. Mektup, Dreyfus Davası‘nı kamuoyu gündemine taşıdı. 1923 Bakanlar Kurulu Başkanı Rauf Bey (Orbay), TBMM’de Lozan Konferansı’yla ilgili …

12 Ocak – Hukuk Takvimi 1665 Bask kökenli Fransız hukukçu ve matematikçi Pierre de Fermat öldü. (Doğumu 17 Ağustos 1601) Yargıç olmak için çalışmalarına Toulouse’de devam etti. Memurluğundan geriye kalan zamanlarında matematikle uğraştı. Sayılar teorisinde önemli sonuçlara ulaştı, olasılık ve analitik geometriye katkılarda bulunmuştur. Modern sayılar kuramının kurucusu olarak kabul edildi. 1746 İsviçreli sosyal reformcu, filozof ve politikacı Johann Heinrich Pestalozzi doğdu. (Ölümü 17 Şubat 1827) Din eğitimi almasına karşın filozof Jean-Jacques Rousseau’nun etkisi ile hukuk ve siyasi adalet alanında kariyer yaptı ve felsefeye yöneldi. 1765 yılında yaklaşık 20 filozofla birlikte Helvetic Topluluğu’nu kurdu ve özgürlükler alanında çalıştı. 1833 Alman filozof ve iktisatçı Karl Eugen Dühring doğdu. (Ölümü 21 Ekim 1921) Berlin Üniversitesi’nde felsefe ve Ekonomi dersleri verdi. 1848 Kemalpaşazâde Said Bey(Lastik …

11 Ocak – Hukuk Takvimi 1755 ABD mali sisteminin kurucusu, devlet adamı, hukuk bilgini, avukat, bankacı ve ekonomist  Alexander Hamilton doğdu (Ölümü 12 Temmuz 1804) 1852 Alman devlet adamı ve avukat Konstantin Fehrenbach doğdu (Ölümü 1926) 1920 ile 1921 yılları arasında şansölyelik yaptı. 1861 Alabama, Birleşik Devletlerden ayrıldı. İç savaş sonrası 1868’de birliğe yeniden Kabul edildi. 1885 Amerikalı feminist ve kadın hakları aktivisti Alice Paul doğdu. ABD’de yasaların kadınlara eşit haklar tanıması talebiyle açılan ilk kampanyanın önderlerinden oldu. (Ölümü 1977) 1897 Hitlerin muhafız birlikleri olan SS’lerin önemli ismi August Heißmeyer doğdu. (Ölümü 16 Ocak 1979) İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra savaş suçlusu olarak hapis cezasına çarptırıldı. 1903 …

10 Ocak – Hukuk Takvimi 1880 İspanyol hukuk, siyaset ve devlet adamı Manuel Azaña doğdu. Paris’te hukuk okuduktan sonra memurluk, gazetecilik ve yazarlık yaptı. 1930 yılında, General Miguel Primo de Rivera’nın diktatörlüğüne karşı cumhuriyetçi bir parti kurdu ve İkinci Cumhuriyet döneminde devlet başkanlığı yaptı. (Ölümü 1940) 1861 Florida, Amerika Birleşik Devletleri’nden ayrıldı. Amerikan İç Savaşı sonrası 25 Haziran 1868’de birliğe geri döndü. 1913 Slovak komünist ve 1969-89 arasında Çekoslovakya Lideri olan Gustav Husak, doğdu. 1933 yılında Bratislava’daki Comenius Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde eğitimine başladı. İkinci Dünya Savaşı sırasında birçok kez hapse atıldı. (Ölümü 1991) 1920 Milletler Cemiyeti – Cemiyet-i Akvam, kuruldu. ABD, …

9 Ocak – Hukuk Takvimi 1792 ABD’nin en küçük eyaletlerinden olan Connecticut, Amerika Birleşik Devletleri Anayasasını onaylayan beşinci eyalet oldu Amerika Birleşik Devletleri Anayasası     1792 Osmanlı İmparatorluğu ile Rusya arasında devam eden beş yıllık savaştan sonra, Yaş Antlaşması imzalandı 1861 Mississippi, Birleşik Devletlerden ayrıldı. İç Savaşın ardından 23 Şubat 1870 tarihinde yeniden birliğe döndü. 1908 Feminizmin temellerini atan düşünürlerden biri olarak kabul edilen filozof Simone Lucie Ernestine Marie Bertrand de Beauvoir dünyaya geldi. #KadınHakları 1913 Amerika Birleşik Devletleri’nin 37. Başkanı Richard Milhous Nixon dünyaya geldi  (Ölümü 1994) 1922 Gine Cumhuriyeti’nin ilk Devlet Başkanı olan Ahmed Sékou Touré dünyaya geldi (Ölümü 1984) 1926 Piyango …

7 Ocak – Hukuk Takvimi 1634 Osmanlı İmparatorluğunda ilk defa bir şeyhülislam idam edildi. IV. Murad’ın emriyle, rüşvet iddiaları ile bir Kadı’nın idamına tepki gösteren Şeyhülislam Ahizade Hüseyin Efendi boğdurularak öldürüldü. 1714 İngiliz mühendis Henry Mill, daktilo makinesinin patentini aldı 1787 Delaware, Amerika Birleşik Devletleri Anayasasını onaylayan ilk eyalet oldu 1858 Tanzimat döneminin mimarı olan Mustafa Reşit Paşa öldü. (Doğumu 1800) Tanzimat Fermanını 3 Kasım 1839 tarihinde Gülhane Parkı’nda okuyarak ilân etti. Hukuk, eğitim, askeri ve sosyal alanlarda gerçekleşecek reformları başlattı. 1840’ta imzalanan Londra Antlaşması ile Mısır sorununun bir çözüme kavuşturulmasında büyük rol oynadı 1789 İlk Amerikan Başkanlık seçimleri yapıldı. Seçmenler delegeleri, onlar da …

3 Ocak – Hukuk Takvimi M.Ö. 106 Romalı filozof ve hatip Cicero doğdu.  (Ölümü M.Ö. 43) 1431 Jeanne d’Arc, Piskopos Pierre Cauchon’un başkanlığındaki bir engizisyon mahkemesine teslim edildi. Mahkeme onu “erkek giysileri giyip savaşan ve gaipten sesler duyan bir kâfir” olduğu gerekçesiyle 19 yaşındayken 30 Mayıs 1431 tarihinde Rouen kentinde 10.000 kişinin toplandığı Vieux-Marchè meydanında diri diri yaktı 1521 Dinde reform isteye Martin Luther, Roma Katolik Kilisesi tarafından aforoz edildi 1794 Hukukçu ve Belçika’nın ikinci Başbakanı Jean Louis Joseph Lebeau doğdu. (Ölümü 19 Mart 1865)  Liège Üniversitesi’nde hukuk eğitimi aldı ve 1819’da avukat oldu. 1872 Litvanyalı avukat, siyasetçi ve diplomat Jonas Vileišis doğdu (Ölümü 1942) 1883 Eski İngiltere Başbakanı Clement Richard Attlee doğdu. (Ölümü …

1 Ocak – Hukuk Takvimi M.Ö. 45 Jülyen takvimi ilk kez kullanılmaya başlandı,16. yüzyıla kadar kullanıldıktan sonra yerini Gregoryen takvime bıraktı 404 Telemachus, Kolezyum’daki bir gladyatör dövüşünü ayırmak isteyince taşlanarak öldürüldü. Honorius ise onun anısına dövüşleri yasakladı. Bu dövüş son gladyatör dövüşü olarak tarihe geçti 1788 Fransız felsefeci Étienne Cabet doğdu (Ölümü 1856) 1808 Amerika Birleşik Devletleri’ne köle girişi yasaklandı 1895 Hukukçu ve FBA kurucusu John Edgar Hoover doğdu.(Ölümü 1972) Hoover, George Washington Üniversitesi’nde hukuk eğitimi aldı ve 1916 yılında master derecesi kazandı. 1901 Avustralya’daki Britanya kolonileri federasyonlaşarak tek bir çatı altında birleşti 1911 Hukukçu ve diplomat İsmail Necdet Kent doğdu.(Ölümü 20 Eylül 2002) İkinci Dünya Savaşı sırasında birçok Yahudi’ye Türk pasaportu vererek hayatlarını kurtardı …

31 Aralık – Hukuk Takvimi 1880 Türkiye ile ABD arasındaki Marshall yardım planına adını veren Nobel Barış Ödülü sahibi George Marshall doğdu (Ölümü: 1954) 1880 Alman filozof Arnold Ruge öldü. (Doğumu 13 Eylül 1802) Bağımsız ve Birleşik Almanya`nın savunucusu olduğundan 1825 yılında Kolberg zindanlarında 5 yıl hapse mahkûm edildi. Serbest kaldıktan sonra Antik Yunan eserlerini çevirdi ve Genç Hegelciler grubuna katıldı. 1928 Anadolu ve Mersin – Tarsus – Adana Demiryolları ile Haydarpaşa Limanının satın alınmasına ilişkin antlaşma T.B.M.M’de bir kanunla onaylandı 1932 Litvanya Bağımsızlık Yasası’nın yirmi imzacısından biri ve Polonya’nın ilk cumhurbaşkanı Gabriel Narutowicz’in kardeşi olan avukat ve politikacı Stanisław Narutowicz öldü. (Doğumu …

30 Aralık – Hukuk Takvimi  1490 Osmanlı Devletinde şeriat hukuku alanında önemli kararlar alan din ve devlet görevlisi Ebussuud Efendi doğdu (Ölümü:1574) 1886 Finlandiya Yüksek İdare Mahkemesi Başkanı Urho Castrén doğdu (Ölümü 1965) 1911 Çin’in seçimle işbaşına gelen ilk Başkanı Sun Yat-sen görevine başladı 1920 İkinci Yozgat Ayaklanması 30 Aralık 1920 tarihinde sonlandırıldı. Yozgat isyanını bastırmakla görevlendirilen Çerkez Ethem kuvvetleri (Kuvayi Seyyare) Yozgat’a girdi ve isyan elebaşlarından bir çoğunu idam ederek ayaklanmaya son verdi 1922 Vladimir İlyiç Lenin, Sovyetler Birliği’nin kurulduğunu açıkladı 1946 Demokrat Parti’yi komünistlikle suçlayan Yozgat Valisi Sadri Aka mahkûm oldu. Aka, aynı zamanda hukuk fakültesi mezunu idi. Yozgat Valiliği görevi sırasında DP’nin Ruslar tarafından …

Adalet Bakanlığı İnsan Hakları 2021 Eylem Planı, Yargı Reformu Strateji Belgesi kapsamında 2021 yılına ilişkin hedef ve reform çalışmalarını içermektedir. Adalet Bakanlığı İnsan Hakları 2021 Eylem Planı İNSAN HAKLARI EYLEM PLANI’NDAN DİJİTAL DÖNÜŞÜME KADAR BİRÇOK BAŞLIK ADALET BAKANLIĞININ 2021 GÜNDEMİNDE YER ALIYOR Yargı Reformu Strateji Belgesi Adalet Bakanlığının yargı reformu çerçevesinde 2021 yılında birçok yeniliğin hayata geçirilmesi hedefleniyor. Yeni yılda insan Hakları Eylem Planı’nın ilan edilmesinden dijital dönüşüme kadar birçok başlıkta yeni uygulamalar hayata geçirilecek. Yargı Reformu Strateji Belgesi kapsamında yeni düzenlemeleri hayata geçiren Adalet Bakanlığı, 2021’de de yargıda reform çalışmalarını sürdürecek. Bu kapsamda, yeni yılda yargı bağımsızlığı, yargı ve …

Yargı Reformu Strateji Belgesi, hukuk devletinin güçlendirilmesi, hak ve özgürlüklerin korunup geliştirilmesi, etkin ve hızlı işleyen bir adalet sisteminin oluşturulması amacıyla Avrupa Birliği Hukuku perspektifi çerçevesinde hazırlanarak ilan edilmektedir. Adalet Bakanlığı İnsan Hakları 2021 Eylem Planı Avrupa Birliği müktesebatı ile uyum sağlanması amacıyla müzakere süreci devam etmekte, müzakere sürecinde “Yargı ve Temel Haklar” başlıklı 23’üncü Fasıl kapsamına yargı reformu çalışmaları devam etmektedir. Yargı Reformu Strateji Belgelerinin ilki 2009 yılında hazırlanmış, 2009 yılında hazırlanan belge 2015 yılında güncellenerek ilan edilmiştir. Yargı Reformu Strateji Belgelerinin üçüncüsü 30 Mayıs 2019 tarihinde açıklanmıştır. Yeni strateji belgesi önceki belgelerin devamı niteliğindedir. Yargı Reformu Strateji Belgesi 2023 Yargı Vizyonu hedefiyle Güven Veren …

27 Aralık – Hukuk Takvimi 1928 Harf Devrimi sonrası İstanbul Belediyesi, süresi içinde levhalarını yeni harflerle değiştirmeyen esnafa ceza kesmeye başladı 1033 T.B.M.M,, Menemen’de gericiler tarafından öldürülen Kubilay’ın annesine maaş bağlayan  2364 sayılı kanunu kabul etti. Kanuna göre, “Menemen hadisesinde şehit edilen Kubilay merhumun annesi Zeynep Hanıma yaşadıkça vatanî hizmet mukabili olarak maktuan otuz lira aylık bağlanmasına” karar verildi 1936 Daha önce hakkında hapis kararları verilen Şair Nâzım Hikmet yeniden gözaltına alındı 1937 Denizbank Kuruluş Kanunu kabul edildi 1945 28 devlet anlaşma imzalayarak Dünya Bankası kuruldu. Türkiye Dünya Bankasına 1947 yılında üye oldu 1947 İtalya Cumhuriyeti Anayasası, İtalya Resmi Gazetesinin 27 …

26 Aralık – Hukuk Takvimi 1876 İbrahim Ethem Paşa 26 Aralık 1876’da Danıştay (Şuray-ı Devlet) başkanı oldu. Bu görevi bittiğinde Sadrazam oldu. 1923 Cumhuriyet’in kuruluşundan kısa süre sonra ikinci genel af yasası çıkarıldı. Söz konusu düzenlemeyle 29 Ekim 1923 tarihine kadar işlenmiş suçlara verilen cezaların yarısı affa tabi tutuldu. Yasayla af kapsamına gireceklerin üç ay içinde teslim olmaları koşulu getirildi. Kanun “Zafer ve Barış Şerefine” çıkarıldı 1925 Uluslararası saat ve takvimin kullanımına ilişkin “Takvimde Tarih Mebdeinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun” TBMM’de kabul edildi. Türkiye, bir kanunla Gregoryen takvime geçti. Hicri ve Rumi takvimler yerine Miladi takvim kabul edilerek 1 Ocak 1926’dan itibaren de …

25 Aralık – Hukuk Takvimi 1683 II.Viyana Kuşatmasının başarısızlıkla sonuçlanması üzerine, Sadrazam Merzifonlu Kara Mustafa Paşa boğularak idam edildi 1876 Pakistan’ın kurucusu, hukukçu ve Nobel Barış Ödülü sahibi  Muhammed Ali Cinnah  doğdu (Ölümü 1948) 1927 Türkiye’nin ilk kadın avukat Süreyya Ağaoğlu Ankara Barosu’na başvurdu 1979 Tunceli Cumhuriyet Savcısı Mustafa Gül öldürüldü 1979 Maraş Katliamını protesto eden 2439 kişi gözaltına alındı. Ankara Sıkıyönetim Komutanlığı 1343 kişi hakkında takipsizlik kararı verdi. 9 kişi tutuklandı. Diğer kişiler hakkında soruşturmaya devam edildi 1979 DİSK, Türk Tabipleri Birliği, TYS, TGS, TÜMOD, TÜMAS, İstanbul Barosu, Petrol İş’in aralarında bulunduğu örgütlerce imzalanan bildiri ile “Asıl kaynak bir yana bırakılarak terörün kaynağı olarak …

24 Aralık – Hukuk Takvimi 1923  Arnavutluk’ta Cumhuriyet ilan edildi 1929 Resimli Ay Dergisi sorumlu müdürü Behçet Bey tutuklandı  1947 Gerilla lideri Markos Vafiadis önderliğindeki komünizm yanlısı yaklaşık 20 bin kişi, Yunanistan’ın kuzeyinde Serbest Yunan Hükümeti ilan etti  1951  Libya, Fransa ve Birleşik Krallık(İngiltere)’tan bağımsızlığını ilan etti  1956  Bangladeşli avukat ve Uluslararası Af Örgütü Genel Sekreteri Irene Khan doğdu 1960 12 Eylül 1931 tarihinde verilen kararla Cumhuriyet tarihinde TBMM kararıyla idam edilen ilk kadın olan Ispartalı Fatmana’dan 30 yıl sonra ilk kez bir kadının idamına karar verildi. Dudu Sarıkaya idam edildi  1963 359 sayılı Türkiye Radyo Televizyon Kurumu Kanunu kabul edildi 1968 Avrupa’da ekonomik entegrasyon öngören ve 1857’de Roma Antlaşması …

23 Aralık – Hukuk Takvimi 1876 I. Meşrutiyet, II. Abdülhamit’in tahta çıkışıyla birlikte ilan edildi. İlk parlamento dönemi 13 Şubat 1878’de sona erdi. Türkiye Anayasa tarihinin ilk yazılı belgesi olan Kanunu Esasi, mutlak monarşiden anayasal monarşiye geçişin yasal hükümlerini oluşturdu 1928 Şair Nâzım Hikmet, 3 yıl hapse mahkûm oldu. Şair, 1927’de hala Sovyetler Birliği’nde iken yeni kurulan bir gizli komünist partiye üye olduğu gerekçesiyle Ağır Ceza Mahkemesinde yargılanarak gıyaben 3 ay hapis cezası aldı. 1928 yılında af çıkınca yararlanmak üzere Türkiye Büyükelçiliği’ne giderek vize ve pasaport istedi, vize alamayınca Laz İsmail (Bilen) ile birlikte gizlice Türkiye’ye girerek Hopa’da yakalandı. 1930 İzmir Menemen’de meydana …

22 Aralık – Hukuk Takvimi 1453 İstanbul Üniversitesi (Darülfünun) kuruldu. Darülfünun, 1933 yılında üniversiteye dönüştürüldü. 1849 Suç ve Ceza’nın yazarı Dostoyevski çıkarılan af kanunu sonucunda idamdan kurtuldu. 1849 yılında devlet aleyhindeki bir komploya karıştığı iddiası ile tutuklanan ünlü yazar on ay hapishanede kaldı, kurşuna dizilmek üzereyken diğer sekiz tutuklu arkadaşı ile birlikte affedildi. Cezası dört yıl kürek, dört yıl da adî hapse dönüştürüldü. Cezasını çekmesi için Sibirya’da bulunan Omsk Cezaevi’ne gönderildi. 1856 1856 Amerikalı avukat, siyasetçi ve Nobel Barış Ödülü sahibi Frank B. Kellogg doğdu (Ölümü 1937) 1894 Yüzbaşı Alfred Dreyfus’un haksız yere casusluk suçuyla yargılandığı Dreyfus davası, Fransa’da başladı. 1932 Hindistan’daki İngiliz yönetimi, Mahatma …

21 Aralık / Hukuk Takvimi 1867 Avusturya’da Devlet Danışma Meclisinde temsil edilen krallıklar ve eyaletlerdeki vatandaşların genel hakları hakkında 21 Aralık 1867 tarih ve RGBI 142 sayılı Temel Kanun kabul edildi 1876 Mithat Paşa ikinci kez getirildiği Danıştay(Şuray-ı Devlet) başkanlığından ayrıldı 1904 Uluslararası Savaş ve Çatışma Hukukunun önemli metinlerinden Savaşta Hastane Gemilerinin Devlet Yararına konulmuş Bütün Vergi ve Harçlardan Muaf Tutulmasına dair La Haye Sözleşmesi kabul edildi 1918 Osmanlı Padişahı Vahdettin, Meclis-i Mebûsan’ı feshetti.Yeni seçimler yapıldıktan sonra açılan meclis 11 Nisan 1920’de resmen kapatıldı 1937 Amerikalı avukat, siyasetçi ve Nobel Barış Ödülü sahibi Frank B. Kellogg öldü. (Doğumu 1856) 1943 Türkiye’de çağdaş hukuk sisteminin …

19 Aralık – Hukuk Takvimi 1921 Hıyaneti Vataniye Kanunu kapsamındaki bazı suçlar için öngörülen af kanunu çıkarıldı  1954 Avrupa Kültürel Varlıkların Korunması Sözleşmesi Paris’te imzalandı  1961  Nuremberg Mahkemesi (Judgment At Nuremberg) vizyona girdi  1966 Birleşmiş Milletler Medeni ve Siyasi Haklara İlişkin Uluslararası Sözleşme, 16 Aralık 1966 tarihli ve 2200 A (XXI) sayılı kararıyla kabul edildikten sonra 19 Aralık 1966 tarihinde imzaya açıldı. Sözleşme, 41. madde dışında, 23 Mart 1976 tarihinde yürürlüğe girdi  1968 Birleşmiş Milletler, silahlı çatışma hallerinde insan haklarına saygı ve sivil nüfusun korunması için temel prensipler konusunda 2444 (XXIII) sayılı kararını aldı  1971 Büyük Anadolu Partisi 19 Aralık …

17 Aralık – Hukuk Takvimi 1908 II. Meşrutiyet’in ilanından sonraki seçilen yeni Osmanlı Meclis-i Mebusanı ilk toplantısını yaptı  1925 Türkiye-SSCB Dostluk ve Tarafsızlık Antlaşması 17 Aralık 1925 Sovyetler Birliği ile Türkiye Cumhuriyeti arasında imzalandı. Tarafsızlık ve saldırmazlık içeren antlaşmaya bağlı üç protokol bulunuyordu. SSCB antlaşmayı 7 Kasım 1945’te feshetti 1934 Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal’e verilen “Atatürk” soyadının veya bunun başına ve sonuna söz konarak yapılan adların hiçbir kimse tarafından öz ve soyadı olarak alınamayacağına dair Kanun, TBMM’de kabul edildi  1949 Türkiye, Avrupa Konseyi Statüsü’ne 13 Nisan 1950 tarihinde katılarak 12 Aralık 1949 tarihli 5456 Sayılı Kanun ile onayladı. Sözleşmenin onaylandığına dair kanun 17 Aralık 1949 …

15 Aralık – Hukuk Takvimi 37 Hukuktan uzaklaşması ve işkenceleri ile bilinen Roma imparatoru Neron doğdu (ölümü 68) 1791 Amerikan Haklar Bildirgesi kabul edildi. Haklar Bildirisi’nin esin kaynakları Magna Carta, İngiliz Haklar Bildirisi, kolonilerin krala ve parlamentoya karşı yürüttüğü mücadele ve Amerikan halkı arasında gitgide yaygınlaşan eşitlik düşüncesiydi 1925 Şah Rıza Pehlevi krallık yeminini etti ve Kaçar Hanedanı’nı sonlandırarak, Pehlevi Hanedanı’nı kurdu   1927 Medeni Hukukun duayenlerinden Prof. Dr. Kemal Oğuzman Gümüşhacıköy’de doğdu 1948 TBMM’de Sivas Kongresi’ne seçilen Temsil Heyeti üyeleriyle, TBMM’nin birinci döneminde bulunan üyelere, vatan-ı hizmet tertibinden aylık bağlanması hakkında kanun kabul edildi 1949 Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve …

14 Aralık – Hukuk Takvimi 1799 ABD’nin kurucusu ve ilk başkanı George Washington öldü 1908 Sürgüne gönderilen ve 1908 yılında İkinci Meşrutiyet’in ilan edilmesinden sonra çıkarılan genel af sonucunda İstanbul’a dönen Kemalpaşazâde Said Bey Şûrâ-yı Devlet(Danıştay) Tanzimat Dairesi başkanlığına getirildi. Bu görevde iken 3 Şubat 1913 tarihinde yaş haddinden emekli oldu 1939 Sovyetler Birliği, Milletler Cemiyeti üyeliğinden çıkarıldı 1950 Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği Tüzüğü, 1950 yılında yapılan Birleşmiş Milletler Genel Kurulunda alınan kararla kabul edilerek Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği kuruldu 1953 Cumhuriyet Halk Partisinin Haksız’ İktisaplarının ladesi hakkında Kanun kabul edildi. Kanun ile, Partinin bütün mallarını kapsamamakta, umumî muvazeneye dahil …

30 Kasım – Hukuk Takvimi 1882 Ahmet Arifi Paşa, ikinci kez Danıştay başkanlığına atandı 1892 Akif Paşa, 30 Kasım 1882 tarihinde Danıştay başkanlığı görevini devretti 1922 Mudanya Ateşkes Antlaşması uyarınca, Doğu Trakya’nın teslim işlemleri tamamlandı. 1919  Fransa’daki seçimlerde kadınlara ilk kez oy hakkı tanındı 1925 TBMM kürsüsünün arkasındaki duvara Hakimiyet Milletindir yazısı asıldı 1925 Tekke ve Zaviyelerin Kapatılması Kanunu, 30 Kasım 1925 tarihinde kabul edildi. Bütün tarikatlarla birlikte, şeyhlik, dervişlik, müritlik, dedelik, seyitlik, çelebilik, babalık, emirlik, halifelik, falcılık, büyücülük, üfürükçülük ve muskacılık yasaklandı. 1931 İktisadi Buhran Vergisi Kanunu kabul edildi.  1958 Fransız Ekvatoral Afrikası içinde yaralan, Çad, Orta Kongo (şimdiki Kongo Cumhuriyeti), Gabon, Orta Afrika Cumhuriyeti, Eylül 1958’te yapılan referandumda, …

29 Kasım – Hukuk Takvimi 1864 Sand Creek Katliamı gerçekleşti 1918 Milli Kongre Cemiyeti Kuruldu. Cemiyet Mondros Ateşkes Antlaşmasının ardından Milli Talim ve Terbiye Cemiyeti üyeleri tarafından İstanbul’da kurulmuş milli bir cemiyettir. Kuvva-i Milliye deyimini ilk kez kullanan cemiyettir 1920 İstiklal Madalyası Kanunu Kabul edildi 1934 Matbuat Cemiyeti’nin adını Basın Kurumu olarak değiştirildi 1936 Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesinde, Devrim Tarihi dersleri başladı 1937 Hatay’da bağımsız cumhuriyet kuruldu. Hatay Cumhuriyeti Anayasası, Ali Fuat Başgil tarafından yazılmıştır 1944 Arnavutluk Halk Cumhuriyeti kuruldu 1945 Yugoslavya Federal Cumhuriyeti kuruldu. 1947 Birleşmiş Milletler, bağımsız bir İsrail devleti kurulmasını kararlaştırdı 1972 Şair Can Yücel, “Küba’da Sosyalizm ve İnsanlar” kitabını …

Saltanatın Kaldırılması, 1 Kasım 1922 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin 308 nolu “Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin, hukuku hâkimiyet ve hükümraninin mümessili hakikisi olduğuna dair” adlı kararname ile gerçekleşmiştir. Bu kararnameden 1 gün önce kabul edilen 307 nolu kararname ise “Osmanlı imparatorluğunun inkıraz bulup Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümeti teşekkül ettiğine dair” çıkarılmıştır. Arka arkaya çıkarılan iki kararname sonucunda Osmanlı İmparatorluğu resmen sona ermiş, saltanat kaldırılmış ve Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümeti teşekkül etmiştir. Mustafa Kemal Atatürk saltanatın kaldırılması ile ilgili olarak; “Milletin saltanat ve hâkimiyet makamı yalnız ve ancak Türkiye Büyük Millet Meclisidir. Ve bu makamı hâkimiyetin hükümetine, Türkiye Büyük …

3 Ekim – Hukuk Takvimi 1739 Osmanlı-Rus-Avusturya Savaşı’nı sona erdiren Niş Antlaşması imzalandı. 1901  Türk felsefeci ve sosyolog Hilmi Ziya Ülken doğdu (Ölüm 1974) 1922 Mudanya Mütarekesi‘nin imzalanmasıyla sonuçlanan Mudanya Konferansı başladı. Mütareke 11 Ekim 1922’de imzalandı 1929 Sırp, Hırvat ve Sloven Krallığı ismini Yugoslavya Krallığı olarak değiştirdi 1931  Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası faaliyete geçti 1932 Birleşik Krallık mandasında bulunan Irak bağımsızlığını ilan etti. Bağımsızlığını kazanan Irak, Milletler Cemiyeti’ne katıldı 1960 27 Mayıs askeri darbesi sonrası kurulan Yüksek Adalet Divanı Yassıada’da çalışmalarına başladı 1970 Türk hukukçu ve Anayasa Mahkemesi Üyesi Selahaddin Menteş doğdu 1971 SSCB ile ABD arasında kısa adı SALT olan Stratejik …

11 Eylül – Hukuk Takvimi 1919 Sivas Kongresi Kararları, 4-11 Eylül 1919 tarihlerinde toplanan kongre sonucunda Umumi Kongre Beyannamesi(Genel Kongre Kararları) adıyla ilan edildi. Kongre sonucunda CHP’nin temelini oluşturan Anadolu ve Rumeli Müdafaai Hukuk Cemiyeti kuruldu. Kongrenin hemen ardından 12 Eylül 1919 günü Padişah Mehmet Vahideddin, İngiltere ile manda anlaşmasını tasdik etti  1920 TBMM’nde İstiklal Mahkemelerinin kurulmasına karar verildi  1923 Halk Fırkası Genel Başkanlığı’na Mustafa Kemal Paşa seçildi. Kurtuluş Savaşının temelini oluşturan “Anadolu ve Rumeli Müdafa-i Hukuk Cemiyetleri”nin “Cumhuriyet Halk Fırkası” adı altında toplanması sonucu oluşan Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucu partisinin ilk genel başkanı Mustafa Kemal Atatürk oldu. Partinin “9 Umde”si (Sonradan …

26 Ağustos – Hukuk Takvimi 1789 Fransa Ulusal Meclisi tarafından İnsan ve Yurttaş Hakları Bildirisi kabul edilmiştir.  İngiliz ve Amerikan devrimlerinden önemli ölçüde etkilenen Fransız Devrimi, haklarla ilgili gelişmeleri aynen benimsemiş ve 1789 tarihinde İnsan ve Yurttaş hakları Bildirisi’ni ilan etmiştir 1920 Amerika Birleşik Devletleri’nde kadınların oy kullanma hakkı Anayasal bir hak halinde getirildi. (Bknz: ABD Anayasası) Amerika Birleşik Devletleri Anayasası; 7 madde ve 27 yasa değişikliğinden oluşmaktadır. Yetkiyi ulusal ve eyalet hükumetleri arasında bölerek, federal bir sistem kurmaktadır. 1926 İttihatçıların Ankara’da yapılan yargılamaları hakkındaki hüküm Ankara İstiklal Mahkemesi tarafından açıklandı. Atatürke “suikast girişimi” gerekçesiyle açılan”İttihatçılar Davası”nda eski Maliye Nazırı Cavid, …

25 Ağustos – Hukuk Takvimi 1744 – Alman filozof, dinbilimci, şair ve edebiyatçı Johann Gottfried Herder doğdu 1776 – İskoç filozof ve tarihçi David Hume doğdu 1825 – Uruguay, Brezilya’dan bağımsızlığını ilan etti 1830 – Belçika Devrimi başladı 1919 –  Alaşehir Kongresi çalışmaları tamamlandı 1933 – İtalya ile Sovyetler Birliği arasında saldırmazlık antlaşması imzalandı 1971 – 1475 Sayılı İş Kanunu TBMM’de kabul edildi 1974 – Türk müzisyen, hukukçu ve akademisyen Ege Göktuna doğdu 1988- Sığınak Yönetmeliği yayınlandı. 1991 – Beyaz Rusya, SSCB’den bağımsızlığını ilan etti 1999 – Kadınların 58, erkeklerin ise 60 yaşında ve 7000 gün prim ödeme koşuluyla emekli olabilmelerine ilişkin 4447 Sayılı …

11 Haziran – Hukuk Takvimi 1868 Kızılay, “Mecruhin ve Marda-yı Askeriyye İmdat ve Muavenet Cemiyeti” adı altında kurulmuştur. Osmanlı Devleti zamanında 11 Haziran 1868 tarihinde Kızılay’ın temeli atılmış, 1877 yılında Osmanlı Hilal-i Ahmer Cemiyeti ve 1947 yılında da Kızılay adını almıştır. 1929 Türkiye ile Romanya arasında Ticaret ve Seyrüsefer Antlaşması imzalanmıştır. 1930 Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası’nın kurulmasına ilişkin kanun Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde kabul edilmiştir. Meclis, 11 Haziran 1930 tarihinde kabul ettiği Merkez Bankasının kuruluş kanunu ile hükümetin denetiminde olan hisse oranı %15 ile Türkiye’de faaliyet gösteren yabancı bankaların ve şirketlerin toplam payını ise %10 ile sınırlamıştır. 1932 Türkiye’de Türk vatandaşlarına tahsis edilen sanat …

10 Haziran – Hukuk Takvimi 10.06.1692 İngiltere’nin Amerikan kolonilerindeki Salem Cadı Mahkemeleri‘nde suçlu bulunan Bridget Bishop 10.06.1692’de asılarak idam edilmiştir. Massachusetts’taki Salem kasabasının Püriten mezhebinden halkı için cadılık büyük suçtur ve Sarah Good en popüler cadıdır 10.06.1933 Ankara Yüksek Ziraat Enstitüsü Kanunu” T.B.M.M’de kabul edilmiştir Enstitü, 30.10.1933 tarihinde açılış, 30 Haziran 1948 günlü “Üniversiteler Kanununa ek kanun”la Ziraat ve Veteriner Fakülteleri olarak Ankara Üniversitesi’ne bağlanmıştır. 10.06.1935 Yargıtay Eskişehir’den Ankara’ya taşınmıştır. Yeni Türkiye Cumhuriyeti’nin başkentinin Ankara oluşu ve tüm devlet kuruluşlarının burada bulunması nedeniyle, 10.06.1935 tarih ve 2769 sayılı yasa kapsamında Ankara’ya devlet binalarının yer aldığı Bakanlıklardaki Avusturyalı mimar Prof. Clemens …

Hukuk Takvimi – 9 Haziran 9 Haziran 1930 T.B.M.M’de “Tütün İnhisarı Kanunu” kabul edilmiştir. 9 Haziran 1930 Belediyece yapılacak istimlâk hakkında kanun 09.06.1934 tarihinde resmi gazetede yayınlanmıştır.  (Kanun daha sonraki yıllarda yürürlükten kaldırılmıştır.) 9 Haziran 1934 Türkiye Cumhuriyeti ile Çin Cumhuriyeti arasında dostluk muahedesi ( Türkiye – Çin Dostluk Antlaşması) 09.06.1934 tarihinde resmi gazetede yayınlanmıştır. 9 Haziran 1937 T.B.M.M’de “Ankara’da Bir Tıp Fakültesi Tesisi Hakkındaki Kanun” kabul edilmiştir. 9 Haziran 1949 Türkiye, 9 Haziran 1949 tarih ve 5062 sayılı Kanunla DSÖ Anayasasını onaylayarak, Örgüte resmen üye olmuştur. 9 Haziran 1994 ILO 158 No’lu Hizmet İlişkisine Son Verilmesi Sözleşmesi, 2 Haziran 1982 tarihinde Uluslararası …

Mustafa Kemal Atatürk, Kronolojik Hayatı ve Devrimleri 19 Mayıs 1881 Mustafa Kemal, Selanik’te doğdu. 1894 Mustafa Kemal, Selanik Askeri Rüştiyesi’ne başladı. 1896 Mustafa Kemal, Manastır Askeri İdadisi’ne girdi. 13 Mart 1899 Mustafa Kemal, Manastır Askeri İdadisi’ni bitirerek, İstanbul’da Harp Okulu Piyade Sınıfına girdi. 10 Şubat 1902 Mustafa Kemal, Harp Okulu’nu teğmen rütbesiyle bitirerek, Harp Akademisi’ne girdi. 11 Ocak 1905 Mustafa Kemal, Kurmay Yüzbaşı olarak Harp Akademisi’nden mezun oldu. 5 Şubat 1905 Mustafa Kemal, Şam’da bulunan 5. Orduya atandı. 1907 Mustafa Kemal gizlice Selanik’e geçip, orada da, Vatan ve Hürriyet Cemiyeti’nin bir şubesini kurdu. 20 Haziran 1907 Mustafa Kemal, Kolağası (kıdemli …