Mahkeme Kararları

İslam Demokrat Partisi’nin Kapatılması Kararı, 03 Mart 1952 tarihinde İstanbul Eminönü Sulh Ceza Mahkemesi tarafından 1952/121 dosya ile alınmış ve parti temelli kapatılmıştır. Kapatılan Siyasi Partiler İslam Demokrat Partisi İslam Demokrat Partisi, adında ilk defa “İslam” kelimesini kullanan ve Türkiye’de demokratik hayatta kurulan ilk İslamcı partidir. Cevat Rifat Atilhan ve arkadaşları tarafından 27 Ağustos 1951 tarihinde kurulmuştur. Parti’nin kuruluş amacı, “Maddi ve manevi ölçülerle ve bütün mana ve şümulüyle Türk milletini medeni âlemde mümtaz ve tarihiyle, şerefli mazisine layık bir refah ve ümran seviyesine çıkarmak ve Türk vatanını en ameli ve yapıcı sistemlerle ve cezri çalışmalarla baştanbaşa imar etmek” olarak …

Kapatılan Siyasi Partiler, günümüz Türkiye’sinde Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısının açacağı dava üzerine Anayasa Mahkemesi kararı ile siyasi hayattan çıkarılmaktadır. Türk siyaset hayatında, Askeri Mahkeme kararı ile, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı kararı ile, Sulh Ceza Mahkemesi kararı ile, Sıkıyönetim İdaresi kararı ile, Milli Güvenlik Konseyi kararı ile ve Bakanlar Kurulu kararı ile siyasi partilerin kapatılmasına karar verilmiştir. Anayasa Mahkemesi 1961 Anayasası ile kurulduktan sonra çoğunlukla bu mahkeme kararları ile siyasi partiler kapatılmış, olağanüstü hal şartlarında askeri mahkemece yada sıkıyönetim idaresi tarafından siyasi partilerin yaşamına son verilmiştir. Anayasa Mahkemesi, 1961 Anayasasının 19/4 ve 57/3., 1982 Anayasasının 69/4. maddesinden aldığı yetkiyle, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısının açacağı …

Türkiye İşçi Partisi, 13 Şubat 1961 tarihinde kurulmuş, Anayasa Mahkemesinin 20 Temmuz 1971 tarihli ve 1971/3 sayılı kararı ile kapatılmıştır. Partinin kurucuları; İstanbul İşçi Sendikaları Genel Sekreteri Şaban Yıldız, Maden İş Genel Başkanı Kemal Türkler, İstanbul Basın Teknisyenleri Sendikası Genel Sekreteri İbrahim Güzelce,  Müskirat İşçileri Sendikaları federasyon başkanı İbrahim Denizcier, İstanbul İşçi Sendikaları Birliği icra heyeti üyesi Adnan Arkın, İstanbul İşçi Sendikaları Birliği Başkanı kurucu genel başkan Avni Erakalın, Oleyis Sendikası üyesi Kemal Nebioğlu, İstanbul Yaprak Tütün İşçileri Sendikası Başkanı Hüseyin Uslubaş, Türkiye İşçi Çikolata Sanayi İşçileri Sendikası Bakanı Ahmet Muşlu, İlaç ve Kimya İşçileri Sendikası Başkanı Saffet Göksüzoğlu ve …

Halkın Demokrasi Partisi(HADEP), 11 Mayıs 1994’te kurulmuş, Anayasa Mahkemesi tarafından 13 Mart 2003 tarihinde kapatılmış, kapatma kararı Resmi Gazetenin 19 Temmuz 2003 tarihli sayısında yayınlanmıştır. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının açtığı davada Halkın Demokrasi Partisi’nin(HADEP) devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğüne aykırı nitelikteki fiillerin işlendiği bir odak haline geldiği anlaşıldığı ileri sürümüş, Anayasa Mahkemesi tarafından aynı gerekçeyle ve Anayasa’nın 68. ve 69. maddeleri ile 2820 sayılı Siyasî Partiler Kanunu’nun 101. ve 103. maddeleri gereğince temellli kapatılmasına karar verilmiştir. Beyan ve eylemleriyle Parti’nin kapatılmasına neden olan  üyelerinden; Murat BOZLAK, Hikmet FİDAN, Kemal  BÜLBÜL, Kemal OKUTAN, Kudret GÖZÜTOK, Eşref ODABAŞI, Recep DOĞANER, Mehmet SATAN,Hamit GEYLANİ, Mehmet Selim …

Türkiye Birleşik Komünist Partisi Kapatma Kararı, Anayasa Mahkemesi tarafından 16 Temmuz 1991 günü açıklanmış ve Resmi Gazetenin 28 Ocak 1992 günlü sayısında yayınlanmıştır. Türkiye Birleşik Komünist Partisi, adının, Tüzük ve Programının Anayasa’ya ve 2820 sayılı Siyasi Partiler Yasası’na aykırı olması gerekçesiyle ve  2820 sayılı Yasa’nın 101. maddesinin (a) bendi uyarınca kapatılmış, Parti’nin bütün malları 2820 sayılı Yasa’nın 107. maddesi uyarınca Hazine’ye geçmiştir. Türkiye Birleşik Komünist Partisi Kapatma Kararı ANAYASA MAHKEMESİ KARARI  Esas Sayısı:1990/1 (Siyasi Parti Kapatma) Karar Sayısı:1991/1 Karar Günü:16.7.1991 R.G. Tarih-Sayı:28.01.1992-21125   DAVACI : Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı DAVALI : Türkiye Birleşik Komünist Partisi DAVANIN KONUSU : Davalı Parti’nin, Anayasa’nın …

İstiklal Mahkemesi Kararı: İskilipli Atıf Hoca İskilipli Atıf Hoca’nın Ankara İstiklâl Mahkemesince vatana ihanetten yargılanarak idam edilmesine ilişkin karar, TBMM Kütüphane ve Arşiv Hizmetleri Başkanlığı Yayınları tarafından yeni harflere çevrilerek elektronik kitaplar bölümünde yayınlanmıştır. Ankara İstiklal Mahkemesi Sıra Numarası : 31 Esas Numarası : 16, 166/341, 181/341 Tevhid Erzurum, Rize, Giresun hadise-i isyaniyesiyle alakadar ve işbu hadiselerin suret-i tertib ve ihzarında amil ve öteden beri Hükümet tarafından yapılan hamalât-ı teceddüdkaraneye karşı bir vaz’-ı muhalefet ahzıyla idare-i hazıra aleyhinde daima propagandada bulunmakla maznunun aleyhim olan ve 3/12/341 tarihinde taht-ı tevkife alınan Erzurum’un Dere mahallesinden Hoca Osman ve biraderi Hoca Mehmed ve …

Büyük Anadolu Partisi, 4 Kasım 1969 tarihinde İstanbul’da kurulmuş, Cumhuriyet Başsavcılığı 11/10/1972 gününde Büyük Anadolu Partisi’nin kapatılması istemiyle dava açmış, 19 Aralık 1972 tarihinde Anayasa Mahkemesi kararıyla kapatılmıştır. Kapatma kararının gerekçesi 23 Mart 1973 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanmıştır.  Partinin kapatılmasına gerekçe olarak; İI ve ilçe geçici yönetim kurulları kanuna uygun hale getirmemek, Belediye Başkanına il kongresinde tabiî üyelik tanımak, tüzüğünü uyarılara rağmen kanuni koşullara uygun hale getirmemek, il ve merkez yoklamaları konusunu düzenlememek, genel kongresini yapmamak ve tutulması zorunlu defterleri tutmamak gösterilmiştir. 1986 yılında kurulan ve 1992’de kapatılan Büyük Anadolu Partisi(BAP) ile karıştırılmamalıdır.  Büyük Anadolu Partisi Kapatma Kararı – 1972 …

Büyük Anadolu Partisi(BAP); 24 Kasım 1992 tarihinde Anayasa Mahkemesi‘nin, “kuruluş amaç ve koşullarını yitirerek organlarını kuramayacak duruma düştüğünden dağılmış sayılmasına” yönelik vermiş olduğu karar sonucunda kapatılmıştır. Gerekçeli karar 30 Ocak 1993 günü Resmi Gazete’de yayınlanmıştır. 4 Mart 1986’da Kemal Bekman’ın başkanlığında kurulmuş, 28 Eylül 1986 tarihinde yapılan milletvekili ara seçimlerinde %0,6 oranında oy almıştır. Bu seçimlerden sonra faaliyet göstermeyen parti hakkında, Cumhuriyet Savcılığı tarafından “Büyük Anadolu Partisi’nin kendiliğinden dağılma halinin ve böylece hukuki varlığının son erdiğinin tespiti” istemiyle Anayasa Mahkemesine açılan dava neticesinde kapatılmıştır. Büyük Anadolu Partisi Kapatma Kararı ANAYASA MAHKEMESİ KARARI Esas Sayısı:1992/3 (Değişik İşler) Karar Sayısı:1992/4 Karar Günü:24.11.1992 …

Sosyalist Türkiye Partisi, 30 Kasım 1993 tarihinde Anayasa Mahkemesi kararıyla kapatılmış, kapatma kararının gerekçesi 9 Temmuz 1994 tarihli resmi gazetede yayınlanmıştır. Kapatma gerekçesi olarak; Sosyalist Türkiye Partisi programının, Anayasa ile Siyasî Partiler Yasası’na aykırı olması gösterilmiş ve partinin temelli kapatılarak tüm mallarının 2820 sayılı Yasa’nın 107. maddesi uyarınca Hazine’ye geçmesine karar verilmiştir. 6 Kasım 1992 tarihinde kuruluşunu resmen tamamlayan partinin kurucuları; Ali Önder Öndeş, Kemal Okuyan ve Aydemir Güler’dir. Partinin kapatılmasından sonra, Sosyalist İktidar Partisi çatısı altında siyasi faaliyetler devam etmiş, 2001 yılından itibaren bu partinin ismi değiştirilerek Türkiye Komünist Partisi  adını almıştır. Sosyalist Türkiye Partisi Kapatma Kararı ANAYASA MAHKEMESİ …

Özgürlük ve Demokrasi Partisi (ÖZDEP), Anayasa Mahkemesi tarafından 23 Kasım 1993’te kapatılmıştır. ÖZDEP, 19 Ekim 1992’de kurulmuş, siyasi hayatı en kısa süren partilerden olmuştur.  Kapatma gerekçesi, programında devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğü aleyhine hükümler bulunması olarak gösterilmiştir. ANAYASA MAHKEMESİ KARARI  Esas Sayısı:1993/1 (Siyasî Parti Kapatma) Karar Sayısı:1993/2 Karar Günü:23.11.1993 R.G. Tarih-Sayı:14.02.1994-21849   DAVACI : Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı DAVALI : Özgürlük ve Demokrasi Partisi DAVANIN KONUSU Özgürlük ve Demokrasi Partisi Programı’nın kimi bölümlerinin 2820 sayılı Siyasî Partiler Yasası’nın 78. maddesinin (a) bendi, 81. maddesinin (a) ve (b) bentleri ve 89. maddesine; Anayasa’nın da Başlangıç Kısmı ile 2., 3., 14., 24., …

Demokratik Toplum Partisi Kapatma Kararı, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının 16 Kasım 2007 tarihinde düzenlemiş olduğu iddianame ile açtığı dava sonucunda, Anayasa Mahkemesi tarafından 11 Aralık 2009 günü verilmiştir. Demokratik Toplum Partisi Kapatma Kararına ilişkin mahkemenin gerekçesi Resmi Gazete’de 31 Aralık 2009 günü yayınlanmıştır. Demokratik Toplum Partisi Kapatma Kararı ANAYASA MAHKEMESİ KARARI  Esas Sayısı:2007/1 (Siyasî Parti Kapatma) Karar Sayısı:2009/4 Karar Günü:11.12.2009   DAVACI: Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı  DAVALI: Demokratik Toplum Partisi  DAVANIN KONUSU:  1- Devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğüne aykırı eylemlerin odağı haline gelen ve bu şekilde; – Anayasa’nın 68 inci maddesinin 4 üncü fıkrasına, – 2820 sayılı Siyasi Partiler Yasası’nın 78, 80, 81, 82 …

Dersim’in kayıp kızları ile ilgili mahkeme kararları, Şark İstiklal Mahkemesi tarafından 27 Aralık 1926 tarihinde alınmıştır. Aileleri ölen ve sahipsiz kalan çocuklar, hükümetin uygun göreceği kurumlarda çalıştırılmak ve uygun mahallerde iskan edilmek üzere İçişleri Bakanlığı emrine Kayseri’ye sevk edilmişlerdir. Mahkeme Dosya Numarası: 867,563 Karar Numarası: 670 Heyet-i Hakime: Reis: Ali Saib, Aza: Lütfi Müfid ve Avni Beyler Mülahazât: 06/03/927’de Havali Kumandanlığına verilmiştir. Dosya Başvekalete gönderilmiştir. 13 Haziran 1928, numara 1295. Dersim’in Koçuşağı isyanına iştirak ve isyan-ı mezkur sergerdelerinden olmak ve bi’l- müsademe derdest olunmak ve usata yataklık etmek ve keza Şeyh Said isyanı zamanında Çemişgezek’e ve kurasına hücumla katl-i nüfus, …

Türkiye İleri Ülkü Partisi, Anayasa Mahkemesi tarafından verilen 24 haziran 1971 tarihli kararı ile kapatılmıştır. Partinin kapatılmasına, 648 sayılı Siyasî Partiler Kanununun 113. maddesi uyarınca Anayasa Mahkemesinin yaptığı yazılı ihtara rağmen kanunî süresi içinde tüzüğünü değiştirmemesi ve Anayasanın 57. maddesi gerekçe gösterilmiştir. Türkiye İleri Ülkü Partisi Kapatma Kararı Esas Sayısı : 1971/2 (Parti kapatılması) Karar Sayısı : 1971/2 Karar Günü : 24/6/1971 Davayı açan : Cumhuriyet Başsavcılığı Davanın konusu: Türkiye İleri Ülkü Partisinin tüzüğünde, 648 sayılı Siyasî Partiler Kanununun dördüncü kısmında yer alan maddeler dışındaki buyurucu hükümlere aykırı görülen yönlerin giderilmesi için 648 sayılı Yasanın 113. maddesi “uyarınca Anayasa Mahkemesince …

Demokrat Parti Kapatma Kararı, 13 Eylül 1994 tarihinde Anayasa Mahkemesi tarafından alınmış ve 15 Şubat 1995 tarihinde gerekçeli kararı yayınlanmıştır. Aynı isimle başka bir parti bulunması ve isminin düzeltilmesi ihtarına uymaması nedeniyle kapatılmış ve malvarlığının Hazine’ye geçmesine oybirliği ile karar verilmiştir. ANAYASA MAHKEMESİ KARARI  Esas Sayısı:1994/1 (Siyasî Parti – Kapatma) Karar Sayısı:1994/3 Karar Günü:13.9.1994 R.G. Tarih-Sayı:15.02.1995-22203  DAVACI : Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı DAVALI : Demokrat Parti DAVANIN KONUSU : 14.6.1993 günlü, 1993/1-1 sayılı ihtar kararına konu olan aykırılığı gidermeyen Demokrat Parti’nin 2820 sayılı Siyasî Partiler Yasası’nın 104. maddesinin ikinci fıkrası uyarınca kapatılması istemidir. I- CUMHURİYET BAŞSAVCILIĞI’NIN İDDİANAMESİ ve ESAS HAKKINDAKİ GÖRÜŞÜ A- …

Halkın Emek Partisi Kapatma Kararı, 14 Temmuz 1993 tarihinde Anayasa Mahkemesi tarafından alınmıştır. 1990 yılında kurulan Halkın Emek Partisi’nin(HEP) faaliyetleri Anayasa ve Siyasi Partiler Kanunu‘na aykırı bulunmuş ve kapatma gerekçesi olarak gösterilmiştir. Kapatılan Siyasi Partiler ANAYASA MAHKEMESİ KARARI Esas Sayısı:1992/1 (Siyasi Parti Kapatma) Karar Sayısı:1993/1 Karar Günü:14.7.1993 R.G. Tarih-Sayı:18.08.1993-21672 DAVACI: Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı DAVALI : Halkın Emek Partisi DAVANIN KONUSU Halkın Emek Partisi’nin Genel Başkanları, Genel Başkanvekili ve Genel Sekreterlerinin çeşitli yerlerde ve tarihlerde yapmış oldukları konuşmalarla, kimi gazetelerde çıkan açıklama ve bildirilerle; Anayasa’nın Başlangıç’ı ile 2., 3., 14. ve 68. maddelerine ve Siyasi Partiler Yasası’nın 78. maddesinin (a), (b) …

Demokrasi Partisi (DEP) Kapatma Kararı, 16 Haziran 1994’de Anayasa Mahkemesi tarafından oybirliği ile verilmiştir. Kapatma kararı sonucunda, davanın açıldığı tarih olan 2 Aralık 1993 gününde parti üyesi olan milletvekilleri Ahmet TÜRK, Ali YİĞİT, Sırrı SAKIK, Leyla ZANA, Hatip DİCLE, Sedat YURTDAŞ, Selim SADAK, Orhan DOĞAN, Zübeyir AYDAR, Naif GÜNEŞ, Mahmut KILINÇ, Remzi KARTAL ve Nizamettin TOĞUÇ’un milletvekillikleri düşürülmüştür. Demokrasi Partisi(DEP); Parti Genel Başkanı Yaşar Kaya’nın 29.5.1993 tarihinde Federal Almanya’nın Bonn kentinde ve 15.8.1993 tarihinde Irak’ın Erbil kentlerinde yapmış olduğu konuşmaları ile Parti Merkez Yürütme Kurulu’nun “Demokrasi Partisi’nin barış çağrısıdır” başlıklı bildirisi gerekçe gösterilerek kapatılmış; partinin eylemleri Anayasa‘ya ve 2820 sayılı …

Sosyalist Birlik Partisi Kapatma Kararı, 19 Temmuz 1995 tarihinde Anayasa Mahkemesi tarafından alınmıştır. Kapatılma gerekçesi, “devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğünü bozmayı amaçlamak” olarak açıklanmıştır. Anayasa Mahkemesi kararından kısa bir süre önce parti kendisini feshetmiş, kadrolarının çoğunluğu Birleşik Sosyalist Parti‘ye katılmış ve 1996 yılında kurulan Özgürlük ve Dayanışma Partisi‘nin kuruluşunda aktif rol almışlardır. Sosyalist Birlik Partisi (SBP) 15 Ocak 1991’de TBKP, TSİP ve Sosyalist Parti’den kopan bir grup ve bazı bağımsız sosyalist aydınlar tarafından kurulan siyasi partidir. Türkiye Cumhuriyeti tarihinde kapatılan siyasi partiler arasında kısa süre sonra kapatılan partiler arasındadır. Partinin ilk genel başkanı Sadun Aren’dir. Parti, katıldığı tek seçim olan 1994 yerel seçimlerinde %0,30 oranında …

Huzur Partisi Kapatma Kararı, Anayasa Mahkemesi tarafından 25 Ekim 1983 tarihinde alınmış, gerekçeli karar 15 Ekim 1984 tarihinde resmi gazetede yayınlanmıştır. Siyasi Partiler Kanununa aykırı davranışlar nedeniyle temelli kapatılmasına oyçokluğuyla karar verilen Huzur Partisi’nin bütün malvarlığının Hazineye geçmesine karar verilmiştir. ANAYASA MAHKEMESİ KARARI  Esas Sayısı:1983/2 (Parti Kapatma) Karar Sayısı:1983/2 Karar Günü:25.10.1983 R.G. Tarih-Sayı:15.10.1984-18546   Davacı : Cumhuriyet Başsavcılığı Davalı : Huzur Partisi Davanın Konusu : Huzur Partisi’nin kurulurken verdiği programın, 2820 sayılı Siyasi Partiler Kanunu’nun dördüncü kısmında yer alan, 78, 84, 85, 86, 87 ve 90. maddelerine aykırı olduğu ileri sürülerek, aynı Kanunun 101/a maddesi gereğince, partinin kapatılmasına karar verilmesi …

Refah Partisi Kapatma Kararı,  laiklik karşıtı eylemler içinde olduğu gerekçesiyle Anayasa Mahkemesi tarafından 16 Ocak 1998 tarihinde alınmış ve Necmettin Erbakan liderliğindeki Refah Partisi’nin kapatılmasını kararlaştırmıştır.  Karar ile birlikte genel başkan Necmettin Erbakan ile birlikte Kocaeli Milletvekili Şevket Kazan ve Ankara Milletvekili Ahmet Tekdal ile kapatma kararından önce partiden ayrılan Ankara Milletvekili Hasan Hüseyin Ceylan, Rize Milletvekili Şevki Yılmaz ve Şanlıurfa Milletvekili İbrahim Halil Çelik’in milletvekilliğinin düşürülmesine karar verilmiştir. Üyelikleri düşürülen altı milletvekilinin yanında Kayseri Belediye Başkanı hakkında da ayrıca beş yıl süreyle siyaset yasağı getirilmiştir. Yargılama Aşaması Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı, 21 Mayıs 1997 tarihinde, “Anayasanın laiklik ilkesine aykırı eylemlerin …

İşçi-Çiftçi Partisi Kapatma Davası, 1961 Anayasası ile kurulan Anayasa Mahkemesi tarafından görülen ilk parti kapatma davalarındandır.  İşçi-Çiftçi Partisi’nin Kapatılmasına Dair Anayasa Mahkemesi Kararı, 15 Ekim 1968 tarihinde alınmış resmi gazetenin 30 Aralık 1968 tarihli sayısında yayınlanmıştır. Anayasa Mahkemesi Kararı Esas No:1968/31 Karar No:1968/44 Karar Tarihi:15/10/1968 Resmi Gazete tarih/sayı:30.12.1968/13088 Davacı: Kamu Hukuku Dâvâlı: İşçi-Çiftçi Partisi geçici 5. maddesinde öngörülen sekiz aylık süre içinde tüzük ve program ile yönetmeliklerini ve diğer parti mevzuatını, merkez karar organlarının karariyle, sözü geçen kanun hükümlerine uydurmadığını ve bu konuda Anayasa Mahkemesince 648 sayılı kanunun 113 üncü maddesinin ikinci fıkrası gereğince yapılan ihtar gereğini de yerine getirmediğini …