Mary Wollstonecraft, 27 Nisan 1759 tarihinde Londra’da Spitalfields’ta doğmuş ve 10 Eylül 1797 tarihinde ölmüştür.
“Kadının ufkunu genişleterek güçlendirin aklını; körü körüne itaat sona erecektir; ancak, iktidar her zaman körü körüne itaate ihtiyaç duyduğundandır ki zorbalar ve şehvet düşkünleri, haklı olarak karanlıkta tutmaya çalışırlar kadını; çünkü bunlardan birincisinin tek istediği bir köledir, ikincisinin istediği ise elinde tutacağı bir oyuncak.“
Mary Wollstonecraft
Kısa bir yaşam serüveni olan ve dünyada geçirdiği 39 yıla birçok eser sığdıran İngiliz filozof Mary Wollstonecraft kadınların erkeklerden yaratılış gereği daha değersiz olmadığını ve eğitim verilmediği için bu şekilde kabul edildiğini savunmuş, insan ve kadın hakları savunuculuğu yapmış, fikirlerinin gerçek hayattaki yerini sürekli aramıştır.
Fransa’da Kadın ve Yurttaş Hakları Bildirisinin yayınlandığı döneme tekabül eden 1792 yılında yayımlanan Kadın Haklarının Gerekçelendirilmesi (A Vindication of the Rights of Woman) kitabıyla tanınmakta ve kadın hakları savunuculuğunun öncülerinden sayılmaktadır.
Wollstonecraft’ın yaşamı yazılarından daha çok ilgi görmüştür. 1795’de yayımcısı aracılığıyla tanıştığı ve dönemin çok satan kitaplarından olan “Siyasi Adalet”in yazarı da olan, anarşist hareketin fikir babalarından filozof William Godwin evlenmiştir. Godwin ile olan evliliğinden olan kızının doğumundan on gün sonra 10 Eylül 1797 tarihinde ölmüştür. Mary Wollstonecraf’ın kızı Mary Shelley, Frankenstein isimli eserin yazarıdır.
Öldükten sonra Godwin, Wollstonecraft’ın sıradışı yaşam tarzını açığa çıkaran biyografisini 1798 tarihinde yayınlamıştır. 20. yüzyıla kadar Wollstonecraft’ın yaşamı eleştirilmiş, ancak feminist hareketlerin gelişmesi sonucunda kadın erkek eşitliğini savunan fikirleri sebebiyle önemsenmeye başlanmış; eserleri daha çok okunmuş, feminist felsefenin kurucuları arasında anılmaya başlamıştır.
Mary Wollstonecraft’ın Eserleri
Wollstonecraft, ölümünden çok etkilendiği arkadaşı Blood’un esin kaynağı olduğu “Mary:A Fiction” adlı ilk romanını 1788 tarihinde yayınlamış; Original Stories from Real Life adlı çocuk kitabını da 1791 yılında yayına hazırlamıştır. Wollstonecraft, mürebbiyeliği sırasında yaşadığı deneyimlerin bazılarını Original Stories from Real Life adlı kitabına aktarmıştır.
Fransızca ve Almanca bilen Wollstonecraft, Jacques Necker’den Of the Importance of Religious Opinions (Dini Kanaatlerin Önemi Hakkında) ile Christian Gotthilf Salzmann’dan Elements of Morality, for the Use of Children (Çocuklar İçin Ahlak Unsurları) isimli çalışmaları İngilizce’ye çevirmiştir. Thomas Paine ile tanışmış ve etkilenmiştir. Wollstonecraft, Fransa’ya giderek Fransız Devrimine katılmış, henüz yazdığı Kadın Hakları kitabını ve fikirlerini hayata geçirmeye çalışmış; Fransız Devrimi’nin getirdiği kargaşaya rağmen eserlerini yazmaya devam etmiştir.
1794 yılının Aralık ayında An Historical and Moral View of the French Revolution (Fransız Devrimi üzerine Tarihi ve Ahlaki Düşünceler) ismi ile Fransız Devrimine tanıklığını yazmıştır. Büyük Britanya’nın Fransa’ya savaş ilan etmesi üzerine Fransa’da yaşayan Britanya uyruklular çeşitli zorluklar yaşamış, bu nedenle Gilbert Imlay, evlenmemiş olmalarına rağmen 1793 tarihinde Wollstonecraft’u karısı olarak kaydettirmiş, Thomas Paine ve benzerleri tutuklanmış yada giyotine gönderilmiştir.