Enformatik Toplum ve Hukuk

Enformatik Toplum ve Hukuk, Doç. Dr. Fatih Gürsul  tarafından editörlüğü yapılarak kaleme alınan ve 2016 yılında Legal Yayıncılık tarafından basılan bir eserdir. Kitap bölümleri; Melike Kavuk, Prof. Dr. Hafize Keser, Ali Erdoğan, Mustafa Özcan, Ceren Çubukçu, Berrin Atiker, Engin Möngü, Tevfik Örkün, Harun Aksaya, Kadir Burak Olgun, Mehmet Elibol, Cemal Aktürk, Tarık Talan, İsmet Yiğitbaşı ve Doç. Dr. Fatih Gürsul tarafından kaleme alınmıştır.

Enformatik; bilgisayar bilimleri ile diğer bilimlerin kesişimini ele alan bir bilim dalıdır. Disiplinler arası bir bilim dalı olan Enformatik; Sağlık Bilişimi, E-Ticaret, E-Devlet, Uzaktan Öğrenme, Açık Öğretim, Bilişim Hukuku v.b birçok konuda araştırma ve geliştirme faaliyetlerini içerir. Bir yıllık çalışma sonucunda hazırlanan bu kitap bilişim hukukunun toplumsal yansımalarını bilimsel yöntemler ile ele alınarak hazırlanmış bir araştırmalar dizisidir.

Kitabın ilk bölümünde siber zorbalığın hukuksal boyutu, ikinci bölümde fikri mülkiyet kapsamında bilişim hukuku, üçüncü bölümde sosyal medya ve bilişim suçları, dördüncü bölümde elektronik ticaret kapsamında bilişim hukuku, beşinci bölümde İnternet bankacılık hizmetleri ve paydaşların sorumlulukları, altıncı bölümde mobil bilişim suçları ve son bölümde ise İnternet bankacılık suçları İstanbul ölçeğinde incelenmiştir. Her bölümde konuya ilişkin literatür ve kavramsal çerçeve ortaya konulup Yargıtay kararları çerçevesinde örneklendirilmiştir.

Konu Başlıkları

İÇİNDEKİLER

ENFORMATİK, TOPLUM VEHUKUK.. III

ÇNSÖZ. V

İÇİNDEKİLER VII

BÖLÜM I – SİBER ZORBALIĞIN HUKUKSAL BOYUTU

Melike KAVUK – Prof. Dr. Hafize KESER

1. Giriş. 1

2. Dünyada Siber Zorbalığın Hukuksal Boyutu. 3

2.1. Amerika Birleşik Devletleri(A.B.D.) 3

2.2. Avustralya. 6

2.3. Kanada. 8

2.4. Fransa. 10

2.5. İngiltere. 11

2.6. Japonya. 12

3. Türkiye’de Siber Zorbalığın Hukuksal Boyutu. 12

3.1. Türk Ceza Kanunu (TCK) 13

3.2. İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun. 16

3.3. Ortaöğretim Kurumları ödül Disiplin Yönetmeliği 17

3.4. Türkiye Bilişim Suçları Raporu. 18

3.5. Bilişim Suçunun Konu Olduğu ve Basında Yer Alan Dava örnekleri 20

4. Sonuç. 21

5. Kaynakça. 22

BÖLÜM II – FİKRİ MÜLKİYET KAPSAMINDA BİLİŞİM HUKUKU

Ali ERDOĞAN –Mustafa ÖZCAN

1. Fikri Mülkiyet Hakları 27

1.1. Tarihsel Gelişim… 29

1.2. Türkiye`deki Durum… 30

2. Fikri Haklar. 31

2.1. Eser. 31

2.2. Eser Sahipliği 33

3. Sınai Haklar. 33

4. Tescil ve Koruma. 34

5. Bilgisayar Yazılımlarının Durumu. 37

5.1. Bilgisayar Programı ve Bilgisayar Yazılımı 37

5.2. Veri Tabanları 38

5.3. Yasal Kullanıcılara Tanınan Haklar. 39

5.4. Tersine Mühendislik İşlemleri 41

6. Korsan Kullanım… 43

6.1. Bilgisayar Yazılımlarının Korsan Kullanımı 44

6.2. Dijital Ortamda Telifli Eserlerin Paylaşımı 46

7. Soruşturma ve Kovuşturma. 47

7.1. Açılan Davalar. 48

7.2. Bilirkişi Raporları 49

8. Kaynakça. 50

BÖLÜM – III SOSYAL MEDYA VE BİLİŞİM SUÇLARI

Ceren ÇUBUKÇU ve Berrin ATİKER

1. Sosyal Medya ve Suç. 54

2. Sosyal Medyada Başkasının Adına Sahte Hesap Açmak. 55

Konuyla İlgili örnek Davalar: 59

3. Sosyal Medya Profilinin Ele Geçirilmesi ve Dolandırıcılık. 63

Konuyla ile İlgili örnek Davalar: 65

4. Sosyal Medyada Başkasına Hakaret Edilmesi 67

Konuyla İlgili örnek Davalar: 72

Kaynakça. 78

BÖLÜM IV- ELEKTRONİK TİCARET KAPSAMINDA BİLİŞİM HUKUKU

Engin MÖNGÜ – Tevfik ÖRKÜN

1. ELEKTRONİKTİCARET HAKKINDA GENEL BİLGİLER.. 81

1.1. Elektronik Ticaretin Tanımı 81

1.2. Elektronik Ticaretin Kapsamı ve Araçları 82

1.3. Elektronik Ticaretin Avantajları 83

1.4. Elektronik Ticaret Türleri 83

1.5. Türkiye’de E-Ticaretin Gelişimi 84

2. E-TİCARET ve İLGİLİ KANUNLAR.. 85

2.1. MESAFELİ SÖZLEŞMELER.. 85

2.1.1. Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliği 85

2.1.2.Mesafeli Sözleşme Tarihi 85

2.1.2.1.Avrupa Birliği Mesafeli Sözleşme Direktifi 85

2.1.2.2.Mesafeli Sözleşme Yönetmelikleri Geçmişi (Türk Hukuku) 86

2.1.3. Mesafeli Sözleşme Yönetmeliğinde Kullanılan Tanımlar. 87

2.1.4. Ön Bilgilendirme. 88

2.1.5.Cayma Hakkı 89

2.2.TüRK BORÇLAR KANUNU.. 90

2.2.1. Elektronik Ticarette Borçlar Kanunu. 90

2.2.2.  öneri ve Kabul 92

2.2.3.İnternet üzerinden Yapılan Sözleşmelerin Geçerliliği 93

2.2.4. İnternet üzerinden Yapılan Sözleşmelerde öneri veya Kabulün Geri Alınması 94

2.2.5. İnternet üzerinden Yapılan Sözleşmelerde Elektronik İmza Kullanımı 94

2.3. ELEKTRONİK TİCARET KANUNU.. 95

2.3.1. Hizmet Sağlayıcının Yükümlülükleri 97

2.3.1.1. Bilgi Verme Yükümlülüğü. 97

2.3.1.2. Sipariş ile ilgili Yükümlülükler. 98

2.3.1.3. Ticari Elektronik İletilere İlişkin Yükümlülükler. 98

2.3.1.3.1. Ticari iletişime ilişkin esaslar. 98

2.3.1.3.2. Ticari elektronik ileti gönderme şartı 98

2.3.1.3.3. Ticari Elektronik İletinin içeriği 100

2.3.1.4. İletinin Reddine Uyma Yükümlülüğü. 100

2.3.1.5. Kişisel Verilerin Korunması Yükümlülüğü. 100

2.3.2. Aracı Hizmet Sağlayıcının Yükümlülükleri 101

2.3.2.1. Ticari İleti Gönderimi İçin İzni Alma Yükümlülüğü. 101

2.3.2.2. Kişisel Verilerin Korunması Yükümlülüğü. 101

2.3.3. Cezai Hükümler. 101

2.3.4. Şikayet Yöntemi 102

2.4. ELEKTRONİKTİCARETTE TÜKETİCİNİN KORUNMASI 103

2.4.1. Ayıplı Mallar ve Tüketicinin Hakları 103

2.4.2. Ayıplı Hizmetler ve Tüketicinin Hakları 105

2.4.3. Tüketici Sözleşmelerindeki Haksız Şartlar. 106

2.4.4. Satıştan Kaçınma. 106

2.4.5. Sipariş Edilmeyen Mal ve Hizmetler. 107

2.4.6. Uyuşmazlık Durumlarında İzlenecek Yollar. 107

2.4.7. E-Ticarette Reklamlar. 108

2.5. ELEKTRONİK TİCARET İLE İLGİLİ ÖRNEK DAVALAR.. 109

KAYNAKÇA.. 113

BÖLÜM V – İNTERNET BANKACILIK HİZMETLERİ VE PAYDAŞLARIN SORUMLULUKLARI

Harun AKSAYA – Kadir Burak OLGUN – Mehmet ELİBOL

1. İnternet Bankacılığı Nedir?. 120

1.1. Türkiye’de Rakamlar İle İnternet Bankacılığı 122

1.1.1. Türkiye’de İnternet Bankacılığı Kullanım Oranları 122

1.1.2.İnternet Bankacılığında Finansal İşlemler. 123

1.1.3. Mobil Bankacılık Kullanım Oranları 124

1.1.4. İllere Göre Dağılım… 125

2. İnternet Bankacılığı Hizmetlerinin Türk Hukuk Sistemindeki Yeri 126

2.1. Bankacılık Denetleme ve Düzenleme Kurumu (BDDK) 126

3.İnternetBankacılığı Hizmetlerini Denetleyen Kurum ve Kuruluşlar. 133

3.1. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu. 133

4. İnternet Bankacılığı Hizmetlerinde Bankaların Sorumlulukları 133

4.1.Bankaların yükümlülük ve sorumlulukları 134

4.1.1.Bankaların Sözleşme öncesi Yükümlülükleri ve Sorumlulukları 134

4.1.2. Sözleşmeden Doğan Bilgi Verme ve Aydınlatma Yükümlülüğü. 135

4.1.3. İnternet Bankacılığı Hizmetinin Yürütülmesi İçin Gerekli Tedbirlerin Alınması 135

4.1.4. Bankanın Sözleşme Sonrası Yükümlülükleri 135

4.3. İnternet Bankacılığı Sistemlerinde Bankaların Sorumlu Olduğu örnekler. 135

5. İnternet Bankacılığı Hizmetlerinde Kullanıcıların Sorumlulukları 136

6. Karşılaşılan Durumlar. 137

KAYNAKLAR.. 141

BÖLÜM VI – MOBİL BİLİŞİM SUÇLARI

Cemal AKTÜRK – Tarık TALAN

1.MobilKullanımı ve Mobil Cihazlarda Saldırı Ortamları 145

2. Mobil Kötücül Yazılımlar. 148

3. İstenmeyen Haberleşme (Sms / MMs/ çağrı/ E-Mail) 150

3.1. İstenmeyen Reklam Mesajları 151

3.2. İstenmeyen Haberleşme ve İlişkili Diğer Suçlar. 153

4. Mobil Cihazlara Erişim İzni 156

5. Banka veya Kredi Kartlarının Kötüye Kullanılması 158

6. Nitelikli Hırsızlık. 160

7. Nitelikli Dolandırıcılık. 161

8. Haberleşmenin Gizliliğinin İhlali 162

9. özel Hayatın Gizliliğinin İhlali 163

10. Başkasının Adına Hat Açma. 164

11. IMEI Kopyalama. 165

KAYNAKLAR.. 166

BÖLÜM VII – ONLINE BANKACILIK SUÇLARININ İNCELENMESİ: İSTANBUL ÇRNEĞİ

İsmet YİĞİTBAŞI – Doç. Dr. Fatih GÜRSUL

Giriş. 173

2. Adliye ve Emniyet Müdürlüğü’ndeki Veri Toplama Süreci 175

2.1. Sultanahmet Adliyesi 175

2.2. Pendik Adliyesi 176

2.3. Kadıköy Adliyesi 176

2.4. Bakırköy Adliyesi 176

2.5. İstanbul Emniyet Müdürlüğü. 177

3. Online Bankacılık Suçlarına İlişkin Dosyalarının Dağılımı 177

3.1. Online Bankacılık Suç Dosyalarının Erişim Yerlerine Göre Dağılımı 177

3.2. Online Bankacılık Suç Dosyalarındaki Suç Sayıları 179

3.3. Online Bankacılık Suçlarının İşlenme Şekilleri 180

3.4. Online Bankacılık Suçlarının Yıllara Göre Dağılımı 180

3.5. Online Bankacılık Suçlarına Konu Olan Para Miktarı 181

3.6. Online Bankacılık Suçlarında Yetkisizlik Durumu. 183

3.7. Online Bankacılık Suçlarına İlişkin Davaların Hazırlık Süreleri 184

3.8. Online Bankacılık Suçlarında IP Numarası Tespit Durumu. 185

3.9. Online Bankacılık Suçlarına İlişkin Davaların Durumu. 187

4. Online Bankacılık Suçlarına İlişkin Kararlı Dava Dosyaları 188

4.1. Kararlı Dava Dosyalarına ait Sonuçlar. 188

4.2. Kararlı Dava Dosyalarında Sanıklara Verilen Hapis Cezaları 189

4.3. Kararlı Dava Dosyalarında Sanıklara Verilen Adli Para Cezaları 189

4.4. Kararlı Davaların Süreleri 190

5. Online Bankacılık Suçlarına Müdahil olan Kişilerin özelliklerine Göre

Dağılımı 190

5.1. Suça Müdahil Olan Kişilerin Demografik özellikleri 190

5.2. Emniyet Müdürlüğü’ndeki Dosyalarda Suça Müdahil Olan Kişilerin

Sabıka Durumları 192

5.3. Emniyet Müdürlüğü’ndeki Dosyalarda Suça Müdahil Olan Kişilerin

Soruşturma Sürecindeki Durumları 193

6. Mağdurların Demografik özelliklerine İlişkin Dağılım… 193

7. Suça Konu olan TCK’daki Bilişim Suçları Maddeleri 195

8. Dava Dosyalarında Beyan Edilen Suç Delilleri 196

9. Dosyalarda Tespit Edilen Suç Yöntemleri 197

9.1.Adliyelerdeki Dosyalarda Tespit Edilen Suç Yöntemleri 197

9.2. Emniyet Müdürlüğü’ndeki Dosyalarda Tespit Edilen Suç Yöntemleri 198

10. Sonuç ve öneriler. 199

10.1. Sonuçlar. 199

10.2. öneriler. 202

10.2.1.Araştırma Sonuçlarına Dayalı öneriler. 202

10.2.2. Benzer Araştırma Yapacak Araştırmacılara Yönelik öneriler. 204

11. Kaynaklar. 205