Jüri Sistemi

Jüri Sistemi, Anglo-Sakson Hukuk Sisteminde uygulanmakta olan, adaletin gerçekleştirilmesinde yurttaşların doğrudan katılmasını ve oy kullanmasını sağlayan yargılama biçimidir. Kavramın kökeni Jury kelimesidir ve “yeminli” anlamına gelmektedir. Jürinin amacı, halkın düşüncesini yargıya yansıtmaktır.

Anglo-Sakson Hukuk Sistemi

Jüri sistemi, Anglo Saxon Hukukunun geçerli olduğu sistem içerisinde yer alan ve yargılamanın bir parçası olan heyettir. Jüri, Amerika kıtasına koloniler döneminde İngilizler tarafından getirilmiş, daha sonra İngiltere’den daha geniş bir şekilde ABD’de uygulanmıştır. 1789 tarihli Amerika Birleşik Devletleri Anayasasına ve 1791 Amerikan Haklar Bildirgesine göre tarafsız jüri önünde açık bir yargılama hakkı tü yurttaşlar için temel bir hak olarak kabul edilmiştir.

 

Jüri Sisteminin Rolü

Ceza işlerinde jüri, bir suçun işlenip işlenmediğine veya zanlının suçlanıp suçlanamayacağına karar verebileceği gibi sanığın suçlu olup olmadığına da karar verebilir. Genellikle ceza yargılamasında uygulanmakta olup, eğer jüri üyeleri sanığı suçsuz bulursa yargılama sona ermekte, sanık suçlu bulunursa verilecek cezayı yargıç belirlemektedir.

Her hukuk sisteminde birtakım adli hatalar mutlaka olabilmektedir. Jüri sistemi, adli olaylar hakkında karar verecek olan mahkemelerin bir bütün olarak olumsuzluk doğurucu kararlarını azaltma amacı taşımaktadır. Sistem, yargılamaya demokratik bir unsur katması, yargılamanın üzerindeki gizlilik, gizem ve soğukluğun kaldırılmasını kaldırmayı, doğru ve adil kararları çoğaltmayı amaçlar. Jüri, yargılama aşamalarına yurttaşların katılımını sağlamayı amaçlar, ancak Jüri bu sistem içerisinde yargılama yapan bir organ değildir ve yargılamayı yapacak yargıcın yetkilerini azaltmaz.

Yurttaşlar, adalet sisteminde Yargıçlara yardımcı roldedirler. Ceza mahkemelerinde ve birçok birinci dereceden hukuk mahkemesinde bir jüri bulunmaktadır. Temyiz mahkemelerinde Jüri bulunmamaktadır. Jürinin rolü önemlidir; jüri olayların doğruluğuna yada yanlışlığına karar vere yetkisine sahiptir. Hakimler jürinin tespit ettiği somut duruma yasaları uygulamaktadır.

Jüri Üyeleri ve Çalışma Biçimi

Hukukçulardan oluşmayan Jürinin doğru karar verebilmesini çapraz sorgu yöntemi sağlamaktadır. Jüri üyeliği, tarafsızlık ve objektif şekilde yerine getirilmesi gereken bir hizmettir. Jüriler, genellikle mahkemelerin yargı bölgesinde ikamet eden vatandaşlardan ve jüri havuzundan rastgele seçilmektedir. Jüri üyelerini reddetmek için davacı ve davalı tarafların somut ve geçerli nedenler bulunmak zorundadır. Jüri üyelerinin çalışma biçimi katı kurallara tabi tutulmuş, taraflarla görüşmeleri, duruşma dışında dava hakkında spekülatif bilgiler edinmeleri, kendi kendilerine soruşturma veya keşif yapmaları yasaktır. Avukatlar ve tanıklar jüri üyeleriyle konuşamaz. Jüri üyeleri üzerinde baskı kurmak, onlara rüşvet vermek, tehdit etmek veya üzerlerinde etki kurmaya çalışmak suç oluşturmaktadır.