Ana Sayfa » Evrensel Metinler » Ekonomik İşbirliği Teşkilatı Gümrük İdareleri Dürüstlük Prensipleri – İstanbul Deklarasyonu

Ekonomik İşbirliği Teşkilatı Gümrük İdareleri Dürüstlük Prensipleri – İstanbul Deklarasyonu

Ekonomik İşbirliği Teşkilatı Gümrük İdareleri Dürüstlük Prensipleri,  ‘İstanbul Deklarasyonu’ adıyla 27 Eylül 2001 tarihinde ilan edilmiştir.

Ekonomik İşbirliği Teşkilatı; Türkiye, İran, Pakistan tarafından 1985 yılında kurulmuş ve Sovyetler Birliği devrinin sona ermesi ile Türki Cumhuriyetlerinin de katılımı ile genişlemiş bir ekonomik örgüttür. Teşkilatın temeli 1964 yılında kurulan ‘Kalkınma için Bölgesel İşbirliği Örgütü’ oluşturmaktadır. EİT’nin on üyesi ve bir gözlemci üyesi bulunmaktadır. Merkezi Tahran’da bulunan EİT’in üyeleri kültürel ve ekonomik alanda iş birliğini hedeflemektedir.

Ekonomik İşbirliği Teşkilatı Gümrük İdareleri Dürüstlük Prensipleri

(26-28 Eylül 2001/ İstanbul)

Bizler; Ekonomik İşbirliği Teşkilatı Üyesi Gümrük İdareleri Başkanları olarak; yüzyılımızda insanımıza eşitsizlik ve yoksullukla doğrudan en büyük zararı veren ve sonunun ekonomik, sosyal, siyasal ve kültürel alanda felakete dönüşeceği  yolsuzluk virüsünün;

temel misyonumuz olan kaçakçılıkla mücadele ve meşru ticaret akışını kolaylaştırma  işlemlerimizi sekteye uğrattığı,

uluslararası ticareti ve ekonomik gelişimi engellediği,

gelirleri azalttığı,

iş maliyetlerini hem hükümetler hem de özel sektör için arttırdığı,

gümrük idareleri ve diğer kanun uygulama kurumları arasında güven ve işbirliğini azalttığı,

personelde moral ve mesleki dayanışma ruhunu çökerttiği,

yürürlükteki mevzuata kendiliğinden riayeti azalttığı,

halk nezdinde güven erozyonu yarattığı

bilinciyle  İdarelerimizde yolsuzluğun her türlüsünü önlemeye ve bunlarla mücadele etmeye kararlıyız.

Kesinlikle biliyoruz ki; gümrükler  devlet gelirlerinin toplanmasında, kaçakçılıkla mücadelede, toplumun korunmasında, ticaretin kolaylaştırılmasında, yabancı yatırımların teşvik edilmesinde ve ulusal gelişmeye katkıda bulunulmasında köklü rol oynamaktadır.

Güvenilir bir gümrük idaresinin herkes için önemli bir ulusal değer olduğunun farkındayız.

Gümrüklerin ekonomik gelişmedeki merkezi rolüne bağlı olarak oynadığı stratejiyi hayata geçirirken, yolsuzluğun filizlenebileceği toprağın ortadan kaldırılmasının ve dürüstlüğün sağlanmasının büyük önem taşıdığının bilincindeyiz

Küreselleşme sonucunda uluslararası ticaret ve yatırım da  dahil olmak üzere uluslararası ekonomik ilişkilerin gelişmesi kamu hizmeti sunan gümrük idarelerimizde de kabul gören yüksek standartları gerektirmektedir.

İdarelerimizde başta hesap verilebilirlik, şeffaflık, katılımcılık ve yeniden yapılanma sistemlerinin göz önünde bulundurulduğu iyi yönetişim mekanizmaları ile gümrüklerde yolsuzlukla mücadele ne kadar önemliyse çalışanların dürüstlüğünün sağlanması da  bizim için aynı öneme haizdir.

Gümrüklerin toplumun yansımasının bir örneği olarak, üzerine düşen sorumluluklarının bilinciyle kamu yönetiminin diğer dallarına önemli birtakım dersler sunma konusunda da öncülüğe hazır olduğunun farkındayız..

Dürüstlük hem idarelerimizde hem de özel sektör için paylaşılan önemli bir noktadır.

İdarelerimiz sorunları teşhis etmekte ve ulusal ve uluslararası alanda sorunun üstesinden gelmek için adımlar atmaktadır.

Gümrük İdarelerinde özellikle;

Mükellefler üzerinde tekel gücü,

Eşya ve hizmetlere ilişkin şartlar hakkında karar verebilme gücü,

Çıkar doğrultusunda yorumlamaya açık karmaşık mevzuat,

Kontrol ve sorumluluğun düşük seviyede olması,

İtiraz sürecinin veya mekanizmasının bulunmadığı

ortamlarının yolsuzluğun ortaya çıkmasını ve beslediği konusunda hemfikiriz.

Yolsuzluğa, gümrük idarelerinde belli çözümler bulma girişimlerinde sorumluluğun gümrükle özel sektör arasında paylaşıldığı görüşüyle gümrükte dürüstlük hedeflerine yönelik en iyi ulusal ve uluslararası yolları geliştirme  konusunda üye ülkeler birbirlerine yol gösterici bilgi ve yardım sağlayacaklardır.

Yolsuzluğun kontrol altına alınması ya da kökten yok edilmesine yönelik ulusal ve uluslararası düzeydeki politikaları benimseme  sorumluluğumuzun bulunduğunu kabul ediyoruz.

Bu nedenle, başta Dünya Gümrük Örgütü’nün 1993 yılındaki Arusha Deklarasyonu,1994 yılındaki Colombus Deklarasyonu, 1997 yılındaki Lima Deklarasyonu olmak üzere bu alandaki küresel forumlarda belirtilen tavsiyeleri de dikkate alarak, aşağıda belirtilen temel esasları, gümrük idarelerimizde dürüstlüğün tesis edilmesi, korunması ve güncelleştirilerek sürdürülmesini açısından benimsiyoruz.

Gümrük personelinin;

  • Yasal metinlerin üstünlüğü ilkesine bağlılığı ve uyumu,
  • Çalışmalarında tarafsızlığı ve önyargısızlığı,
  • Üstlenilen günlük işlerinde tutarlılığı ve dürüstlüğü
  • Resmi görevini yerine getirirken aldığı tüm kararlarda ve tüm hareketlerinde

sorumluluğu ve açıklığı,

  • Yapılan işlemlerde ve alınan kararlarda dürüstlüğün ve objektifliğin kişisel çıkar üzerinde tutulması ,
  • Mükelleflere hizmette özverili ve çalışkanlığı
  • Halkla ilişkilerde nezaketi, iyi niyeti ve eşit yaklaşımı,
  • Hizmet edilen insanların ihtiyaçları üzerine yoğunlaşarak kaliteyi arttırması
  • Zamanında doğru tavsiyelerde bulunulmasını ve doğru kararlar verilmesini sağlayacak bilgi ve becerileri edinmesi

temel değerlerine  sıkı bağlılığı esastır.

Gümrük İdarelerinde dürüstlük programlarının başarıya ulaşması için ; Gümrük idaresinde; sürekli yenilenen bir reform ve modernizasyon programından, en aza indirgenmiş, açık ve net bir gümrük mevzuatına, tutarlı, basit ve uygulanabilir gümrük işlemlerinden otomasyona, şeffaflığa, stratejik ayrım, rotasyon ve yeniden yerleştirmeye, bağımsız, etkili bir kontrol ve denetleme sistemine, personel için yeterli ücret, mesleki gelişim programlarına, personelinin dürüstlüğüne ilişkin olarak, kötü standartlar için net ve etkili disiplin önlemlerinin yanı sıra, bir Davranış Yönetmeliğine, aracılarla ve mükelleflerle olan ilişkilere ve  yolsuzlukla mücadele konusunda ulusal ve uluslararası işbirliğine  kadar bir çok alandaki kilit unsurlardan vazgeçemeyeceğimiz açıktır.

Bu alanlarda kendi gümrük idarelerimizdeki mevcut durumlarımızı ve stratejilerimizi yeniden gözden geçirmeyi ve gümrük idarelerimizde çalışanlarımız için aşağıda belirtilen ilkeler ışığında ortak bir dürüstlük anlayışı oluşturmak, geliştirmek ve  bu ilkelerin ihlal edilmesini önlemek amacıyla Davranış Kodu oluşturmayı taahhüt ediyoruz.

  • Gümrük personelinin kamu yararını ve kamuoyunun güvenini sağlamak açısından, görevlerini yerine getirirken; adalet, tarafsızlık, dürüstlük, sorumluluk, şeffaflık ve profesyonellik değerlerini esas aldığı ve  bu değerlerin gelişmesi yolunda gayret ettiğini gösterir “Genel İlke ve Kurallar”,
  • Kanunların ihlalinden doğan suçları işleyen gümrük personeli cezai soruşturmalarının yanı sıra disiplin soruşturmalarına da tabi tutulurlar ve cezai müeyyidelerinden bağımsız olarak disiplin cezaları alırlar.Tüm gümrük personelinin uymakla yükümlü olduğu “Kanunlara ve Dürüstlük İlkelerine Uyum İlkesi”,
  • Gümrük personelinin; nezaket, tarafsızlık, eşit muamele ve iyi niyetlilik ilkelerinden dayalı “Halkla İlişkiler” politikası,
  • Gümrükte işlem yapan bütün kişiler, gümrük personelinden kiminle muhatap olduğunu bilme hakkına sahip olduğundan “Resmi Kimliğin Açıklanması” ,
  • Tüm gümrük personelinin görünümünün ve kılık kıyafetinin ciddi bir izlenim verdiği, yapılan göreve uygun, temiz ve düzgün olmasını sağlayıcı “Kılık Kıyafet Konusundaki Kurallar”,
  • Konusunun gümrük idareleri, işlemleri veya personeli olan şikayetlerin etkin ve tarafsız olarak hızla değerlendirildiği ve sonuçlandırıldığı “Gümrük veya Gümrük Personeli Hakkındaki Şikayetler” ilkesi,
  • Gümrük personelinin doğrudan doğruya veya aracı eliyle hediye istemesi ve görevi sırasında olmasa dahi menfaat sağlama amacıyla hediye kabul etmesi yasaktır. Hediyenin değeri ve fiyatı çok düşük olsa ve menfaat sağlama amacı ile olmasa bile hediye almaktan özenle kaçınılması gerektiğini açıklayan “Hediye, Davet ve İndirimler”,
  • Tüm gümrük personeli ; eylemin suç olmasından öte, kendisinin ve aile bireylerinin de toplumun bir parçası olduğunun bilincinde olarak bireysel ve toplumsal sorumluluk anlayışı çerçevesinde, her türlü rüşvet teklifini reddetmesi gerektiğini açık bir şekilde ifade eden “Rüşvet” başlığı,
  • Gümrük personelinin muhataplarıyla ilişkilerinde gereken hassasiyeti ve özeni göstermesi gerektiğini ve görevinin ifasında taraf tutmakla suçlanmamaya dikkat etmesi gerektiğini belirten “Gümrükle Muhatap Olan Kişilerle Şahsi İlişkiler” ilkesi,
  • Gümrük personeli, yasal birikimlerini mevzuat çerçevesinde dilediği gibi değerlendirmekte serbesttir. Ancak, mali kaynaklarını aşan yatırım riskleri almaktan da kaçındığını gösterir “Menkul Kıymetlerin Elde Bulundurulması ve Yatırımlar” politikası,
  • Gümrük personelinin doğrudan doğruya veya aracı eliyle iş sahiplerinden, gümrük idaresi ile muhatap olanlardan borç para isteyemeyeceği veya alamayacağını belirten “Parasal İlişkilerde Bulunmama İlkesi”,
  • Gümrük personelinin, gerek elektronik ve normal şekillerde gümrük beyanlarından elde ettiği gerekse gümrük işlemlerinin uygulanması veya denetlenmesi neticesinde öğrendiği gizli nitelikteki bilgileri, bu bilgileri veren veya bu bilgiler ile doğrudan ilgili bulunan kişi veya yetkili makamın izni olmaksızın açıklamasını yasaklayan “Gizli Bilgiler İlkesi”,
  • Gümrük personelinin, tarafsızlık ilkesinin de gereği olarak hiçbir şekilde siyasi veya ideolojik amaçlı beyan ve eylemlerde bulunamayacağını ve siyasi partilere üye olamayacağını belirten “Siyasi ve Benzeri Nitelikli Faaliyetler İlkesi”,
  • Gümrük personelinin, devlete ait resmi belge, araç, gereç ve benzeri eşya ile ekonomik değeri olan her türlü kıymeti, etkin bir şekilde ve sadece resmi amaçlar ile izin verilmiş faaliyetler için titiz ve itinalı bir şekilde kullanması gerekliliğini içeren Resmi Araç-Gereçlerin Kullanılması”,
  • Adil tarafsız ve ayrımcılıktan arınmış, güvenli, sağlıklı, teşvik edici, kişisel farklılıklara saygılı, çalışanın özel yaşamına saygılı, karar alma sürecine personelin katılımını sağlayıcı olma şartlarını içeren “Çalışma Ortamı”

Gümrük idarelerimizde bu alandaki ulusal  tecrübelerin ve başarılı çalışmaların periyodik olarak değişiminin pratik yararı ve etkisine olan inancımızı ifade ediyoruz.

İstanbul, TÜRKİYE

27 Eylül 2001

Bunu okudunuz mu?

Mülteci Hukukunda Çocukların Statüsü

Mülteci Hukukunda Çocukların Statüsü isimli eser, Gedik Üniversitesi Öğretim Görevlisi Nurşin Küçükyazıcı tarafından yayına hazırlanarak …