Hukuk Ansiklopedisi
Herkesin İşkenceye ve Diğer Zalimane, İnsanlıkdışı veya Aşağılayıcı Muamele veya Cezaya Karşı Korunmasına dair Bildiri(Declaration on the Protection of All Persons from Being Subjected to Torture and Other Cruel, Inhuman or Degrading Treatment or Punishment), Birleşmiş Milletler Genel Kurulunun 9 Aralık 1975 tarihli ve 3452 (XXX) sayılı Kararıyla kabul edilmiştir.
Herkesin İşkenceye ve Diğer Zalimane, İnsanlıkdışı veya Aşağılayıcı Muamele veya Cezaya Karşı Korunmasına dair Bildiri
Madde 1 ― İşkence tanımı
1. Bu Bildiri bakımından işkence, bir kamu görevlisi tarafından bizzat veya onun teşvikiyle bir kimseye, kendisinden bir itiraf almak veya üçüncü bir kişi hakkında bilgi elde etmek, işlediği veya işlediğinden kuşkulanılan bir suçtan ötürü kendisini cezalandırmak, kendisinin veya başkalarının gözünü korkutmak gibi amaçlarla, fiziksel veya ruhsal olarak ağır acı veya ıstırap veren her hangi bir fiildir. İşkence terimi, Mahkumların İyileştirilmesi için Asgari Standart Kurallara uygun olan hukuki yaptırımlardan kaynaklanan veya bu yaptırımların doğasında varolan acı ve ıstırabı kapsamaz.
2.İşkence, zalimane, insanlıkdışı veya aşağılayıcı muamele veya cezanın ağırlaştırılmış ve kasten işlenmiş bir biçimini oluşturur.
Madde 2 ― İşkencenin cezalandırılması
İşkence veya diğer zalimane, insanlıkdışı veya aşağılayıcı muamele veya ceza oluşturan bir eylem insanlık onuruna karşı işlenmiş bir suçtur ve Birleşmiş Milletler Şartı’nın amaçlarını reddettiği ve İnsan Hakları Evrensel Bildirisi’nde ilan edilmiş insan haklarını ve temel özgürlükleri ihlal ettiği için yasaklanır.
Madde 3 ― İşkenceyi haklı gösterme yasağı
Hiç bir Devlet işkence veya diğer zalimane, insanlıkdışı veya aşağılayıcı muamele veya cezaya izin veremez veya hoşgörü gösteremez. Savaş veya savaş tehdidi, iç siyasal huzursuzluk veya bir olağanüstü durum gibi diğer istisnai haller, işkence veya diğer zalimane, insanlıkdışı veya aşağılayıcı muamele ve cezanın haklı gösterilmesi için ileri sürülemez.
Madde 4 ― İşkenceyi önleme yükümlülüğü
Her Devlet bu Bildirinin hükümlerine uygun olarak, kendi egemenlik alanda işkencenin ve diğer zalimane, insanlıkdışı veya aşağılayıcı muamele veya cezanın uygulanmasını önlemek için etkili önlemler alır.
Madde 5 ― İşkence yasağı hakkında eğitim verilmesi
Kolluğun ve kişileri özgürlükten yoksun bırakma yetkisine sahip olabilecek diğer kamu görevlilerinin eğitiminde, işkence veya diğer zalimane, insanlıkdışı veya aşağılayıcı muamele veya ceza yasağına tam bir dikkat gösterilir. Gerektiği takdire bu yasaklara ayrıca, kişilerin nezaretiyle veya iyileştirilmesiyle meşgul olabilecek her hangi bir kimsenin yetki ve görevleri ile olarak çıkarılan genel kurallarda veya talimatlarda da yer verilir.
Madde 6 ― Sorgulama yöntemlerini ve uygulamayı denetleme
Her Devlet, kendi egemenlik alanı içinde her hangi bir işkence veya diğer zalimane, insanlıkdışı veya aşağılayıcı muamele veya ceza olayını engellemek amacıyla sorgulama yöntemlerini ve uygulamalarını ve ayrıca özgürlüğünden yoksun bırakılan kişilerin nezareti ve iyileştirilmesiyle ile ilgili düzenlemeleri sistematik olarak denetler.
Madde 7 ― İşkence fiillerinin cezalandırılması
Her Devlet birinci maddede tanımlanan eylemleri ceza kanununda suç olarak düzenler. İşkence yapılmasına katılma veya iştirak etme, işkence yapılmasını teşvik etme veya işkence yapmaya teşebbüs etme fiilleri de aynı şekilde cezalandırılır.
Madde 8 ― Yetkililere şikayet hakkı
Bir kamu görevlisi tarafından veya onun teşvikiyle işkence veya diğer zalimane, insanlıkdışı veya aşağılayıcı muamele veya cezaya maruz kaldığını iddia eden bir kimse, ilgili Devletin yetkili makamlarına olay hakkında şikayette bulunma ve olayın tarafsızlıkla incelenmesini isteme hakkına sahiptir.
Madde 9 ― Soruşturma yürütme yükümlülüğü
Birinci madde tanımlanan bir işkence fiilinin işlendiğine inanmak için makul sebepler bulunması halinde ilgili Devletin yetkili makamları, resmen bir şikayet yapılmamış olsa bile, hemen tarafsız bir soruşturma yapar.
Madde 10 ― Failler hakkında dava açılması
Yukarıda sekizinci ve dokuzuncu maddelere göre yapılan soruşturmanın birinci maddede tanımlanan işkence fiilinin işlenmiş olduğunu ortaya koyması halinde, fail veya failler hakkında iç hukuka göre ceza davası açılır. Zalimane, insanlıkdışı veya aşağılayıcı muamele veya cezanın diğer biçimleri hakkında ileri sürülen iddiaların esaslı olduğunun düşünülmesi halinde de, fail veya failler cezai, disipliner veya diğer bir yargılamaya tabi tutulurlar.
Madde 11 ― Giderim ve tazminat
Bir kamu görevlisi tarafından veya onun teşvikiyle işkence veya diğer zalimane, insanlıkdışı veya aşağılayıcı muamele veya ceza fiilinin işlendiği kanıtlandığı taktirde, mağdura iç hukuka göre bir giderim ve tazminat sağlanır.
Madde 12 ― İşkence altında verilen ifadeler
Bir kimseye yapılan işkence veya diğer zalimane, insanlıkdışı veya aşağılayıcı muamele veya ceza sonucu olarak verildiği anlaşılan bir ifade, her hangi bir davada bu kimse veya başka bir kimse aleyhine delil olarak ileri sürülemez.
