Muhacir ve Mültecilere Bahşolunan Muafiyetin Tatbik Şekli Hakkında Tamim

Muhacir ve Mültecilere Bahşolunan Muafiyetin Tatbik Şekli Hakkında Tamim, 2510 Numaralı İskan Kanununa dayanılarak 26 Haziran 1937 tarihinde kabul edilerek 13 Aralık 1937 tarihli Resmi Gazete‘de yayınlanarak yürürlüğe girmiştir.

İskan Kanunundaki tanıma göre; “Türkiye’de yerleşmek amacıyla tek başına ya da topluca gelmek isteyen ve özellikle Türk soyundan olan ya da Türk kültürüne ait kimseler” muhacir sayılmış ve İçişleri Bakanlığının göstereceği mahallere yerleştirilmişlerdir. Bu kişilere çeşitli vergi muafiyetleri getirilmiş ve kendilerine kanunun öngördüğü miktarlarda arsa ve toprak tahsis edilmiştir. Tamim ile, muhacirlere, yerleştikleri iskan bölgelerine göre beş ve üç yıllık mutlak vergi muafiyeti getirilmiştir.

Muhacir ve Mültecilere Bahşolunan Muafiyetin Tatbik Şekli Hakkında Tamim

Özü: 2510 numaralı kanunla muhacir ve mültecilere bahşolunan muafiyetin tatbik şekli hakkında

25/4/193 5 tari h ve 9918/63/113 sayılı umumî yazıya ektir: 2510 numaralı kanunla muhacir ve mültecilere bahşolunan vergi muafiyetlerinden:

1 — Serbest muhacir olarak kabul edilip istedikleri yerlerde yerleşenlerle.
2 — Gerek serbest, gerek iskân Kanunu mucibince hükümet tarafından yerleştirilmiş muhacir olarak memlekete kabul edilenlerden , memur ve müstahdem vaziyetinde olarak maaş ve ücretle çalışan, Muhacirlerin de istifade edip edemiyecekleri ve vergi muafiyetlerinin başlangıç tarihler i tereddüdü mucib olduğu anlaşıldığından keyfiyet berveçhi zir tavzih olunur.

A – 2510 numaralı iskân Kanununu n 3 üncü maddesinde muhacir, «Türkiye’de yerleşmek maksadile dışarıdan münferiden veya müctemian gelmek isteyen Türk soyundan meskûn veya göçebe fertler ve aşiretler ve Türk kültürüne bağlı meskûn kimseler, işbu kanun hükümlerine göre Dahiliye Vekilliğinin emrile kabul olunurlar. Bunlara (Muhacir) denir.» şeklinde tarif edilmiştir.

Kanunun vergi muafiyetlerine aid ola n 37 nci maddesinde, «muhacirler, mülteciler… aşağıdaki muafiyetlerden istifade ederler.» denilmek suretile muhacir sıfatını alanların serbest olsun veya hükümetçe iskân edilsin mutlak surette muafiyetten istifade edecekleri kabul edilmiştir.

Bu itibarla kanunun neşrinden sonra her hangi bir suretle Türkiye’ye gelerek serbest muhacir olarak kabul ve kendilerine muhacir kâğıdı verilmiş olanların, isteklerile yerleştikleri mahallin 1 v e 2 numaralı
mıntaka olduğuna göre beş veya üç senelik vergi muafiyetlerinden istifade ettirilmeleri lâzım gelir.

B – Kanun muhacir sıfatını haiz olanların vergi muafiyetini mutlak surette kabul etmiş olduğundan bunlar ister memur ve müstahdem olarak umumî, mülhak ve hususî bütçelerden veya hakikî ve hükmî şahıslardan maaş ve ücret alsınlar isterse bir meslek, ticaret veya san’atla iştigal etmek suretile kazanç temin etmekte bulunsunlar vergi muafiyetinden mutlak olarak istifadeleri lâzım gelir.

Ancak iskân kanunundaki muafiyet kazanç, toprak, yapı ve yol vergilerine maksur ve münhasır olması ve kendi kanunlarında da başkaca muafiyet hükmü bulunmaması dolayısile muhacir memurların istihkakları buhran, muvazene ve hava kuvvetlerine yardım vergilerine tabidir.

2416 numaralı kanun u değiştiren 2728 numaralı kanundaki (2510 numaralı iskân kanunundaki muafiyetler mahfuzdur) şeklindeki hüküm, ancak hizmet erbabı haricinde kalan kazanç vergisi mükelleflerinin kazanç vergisinin beşte biri nisbetinde tarh olunan buhran zammına şamil olup hizmet erbabı vaziyetinde olan muhacirlerin buhran vergisinden muafiyeti hakkında bir hükmü tazammun etmediğinden tatbikatta bu cihete de dikkat eylemek icabeder.

C – 2510 numaralı kanunu n 37 nc i maddesini n (A ) fıkrasında « (1) numaralı mıntakaya iskân edilenler yerleştikleri yıl sonundan başlayarak beş yıl ve (2) numaralı mıntakaya yerleştirilenler, yurtlandırdıkları yıldan başlayarak üç yıl toprak, yapı, kazanç ve yol vergilerinden muaf tutulurlar…» diye yazılı bulunmuştur.

Madde metnindeki (yerleştirilenler) ve (yurtlandırıldıkları) tabirleri hükümetçe her türlü yardıma raazhar kılınarak iskân edilenlerin muafiyet mebdelerini tayin maksadile istimal edilmiş olup bunların muafiyetin tatbiki için mevcudiyeti zarurî şeraitten addedilerek serbest muhacirlerin hükümetçe (yerleştirilmediği) veya (yurtlandınlmadığı) mülâhazasile muafiyetten istifade ettirilmemeleri icabetmez.

D – Serbest surette yerleşen muhacirlere aid muafiyet başlangıcının da bu hükümlere mütenazıran tayini zarurî olduğundan 1 numaralı mıntakada serbest surette yerleşen muhacirlerin, aldıkları muhacir kâğıdı tarihinin tesadüf ettiği yıl sonundan itibaren beş sene ve 2 numaralı mıntakada yerleşenlerin de yine aldıkları muhacir kâğıdı tarihinin tesadüf ettiği yıl başından başlamak üzere üç sene müddetle vergiden muaf tutulmaları iktiza eder .

2510 numaralı kanunun neşri tarihi olan 21/6/193 4 tarihinden evvel Türkiye’ye gelmiş olan muhacirlerin bu muafiyetlerden istifade ettiril­melerine imkân yoktur. Muafiyetlerin tatbikinde bu kayda son derece dikkat olunması lâzımdır.

Ona göre muamele yapılması esbabının temini ve keyfiyetin merkez ve mülhak kazalar malmemurlarına da tebliği rica olunur.

26/6/193 7