Hukuk Ansiklopedisi
Cumhuriyet Devrimleri, Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün 29 Ekim 1923’te Cumhuriyeti kurup yeni devlet sistemini tüm dünyaya ilan ettikten sonra seri bir şekilde yaptığı yasal reformların adıdır. Eski devlet sisteminden ayrı ve medeni bir devlet sistemini amaçlayan devrimler sayesinde Türkiye Devleti ve ülkesi sahip olduğu olanaklarla laik, çağdaş ve demokratik bir devlet olmayı amaçlamıştır. Atatürk’ün yaptığı bu inkılaplar, siyasal, hukuk, eğitim ve kültür, ekonomik ve toplumsal alanda yeniden yapılandırılmış bir çok mevzuatı içerir.
Atatürk ilke ve İnkılaplarının en önemlisi Cumhuriyetin ilanıdır. Cumhuriyet, seçilmiş başkanın idaresi altında bulunan devlet ve halk hakimiyetine dayanan devlet şekli anlamına gelmektedir. Cumhuriyet rejiminde egemenlik bir kişi, zümre veya guruba ait değildir, egemenlik toplumun bütün kesimlerine aittir ve tüm yurttaşlar, kadın ve erkekler eşittir.
Atatürk, demokratik cumhuriyeti benimsemiştir. Cumhuriyet, 1923 yılında o dönemde adı Teşkilatı Esasiye Kanunu olan 1921 Anayasasına eklenmiştir ve anayasanın birinci maddesidir. Anayasada Cumhuriyetin nitelikleri belirtilmiştir ve Türkiye Cumhuriyetinin, hükumet şekli Cumhuriyettir.
Cumhurbaşkanı milletvekilleri tarafından bir dönemlik seçilecektir, Cumhurbaşkanının görev süresi 4 yıldır, Cumhurbaşkanının ikinci kez seçilebilmesi mümkündür, Başbakan, Cumhurbaşkanı tarafından milletvekilleri arasından seçilecektir, Bakanlar ise Başbakan tarafından meclis üyeleri arasından seçilip, Cumhurbaşkanınca meclis onayına sunulacaktır.
Cumhuriyet Devrimlerinin Kronolojik Sırası
- Teşkilatı Esasiye Kanunu (1921)
- Saltanatın Kaldırılması (1 Kasım 1922)
- İzmir İktisat Kongresi (17 Şubat 1923)
Cumhuriyet Nasıl Kuruldu? Nutuk 11. Bölüm
Atatürk, Nutuk’un 11. bölümünde yapılan değişikliğe dair hükümleri de tek tek açıklamaktadır.
Cumhuriyetin İlanı (29 Ekim 1923)
Cumhuriyetin İlanını ve öncesindeki olayları Mustafa Kemal Atatürk Nutuk’un ilgili bölümünde detaylıca anlatmaktadır. Nutuk’un ilgili bölümü ve Anayasa değişikliği ilgili sayfada sunulmaktadır.
Halifeliğin Kaldırılması (3 Mart 1924)
Hilafetin Kaldırılmasına Dair Kanun ile Türkiye’de halifelik kurumu ortadan kaldırılmıştır. Hilafetin kaldırılmasına ve Osmanlı hanedanının Türkiye Cumhuriyeti ülkesi Dışına çıkarılmasına dair kanun, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde kabul edilmiş ve 6 Mart 1924 tarihinde Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girmiştir. 431 sayılı bu kanun toplam 13 maddeden oluşmaktadır.
Şeriye Mahkemelerinin Kapatılması (3 Mart 1924)
Şeriye Mahkemelerinin Kapatılması, Cumhuriyetin ilan edilmesinden sonra laik sistemin kurulabilmesi için gerçekleştirilen en önemli devrimlerdendir. Şeriye Mahkemelerinin Kapatılması, 3 Mart 1924’te Şer‘iyye ve Evkaf ve Erkân-ı Harbiyye-i Umûmiyye Vekâletlerinin İlgasına Dair Kanun teklifi ve ardından Tevhîd-i Tedrîsât Kanunu ile Hilâfetin İlgasına ve Hânedân-ı Osmânî’nin Türkiye Cumhuriyeti Memâliki Haricine Çıkarılmasına Dair Kanunun kabulü ile müteanasip bir karardır.
- Mecellenin Kaldırılması (1924-1937)
- Öğretimin Birleştirilmesi (3 Mart 1924)
- Aşar(Öşür) Vergisinin Kaldırılması (17 Şubat 1925)
- Çiftçinin Özendirilmesi(1925)
- Şapka kanunu (25 Kasım 1925)
- Örnek Çiftliklerin Kurulması (1925)
- Kılık ve Kıyafette Değişiklik (1925-1934)
- Tekke ve Zaviyelerin Kapatılması 30 Kasım 1925
- Takvim, Saat ve Ölçülerde Yapılan Değişiklikler (1925-1935)
- Tarım Kredi Kooperatiflerinin Kurulması (1925)
- Kabotaj Kanunu (1 Temmuz (1926)
- Medeni Kanunun Kabulü
- 743 nolu Medeni Kanun
- Türk Ceza Kanunu (1926)
- Maarif Teşkilatı Hakkında Kanun (1926)
- Medreselerin Kapatılması (1926)
- Türk Kadınının Medeni ve Siyasi Haklarına kavuşması (1926-1934)
- Sanayi Teşvik Kanunu (28 Mayıs 1927
- Güzel Sanatlarda Yapılan Yenilikler (1928)
- Harf Devrimi (1928)- Türk Harflerinin Kabul ve Tatbiki Hakkında Kanunun kabulü
- Millet Mekteplerinin Açılması (1928)
- Türk Tarih Kurumunun Kurulması (1931)
- Türk Dil Kurumu’nun Kurulması (1932)
- I. Kalkınma Planı 1933,
- Üniversite Reformu (1933)
- Yüksek Ziraat Enstitüsü’nün Kurulması (1933)
- Soyadı Kanunu (21 Haziran 1934)
- Ticaret ve Sanayi Odalarının Kurulması (1935)
- 2893 Sayılı Türk Bayrağı Kanununun Kabulü – 27 Mayıs 1936
- II. Kalkınma Planı 1937
Atatürk Mecliste Nutuk’u Okurken
Cumhuriyet Devrimleri
Türk Ceza Kanunu
Cumhuriyet İnkılapları
