Harika Çocuklar Yasası – İdil Biret ve Suna Kan’ın yabancı memleketlere müzik tahsiline gönderilmesine dair Kanun

Şubat 4, 2022 Hukuk tarihi, Hukukbook, Mevzuat

Harika Çocuklar Yasası olarak bilinen “İdil Biret ve Suna Kan’m yabancı memleketlere müzik tahsiline gönderilmesine dair Kanun” 7 Temmuz 1948 tarihinde kabul edilmiş, Resmî Gazetenin 12 Temmuz 1948 tarihli sayısında yayınlanarak yürürlüğe girmiştir.

Harika Çocuklar Yasası, müzik alanında özel yetenekli çocuklar İdil Biret ve Suna Kan’ın yurt dışında eğitim görebilmesi amacıyla özel bir yasa olarak düzenlenmiştir. “İdil Biret Yasası” ya da “İdil-Suna Yasası” olarak da bilinmektedir.

*Sanatçılar, İdil Biret ve Suna Kan bir arada*

Hasan Âli Yücel tarafından hazırlanan yasa, Cumhurbaşkanı İsmet İnönü’nün de desteğini almış, İdil Biret piyano alanında Suna Kan ise keman alanında, devlet bursu ile eğitim görmek üzere Paris Konservatuvarı’na gönderilmiştir.

Kanun, 1956 yılında yürürlüğe giren 6650 Sayılı Güzel Sanatlarda Fevkalâde İstidat Gösteren Çocukların Devlet Tarafından Yetiştirilmesi Hakkında Kanun ile yürürlükten kaldırılmış ancak yeni yasa ile uygulama alanı genişletilmiş olmasına rağmen 1968 yılından sonra uygulanamamıştır.

İdil Biret ve Suna Kan’ın yabancı memleketlere müzik tahsiline gönderilmesine dair Kanun

BİRİNCİ MADDE

Musiki sahasında olağanüstü istidat gösteren Münir Biret kızı 1941 doğumlu İdil Biret ve Nuri Kan kızı 1936 doğumlu Suna Kan’ı, bu Kanunun esasları ve 8 Nisan 1929 tarihli ve 1416 sayılı Kanunun bu kanuna aykırı olmıyan genel hükümleri uyarınca musiki tahsil etmek üzere yabancı memleketlere göndermeye Millî Eğitim Bakanı yetkilidir.

İKİNCİ MADDE

Millî Eğitim Bakanlığı, İdil Biret ve Suna Kan’m öğrenim hayatını Millî Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Dairesi Başkanı, Yüksek Öğretim Genel Müdürü, Güzel Sanatlar Genel Müdürü, Devlet Konservatuvarı Müdürü, Devlet Konservatuvarı Öğretmediler Kurulunca seçilecek üç müzik öğretmeni ve Millî Eğitim Bakanının uygun göreceği bir uzmandan müteşekkil bir Komisyon marifetiyle takip ettirir. Bu kurul, gereken hallerde Millî Eğitim Bakanının daveti üzerine toplanır; görevleri şunlardır:

A) İdil Biret ve Suna Kan hakkında uygulanacak meslekî ve genel öğrenim planını ve öğrenim müddetini, yabancı memleketlerdeki uzmanların da- düşünce ve tekliflerini almak suretiyle hazırlamak ve gereken hallerde aynı suretle uzmanların fikir ve tekliflerini aldıktan sonra değiştirmek;

B) Bu plana göre öğrenimlerinin gelişmesini çocukların devam ettikleri kurumların müdür veya uzmanlarından her yıl alınacak ve gereken hallerde uzmanlardan istenilecek raporlarla takip etmek,

C) Bu öğrencilerin öğrenimde ilerleyişlerini tatmin edici bulmadığı zaman kendilerini memlekete çağırmak hususunda karar vermek.

ÜÇÜNCÜ MADDE

Bu kanun uyarınca yabancı memleketlere gönderilecek olan çocukların ana veya babası veya vasisi, bu mümkün olmadığı takdirde bunların münasip görecekleri kimse, Öğrenci ile birlikte gönderilir. Bu zatın çocuğa bakabilecek yaşta ve durumda olması gerektir. Bu suretle öğrenci ile birlikte gönderilecek kimseye bir defaya mahsus olmak üzere gidiş ve geliş yollukları ve çocuk 16 yaşını dolduruncaya kadar öğrencinin gönderileceği yerin öğrenci ödeneği miktarınca aylık ödenek verilir.

DÖRDÜNCÜ MADDE

Bu kanun uyarınca yabancı memleketlere gönderilecek olağanüstü sanat istidatlı çocuklar öğrenim hayatlarında umulan sonucu vermeden memlekete geri çağırıldıkları takdirde hiçbir tazminat kovuşturmasına bağlı olmayacakları gibi hizmet ödeviyle de yükümlü tutulmazlar. Tahsillerini başarı ile bitirip döndükleri zaman mecburi hizmet ödevi ile yükümlü tutulmazlar.

Kanuna uygun mazereti olmadan kendiliğinden tahsilini yarı bırakır veya tahsilini bitirdikten sonra memlekete geri dönmezse gerek kendileri gerek beraberlerinde gönderilmiş olan kimseler için ihtiyar olunmuş bütün masraflar tutarı öğrenciden veyahut veli veya vasisinden tahsil olunur. Öğrencinin yabancı memlekete gönderilebilmesi için veli veya vasisinin bu yolda kefilli bir taahhüt senedi vermesi gerektir.

BEŞİNCİ MADDE

Bu kanun uyarınca yabancı memleketlere gönderilecek Olağanüstü istidatlı çocukların ve beraberlerinde yollanacak kimselerin aylık
ödenekleriyle yollukları, öğrenciler yerleştirildikleri okul veya müesseselere yemekli ve yatılı pansiyoner olarak yazdırıldıkları takdirde aylık ödenekleri yerine ilgili kurumlara ödenecek pansiyon ücretleri ve genel olarak o öğrencilerin her
türlü tedris vasıta ve malzemesi giderleri de ödenir.

GEÇİCİ MADDE

Bu kanun gereğince 1948 yılı içinde yapılacak harcamalar, 1948 yılı Bütçe Kanununa bağlı (A) işaretli cetvelin Millî Eğitim Bakanlığı kısmındaki 587 nci (Yabancı memleketlere gönderilecek öğrencilerin her çeşit giderleri) bölümünün (13) ncü (Çeşitli giderler) maddesinden ödenir.