Mülteci Hukukunda Çocukların Statüsü isimli eser, Gedik Üniversitesi Öğretim Görevlisi Nurşin Küçükyazıcı tarafından yayına hazırlanarak Adalet Yayınevi tarafından 2020 yılı Şubat ayında okuyucu ile buluşturulmuştur.
Mülteci Hukukunda Çocukların Statüsü – Nurşin Küçükyazıcı
Mülteci Hukukunun tarihsel gelişimi paralelinde mültecilik ve sığınmanın üst başlık olarak sunulduğu eserde öncelikle mülteciliğin ortaya çıkış öyküsü anlatılmış ve kavram detaylı şekilde izah edilmiştir.
Mülteci kavramının tanımlandığı ve düzenlendiği uluslararası belgeler kitapta sıralanmış, kavramın ortaya çıktığı Milletler Cemiyeti döneminden Birleşmiş Milletler dönemine geçiş ve sonraki düzenlemeler kronolojik olarak sıralanmıştır.
Afrika Birliği Örgütü’nün mülteci tanımı, Cartagena Mülteciler Deklarasyonu, Arap Ülkelerindeki Mültecilerin Durumunu Düzenleyen Arap Birliği Sözleşmesi, Avrupa Birliği (AB) Hukukundaki Düzenlemeler ve Ulusal Mevzuat kitabın inceleme alanlarındandır.
Mülteci Tanımı, Şartlı Mülteci Tanımı, İkincil Koruma, Geçici Koruma kavramları bilimsel analize tabi tutulmuştur.
Yazar Nurşin Küçükyazıcı’nın Kitap Hakkındaki Sunumu
Yazar Nurşin Küçükyazıcı
“Bu çalışma, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku Anabilim Dalı İnsan Hakları Hukuku Tezli Yüksek Lisans Programı’ndaki öğrenimim sonunda hazırladığım ve oybirliği ile kabul edilen “Mülteci Çocukların Hukuki Statüsü” başlıklı yüksek lisans tezimin kitap haline getirilmesi fikrinden doğmuştur. Sığınma arayan çocuklar konusu, Uluslararası Hukuk literatüründe her daim güncelliğini muhafaza eden konulardan biridir. Dolayısıyla tez çalışmamın kitap olarak yayınlanması fikri de başlı başına bu konuyla ilgili hukuki sorunların ortaya konulmasına hizmet etmeyi amaçlamaktadır.
Bununla birlikte tez konumla ilgili kaynak taraması yaptığım dönemde, ülkemizde mülteci ve sığınmacıları ilgilendiren konuların daha çok uluslararası ilişkiler, siyaset bilimi ve kamu yönetimi gibi disiplinlerce ele alındığı, maalesef ki hukuk alanında yapılan çalışmaların sayısının oldukça az olduğu görülmüştür. Kaldı ki bu süreçte, mülteci mevzuatı içerisinde sığınma arayan çocukların statülerini değerlendiren yalnızca birkaç çalışmaya rastlanıldığı söylenebilir.
Halbuki çocuklar, sığınma arayışları s ırasında ve varış ülkelerinde azımsanmayacak sayıda hak ihlallerine maruz kalabilmektedirler. Bu yüzdendir ki tüm bu sorunlara hukukçuların daha fazla eğilmesi gerektiği kanaatine vardım. Söz konusu eksikliği bir nebze de olsa giderebilmek adına bir adım atma isteğim böyle bir çalışmanın ortaya çıkmasını sağlamıştır. Elbette ki bu fikrin bu kadar çabuk filizlenmesi, tezimin böyle bir amacı karşılayacağını söyleyerek beni onurlandıran çok kıymetli hocalarım sayesindedir.”
ÇOCUKLARA İLİŞKİN HUKUKİ STANDARTLARI BELİRLEYEN
DÜZENLEMELERDE MÜLTECİ ÇOCUKLAR
I. ÇOCUK KAVRAMI……………………………………………………………………………69 II. MÜLTECİ ÇOCUKLARA İLİŞKİN HUKUKİ STANDARTLARI BELİRLEYEN DÜZENLEMELER……………………………………………………………………………..72
A. Birleşmiş Milletler Çocuk Haklarına Dair Sözleşme ……………………………. 74
1. Genel Çerçeve………………………………………………………………………… 74
2. Hükümleri ……………………………………………………………………………… 76
3. Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Komitesi …………………………………. 82
a) Genel Çerçeve ………………………………………………………………….. 82
b) Çocuk Hakları Komitesi’nin Yapısı ……………………………………….. 83
c) Raporlama Süreci ve Çocuk Hakları Komitesi’nce
Raporların İncelenmesi ……………………………………………………… 84
4. Türkiye ve Çocuk Hakları Sözleşmesi …………………………………………. 86
B. Çocuk Hakları Sözleşmesi’nin Çocuk Satışı, Çocuk Fahişeliği ve
Çocuk Pornografisi Hakkında Seçmeli Protokolü……………………………….. 88
C. Silahlı Çatışmalarda Çocuğun Durumunu Ele Alan Uluslararası
Düzenlemeler ………………………………………………………………………………. 89
1. Cenevre İnsancıl Hukuk Sözleşmeleri ………………………………………… 90
2. Olağanüstü Durumlarda ve Silahlı Çatışma Hallerinde
Kadınların ve Çocukların Korunmasına Dair Bildiri ………………………. 91
3. Çocuk Hakları Sözleşmesi’nin Çocukların Silahlı Çatışmalarda
Yer Alması Hakkında Seçmeli Protokolü …………………………………….. 92
İçindekiler 11
D. Çocuk Haklarının Kullanılmasına İlişkin Avrupa Sözleşmesi…………………. 94
E. Çocuk Hakları ve Esenliği Hakkında Afrika Şartı…………………………………. 95
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM MÜLTECİ HUKUKUNDA ÇOCUKLARIN STATÜLERİNİN BELİRLENMESİ
I. ÇOCUKLARIN MÜLTECİLİK STATÜSÜNÜN TESPİTİ …………………………………99
A. Mülteci Statüsünün Kazanılması Nedenleri…………………………………….. 103
1. Yabancı Olma Koşulu (Tabiiyetini Taşıdığı Ülkenin Dışında
Bulunmak)……………………………………………………………………………. 103
2. Korku, Baskı-Zulüm Unsurları………………………………………………….. 106
a) Korku …………………………………………………………………………….. 106
b) Baskı ve Zulüm………………………………………………………………… 108
3. Baskı ve Zulme Temel Teşkil Eden Nedenler……………………………… 111
a) Irk …………………………………………………………………………………. 111
b) Din ………………………………………………………………………………… 112
c) Milliyete Dayalı Zulüm……………………………………………………… 113
d) Belirli Bir Sosyal Gruba Mensubiyet …………………………………… 115
e) Siyasal Düşünce………………………………………………………………. 116
B. Çocukların Mültecilik Statüsünün Sona Ermesi ……………………………….. 117
1. Vatandaşı Olduğu Ülkenin Korumasından Kendi İsteği İle
Yeniden Yararlanma………………………………………………………………. 118
2. Vatandaşlığı Kendi İsteğiyle Kazanma………………………………………. 119
3. Yeni Bir Vatandaşlık Kazanmış Ve Korunmasından Yararlanıyorsa….. 120
4. Zulme Uğramaktan Korktuğu Ülkeye Kendi İsteği İle Yeniden
Dönmesi ………………………………………………………………………………. 120
5. Vatandaşı Olduğu Ülke Koşulları Değiştiği İçin Ülkesinin Himayesini
Reddedemeyecekler ile Mültecilerle İlgili Koşulların Ortadan
Kalkması Nedeniyle Daimi İkamet Ülkesine Geri Dönme Durumu….. 121
C. Çocuğun Mültecilik Statüsünün İptali…………………………………………….. 122
D. Çocukların Mültecilik Statüsü Kazanmasını Engelleyen Nedenler ………. 122
1. BM Tarafından Yardım ve Koruma Görenler……………………………… 123
2. Uluslararası Himayeye İhtiyacı Olmadığı Düşünülenler ………………. 124
3. Uluslararası Korumaya Layık Olmayanlar………………………………….. 125
E. Çocukların Statü Dışı Bırakılmasının Sonuçları…………………………………. 125
12 İçindekiler
II. MÜLTECİLİK STATÜSÜNÜN KAZANILMASINDA ÖZEL DURUMLAR ………….126
A. Grup Belirlemesi …………………………………………………………………………. 126
B. Aile Bireylerinin İddialarına Dayanarak Belirleme ……………………………. 127
C. Çocuğun Bireysel Talebi ile Belirleme…………………………………………….. 128
III. ÇOCUKLARA GEÇİCİ HUKUKİ KORUMA STATÜSÜNÜN VERİLMESİ ………….132
A. Geçici Koruma Statüsünün Kazanılmasına Yönelik Ölçütler ………………. 133
1. Kitlesel Akınla veya Kitlesel Akın Döneminde Bireysel Olarak
Gelmek………………………………………………………………………………… 133
2. Geçici Korunanların Bireysel Korumadan Yararlanamaması………… 134
B. Geçici Korumanın Sona Ermesi……………………………………………………… 134
1. Geçici Korumanın Bireysel Olarak Sona Ermesi …………………………. 134
2. Geçici Korumanın Tanınamayacağı Kişiler ile Geçici Koruma
Statüsü İptal Edilecek Kişiler …………………………………………………… 135
3. Geçici Korumanın Cumhurbaşkanı Kararıyla Sona Ermesi…………… 137
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
6458 SAYILI YABANCILAR VE ULUSLARARASI KORUMA KANUNU
KAPSAMINDA TÜRK HUKUKUNDA ÇOCUKLARIN İLTİCA USULÜ
I. İÇ HUKUKUMUZDA ÇOCUKLARIN SIĞINMA PROSEDÜRÜ……………………..139
A. Başvuru ve Kayıt İşlemleri…………………………………………………………….. 140
B. Mülakatın Yapılması …………………………………………………………………… 143
C. Karar …………………………………………………………………………………………. 144
D. Kabul Edilemez Başvurular …………………………………………………………… 145
E. Hızlandırılmış Değerlendirme ……………………………………………………….. 146
F. BMMYK ile İş Birliği……………………………………………………………………… 147
G. İdari Gözetim ……………………………………………………………………………… 148
H. İtiraz ve Yargı Yolu ……………………………………………………………………….
Hukuk Ansiklopedisi
